©McGraw-Hill Education, 2014

©McGraw-Hill Education, 2014 Makroekonomi ... Ekonomi ile bir sistem olarak ilgilenir. Geniş büyüklükler üzerinde durur. Fakat, ekonomik konularda mikroekonomi ile ayni düşünme stilini kullanır. ©McGraw-Hill Education, 2014 2

Makroekonomide bazı önemli konular Enflasyon Genel fiyat düzeyindeki değişim oranıdıdır. İşsizlik Bir işi olmayan ve iş arayan bireylerin sayısal ölçüsü Çıktı Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) bir ekonomide toplam geliri ölçer. Ekonomideki toplam çıktıyla yakından ilgilidir. ©McGraw-Hill Education, 2014 3

Makroekonomide diğer önemli konular Ekonomik Büyüme Reel GSYH’daki artış, ekonomide toplam üretimde meydana gelen genişlemenin bir göstergesidir. Makroekonomik Politika -Hükümet tarafından kullanılan ve ekonominin genel performansını etkileyebilen çeşitli politika tedbirleri ©McGraw-Hill Education, 2014 4

Genel görünüm: büyüme, işsizlik ve enflasyon ©McGraw-Hill Education, 2014 5

Türkiye’de yıllık enflasyon oranı: (1960-2012) ©McGraw-Hill Education, 2014 6

©McGraw-Hill Education, 2014 GSYH neyi ölçer? Bazı unsurlar dikkate alınmalıdır: Reel ve Nominal ölçümler arasındaki ayrım Nüfustaki değişimler GSYH’nin ekonomideki refah seviyesine katkı koyan her şeyin tam bir ölçütü olmadığı ©McGraw-Hill Education, 2014 7

©McGraw-Hill Education, 2014 Milli gelir/hasıla muhasebesi: özet nihai mal ve hizmetler Nihai kullanım için üretilmiş mal ve hizmetler. ara mallar Bir başka firmanın farklı bir üretim aşamasında kullanımı için bir firma tarafından üretilmiş mallar. katma değer Malların değerinde üretim süreci sonucu meydana gelen artıştır ©McGraw-Hill Education, 2014

©McGraw-Hill Education, 2014 GSYİH’nın Hesaplanması Harcama Yaklaşımı Harcamalar dört temel kategoride yer alır: Kişisel tüketim harcamaları (C): hanehalkının tüketim mallarına olan harcamaları Gayri safi özel yurtiçi yatırım (I): firmalar ve hanehalkları tarafından üretim tesisine, ekipmana, demirbaşlara, yeni mesken yapılarına, yani yeni sermayeye yapılan harcamalar. Hükümetin tüketimi ve gayri safi yatırımları (G) Net ihracat (EX  IM): dış dünyanın net harcaması veya ihracat eksi (EX) ithalat (IM) GSYİH= C + I + G + (EX  IM) ©McGraw-Hill Education, 2014

©McGraw-Hill Education, 2014 GSYİH’nın Hesaplanması Gelir Yaklaşımı Gelir Yaklaşımı milli gelir Bir ülkenin vatandaşlarının sahip olduğu üretim faktörleri tarafından elde edilmiş toplam gelir. çalışanlara yapılan ödemeler Firmalar ve hükümet tarafından hanehalklarına yapılan maaş ve ücret ödemelerini, ayrıca da sosyal sigorta, özel emeklilik fonları gibi işverenlerin maaş ve ücretlere ek olarak yaptığı çeşitli katkı ödemelerini kapsar. serbest meslek sahiplerinin geliri Şirketleşmemiş işletmelerin geliridir. kira geliri Mülk sahiplerinin kira olarak elde ettikleri gelirdir. şirket karları Şirketlerin geliridir. ©McGraw-Hill Education, 2014

©McGraw-Hill Education, 2014 GSYİH’nın Hesaplanması Gelir Yaklaşımı net faiz İşletmelerin ödedikleri faizdir. dolaylı vergiler eksi sübvansiyonlar Lisans ücretleri, satış vergileri, gümrük vergileri gibi vergilerden hükümetin karşılığında hiçbir mal veya hizmet almadan yaptığı ödemeleri ifade eden sübvansiyonların çıkarılması ile edilir. net işletme transfer ödemeleri İşletmeler tarafından diğerlerine yapılan net transfer ödemeleridir. kamu işletmelerinin fazlası Kamu işletmelerinin geliridir. ©McGraw-Hill Education, 2014

Milli gelir/hasıla muhasebesi: özet ©McGraw-Hill Education, 2014 12

©McGraw-Hill Education, 2014

Nominal ve reel GSYH arasındaki ayrım ©McGraw-Hill Education, 2014 14

©McGraw-Hill Education, 2014 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması GSYİH Deflatörünün Hesaplanması Politika yapıcıları sadece reel hasılanın nasıl değiştiğini gösteren iyi ölçülere değil, ayrıca genel fiyat düzeyinin nasıl değiştiğini gösteren iyi ölçülere de ihtiyaç duyarlar.   GSYİH deflatörü genel fiyat düzeyinin bir ölçüsüdür. ©McGraw-Hill Education, 2014

Kişi başına reel ve nominal GSYH: Türkiye - Çin ©McGraw-Hill Education, 2014 16

©McGraw-Hill Education, 2014 Yıllık reel GSYH, kişi başına reel GSYH, nüfus artışı: 2000-2012 (yıllık %) ©McGraw-Hill Education, 2014 17

©McGraw-Hill Education, 2014 Vergi kaçakçılığı Gizli (kayıt dışı) ekonomi vergi kaçakçılığı ile yakından ilgilidir. Vergi yalnızca kaçakçılar veya uyuşturucu ticareti yapanlar tarafından değil, aynı zamanda bahçıvanlar, tesisatçılar ve “nakit karşılığı” iş yapan herkes tarafından kaçırılır. GSYH verileri vergi istatistiklerine dayandığından, “kayıt dışı [gizli]” ekonomi raporlanmaz ve resmi istatistikler GSYH’nin doğru değerini olduğundan düşük gösterir. Açıkçası gizli (kayıt dışı) ekonominin büyüklüğünü tahmin etmek zordur. ©McGraw-Hill Education, 2014

Vergi kaçakçılığı ve kayıt dışı (gizli) ekonomi ©McGraw-Hill Education, 2014

©McGraw-Hill Education, 2014 Özet (1) Makroekonomi ekonomiyi tümüyle ele alır. Gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) yurt içi ekonomide yerleşik üretim faktörlerinin net çıktısının değeridir. Dairesel akımdan sızıntılar, firmalar tarafından hane halklarına yapılan ödemelerin, hane halklarının firmaların çıktısına yaptıkları harcamalar olarak firmalara kendiliğinden dönmeyen bölümüdür. Sızıntılar tasarruftan, yardımlar çıktıktan sonra kalan net vergilerden ve ithalattan oluşur. ©McGraw-Hill Education, 2014 20

©McGraw-Hill Education, 2014 Özet (2) Eklemeler firmaların hane halkı harcamasından kaynaklanmayan gelir kaynaklarıdır. Tanım gereği, toplam sızıntılar toplam eklemelere eşittir. Reel GSYH ve kişi başına reel GSYH ulusal ve bireysel refahın kaba ölçümleridir. ©McGraw-Hill Education, 2014 21