MUHASEBE DENETİMİ 6. HAFTA

6. DENETİM TEKNİKLERİ Denetim kanıtlarını elde etmek için denetçinin kullandığı araçlara denetim teknikleri adı verilir. Denetim teknikleri kendi içinde, temel denetim teknikleri ve yardımcı denetim teknikleri olmak üzere ikiye ayrılır. Temel denetim teknikleri; fiziksel inceleme, doğrulama ve belgelerin incelenmesi iken; yardımcı denetim teknikleri; kayıtların izlenmesi, yeniden hesaplama, gözlem, derinlemesine araştırma, soruşturma, hesaplar arasında ilişki kurma ve analitik inceleme şeklinde sınıflandırılabilir.

6. DENETİM TEKNİKLERİ Temel Denetim Teknikleri 1- Fiziksel İnceleme: Denetçinin maddi dönen ve duran varlıkları fiziksel olarak gözden geçirmesi ve sayması şeklinde gerçekleştirilen bir denetimdir. Bu teknikte denetçi, varlıkların var olduğunu en sağlam şekilde kanıtlamış olur. Bu tekniğin uygulanmasında aşağıda belirtilen hususlar denetçi tarafından göz önünde tutulur: Kayıtlarda gözüken ve denetim kapsamına alınan varlık bizzat görülür. Varlığın miktarını belirlemek için sayım yapılır. Denetlenen varlığın kalitesi belirlenir. Fiziksel incelemede denetçinin dikkat etmesi gereken son nokta, incelenen varlığın sahte olup olmadığının saptanmasıdır.

6. DENETİM TEKNİKLERİ 2- Doğrulama: Teyit etme olarak da adlandırılan teknikte, üçüncü kişilerden bilgi istenir ve kayıtlarda gözüken bilgilerin doğruluğu test edilir. Doğrulama tekniğinde denetçi, denetlenen işletme ve bilgi istenen taraf olmak üzere üç taraf bulunur. Yazılı doğrulamada işlemler aşağıdaki sıralamaya göre gerçekleştirilir: Denetçi, denetlenen işletme adına istediği bilgileri içeren doğrulama mektuplarını hazırlar Bu mektuplar, yetkili bir işletme yöneticisi tarafından imzalanır İmzalı mektuplar, denetçi tarafından teslim alınır ve üçüncü kişilere postalanır Üçüncü kişi, doğrulama mektubunu alır. İstenen bilgileri yazarak denetçiye postalar. Denetçi gelen yanıtları inceleyerek doğrulama işlemini tamamlar.

6. DENETİM TEKNİKLERİ 3- Belgelerin İncelenmesi: Kayıtlarla belgelerin uygunluğunu test etmek için yapılır. Belge-kayıt karşılaştırması yoluyla gerçekleştirilen belge incelemesinde, yapılabilecek işlemler beş başlık altında aşağıdaki gibi toplanabilir: Belgenin sahte olup olmadığına bakılır. (Naylon fatura) Belgenin denetlenen işletmeye ait olup olmadığına bakılır Belgenin işletme amaçları ve faaliyetlerine uygun olup olmadığına bakılır Belgenin iç kontrol yapısından geçip geçmediğine, gerekli onay ve parafları taşıyıp taşımadığına bakılır Belgenin gerektirdiği işlemin uygun hesaplara yazılıp yazılmadığına, tarih-tutar gibi ayrıntıların doğru kaydedilip kaydedilmediğine bakılır.

6. DENETİM TEKNİKLERİ Yardımcı Denetim Teknikleri 1- Kayıtların Yeniden İzlenmesi: Denetlenen işletmenin muhasebe kayıtlarının, başlangıcından sonlandırılmasına kadar tek tek izlenmesidir. Kayıtların yeniden izlenmesi tekniği, özellikle iç kontrol yapısının etkinliğini test etmek amacıyla; Yevmiye defterinden büyük deftere aktarmaların izlenmesi Sağlamaları gözden geçirme olmak üzere başlıca iki noktaya uygulanarak uygulanır.

6. DENETİM TEKNİKLERİ 2- Yeniden Hesaplama: Denetlenen işletmenin muhasebe kayıtlarındaki aritmetik işlemlerin doğruluğunu test etmek için kullanılan tekniktir. Denetçi tarafından yapılabilecek kimi yeniden hesaplama işlemlerine; Defter toplamlarının alınması Amortismanların yeniden hesaplanması Vergi, kar payı ve ikramiyelerin yeniden hesaplanması Ücret ve maaşların yeniden hesaplanması Gelir tablosu kalemlerinin yeniden hesaplanması örnek olarak verilebilir.

6. DENETİM TEKNİKLERİ 3- Gözlem: Denetlenen işletmeye ilişkin bir faaliyet sürerken ya da tamamlanmak üzere iken, bu faaliyetin olması gereken bir biçimde yürütülüp yürütülmediğinin denetçi tarafından yalnızca gözlenmesi şeklinde uygulanan bir tekniktir. Bu tekniği fiziksel incelemeden ayıran da bu noktadır. 4- Derinlemesine Araştırma: Bir hesabın, muhasebe ilke ve kurallarına aykırı bir biçimde olduğundan büyük ya da olduğundan küçük vermesi durumunda, inceleme yapılması gereken noktalara dikkat çeken deneyimli ve dikkatli denetçilerce uygulanabilen bir tekniktir. 5- Soruşturma: Denetçi tarafından, denetlenen işletme çalışanlarına herhangi bir konu hakkında soru sorma, yazılı ya da sözlü açıklama olarak yanıt alma şeklinde uygulanan bir tekniktir.

6. DENETİM TEKNİKLERİ 6- Hesaplar Arasında İlişki Kurma: Çift yanlı işleme yöntemi kullanılarak tutulan hesaplar arasında çeşitli derecede karşılıklı ilişkiler söz konusudur. Bu ilişki, kimi hesaplar arasında daha az, kimi hesaplar arasında daha fazladır. Aralarında sıkı ilişki bulunan hesaplara aşağıdaki gibi örnekler verilebilir. Satışlar -------------------------- Satış İndirimleri Satışlar -------------------------- Hesaplanana KDV Ticari Mallar ------------------- İndirilecek KDV Finansman Giderleri –----- Banka Kredileri Amortisman Giderleri ------ Birikmiş Amortismanlar Vergiler --------------------------- Ödenecek Vergiler

6. DENETİM TEKNİKLERİ 7- Analitik İnceleme: Çeşitli finansal ve finansal olmayan veriler ile işletme kayıtları arasındaki anlamlı ilişkiler incelenerek, elde edilen bilgilerin, denetçi tarafından geliştirilen beklentilere uyup uymadığına bakılması işlemlerine denir. Analitik inceleme çeşitli şekillerde yapılabilir. Bunların belli başları; İşletme verileri ile sektör verilerinin Cari yıl verileri ile önceki yıl verilerinin Fiili verilerle bütçelenmiş verilerin Fiili verilerle denetçi verilerinin Fiili verilerle finansal olmayan verilerin karşılaştırması olarak sıralanabilir. Bu karşılaştırmalara uygun olarak kuramda ve uygulamada kullanılan analitik inceleme teknikleri: Karşılaştırmalı tablolar Dikey yüzdeler Eğilim yüzdeleri Oran incelemesi Ussallık testleri

6. DENETİM TEKNİKLERİ www.yunusemreaytekin.com DERS BİTMİŞTİR DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER! GÖRDÜĞÜNÜZ BU DERS SUNUMUNA www.yunusemreaytekin.com internet adresinden ulaşabilirsiniz.