ÇEVRE SAĞLIĞI Tacettin İNANDI Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya İÇERİK Çevrenin tanımı Çevre sağlığının tanımı Ekoloji, çevre ve sağlığa ilişkin temel bilgiler Sorunların nedenine yönelik, eleştirel bir yorum Bölgemizde ve dünyadaki başlıca sorunlar Çözüm önerileri

Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007 Çevresel Sorunlar Depremler Nükleer kazalar Tsunami Hortum, fırtına Volkanik patlamalar Petrol kazaları Yangın Sel Hava su toprak kirliliği

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Çevre Bireyin çevresini oluşturan canlı ve cansız varlıkların tümüne çevre denir 1. Fizik çevre; hava, su, toprak, ışık, ses vb. 2. Biyolojik çevre; Hayvanlar, mikro- organizmalar, besinler 3. Sosyal çevre; aile, arkadaş grupları, okul, iş

Çevre Kirliliği Çevre kirliliği ise insanı ve diğer canlıları olumsuz yönde etkileyecek ve/veya yok edecek çevre koşullar 1-Hava Kirliliği 2-Toprak Kirliliği 3-Su Kirliliği 4-Gürültü Kirliliği Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya SOSYAL SAĞLIK PSİKOLOJİK BİYOLOJİK

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Çevre ve Sağlık BULAŞICI HASTALIKLAR BİYOLOJİK ÇEVRE fizik çevre, sosyal çevre DEPRESYON SOSYAL EKONOMİK ÇEVRE FİZİK ÇEVRE KANSERLER FİZİK, BİYOLOJİK, SOSYO KÜLTÜREL ÇEVRE

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya ÇEVRE VE SAĞLIK 1. Çevre doğrudan hastalık nedeni olabilir Kimyasal etkenler; kuşun, civa, gürültü 2. Hastalıkların yayılmasına neden olabilir Olumsuz çevre koşulları, ishaller 3. Hastalıkların sonuçlarını etkileyebilir Yanlış tutum ve inanışlar; ishal

Çevre Sağlığı Faaliyetleri 1.Hastalık etkenlerinin oluşumunu önlemek; a)Kanser yapıcı maddeleri kontrol altına almak ve kullanılmasını önlemek, b) Olumsuz fizik etmenlerini en aza indirmek (radyasyon), c) Sosyal çevrede olumsuz koşulları ortaya çıkarmak (AIDS, Verem vb.) ve kontrol altına almak. Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007

2. Hastalık sebeplerini çevre sağlığı bakımından zararsız hale getirmek, çevresel sağlık sakıncalarını en aza indirmek; a)Atıkların kontrolü yönünde gerekli her türlü tedbirlerin alınması, b)kanalizasyon sistemlerinin bütün konut alanlarını kapsaması, düzenli çalışması ve arıtma tesisleri ile sonlanması c)çöplerin uygun biçimde toplanması, uygun alanlarda depolanması ve bertaraf edilmesi, d)endüstriyel atıklar için toplama-arıtma tesisleri kurulması Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007

3. Hastalıkların yayılmasını önlemek; a. Kirli suların arıtılması (dezenfeksiyon), b. Besinlerin arıtılması (pastörizasyon), c. Hastalık taşıyıcı karasinek, sivrisinek gibi haşerelerle mücadele, d. Hastalık aracı olan hayvanlar ile savaş (veba, kuduz vb.), Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007

4. Sağlık yönünden risk altında olan kişi, grup ya da kitlelerin eğitimi vb. Hızlı kentleşmeyle birlikte artan kentli nüfusun birinci basamak sağlık hizmeti talebini karşılayacak etkin bir model geliştirilerek etkin bir sağlık sistemi kurulmalıdır. Çevresel risk faktörlerinin azaltılması için sektörler arasında işbirliği programları geliştirilmeli yerel yönetimler tarafından çevre sağlığı hizmetleri yeterince güçlendirilmelidir. Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi; sebep-sonuç ilişkileri bakımından dikkate alındığında, kirlenen ve bozulan ekolojik çevre şartlarının toplum sağlığı sorunlarının temelini oluşturduğu görülmektedir. Bu nedenlerle sosyal ve ekolojik çevrenin korunması, düzenlenmesi ve geliştirilmesi tüm sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesinde hayati önem taşımaktadır. Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Çevresel sorunların ortak yönü Üretim ve tüketimle ilgili olması İnsan, akıl ve teknoloji ile yakından ilgili

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Üretim ve tüketim Tüm canlı varlıklara özgü bir durumdur Aslında bir çeşit iştir Bir açıdan enerji transferidir Bir açıdan maddelerin transferidir

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Ekoloji Canlıların hem kendi aralarındaki hem de çevreleriyle olan ilişkilerini tek tek veya birlikte inceleyen bilim dalı

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Ekolojinin Amacı Doğanın anlaşılmasını ve yapılacak müdahalelerin etkilerini tahmin etmeye çalışmak

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Büyük ekosistemler 1. Karasal ekosistemler Ormanlar Çöller Step ve savanlar Tundralar 2. Sucul ekosistemler Okyanuslar Denizler Akarsular Göller Yer altı suları Buzullar 3. Kentsel ekosistemler

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Ekolojik kurallar Doğa bir bütündür Doğadaki her şey sınırlıdır Doğada bir denetim ve denge vardır Doğada çeşitlilik vardır Var olan bir şey yok olmaz Doğa tepki gösterir

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Doğa tepki gösterir

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya EKOLOJİK DÖNGÜ Maddelerin ekosistem içinde canlılar ile cansız çevre arasında alınıp verilmesiyle oluşan dolaşıma ekolojik döngüler veya çevrimler denir

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Ekolojik döngünün önemi Önemli çevre sorunlarının hepsi bu döngülerin bozulmasına neden olur

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya ENERJİ Ekoloji bilimi açısından temel enerji kaynağı güneştir. Fosil yakıtlar dahil, rüzgar, hidroelektrik, biyogaz, alkol, deniz, termik, dalga gibi tüm enerji kaynakları, güneş enerjisinin türevleridir Canlı, cansız herhangi bir maddenin bir noktadan bir başka noktaya hareketi ya da fiziksel, kimyasal olarak bir şekilden başka bir şekle dönüşmesi bir iştir ve enerji kullanımını gerektirir Bütün işler enerjinin bir türden bir başka türe çevrilmesi ile olur

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya BAKTERİLER ETOBURLAR OTOBURLAR BİTKİLER BESİN ZİNCİRİ

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya EKOSİSTEM CANLI VARLIKLAR CANSIZ VARLIKLAR CANLI VE CANSIZ VARLIKLAR ARASINDA SÜREKLİ BİR MADDE VE ENERJİ AKIŞI GÖRÜLÜR

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya EKOLOJİK FAKTÖR Canlı organizmayı yaşamının herhangi bir döneminde etkileyen faktörlere denir 1. Abiyotik faktörler: ısı, ışık, nem vb. 2. Biyolojik faktörler: Besinler, diğer canlılar

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Ekolojik faktörlerin önemine örnek Bir dağın kuzey ve güneyinde bitki ve hayvan türleri farklılık gösterir Hatta bir kaya kütlesinin kuzey ve güneyinde canlı türleri önemli farklılıklar gösterir

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Isı artışı Yerkürede son yıllarda önemli ölçüde ısı atışı olmuştur Bu durum beklentilerden çok fazladır

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Tür içi ve türler arası ilişkiler 1. Yarışma: Tür içi ve türler arası 2. Mutualizm: Karşılıklı yarar 3. Kommensalizm: Bir taraf yarar diğer tarafın bir kazanç ya da kaybı yok 4. Parazitlik: Biri yarar diğeri zarar

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Üretim ve tüketim Tüm canlılara özgü Doğal bir olay Öyle ise sorun nedir?

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Sorun anlayışta ya da kurallarda mı? Üretirken ve tüketirken kullandığımız tür içi yada türler arası ilişki türü nedir? YARIŞMA Sorun bununla ilgili olabilir mi?

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Yarışma? Türler arası ve tür içinde görülebilen bir ilişki İnsanlar arasında da görülmektedir Yarış da doğal bir ilişki türü ise neden çevresel sorunlar hızla artıyor?

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Yarışma Doğal bir ilişki türü ancak, insanın yarattığı günümüz dünyasının yarışı başka hangi canlı türleri arasında var bir düşünelim

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Bir yarışma örneği 8 dakikada 69 hamburger yiyen 26 yaşındaki Japon, kendi dünya rekorunu kırdı Tabak kırma yarışları

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Günümüz üretim ve tüketim anlayışı: Yarışma Üretebildiğin kadar üret, tüketebildiğin kadar tüket Acımasız, amansız bir yarış Yarışlar ölüm kalım mücadelesi Kaybetmek suçtur Kaybedenin yaşama hakkı yoktur, başka şansı yoktur Sanki bir kıtlık yaşanmaktadır dünyanın en zengin ülkesinde bile (Kyoto protokolü) İnsanlar müthiş birer tüketici

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Burada yaşanan sorun: Aşırılık? Aşırı üretim ve aşırı tüketim Tüketim toplumu Üretebildiğin kadar üret, tüketebildiğin kadar tüket Yarışta aşırılık, üretim ve tüketimde aşırılık,

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Aşırı üretim ve tüketim baskısı? Yarışma ve dayanışma arasındaki denge önemli ölçüde yarışma lehine bozulmuştur Bunun bir başka yansıması “Birey mi toplum mu” tartışmasında varsa da yoksa da ben, önce ben sonra yine ben Bireylerin sanal ihtiyaçları doğmuş, yetinen toplumdan doymayan topluma dönüşülmüştür Temel ahlak kuralları zarar görmüştür

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Amansız Yarış Sonucu Çevresel kaynakların tükenmesi, kirlilik Biyo-çeşitliliğin azalması Türlerin yok olma tehlikesi Hastalıklar, sağlık düzeyinde bozulma Yalnızlık, insanın insandan uzaklaşması

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Aşırı üretim ve tüketim çalışanlar üzerine etkisi Uzun süre çalışma saatleri Uygun olmayan çalışma koşulları Aşırı tüketmenin doğurduğu sağlık sorunları; obesite, kalp damar hast, diabet,

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Teknoloji çevre ve ekoloji Teknoloji güç sağlar Uygun teknoloji kriterlerinden biri çevreye en az zarar veren olmalıdır En yeni teknoloji en uygun teknoloji olmayabilir Teknoloji dikkatli kullanılmadığında felaketlerin oluşmasına katkı sağlar; örneğin depremlerin felakete dönüşümü

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Bölgede Başlıca Sorunlar İskenderun körfezi Payas hava kirliliği Asi nehrinin sorunları Amik gölünün kurutulması Termik santraller

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya

Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007 İskenderun körfezinde batan gemide CR6 zehirlenmesi

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Yeni Köprü

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Dünyada Çevresel Sorunlar Ozon tabakasının incelmesi, buna bağlı kanserler Karbondioksit artışı ve sera etkisi nedeni ile küresel ısınma, iklim değişiklikleri, buzulların erimesi Nüfus artışı, çarpık kentleşme, açlık, yoksulluk Toprak kirliliği, erozyon Biyolojik çeşitliliğin yok olması

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya ÇÖZÜM 1. DAHA SAĞLIKLI BİR YARIŞ 2. DAYANIŞMA; TÜR İÇİ VE TÜRLER ARASI 3. SAYGI: CANLI VE CANSIZ VARLIKLARA

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Çözüm; Sürdürülebilir kalkınma Sürdürülebilir kalkınma, ekonomik kalkınmanın çevreye zarar vermeden sağlanması gerektiğine dikkat çeken bir kavramdır Bu kavramın temelleri 1987 yılında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun hazırladığı Ortak Geleceğimiz Raporu’nda atılmıştır

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Sürdürülebilir kalkınma Bugünkü nesillerin ihtiyaçlarını, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini tehlikeye sokmaksızın karşılayabilen kalkınmadır

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Kısaca Üretim ve tüketimde sınırsız, kuralsız acımasız bir yarış yerine Kuralları olan, çevreye duyarlı, çevreye zarar vermeyen ya da en az zararı veren yöntemlerle üretim ve tüketim İhtiyacın kadar üret ve tüket

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Korumak daha önemli Bozulmuş bir çevreyi düzeltmek, çevreyi korumaktan daha zordur Kimi zaman zararın telafisi olanaklı değildir Yok olan türler geri getirilemez Yok olan ekosistemler kurulamaz Toprak elde edilemez

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya ÖZETLE EKOLOJİK SORUNLAR HIZLA ARTMAKTADIR İNSAN DA DAHİL TÜM CANLILARIN GELECEĞİ TEHLİKE ALTINDADIR SORUN DA ÇÖZÜM DE İNSANLA İLGİLİDİR SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA ÇOK ÖNEM TAŞIMAKTADIR

Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007 Çevresel Etki Değerlendirmesi Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreç Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreç, Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.

Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007 Akkuyu Nükleer Santralı Soğutma Sistemi ve Çevresel Sorunlar Bugüne kadar nükleer santralların tasarımı sırasında hep normal çalışma sırasında veya kaza anında çevreye yayılacak radyasyon ön planda tutularak önlemler alınması düşünüldü. Oysa ki bir nükleer reaktörün soğutma sistemlerinde kullanılan “tek-yön-soğutma” ve “kapalı devre soğutma” teknolojisinin çevresel etkileri ihmal edildi. ABD’de elektrik enerjisi üreten, özellikle Kaliforniya Eyaleti’nin kıyılarında son 30 yılda kurulmuş olan 22 adet nükleer satnralın hergün ortalama 86 milyar deniz suyunu reaktörlerin soğutma sisteminde sirküle ettikten sonra denize deşarj ediyor.

Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007

Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya Çevre Hem atalarımızın mirası, Hem de gelecek kuşakların emaneti

Ekoloji Çevre Sağlık T İnandı-Antakya-2007 Kyoto Protokolü Kyoto Protokolü küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçeve. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve SözleşmesiBirleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde imzalanmıştır. Bu protokolü imzalayan ülkeler, karbon dioksit ve sera etkisine neden olan diğer beş gazın salınımını azaltmaya veya bunu yapamıyorlarsa salınım ticareti yoluyla haklarını arttırmaya söz vermişlerdirkarbon dioksitsera etkisine

Ekoloji Çevre SağlıkT İnandı-Antakya TEŞEKKÜRLER