İşletmenin Kuruluş Çalışmaları Fizibilite; yapılabilirlik Fizibilite etüdü; yapılabilirlik çalışması demektir
Proje Fikri Ekonomik Etüd Yasal Etüd Örgütsel Etüd Finansal Etüd Teknik Etüd Fizibilite Raporu Değerlendirme ve Yatırım kararı Kesin Proje Projenin Uyg. Deneme Üretimi Açılış Üretime Geçiş
Pazar etüdü ve talep tahmini Kapasite belirleme Kuruluş yeri ve konumluluk yer seçimi
Teknik Etüd Jeolojik Çalışmalar İnşaatın teknik özellikleri ve çalışmaları Makine, techizat ve yerleşimi Mimari çalışmalar Vb.
Finansal Etüd Projenin kuruluş maliyeti, sabit masraflar, gerekli sermaye Tüm etüd ve proje giderleri Arsa, inşaat veya kiralama giderleri Makine ve techizat, taşıt, patent ve lisans haklarının satınalma giderleri Teknik bilgi(know-how) transfer giderleri Yabancı malların yurt dışından getirilmesi için yapılabilecek giderler Yabancı kaynaklardan sağlanan giderler 6
İşletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli sermaye Hammadde vb. girdi temini İşgörenlerin ücretlerinin ödenmesi Sabit ve genel giderler Dağıtım masrafları
Yasal Etüd Yasal model seçiminde etkili olan birçok faktör olabilir. Bunları şu şekilde özetleyebiliriz. Sermaye üzerinde tam olarak söz sahibi olma isteği Yapılması düşünülen yatırım için gerekli sermaye miktarı Vergilendirmeden doğan farklılıklar Mali sorumluluklarda sınırlama isteği Kredi sağlamadaki olanaklar Kuruluş giderleri İşletme faaliyetinin gerektirdiği model zorunluluğu
İşletmelerde büyüme Büyümenin işletme fonksiyonları üzerindeki olumlu etkileri şu şekilde açıklanabilir. Üretim açısından; kitle üretimi gerçekleştirilir, uzmanlaşma sağlanır, hammadde maliyeti düşer. Pazarlama açısından; Satış giderlerinde tasarruf sağlanır, büyük ölçekte üretim sonucu maliyet ve fiyatta düşüş. Yönetim açısından; uzmanlaşma sağlanır,planlama merkezileşir işgören değişim hızı azalır,daha etkin organizasyon kurulur. Finansman açısından; Kredi maliyetleri düşer,işletmenin hisse senetlerine talep artar, fonlar daha etkin kullanılır.
Büyümenin Olumsuz Etkileri Yöneticilerin kapasitesinin sınırlı oluşu büyümeyi de sınırlar. Aşını örgütlenme Üretim ve Yönetim yükü artar Kamuoyu önünde olduğundan daha fazla eleştiri olabilir.
İşletmelerde Büyümenin Yönleri Küçülerek Büyüme *Faaliyet alanını daraltarak en iyi olduğu alanda büyümesi Yatay Büyüme *Aynı iş kolunda büyümek Çapraz Büyüme *İşletmenin kendi faaliyetleri dışındaki sektörlere de yatırım yapılması Dikey Büyüme *Girdi üretiminden nihai malın pazarlanmasına kadar tüm faaliyet işletmelerinin birleşmesi Benzer Alanlarda Büyüme *Birbirleriyle ilişkili ama farklı ürünü üreten işletmelerin birleşmesi 11
İşletme Büyüklük Ölçütleri(kriterleri) Kontitatif Büyüklük Ölçütleri Özsermaye Miktarı Yıllık satış tutarı Yıllık üretim miktarı Çalışanların sayısı Kullanılan hammadde miktarı Kullanılan enerji miktarı Sektördeki Pazar payı Yatırım tutarı Yararlanılan toprağın genişliği Yıllık ihracat tutarı Dağıtılan kâr payı/hisse başına kâr payı oranları Kalitatif Büyüklük Ölçütleri Hukuki (Yasal) statüsü Yönetim biçimi Sektördeki Payı Faaliyetlerini yöresel olarak sürdürmesi Sermayenin tümünün ya da bir bölümünün işletme sahibine ait olması
Büyük İşletmelerin Üstünlükleri Büyük ölçekli üretim yapabilirler Üretim ve dağıtımda birim başına düşen maliyetleri düşer Standartlaştırma ve uzmanlaşma daha kolay sağlanır Finansman gücü fazladır Düşük maliyetli kredi sağlama imkanı vardır. Organizasyonları daha etkindir, uzman personel çalıştırırlar
Küçük İşletmelerin Üstünlükleri Küçük sermaye ile daha kolay kurulabilirler Talep değişmelerine daha kolay uyum sağlarlar Yeniliklere daha yatkındırlar Müşteriler ile yakın ilişki kurabilirler İşveren-İşgören ilişkileri daha yalındır. Özel talepleri kolaylıkla karşılayabilirler
İşletme Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler Üretilecek ürün yada ürün çeşitlerinin pazardaki talep miktarı Finansman olanakları Kurucuların nakit ya da kredi sağlama ve yönetim yetenekleri Tüketiciyi korumak amacıyla çıkarılan antitröst yasalar
Optimum(En uygun)İşletme Büyüklüğü “Ortalama Maliyetler”in en düşük olduğu işletme büyüklüğüdür.
Kapasite Bir işletmenin, bir tesisin ya da bir makinanın belli bir zaman süresi içindeki üretim gücüdür.
Kapasite Planlanan(Maksimum- Boş(Atıl) Kapasite Teorik) kapasite Gerçek kapasitenin kullanılamayan/satılamayan kısmı Planlanan en yüksek üretim miktarı Gerçek(Normal- Pratik) Kapasite Kullanılan(Fiili) Kapasite İşletmenin ulaşabildiği kapasite Pazarlanabilen üretim miktarı
İşletmenin Kuruluş Yeri Seçimi Endüstriyel işletmelerin kuruluş yeri seçimi kararının verilmesinde iki ölçütten hareket edilir Devlet planlama organlarının yatırımları yönlendirmek amacıyla kullandıkları kriterler İşletmenin kendi amacını gerçekleştirmeye yönelik ölçütler
Mevcut İşletmelerde Kuruluş Yeri Sorunları Talep miktarında meydana gelen değişiklikler Talebin coğrafi dağılımındaki değişme Önemli girdilerin(işgücü, hammadde ve malzeme gibi) temin, maliyet ve/veya kalite özelliklerindeki değişme Ürün karmasına yeni bir ürünün eklenmesi Mevcut yerin ve çevrenin gayrımenkullerdeki fiyat artışı Doğal afetler (deprem,yangın,sel) veya terör Yatırım teşvikleri, vergi indirimleri Çevre koruma yasaları
Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler Ekonomik etkenler Sosyo-Psikolojik Etkenler Hammadde Pazara yakınlık İş gücü Ulaşım olanakları Doğal Etkenler Politik Etkenler Enerji ve yakıt Su, iklim v ısıtma Jeolojik yapı