DİLOVASİ TEKNİK LİSE VE Ç.P.L Ana Kart (Mainboard) ÖĞRETMEN= KÜRŞAT KU

BİLGİSAYARIN YAPISI

Ana kart bilgisayarı meydana getiren temel parçalardan biridir. Ana kart (Mainboard) diğer bütün kartların, işlemci ve belleğin üzerine takıldığı karttır. Bilgisayar içindeki diğer bütün donanım birimleri ana kart üzerinde toplanır ve ana kart üzerindeki veri yolları vasıtasıyla haberleşir. Tek başına düz bir karttır ve üzerine takılan bileşenlerle çalışır. Ana kart üzerinde her donanım biriminin takılabileceği bir yer mevcuttur. Ekran kartı, ses kartı, modem,ethernet kartı, tv kartı gibi donanım birimleri ana kart üzerinde slot denen yuvalara takılır. Genel olarak ana kart üzerinde ISA, PCI express ve AGP slotlar mevcuttur. ISA slotlar eski teknolojidir ve artık yeni üretilen ana kartlarda mevcut değildir. Artık ana kartlar üzerinde daha çok PCI slotlar vardır. AGP slot ise yalnızca ekran kartının takılabileceği bir slottur ve 1 tane bulunur. AGP slotlara ekran kartı dışında başka kart takılamaz. Anakart tüm bilgisayar içeriğinin veri ve güç alt yapısını oluşturur. Anakart işlemci ile diğer aygıtlar arasında tüm elektirik ve veri bağlantılarını oluşturur.

Abit KT-7A AMD işlemci destekliyor ve KT-133A yonga setine sahip. Aşağıdaki resimde alttan üste doğru bir adet ISA, altı adet PCI ve bir adet AGP görünüyor. Ayrıca yonga setini soğutmak içinde özel bir fan kullanılmış.

Ana kart, fiberglasttan yapılmış, üzerinde bakır yolların bulunduğu, genellikle koyu yeşil bir levhadır. Oldukça karmaşık baskılı devre yollarıdır. Ana kart çok katmanlı basılmış devre elemanından başka bir şey değildir. İz adı verilen ve karmaşık bir yol haritası oluşturan bakır devre yoları,sinyalleri ana kart üstünde bir yerden başka bir yere taşır. Çoklu katman üretim tekniği kullanılarak bazı katmanların işlemciye, BIOS'a yada belleğe veri taşırken bazı katmanlarında bunlardan bağımsız olarak voltaj ve toprak hattını kısa devre oluşturmadan taşıması sağlanmıştır. Yalıtılmış katmanlar karmaşık bir sandviç oluşturacak şekilde bir araya getirilir. Daha sonra yongalar ve yuvalar ana karta lehimlenir.

Ana kart üzerinde işlemci, bellekler,ROM BIOS, AGP yuvası, PCI yuvaları, seri ve paralel bağlantılar, IDE bağlantı noktaları yer alır. Üstündeki işlemci; aritmetiksel ve mantıksal işlemler yapar. IO (giriş çıkış birimlerini) okur ve yazar. Üzerindeki ROM BIOS, ana kart dahil olmak üzere ve ana kart ile çalışacak tüm donanımlara ait ayrı düzenler, saklar ve sistem açık olduğu müddedce bunları işler. Üzerindeki RAM bellek çok önemlidir. Yazılımın çalıştığı yer belleklerdir. Bilgisayar açık olduğu müddedce sürekli bilgisayardan veri alır ve işler. Üzerindeki genişleme yuvalarına takılan (AGP Slot) ekran kartı ile beraber diğer kartlarla hem işlenen veriler görüntülenir hem dış dünya hem de diğer çevresel aygıtlar ile bağlantı sağlanır. Üzrerindeki İDE bağlantı noktalarına takılan sabit disk, disket sürücüler ve CD ROM sürücüleri vasıtasıyla işlenen veriler geriye dönük olarak kaydedilir.

Örnek:ATX güç faktörüdür.. Bu ATX kartlara özel ATX kasalar üretilmektedir. ATX ana kartların eski AT ana kartlara göre üstünde fare klvye konnektörleri tümleşiktir ayrıca windows gibi işletim sisteminin kapanpasıyla sistem tamamen kapanmaktadır. AT kartlarda güçüde elimizle kapatmak gerekir. MSI 694D Pro AR çift Pentium işlemci,5 PCI yuva, CNR( communications network riser- iletişim ağ yükselticisi), 4 USB yuvası ve anakarta bütünleşik ses kartı barındırıyor. Ayrıca anakart 133 Mhz veri yolu hızı ve UDMA 100 erişimi destekliyor ve ATX biçim faktöründe üretilmiş.

Ana kart nasıl çalışır? Ana kart, sistemdeki, veri akışını düzenler. Verilerin ana belleğe ulaşmasını sağlarken, aynı zamanda ana bellekteki verilerin diğer aygıtlara ulaşmasını sağlar. İşlemcinin çalıştıracağı programların yer aldığı yerdir. İşlemci herhangi bir veri için çağrıda bulunduğunda, ana bellek ilgili veriyi bulur ve sistem veri yolu aracılığıyla belleğe gönderir. İşlemci kendisine gönderilen işlemleri bitirdikten sonra, işlediği verileri tekrar ana belleğe gönderir. Ana bellek bu verileri ya saklamak için sabit diske yada görüntülemek için ekran kartına dolayısıyla monitöre gönderir.

çipset Çipset veya PCIset bir grup mikro devreden meydana gelip, PC içindeki, ana kart üzerinde veri akışını düzenler. İki yada daha fazla tümleşik devreden meydana gelir. Çipsetler işlemci, ram, giriş-çıkış aygıtları ve genişleme yuvalarına takılan kartlar arasında bir arabirim vazifesi görür. Bilgisayarda ana kart en önemli parçadır, sonra işlemci, sonra çipset. Diğer donanım malzemeleri gibi upgrade edilmez, değişmesi demek ana kartın değişmesi demektir. Kuzey köprüsü işlemci –bellek ve ekran kartı ile olan veri iletişimini sağlar Güney köprüsü – kuzey köprüsü üzerinden slotlarla ve portlara takılı çevre birimleri ile veri iletişimini sağlar ÇİPSET aynı zamanda aşağıdaki ara birimleride kontrol eder. Bellek kontrolcüsü (memory controller) Sistem Saati Klavye-fare kontrolcüsü İkinci tanpon bellek kontrolcüsü Direk bellek erişimi kontrolcüsü PCI köprüsü EIDE kontrolcüsü

Çipset üreticilerinin başı İNTEL dir. VIA, SIS, ALI, OPTI çipset üreticileride vardır. Çipset bus hızı; 66MHz, 100Mhz lerden 133Mhz lere kadar gelmiştir. ÖRNEK Çipsetler İntel Trion 430FX: 128MB kadar EDO remleri destekliyordu. Trion 430VX: Trion 430FX e göre %15 performası daha iyi idi. 440LX: AGP desteği vardı.. 3-D grafikerinin daha iyi işlenmesini sağladı İ820 : PIII işlemcilerde 100/133MHz hızları ile işlemci arasında saniyede 1GBveri transferi yapabilmektedir. 850çipsetler:Pentium 4 işlemciler için tasarlandı.400Mhz sistem bus j-hızı. Çift RDRam bellek kanalları.1.5Volt AGP 4x desteği çift USB kontrolcüsü, Çift ultra ATA/100 kontrolcüleri

İşlemci soketleri Her ana kart üzerinde kullanılan teknolojiye göre, işlemcinin takıldığı soketler yada slotlar vardır. Anakart üstünde kullanılan soket tipine göre hangi işlemcinin kullanılacağına karar verilir. Slot işlemciler: PII ile üretilen kart şeklindeki işlemci türleridir. Üretilmesi pahalı olduğu için terk edildi.Slot işlemciler ana kart üzerinde kendileri için ayrılan slot yuvaya takılırdı. Slot1/2/A türleri vardır. Slot A AMD firması tarafından kendi işlemcileri için üretildi. Soket işlemciler: Kare şeklinde bacak yapısına sahip bu yapı daha ucuz işlemciler üretilmesini sağladı.PII lerle kullanılan slot işlemciler terk edilip soket işlemciler üretilmeye başlandı. Bu işlemciler ana kart üzerindeki sokete takılırlar.Ör:Soket2/5/7/8370/A/423/478çeşitleri var. Soket 423 ve478 ler Pentium4 ler için kullanılmakta. En son pentium LGA775 işlemci çıktı bacakları (pim) yok.

Kitap sy:85 de tablo var. Hangi işlemciyi hangi soket destekler. Sy 84 de de soketlerin resimleri var göster. Tablodan bazı örnekler, yukarıda da ifade etmiştik çok kullanılanları. Soket4: pentium4 sınıfı işlemciler için tasarlandı. Soket8:Intel Pentium Pro işlemciler için tasarlandı. SlotA:AMD Athlon işlemcileri destekler

Portlar; bilgisayar ile diğer birimleri birbirine bağlayan ve bunlar arasında veri alışverişini sağlayan çıkış noktalarıdır. Seri port – bir asekron port olup, bir anda sadece 1 bit i yollayabilir. DB9(seri fare bağlamak için)günümüzde ana kartlarda hala var -DB25(harici modem bağlamak için)günümüzde yok- RS-232C diye standartlaştırılmıştır. D portun dikey durduğundaki şeklidir de pin sayısıdır.25 pin erkek, 25 pin dişi Paralel port – çoğunlukla yazıcı bağlantısında kullanılır. Bu portun çıkışına bir anda 8 bit yani 1 byte gönderilebilinir. Yazıcılarda 2 kablo çıkar. 1cisini elektrik pirizine takılan füç kablosu. 2cisi yazıcı ara kablosudur. Yazıcı ara kablosunun bir ucunu yazıcının üzerine diğerini kasanın üstündeki porta takılır. PS/2 – alta ki klavye, üsteki yeşil fare için.bu port IBM tarafından geliştirilmiştir.

SCSI portu – sabit disk, CD-ROM gibi diğer çevresel aygıtları destekler. En az 8,en çok 15 aygıtı destekler. Hızlı, pahalı çözümdür, ana kartta eksta olarak gelir. IDE portu - sabit disk, CD-ROM gibi diğer çevresel aygıtları destekler. En az 4,en çok 8 aygıtı destekler. Ana kartta bir standart olarak gelir. RC11 portu – telefon bağlantı standartıdır. ana kart üstünde RC11 in(hat girişi), RC11 out (telefon bağlantısı) vardır. Eğer daili Fax-modem bağlamak isterseniz; tel giden hat kablosunu tek den çıkarıp RC11 in e takın, bilgisayarla gelen ara kablonuzun bir ucunu telefona bir ucunu RC11 out a takın. RC45 portu – network bağlantısı için kullanılan bağlantı standartıdır.Günümüzde çoğu ana kartın üstünde var. 10/100 Mbps hızıyla veri iletir. RC45 olarak anılan bu konnektör UTP(Unshielded Twisted pair) kablosu vasıtasıyla veri iletişimi sağlar. İki cihaz arası kablo uzunluğu en az 100m olmalı.

1 m UTP kablosu, 2 adet RC45 konnektör alıyorsunuz

USB portu – oldukça hızlı veri transferi sağlayan bağlantı standartıdır.USB 1.0, 1.1 derken 2.0 lar var.USB kablosunun içinden 4 tane ince hat geçmektedir. Bunlar ikidi veri, biri +5 volt, diğeri ise topraktır. Oyun portu – Joystik takmak için. Ses kartı konnektörleri – ses kartı artık standar olarak ana kartlarda tümleşik. Ses giriş çıkışı bu konnektörlerle sağlanmakta. Yeşil speaker, mavi ses girişi, penbe mikrofon VGA portu – monitörün arkasında 2 kablo var. 1 i kasaya yada direk elektrik pirizine takılan elektrik kablosu. Diğer kablo ise bilgisayardaki görüntüyü taşıyan veri kablosu. Bu kablo kasanın arkasına VGA portuna takılır.

DİLOVASİ 10 TL SINIFI DİLOVASİ 10-TL SINIFIMIZA TŞK DERS ÖĞR=KÜRŞAT KUŞ TEŞEKÜRLER