Hematopoietik Sisteme Etkili İlaçlar

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
TRANSFÜZYON TRANSFÜZYON Dr.Engin ACIOĞLU.
Advertisements

Hemostatik ,ilaçlar ve replasman için kullanılan hemostatik kan ürünleri Doç.Dr.Şahin Yıldırım.
ANEMİLER.
HEMOSTAZ VE KAN PIHTILAŞMASI
Plazma, serum ve antikoagulanlar
ANEMİLERDE BİYOKİMYASAL DEĞERLENDİRME
TND SÜREKLİ EĞİTİM TOPLANTILARI 10 Mart 2007, Antalya
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ EĞİTİM ÇALIŞMALARINDAN 2012
GEBELERE DEMİR DESTEK PROGRAMI
HEMATOPOİETİK SİSTEME ETKİLİ İLAÇLAR
MEGALOBLASTİK ANEMİLER
Antiagregan ve Antikoagülan Tedavi
HİPERÜRİSEMİ VE GUT TEDAVİSİ
ANTİKOAGÜLAN VE HEMOSTATİK İLAÇLAR
İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi
EGZERSİZ VE KAN.
VİTAMİN B12 ve FOLİK ASİT EKSİKLİĞİ
Demir ne iş yapar? DNA, RNA ve protein sentezi Oksijen taşınması
DEMİR METABOLİZMASI VE ANEMİLER I
Kanamayı durdurma süreci
Trombositler Prof. Dr. Asuman Gölgeli.
Hemostaz Dr. Metin Akbulut.
EDİNSEL KOAGÜLASYON BOZUKLUKLARI
ANTİTROMBOTİK AJANLAR
KAN TRANSFÜZYONLARI VE KOMPLİKASYONLARI
Fibrinolizis Prof. Dr. Asuman Gölgeli.
KOAGÜLASYON BOZUKLUKLARI
Gebelikte Hematolojik Hastalıklar
Pıhtılaşma faktörleri, kanın pıhtılaşması ve fibrinoliz
KANIN BİLEŞİMİ VE İŞLEVLERİ
Kan yapımı, Eritrositler
ANTİANEMİK İLAÇLAR Anemi: kanda alyuvarların total sayılarının veya kan hacmine göre nisbi sayılarının azalmasıdır. Bütün ülkelerde sık görülür En sık.
Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya AD
PIHTILAŞMA ve FİBRİNOLİZİN MOLEKÜLER TEMELLERİ
Amaç Koagülasyon mekanizması hakkında bilgi sahibi olmak.
İLAÇLARIN MEKANİZMALARI
Amfenikoller * Kloramfenikol * Tiamfenikol
ANTİDOTLAR Akut zehirlenmelere neden olan kimyasal etkenlerin ancak bazılarına karşı spesifik antidot vardır. 4 ana grupta sınıflandırılabilirler 1) kimyasal.
Anemilerin sınıflandırılması
Hemostaz Prof. Dr. Asuman Gölgeli.
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ MEGALOBLASTİK ANEMİ REÇETE YAZIM İLKELERİ ve REÇETE ÖRNEKLERİ Dr. Ayhan DÖNMEZ.
YAŞLIDA ANEMİ PROF. DR. TANJU BEĞER CERRAHPAŞA TIP FAK
PLAZMA PROTEİNLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ II
Sepsis Tanı ve Tedavisi
Çocuklarda Demir & vit B12 Eksikliği Anemisi Tedavisi Reçete Günleri
HEMOSTAZ NEDİR? -Kanamanın Durması -Patolojik Hemostaz : Tromboz
Farmakodinami.
BİRİNCİ BASAMAKTA ANEMİLERE YAKLAŞIM
Dr. Serkan KAVUK GATA Aile hekimliği
Koagülasyon testleri Dr. Gülçin Eskandari Sağlık Slaytları
SIVI-ELEKTROLİT BOZUKLUKLARININ TEDAVİSİ
ÇOCUKLARDA ENFLAMASYON ANEMİSİ
Kanamalı hastaya yaklaşım
KRİTİK HASTA ÇOCUĞUN BESLENMESİ
ANEMİ Term: Hb mg/dl (17) Retikülosit: %3-7 MCV: 107 fl
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
ANEMİ VE HEMOSTAZ TETKİKLERİ. SUNUM PLANI  ANEMİ TANIM PATOFİZYOLOJİ KOMPANZASYON KLİNİK ÖZELLİKLER TANI TEDAVİ TAKİP ve TABURCULUK  KOAGULASYON TESTLERİ.
WARFAİNE BAĞLI KANAMA Doç. Dr. Siret Ratip Hematoloji Departmanı, Acıbadem Hastanesi.
Kan Fizyolojisi.
Eritrositler – Alyuvarlar Kırmızı Kan Hücreleri
YAŞLILARDA SERUM B12 VİTAMİNİ, FOLAT VE PLAZMA HOMOSİSTEİN DÜZEYLERİ
VTE PROFİLAKSİ ve TEDAVİSİNDE YENİ ANTİKOAGÜLAN AJANLAR
Faktör EKSİKLİKLERİNE BAĞLI KANAMALAR
HEMOSTAZ VE HASTALIKLARI
Mineraller Tüm hücrelerin gereksinim duyduğu maddelerdir
PERNİSİYOZ ANEMİ Vücudun yeteri kadar B12 vitaminine sahip olmamasından dolayı yeterli miktarda sağlıklı alyuvarın yapılamadığı bir durumdur.  intrensek.
DOKSAN YAŞINDA BİR BAYAN HASTADA YENİ TANI VON WİLLEBRAND TİP 2B Mehmet Rami Helvacı*, Çiğdem Asena Doğramacı**, İlkay Duman*, Vedia Gül Değirmenci*, Kemal.
Hematopoietik Sisteme Etkili İlaçlar Dr. Remzi Erdem B.Ü.T.F. Farmakoloji Ab.D. HSH Eylül 2014.
açık kalp cerrahisinde kan koruma stratejileri
Sunum transkripti:

Hematopoietik Sisteme Etkili İlaçlar Dr. Remzi Erdem B.Ü.T.F. Farmakoloji Ab.D. HSH-307 23 Eylül 2014

P. L. A. N 1. Anemi Tedavisinde Kullanılan İlaçlar 2 P L A N 1.Anemi Tedavisinde Kullanılan İlaçlar 2. Koagülasyon Bozukluklarında Kullanılan İlaçlar 3. Hematostatik İlaçlar ve Kan Ürünleri

ANEMİ TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR

Hematopoietik Sistem Kan Kemik İliği Lenf düğümleri Timus Aksesuvar org. Plazma Şekilli elemanlar Dalak Karaciğer Böbrekler Vit B12 deposu Hb yıkımı Kırmızı küreler Beyaz küreler Trombositler CSF’ler Savunma Homeostaz

Anemilerin Tipleri Anemi: [Hb]kan  azalma KK boyutu Hb içeriği Mikroskopik (yayma) Hipokromik Mikrositik Makrositik Normokromik Normositik Karışık KK küçük Hb düşük KK büyük KK # az KK normal Hb normal KK # az Demir eksikliği

Eritropoietin(e yanıt) ↓ KBY, RA, AIDS Hemolitik anemi serum Mikroskopik (Kİ yayması) Ferritin Fe++ Vit B12 Folik asit Hematopoiez için besin eksikliği Kİ depresyonu Artmış KK yıkımı Toksinler Radyasyon Kİ hastalıkları idiopatik aplastik anemi lösemiler Eritropoietin(e yanıt) ↓ KBY, RA, AIDS Hemolitik anemi Hb’opatiler(OHA) İlaç ters etkileri Uygunsuz immün yanıt Demir Folik asit Vit B12, B6 Vit C

Kİ’nde kan hücrelerinin gelişmesi ve çoğalmasının düzenlenmesi Demir Vit B12 Folik asit Hb yapımı DNA sentezi eksikliği eksikliği [Hb]kk ↓ Eritroid öncül hücrelerinde anormal matürasyon Kİ’nde kan hücrelerinin gelişmesi ve çoğalmasının düzenlenmesi Mikrositik hipokrom anemi Megaloblastik anemi Eritropoietin CSF’ler

Demir Değişik oksidasyon durumlarında bulunabilme yeteneği Stabil koordinasyon kompleksleri oluşturabilme yeteneği 4 g / 70 kg, erkek % 65 Kan Hb % 17,5 KC Dalak Kİ Ferritin Hemosiderin % 17,5 myoglobin sitokrom enzimler

PROTEİN DOKU MİKTAR(mg) Demir Kadın: %55 Erkek: 4 g / 70 kg PROTEİN DOKU MİKTAR(mg) hemoglobin KK 2600 myoglobin Kas 400 Enzimler sitokromlar katalaz, GS, vs KC, vs 25 transferrin Plazma HDS 8 Ferritin hemosiderin KC, Kİ Dalak 758

Demir Günlük gereksinim: 5 mg (erkek) 15 mg (çocuk, kadın) 30-45 mg (gebe, menstrüel) Diyetle günlük alım: 15-20 mg Non-hem demir Ferrik (Fe+++) Ferröz (Fe++) Absorpsiyon

İtrahı düzenleyen mekanizma yok ! Kontrol  Emilim aşamasında Demir İtrahı düzenleyen mekanizma yok ! Kontrol  Emilim aşamasında Emilim: duodenum ve üst jejunum Plazma demiri  transferrin’e bağlı (Fe+++) Depo demiri  ferritin (çözünür form) hemosiderin (çözünmez form)

Demir eksikliği anemisi KLİNİK KULLANIM Demir eksikliği anemisi Kronik kan kaybı (menoraji, kancalı kurt, kolon Ca) Artmış gereksinim (gebelik, erken çocukluk çağı) Diyetle yetersiz alım Yetersiz emilim (postgastrektomi)

UYGULAMA Genellikle p.o.  ferröz demir en etkin ! Ferröz sülfat Ferröz süksinat, ferröz glukonat, ferröz fumarat Özel durumlarda p.e. malabsorpsiyon sendromları GİS cerrahisi inflamatuvar GİS hastalıkları Demir dekstran  yavaş i.v. infüzyon

p.o. ferröz demir  etkin, ucuz,  p.e. Vit C vs desteğine gerek yok ! TEDAVİ p.o. ferröz demir  etkin, ucuz,  p.e. Vit C vs desteğine gerek yok ! Oral demir tedavisi 3-6 ay sürmeli ! İlk belirti (retikülositoz)  1 hafta Hb düzeyinde yükselme  2-4 hafta Normal Hb düzeyi  1-3 ay

İSTENMEYEN ETKİLER Tedavi Demir şelatörleri Doza bağımlı  bulantı, karın krampları, ishal Akut demir toksisitesi: özelikle çocuklarda Ciddi nekrotizan gastrit, kusma, ishal, hemoraji, dolaşım kollapsı Kronik demir toksisitesi: demir yüklenmesi Talasemiler, kan nakilleri Tedavi Demir şelatörleri Desferrioksamin (intragastrik, GİS abs. Ø, i.m., i.v.) Deferipron (yeni, oral emilim +)  agranülositoz !

Folik asit ve Vitamin B12 Diyetle alınması elzem DNA sentezi ve hücre proliferasyonu Biyokimyasal etkileri birbirinden bağımsız Eksiklikleri  Hücre döngüsü hızlı olan dokuları etkiler Megaloblastik hematopoiez Hafif lökopeni + trombositopeni, hiperseg. pmn Nörolojik bozukluklar (per. nöropati, demans)

Vit B12 Sentez: hayvanda-bitkide Ø yalnızca mikrobiyal ! Etkin form: 5’deoksiadenozilkobalamin metilkobalamin “Ekstrinsik faktör” Folik asit Hayvan ve bitkide bol ! Tek C’lu birimlerin transferi Etkin form: tetrahidrofolat Vit B12 eksikliği Yetersiz emilim IF eksikliği Pernisiyöz anemi Gastrektomi Terminal ileum sorunları Cerrahi Crohn Folik asit eksikliği Diyetle yetersiz alım Artmış gereksinim Gebelik Kr. hemoliz (Hb’patiler)

Folik asit Maya, KC, böbrek ve yeşil sebzelerde bol ! FH2 ve FH4  metil (-CH3) grubu vericisi Etkin form  FH4 (DNA sentezinde kofaktör) p.o.  ileumdan emilim Metil-FH4 kanda taşınan, hücrelere giren Metil-FH4 etkisiz demetilasyon etkin DHFR NADPH + H+ NADP- DHFR NADPH + H+ NADP- FH4 F FH2

İstenmeyen Etkiler Yüksek dozlarda bile az Folik asit İstenmeyen Etkiler Yüksek dozlarda bile az Megaloblastik anemi nedeni aydınlatılmalı ! İzole Vit B12 eksikliği varsa  Kan tablosu düzelir  Nörolojik bulgular kötüleşir  Ekmeklere folat eklenmesi (ABD’de rutin)

Klinik Kullanım Megaloblastik anemiler Folik asit Klinik Kullanım Megaloblastik anemiler Diyetle yetersiz alım (öz. alkolikler) Malabsorpsiyon sendromları İlaçlar (örn. fenitoin) Metotreksat toksisitesinin önlenmesi Muhtemel folat yetmezliğinin proflaksisi Gebeler Prematür bebekler Ciddi kronik hemolitik anemili hastalar Örn. Hb’patililer (OHA)

Vitamin B12 Hidroksokobalamin, siyanokobalamin Et (KC), yumurta, süt ürünlerinde bol ! Emilim için IF gerekli ! Aktif transportla… Plazmada transkobalaminler ile taşınır… Depo KC (4 mg)  eksiklik belirti 2-4 yıl

Etkileri Başlıca iki biyokimyasal tepkimede görevli Metil-FH4  FH4 Vit B12 Etkileri Başlıca iki biyokimyasal tepkimede görevli Metil-FH4  FH4 Metilmalonil-CoA süksinil-CoA (izomerizasyon) Metil-FH4 PLAZMA Metil-FH4 SİTOZOL FH4 Formil-FH4 B12 Metil-B12 Folat poliglutamat oluşumu homosistein Pürin, primidin sentezi metiyonin

Klinik Kullanım Hidroksokobalamin (i.m.) Megaloblastik anemiler Vit B12 Klinik Kullanım Hidroksokobalamin (i.m.) Megaloblastik anemiler Pernisiyöz anemi Bazı cerrahi girişimlerden sonra profilaktik Gastrektomi (IF üretimi Ø) Terminal ileum (Vit B12 emilimi Ø)

Hemopoietik Büyüme Faktörleri Pluripotent, kendini yenileyen kök hücreler Hemopoietik büyüme faktörleri Kodlayan genler klonlandı Rekombinant eritropoietin (epoetin) Rekombinant G-CSF (filgrastim, lenograstim) Rekombinant GM-CSF (molgrasmostim) Trombopoietin

eritrositler trombositler monositler Pluripotent kök hücre nötrofiller Projenitör hücreler IL-3 eritropoietin GM-CSF eritrositler IL-1, IL-3, IL-6, GM-CSF, SCF IL-3 GM-CSF trombopoietin trombositler GM-CSF M-CSF monositler Monosit- Granülosit öncülü GM-CSF Pluripotent kök hücre IL-3 GM-CSF G-CSF nötrofiller GM-CSF eosinofiller IL-3 IL-5 IL-3 bazofiller B-lenfositler IL-1,2,4,5,7 timus T-lenfositler

Eritropoietin Sentez Eritroid projenitörlerini uyarmak Böbrekte jukstatübüler hücreler Makrofajlar Eritroid projenitörlerini uyarmak Rekombinant insan eritropoietini Epoetin alfa Epoetin beta i.v., s.c., i.p. nezle-benzeri tablo, hipertansiyon, başağrısı, ensefalopati, konvülsiyonlar, demir eksikliği

Klinik Kullanım KBY anemisi Kanser kemoterapisi sırasında oluşan anemi Epoetin Klinik Kullanım KBY anemisi Kanser kemoterapisi sırasında oluşan anemi Prematürelerde profilaktik amaçlı AIDS anemisi Kronik inflamatuvar hastalık anemisi (RA) Kan vermeden önce otolog kan artışı

Koloni Stimüle Edici Faktörler Lökosit öncüllerini uyarmak, çoğaltmak Tersinmez farklılaşma oluşturmak GM-CSF  pek çok hücrede sentezlenir  yaygın serilere etki molgramostim (i.v., s.c.) G-CSF  öz. monositler, fibroblastlar, endotelde sentezlenir  nötrofillere etki filgrastim (i.v., s.c.)

CSF Klinik Kullanım Sitotoksik ajanlarla oluşan nötropeninin şiddet ve süresini azaltmak için Konvansiyonel antikanser kemoterapi (KT) Hematopoietik dokuları harap eden yoğun KT Kemik iliği nakli sonrası Öncül hücrelerin dolaşıma salıverilmesini artırmak için İleri HIV infeksiyonunda dirençli nötropeni Aplastik anemi ?

KOAGÜLASYON BOZUKLUKLARINDA KULLANILAN İLAÇLAR

Koagülasyon Bozuklukları defektleri İstenmeyen pıhtılaşma

Kan Pıhtılaşma Kaskadı In vivo (ekstrinsik) yolak In vitro temas sistemi (intrinsik yolak ) Doku zedelenmesi Temas (örn. camla) Doku faktörü VIIa PL Ca2+ Heparin + ATIII XIIa XII XIa XI IXa IX trombositler VIIIa PL Ca2+ XIII X Xa Ca2+ VIIa PL Ca2+ II (protrombin) IIa (trombin) XIIIa hirudin fibrinojen fibrin stabilize fibrin

Trombosit adezyon ve agregasyonu Kan dolaşımının eşgüdümü için gerekli Aktivasyonları  bir dizi zincirleme reaksiyon  hemostaz için elzem hasarlı damarların iyileşmesi + inflamasyon

Trombosit adezyon ve agregasyonu Adezyon: damar hasarı  Şekil değişikliği: yumuşak diskler  yalancı ayakları olan küçük küreler Salgılama: granüllerin (ADP, 5-HT, pıhtılaşma faktörleri, büyüme faktörleri-PDGF-) merkeze hareketi Labil faktörlerin sentezi: PAF, TXA2, vb. Agregasyon: fibrinojen köprüler aracılığıyla trombositlerin glikoprotein IIb/IIIa reseptörleri arasında Asidik fosfolipide maruz kalma: trombin oluşumunu tetikler

TXA2 5-HT ADP TXA2 5-HT ADP Kollajen Endotel Düz kas kasılması PGI2 Kan TXA2 5-HT ADP Trombosit aktivasyonu TXA2 5-HT ADP fibrinojen trombin

Fibrinolitik Sistem Plazminojen Aktivasyon İnhibisyon Plazmin Trombin Çeşitli uyaranlar antiaktivatörler Kan ön aktivatörü Kan aktivatörü Aminokaproik asit t-PA, ürokinaz streptokinaz proaktivatör aktivatör Plazmin Anistreplaz Trombin Fibrin ürünleri Yıkım ürünleri fibrinojen fibrin

Oral Antikoagülanlar Etki Mekanizması K. Amerika’da tarım politikasının değişmesiyle tesadüfen keşif (1920’ler) Sığır yemi (tatlı yonca  mısır)  kanamalar  ölüm Çürümüş tatlı yoncada  bishidroksikumarin  sıçan zehiri Warfarin, fenindion Etki Mekanizması Yalnızca in vivo etkin !  in vitro etki Ø ! Faktörler II, VII, IX ve X üzerine etkili ! Etkinin oluşması zaman alır ! t1/2: 6, 24, 40, 60 st

Faktör II, VII, IX, X OAK Warfarin Vitamin K Vitamin K antagonisti CH3 O Na O CHCH2COCH2 C6H5 Warfarin Vitamin K antagonisti Vitamin K Warfarin Vit K’ nın indirgenmesini önler Faktör II, VII, IX, X

Farmakokinetik p.o.  hızlı emilim (GİS)  dağılım hacmi küçük OAK Farmakokinetik Warfarin p.o.  hızlı emilim (GİS)  dağılım hacmi küçük Plazmada albumine güçlü bağlanma tek doz  12-16 saatte etki  4-5 günde son KC’de metabolize: CYP    t1/2 değişken Plasentayı geçerler !  Teratojen ! Süte geçerler !  yeni doğanda Vit K Ø ! Tedavide monitorizasyon önemli ! Protrombin zamanı (INR: International normalised ratio) Doz  INR= 2-4 olacak şekilde !!

OAK’ların etkisini artıran faktörler Warfarin Hastalıklar KC hastalıkları (pıhtılaşma faktörlerinin sentezi bozulur) Ateş, tirotoksikoz (pıhtılaşma faktörlerinin yıkımı artar) İlaçlar Hepatik metabolizmayı inhibe edenler (simetidin, imipramin, ko-trimoksazol, siprofloksasin, metronidazol, amiodaron, azoller) Trombosit işlevini bozanlar (NSAİİ, moksalaktam, karbenisilin, “aspirin”) Warfarini albumindeki bağlanma yerinden kovanlar (NSAİİ, kloralhidrat) Vit K’nın indirgenmesini önleyenler (sefalosporinler) Vit K’nın kullanımını azaltanlar (geniş spektrumlu antibiyotikler, sülfonamidler)

OAK’ların etkisini azaltan faktörler Warfarin OAK’ların etkisini azaltan faktörler Fizyolojik durum / Hastalıklar Gebelik (pıhtılaşma faktörlerinin yapımı artar) hipotiroidi (pıhtılaşma faktörlerinin yıkımı azalır) İlaçlar Hepatik metabolizmayı indükleyenler (rifampisin, karbomazepin, barbitüratlar, griseofulvin) Emilimi azaltanlar (kolestramin) Bazı parenteral gıdalarda ve vitamin preparatlarında bulunan Vit K

Hemoraji (öz. beyin ve barsakta) Teratojen Hepatotoksisite (nadir) OAK İstenmeyen Etkiler Warfarin Hemoraji (öz. beyin ve barsakta) Teratojen Hepatotoksisite (nadir) Yumuşak doku nekrozu

Parenteral Antikoagülanlar Heparin keşif (1916) – Dönem II Tıp öğrencisi- Johns Hopkins KC’den ekstraksiyon  “Heparin” Sülfatlı glikozamioglikanlar ailesi (mukopolisakkarid) Mw: 40000 (750000’lik polimerler halinde, mast hücresi granüllerinde histamin ile birlikte) Sığır AC, domuz barsak  değişken etki  ünite Düşük Molekül Ağırlıklı Heparin (LMWH) Unfraksiyone heparin yerine kullanımı artıyor Mw: 4000-15000

Trombin vb serin proteazlar PEAK Etki Mekanizması ATIII’ü aktive ederek koagülasyonun in vivo ve in vitro inhibisyonu ATIII aktif serin noktasına bağlanma Trombin vb serin proteazlar En duyarlısı  trombin ! ATIII IIa Xa Heparin ATIII Heparin Xa ATIII LMWH

Düşük Molekül Ağırlıklı Heparin (LMWH) PEAK Farmakokinetik Heparin GİS’ten emilmez ! (büyük, yüklü)  i.v. , s.c.! Satürasyon kinetiği i.v. etki  hemen/ s.c. etki  60’  t1/2 = 40-90’ monitorizasyon  APTT (kontrol x 1,5-2) vs… Düşük Molekül Ağırlıklı Heparin (LMWH) s.c. t1/2 (LMWH) > t1/2 (Heparin) 1º kinetiği (dozdan bağımsız)  öngörü  APTT’yi uzatmaz, monitorizasyon Ø, uyunç  Böbreklerden itrah

İstenmeyen Etkiler Hemoraji (stop, gerekirse protamin sülfat,i.v.) PEAK İstenmeyen Etkiler Hemoraji (stop, gerekirse protamin sülfat,i.v.) Tromboz (seyrek ama ciddî) // trombositopeni  Ab’lar, tedavinin başlamasından 2-14 gün sonra Osteoporoz (uzun süreli tedavide, > 6 ay) Hiperaldosteronizm (seyrek) Aşırı duyarlılık (seyrek)

Endikasyonları Derin ven trombozunun (DVT) önlenmesi AK Endikasyonları Derin ven trombozunun (DVT) önlenmesi Pulmoner emboli, DVT durdurulması Atriyal fibrilasyonlularda tromboz ve emboli oluşumunun önlenmesi Prostetik kalp kapakçıklarında trombozun önlenmesi Vücut dışı dolaşımda pıhtılaşmanın önlenmesi Unstabil anjina

HEMATOSTATİK İLAÇLAR ve KAN ÜRÜNLERİ

Hemostaz ve Tromboz Hemostaz: Zedelenen kan damarından kan kaybının durdurulması... Başlıca 2 bileşeni var: Trombosit adezyonu ve aktivasyonu Kan pıhtılaşması (fibrin oluşması) Tromboz: Hemostatik mekanizmaların uygunsuz aktivasyonuyla oluşan patolojik bir durum... Venöz tromboz genellikle kan stazı ile birlikte... trombosit bileşeni  fibrin bileşeni  Arteriyel tromboz ateroskleroz ile birlikte... Trombüsün trombosit bileşeni  Trombüs  emboli  iskemi, infarksiyon

Kan Pıhtılaşma Kaskadı In vivo (ekstrinsik) yolak In vitro temas sistemi (intrinsik yolak ) Doku zedelenmesi Temas (örn. camla) Doku faktörü VIIa PL Ca2+ Heparin + ATIII XIIa XII XIa XI IXa IX trombositler VIIIa PL Ca2+ XIII X Xa Ca2+ II (protrombin) IIa (trombin) XIIIa hirudin fibrinojen fibrin stabilize fibrin

Hemostatik İlaçlar 1. Lokal hemostatikler 2. Antifibrinolitik ilaçlar 3. Replasman için kullanılan kan ürünleri 4. Trombosit bozukluklarında kullanılan ürünler 5. Diğer hemostatik ilaçlar

1. Lokal hemostatikler Kapillerlerin veya ufak damarların zedelenmesi sonucu kanama oluşmuş organ ve dokuların yüzeyine lokal olarak uygulanan maddeler (Toz, gaz bezi, sünger, tampon veya yaprak)... Genellikle cerrahi sırasında yararlıdırlar... Absorbe edilebilen türleri: Jelatin süngeri (Gelfoam) Oksidlenmiş selüloz Oksidlenmiş rejenere edilmiş selüloz Trombin Mikrofibriler kolajen hemostat (Avitene)

2. Antifibrinolitik İlaçlar Etki mekanizması: Plazminojen aktivatörlerini inhibe ederek plazmin oluşumunu azaltmak & plazmin’in etkisini antagonize etmek... Endikasyonları: 1º ve ağır KC hastalıklarına 2º gelişen hiperfibrinoliz hallerinde oluşan kanamalar KC hastalıklarında  fibrinolitik etkinlik  Kontrendikasyonları: DİK !!! (hiperfibrinoliz  hipofibrinojenemi, + hiperkoagülabilite) Trombolitik ilaçların spesifik antidotudurlar...

Aminokaproik asid Plazminojen’in  plazmine aktive edilmesini önler 2. Antifibrinolitik İlaçlar Aminokaproik asid Plazminojen’in  plazmine aktive edilmesini önler Plazminojen aktivatörlerinin antagonistidir... Hiperfibrinoliz’in eşlik ettiği kanama durumlarında Trombolitik ilaçların yan tesiri olarak gelişen kanamalarda Hiperkoagülabilite  DİK’ te kontrendike !

2. Antifibrinolitik İlaçlar Aminokaproik asid Endikasyonları 1. DİK’in eşlik etmediği hiperfibrinolize bağlı kanamalar 2. Hematüri (idrardaki fibrinolitik ürokinazı inhibe ederek) 3. SAK ve intrakraniyal anevrizma kanamaları 4. Hemofiliklerde oral cerrahi işlemler (salyadaki ve oral dokulardaki plazmini inhibe ederek) 5. Trombolitik ilaçların antidotu (ürokinaz, streptokinaz)

Etkisiz olduğu kanamalar: 2. Antifibrinolitik İlaçlar Aminokaproik asid Etkisiz olduğu kanamalar: Cerrahi yaralanmalara bağlı kanamalar Gİ ülser veya varis kanamaları Trombositopeniye bağlı kanamalar Fonksiyonel uterus kanamaları İstenmeyen yan tesirleri: Bulantı, diyare, dispepsi, döküntüler ve kaşıntı Ejakülasyonun inhibisyonu, konjonktiva hiperemisi, nazal konjesyon, ortostatik hipotn. Hiperkoagülabiliteye bağlı tromboembolizm (Ciddi !) Hemostatik mekanizma uygun testlerle izlenmeli !

Traneksamik asid İstenmeyen etkileri: 2. Antifibrinolitik İlaçlar Antifibrinolitik etki gücü > aminokaproik asit Mide/duodenum ülserlerinde ve menorajide kullanılabilir… İstenmeyen etkileri: GİS bozuklukları, alerji... Tromboembolik olaylar (Ciddi !)

Aprotinin (Trasylol) Endikasyonları 2. Antifibrinolitik İlaçlar Plazminojen aktivatörleri ve plazminin etkisini inhibe eder. Endikasyonları 1. Koroner by-pass ve açık kalp cerrahisi  kan tx gereğini ... 2. Malign tm.lerin mobilizasyonu, diseksiyonu ve debulking sırasında ve akut promyelositik lösemi sırasında oluşabilecek hiperfibrinolize bağlı kanamalar 3. Trombolitik tedavi sırasında fibrinolitik ilacın aşırı dozuna bağlı kanamalar 4. Akut pankreatit ve karsinoid kriz tedavisi  dozda antikoagülan etki (birlikte heparin  doz !)

3. Hemofili vb. durumlarda replasman için kullanılan kan ürünleri Hemofili A: Klasik hemofili (% 90)  faktör VIII  Hemofili B: Christmas hastalığı (% 10)  faktör IX  Tedavi yaklaşımı  faktör replasmanı ! 1960’lara kadar  normal kişilerden alınan tam kan sonra  plazma i.v. inf.  hipervolemi, hemokromatoz günümüzde  antihemofilik faktörlerden zengin plazma fraksiyonları

Taze dondurulmuş plazma 3. ...replasman için kullanılan kan ürünleri Taze dondurulmuş plazma Sitratlı tam kan  ilk 4 saatte santrifüj  ilk 6 saatte hızla dondurma  -18C’ da 1 yıl etkin Stabil + labil (V ve VIII) faktörler de içerir… Endikasyonları Trombotik trombositopenik purpura KC hst. ve DİK’ lilerde pıhtılaşma faktörlerinin ↓ Aşırı doz oral antikoagülana bağlı kanamalar Faktör V ve X eksikliğine bağlı kanamalar (nadir) ABO uygunluğuna bakılmalı… Y.T.: Üşüme, titreme, ateş, bronkospazm, ARDS...

3. ...replasman için kullanılan kan ürünleri Kriyopresipitat Tek donörden plazma  hızlı dondurma  yavaşça eritme (antihemofilik faktörlerden zengin bir fraksiyon)  tekrar dondurma  1 yıl saklanabilir  eritilince (filtreli infüzyon takımı) ile ilk 6 saatte kullanılmalı... Viral infeksiyon riski  Kan bankalarında hazırlanabilir, ucuz Uygulama hacmi  Endikasyonları Hemofili A von Willebrand hastalığı

Antihemofilik faktör (faktör VIII) konsantratı 3. ...replasman için kullanılan kan ürünleri Antihemofilik faktör (faktör VIII) konsantratı Çok sayıda donörden harmanlanarak  arıtma, kurutma  stabil, konsantre, katı Sadece hemofili A olgularında kullanılır AIDS’ in yayılmasında önemli rol oynamıştır... HIV’ den arındırmak için  10 saat 60 C’ da  derecede arıtılmış insan kurutulmuş faktör VIII konsantratı Rek. faktör VIII preparatı (enfeksiyon riski Ø) 1 ünite = 1 saatten daha taze 1 ml normal insan plazmasındaki antihemofilik faktör miktarı

Kurutulmuş Faktör IX Fraksiyonu 3. ...replasman için kullanılan kan ürünleri İnsan plazmasından arıtma ve kurutma yöntemleri ile elde edilen K vitaminine-bağımlı faktörlerden (II, VII, IX, X) zengin katı bir preparat Anti-A ve anti-B aglütininler önemsiz miktarda  Cross-matching ve tiplendirmeye gerek yok ! Isıtma işlemi  Hepatit ve AIDS riski Ø... Endikasyonları Hemofili B & II, VII ve X eksikliklerine bağlı kanamalar... Tromboembolik olay, DİK riski ( faktör IX fraks.)

Kurutulmuş fibrinojen 3. ...replasman için kullanılan kan ürünleri Kurutulmuş fibrinojen Harmanlanmış insan plazmasından elde edilir... 60 C’ da 20 saat ısıtma  viruslardan arındırma 150 ml steril distile suda çözülerek i.v. infüzyonla Endikasyonları Hipofibrinojenemi, afibrinojenemi, disfibrinojenemi DİK !

4. Trombosit bozukluklarında kullanılan ürünler Trombosit konsantratı 1 ü (500 ml) tam kan  1 trombosit konsantrat ünitesi Endikasyonları i. Aşırı trombosit yıkımına bağlı trombositopeniler ii. Trombosit üretim yetersizliğine bağlı trombositopeniler iii. Trombosit disfonksiyonları iv. Aspirin vb. antitrombositik ilaçlara bağlı kanamalar

  dolaşımı yüklemeden trombosit #’ nı ... 4. Trombosit bozukluklarında... Trombosit konsantratı Trombosit # < 20,000/L  kanama 1 ünite konsantrat  + 5,000 /L trombosit Histokompatibilite antijeni bakımından uygun olmayan trombositlerin tekrarlı uygulanması  izoAb gelişimi  (paradoksik) trombosit yıkımı eritrosit içerir (az) Rh immünizasyonu riski + Rh (-) kız çocuklara ve kadınlara Rh (+) donörden alınan trombosit konsantratı verilmesi halinde  anti-D Ig inj. Büyük kan bankalarında hazırlanır...   dolaşımı yüklemeden trombosit #’ nı ...

5. Diğer Hemostatik İlaçlar Desmopressin Vazopressin ve terlipressin K vitamini ve askorbik asid Somatostatin Etamsilat

Akut kan kayıplarında kullanılan Kan Ürünleri Hemorajik Şok 1. derece  kan kaybı < 750 ml Kristaloid sol. (dengeli elektrolit sol.) 2. derece  kan kaybı=750-1500 ml Kolloid solüsyonlar 3. derece  kan kaybı=1500-2000 ml 4. derece  kan kaybı > 2000 ml Tam kan Konsantre eritrosit süspansiyonu

Plazma yerini tutan Modifiye Polisakkaritler: ... Kan Ürünleri Plazma yerini tutan Modifiye Polisakkaritler: 1. Polijelin (Haemaccel) 2. Hidroksietil nişasta (Hetastarch, HES) 3. Dekstranlar Kan ve Plazma Ürünleri: 1. Plazma 2. Normal İnsan Serum Albumini Solüsyonu 3. Plazma Protein Fraksiyonu Solüsyonu 4. Tam kan