ÇOCUK DİŞHEKİMLİĞİNDE İLAÇ KULLANIMI

Neden ? Ağrı Enfeksiyon

AĞRININ ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Çocuğun ve ailesinin yaşadığı anksiyeteyi arttırır. Muayene ve diğer işlemlerinin zor yapılmasına yol açar. Çocukta stres aktivasyonuna neden olur.

Ağrı tedavisi planlanırken; Ağrının tipi Yeri Şiddeti Neden olan hastalığın özellikleri Hastanın yaşı Fiziki durumu Tıbbi olanaklar göz önünde bulundurulur.

ÇOCUKTA ANALJEZİK KULLANIMI Hastanın sorunu dikkatle tanımlanmalı Analjezik gerekliliği belirlenmeli Farklı seçenekler içinden etkinliği kanıtlanmış Yan etkileri açısından güvenilir Kolay uygulanabilecek Tedavi maliyeti düşük İlaç dozu çocuğun kilosuna göre ayarlanmalı

ANALJEZİK İLAÇLAR Hem periferal hem de santral etki eden türleri bulunmaktadır. Narkotik analjezikler SSS’ne etki ederken, narkotik olmayan analjezikler sinir sonlarında periferik olarak etki gösterirler. Dişlerden kaynaklanan ağrıların büyük bölümü narkotik olmayan analjeziklerle (parasetamol, asetil salisilik asit, ibuprofen) dindirilebilmektedir.

ANALJEZİK İLAÇ Çoğu antienflamatuar etkiye sahip olduğu için, iltihabın 4 ana belirtisi olan ağrı, şişlik, kızarıklık sıcaklık artışı gibi lokal olayları giderirler. Bunlar; asetominofen, aspirin ve non-steroid antienflamatuardır.

Parasetamol (Asetaminofen) En sık kullanılan analjeziklerdir Analjezik ve antipiretik Analjezik etkinliği 4-6 saat Önerilen doz: 10-15 mg/kg ve 4X1 şeklinde olmalıdır. (Tylol, Minoset, Calpol, Tamol)

Asetilsalisilik asit Analjezik Antipiretik Antienflamatuar Şiddetli iltihabi durumlar (romatoid artrit) haricinde çocuklarda ağrı kontrolünde kullanımı gittikçe azalmaktadır. Önerilen doz 10-15 mg/kg, 4 saatlik aralıklarla

Reye sendromu SSS disfonksiyonu Hepatik yetmezlik Viral hastalıklarda kullanımı!!! (Kızamık, suçiçeği, influenza) KONTRENDİKE!!

Nonsteroid Antienflamatuar Analjezikler Analjezik, antipiretik, antienflamatuar Analjezik ve antienflamatuar etkinlikleri aspirinden çok yüksek Minör cerrahi uygulamaları veya travma sonrasında görülen akut ağrılarda etkili 5-10 mg/kg/doz 6-8 saat ara ile tekrarlanabilir (Ibufen, Naproxen, Pedifen).

PEDODONTİDE ANTİBİYOTİK KULLANIMI

Antibiyotiklerin Kullanım Endikasyonları Abse formasyonu (Sistemik duruma bağlı) Orofasiyal ve dentoalveoler yaralanmalar Akut dental enfeksiyonlar İyileşmeyen yaralar Profilaktik amaçlı

Antibiyotiklerin Sınıflandırılması Mikrobiyal hedef kategorisi (dar ve geniş spektrumlu) Etki mekanizması -Hücre duvarının sentezini inhibe eden ajanlar(bakterisidal) (Penisilinler, sefalosporinler) -Protein sentezini inhibe eden ajanlar(bakteriostatik) (Tetrasiklinler, makrolidler, linkozamidler)

ANTİBİYOTİKLER Penisilinler Makrolidler Linkozamidler Sefalosporinler Tetrasiklinler

PENİSİLİNLER Pen G; Gram (+) organizmalara ve selektif gram (-) koklara etkilidir. Benzil Penisilin G ve Benzatin Penisilin G formları vardır. Her iki Pensilin G de stabil olmayan asit halindedir ve mide asitlerine dayanıklı olmadıkları için oral yolla kullanılamazlar ve IV veya IM olarak enjekte edilirler. (Devapen, Penadur)

Pen V; Hafif seyreden boğaz, solunum yolu ve yumuşak doku enfeksiyonlarında kullanılır. Ağır sistemik enfeksiyonlarda tercih edilmez. Çocuklarda; 25-50 mg/kg/gün ve 3-4 eşit dozda (Penos, Cliacil)

 Ampisilinler; Etki alanı Pen G ve V’den daha geniştir. Ağız yoluyla verildikten 1-2 saat sonra en yüksek serum seviyesine ulaşır, doz 6 saat arayla yenilenmelidir. Günlük doz: Çocuklarda 30-50 mg/kg , 4x1 (Alfasilin, Ampisina) Örn:Alfasilin 125-250 mg/5 ml süspansiyon 250-500 mg kapsül 250-500-1000 mg flakon

 Amoksisilinler; Ampisilinlerle aynı spektruma sahiptir, ancak oral yolla daha iyi absorbe olduğu için aynı dozda, ampisillinin iki katına eşdeğer kan düzeyine ulaşır (Alfoxil, Remoxil). Günlük doz çocuklarda 20-40 mg/kg Örn: Alfoxil, 3x1; 125-250 mg/5 ml süspansiyon 250-500-1000 mg flakon 500-1000 mg tablet

Penisilin ile beta-laktamaz inhibitörü kombinasyonları Bazı bakterilerde bulunan betalaktamaz enzimleri penisilinin beta-laktam halkasını parçalayarak penisilinlerin etkinliğini önlemektedir. Betalaktamaz enzimlerini inhibe etmek için iki betalaktamaz inhibitörü, ampisillin ve amoksisilinlerle kombine edilmiştir.

Ampisillin + sulbaktam (Alfasid, Duocid, Sulcid) Günlük oral doz: 25-50 mg/kg 2x1; 150 mg/kg IV/IM Örn: Duocid 250 mg süspansiyon 375-750 mg tablet 250-500-1000 mg flakon

Amoksisillin + potasyum klavulanat (Augmentin, Klamoks, Amoklavin) Günlük oral doz 25-50 mg/kg, 2-3x1 Örn: Augmentin BID 200-400 mg süspansiyon 625-1000 mg tablet 1.200.000 mg flakon Oral 2-6 yaş arası 200 mg susp 2x1 7-11 yaş arası 400 mg susp 2x1

(eritromisin, klaritromisin, azitromisin) MAKROLİDLER Toksisiteleri düşük Alt-üst solunum yolu enfeksiyonlarında etkinlikleri yüksek Birçok enfeksiyonda direnç gelişme riski yoktur. (eritromisin, klaritromisin, azitromisin)

Eritromisin; Penisilin alerjisi  Antimikrobiyal spektrumu penisilin kadar geniş En büyük dezavantajı bakteriostatik olması. Oral dozu 30-50 mg/kg/gün, 3-4X1 Örn: Erythrocin; 100 mg/5 ml süspansiyon 200 mg granül 500 mg tablet

Klaritromisin; Spektrumu eritromisine benzer, ancak serum düzeyi daha yüksek Yan etkileri eritromisinden düşüktür. Faranjit, kronik bronşit, sinuzit ve pnömoni tedavisinde tercih edilir. Günlük oral doz 7,5 mg/kg, 2X1 Örn: Klacid; 125-250 mg süspansiyon 250-500 mg tablet 500 mg flakon.

Azitromisin; Antibakteriyel spektrumu eritromisine benzer. Dokularda uzun süre plazmadakinden yüksek konsantrasyonda kalır. Bu nedenle toplam 3 gün kullanılır. Günlük oral doz 10mg/kg, 1X1 Örn: Zitromax; 200 mg süspansiyon 250 mg kapsül 500 mg tablet

LİNKOZAMİDLER Antibakteriyel spektrumu eritromisine benzer Kemik dokusuna iyi nüfuz ettiklerinden kemiğe yayılan enfeksiyonlarda kullanılması uygundur. (Klindamisin; Clin, Klindan, Cleocil) (Linkomisin; Lincocin, Linosin, Linkosol)

SEFALOSPORİNLER Penisilinlerle kimyasal benzerlikleri olan bakterisidal bir antibiyotik türüdür. Geniş spektrumludur. Penisilinaza dirençlidir. 4 jenerasyona ayrılırlar.

1. kuşak; Penisilinlerden üstün degildir 1.kuşak; Penisilinlerden üstün degildir. Pahalı olduğundan tercih edilmemektedir. Stafilakok tipi enfeksiyonlarından korunmak amacı ile cerrahi profilakside kullanılır. Çocuklarda; 25-50mg/kg/gün 4 eşit dozda Örn: CEFRADUR; 250mg/5ml süspansiyon

2. kuşak; Penisilinlerden daha geniş spektrumludur 2.kuşak; Penisilinlerden daha geniş spektrumludur.Şiddetli yaygın enfeksiyonlarda kullanılır. Sinüzit varlığında, maxillofasial kırıklarda ve loj abselerinde kullanılır. Çocuklarda; 20-40mg/kg/gün 2-3 eşit doz Örn:SEROZİL 250mg/5ml

3. ve 4. kuşak sefalosporinlerin dişhekimliğinde kullanım endikasyonu yoktur. Ağır hastane enfeksiyonlarının tedavisinde etkilidirler.

TETRASİKLİNLER En geniş spektrumlu Dental enfeksiyonların çoğu tetrasiklinlere dirençli Kemiğe penetrasyonları iyi, Ca ile birleşerek inaktive olur. Gebelerde, süt verenlerde ve 8 yaşın altındaki çocuklarda kullanımları kontrendikedir.

Çocuklarda antibiyotik kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken bazı özellikler Dental orijinli enfeksiyonların çoğunda ilk seçenek penisilin Penisilin alerjisi varsa eritromisin Toksisitesi en az olan ilaç tercih edilmelidir. Bakterisidal antibiyotikler bakteriostatik olanlara tercih edilmelidir. 8 yaşın altındaki çocuklarda dişlerde renklenme riski nedeniyle tetrasiklinler tercih edilmemelidir.

Dental enfeksiyonların tedavisinde 5-7 günlük bir süre yeterli olmaktadır. Küçük çocuklarda yaş, vücut ağırlığı veya vücut yüzey alanı ilacın etkinliğinde değişiklik yaratabileceği için doz ayarlaması dikkatle yapılmalıdır. Antibiyotiklerin çoğu renal yolla atıldığından böbrek hastalığı olan çocuklarda doz dikkatle ayarlanmalıdır. İlaçların kendi milimetrik ölçekleri kullanılmalıdır

Çocuklardaki ateş, kusma ve diareye bağlı olarak sıvı kaybı ilacın kandaki konsantrasyonunun artmasına neden olabilir. Çocuklarda tercih edilen şurup formları en az % 75 şeker içerir, yatmadan önce alındığında çürük gelişimi açısından risklidir. Çocuklarda oral süspansiyonlar tercih edilmelidir. Ağrılı IM ve IV uygulamalardan kaçınılmalıdır. Gerekli durumlarda antibiyotikler, antibiyogram sonucuna göre seçilmelidir.

Antibiyogram gereken bazı durumlar; Hızlı ilerleyen enfeksiyonlar Postoperatif iltihap Nüks eden veya riski olan iltihaplar Osteomyelit Antibiyotik tedavisine negatif yanıt veren olgular Düşük vücut savunması olan olgular

Amoksisilin + Potasyum klavulanat Eritromisin Klaritromisin Pen G Penadur 25-50 bin ü/kg/gün/1-2 e.d. Pen V Pen-Os 25-50mg/kg/gün/3-4 e.d. Ampisilin Alfosilin 30-50mg/kg/4x1 Amoksisilin Alfoxil 20-30mg/kg Ampisilin+Sulbaktam Alfosid,Duosid 25-50mg/kg/2x1 Amoksisilin + Potasyum klavulanat Augmentin,Amoklavin 25-50mg/kg/2-3x1 Eritromisin Erythrocin 30-50mg/kg/gün/3-4x1 Klaritromisin Klacid 7,5mg/kg/2x1 Azitromisin Zitromax 10mg/kg/1x1 Sefalosporin I. Kuşak Cefradur 25-50mg/kg/gün Sefalosporin II. Kuşak Serozil 20-40mg/kg/gün/2-3 e.d.

VAKA I 5 yaşındaki kız hastada akut periapikal abse nedeniyle yüzde şişlik, ağrı, trismus Kilo: 20kg Rp: I: Augmentin BID 400/57 fort süspansiyon 2x1 II: Calpol 120 mg/5ml ağrı varlığında günde en çok 3x1

VAKA II 18 aylık kız bebek Düşme sonucu 51-52 nolu dişler avülse 10 kilo Rp: I- Alfoxil 125/5 ml süsp. 3x1 II- Calpol 120 mg/5ml 2x1

VAKA III 9 yaşında kız konjenital kalp yetmezliği hastası Profilaksi, altında dental tedavileri yapılacaktır. 25 kilo Penisilin alerjisi var. Rp: I- Klindan 150mg kapsül Dental tedaviden 1 saat önce 1x3