ÇOCUKLARDA FARENJİT Dr. Çağrı S. Buyurgan

FARENJİT Acil servislere başvuruların % 1-2 sinden akut farenjit sorumludur. Ağız ve boğazın yüzeyel ve derin enfeksiyon ayrımı önemli. Derin alan enfeksiyonunda stridor ve salya artışı,toksik görünüm,yüksek ateş ve fonasyonda değişim mevcuttur.

FARENJİT Çocuklardaki akut farenjit daha çok viral kökenlidir. Semptomlar: ateş,boğaz ağrısı,odinofaji,ateş,baş ağrısı,karın ağrısı,bulantı,kusma,öksürük,ses kısıklığı,diare,artralji,myalji ve laterji… Bulgular: tonsillofaringeal eritem,eksuda,peteşi,lap,döküntü…

ÇOCUKLARDA FARENJİT VİRAL FARENJİT Rhinovirüs Coronavirüs Adenovirüs Hsv tip 1 ve 2 Parainfluenza virüs Echovirüs Coxackie virüs tip A ve B EBV CMV HIV İnfluenza virüs tip A ve B BAKTERİYEL FARENJİT AGBHS Non A BHS N.gonorrhoeae C.diphtheria Y.enterocolitica Y.pestis F.tularensis M.pneumoniae Chlamydia

BAKTERİYEL / VİRAL FARENJİT

FARENJİT Yalnızca muayene ile viral ya da bakteriyel ayrımı güçtür ve tonsillerdeki eksuda bakteriyel etiyoloji anlamına gelmez. Bu durum gereksiz antibiyotik kullanımına neden olur çünkü viral etiyolojinin tedavisi sadece semptomatiktir.

FARENJİT(EBV) Ebv’nin en iyi bilinen klinik formu farenjittir. Ateş,halsizlik ve baş ağrısını takiben eksudatif farenjit ve posterior lap gelişir. Hepatomegali ve splenomegali gelişebilir. Antibiyotik tedavisinde tipik kaşıntılı döküntülü lezyonlar oluşur.

FARENJİT(EBV) Tanıda monospot testleri ve sonucu hemen çıkmasa da ig’ler kullanılabilir. Monospot testleri hastalığın ilk bir haftasında pozitif sonuç vermeyebilir. Yaymada atipik lenfositler görülebilir. Sağ üst kadran hassasiyetinde kcft yollanmalıdır.

FARENJİT(EBV) Tedavi semptomatiktir. Dispne ya da disfaji varsa,oral ya da parenteral tek doz steroid verilebilir. Splenomegali varsa eğer hasta rüptür ile ilgili risk faktörleri açısından bilgilendirilmelidir.

FARENJİT(CMV) Tablo enf. mononükleoz tablosu ile aynıdır. Heterofil antikorları negatif saptananda etken büyük ihtimalle CMV’dir. Bu tabloda splenomegali ve lap daha az görülür. Tanıda ig’ler görülebilir ve tedavi semptomatiktir.

FARENJİT(HIV) Hastaların % 50-70 inde EBV tablosuna benzer bir tablo görülür. Tablonun farkı,akut gelişen ve eksudası bulunmayan belirgin hipertrofik tonsillerdir. Ergenlik çağındaki hastaların anamnezlerindeki yüksek riskli davranışlar sonrası akla gelmesi gereken tablolardandır.

BAKTERİYEL FARENJİT Antibiyoterapi gerektiren bakteriyel tablolar içinde en sık görülen form AGBHS’dır. Kış ve erken bahar aylarında,5-15 yaş arasında daha sık görülür. AGBHS’lar tüm farenjit tablolarının %15-30’undan sorumlu olsalar da farenjitli çocukların antibiyotik kullanma oranı %53’dür.

BAKTERİYEL FARENJİT AGBHS farenjiti vakalarını tanımak için kullanılan başlıca kriter bugün için CENTOR kriterleridir: Ateş öyküsü Tonsillerde eksuda Hassas ön servikal lap Öksürük olmayışı

BAKTERİYEL FARENJİT 0 veya 1 kriter varlığı düşük AGBHS ihtimalini gösterir,tanıya yönelik test ve tedavi endike değildir. 2 ve üstü kriterlerde hızlı antijen testi(RADT) ve/veya kültür yapılması gerekir.

BAKTERİYEL FARENJİT Hızlı antijen testi kültüre göre %5 kadar az sensitivite ve spesifite (%80-90) farkı ile daha hızlı sonuç verebilmesi açısından tercih sebebidir. Kültür eğer AGBHS’den şüpheleniliyor ve RADT negatifse tercih edilebilir.

BAKTERİYEL FARENJİT AGBHS tedavisinde antibiyotik: Hastalık süresini kısaltır (16 saat) Bulaşmayı önler Süpüratif ve nonsüpüratif komplikasyonları önler (akut otitis media,sinüzit ve peritonsiller apse,akut romatizmal ateş…)

BAKTERİYEL FARENJİT Buna rağmen antibiyotik sadece Centor kriterlerini karşılayan ya da tanı testleri (+) olan hastalara uygulanmalıdır. Çünkü AGBHS farenjiti 3-4 gün içinde ateş tablosunun kendi kendine gerilediği bir tablodur. Tedavi semptom başlangıcından 9 gün sonrasına kadar başlanabilir ve buna rağmen nonsüpüratif komplikasyonlar önlenebilir.

BAKTERİYEL FARENJİT Antibiyotik kullanımının apsgn tablosunu azalttığına dair kesin bir kanıt yok! Antibiyotik tedavisinde ilk seçenek penisilin. Klinik olarak dirençli bir suş izole edilmemiş. Tam farenks eradikasyonu için 10 gün boyunca günde 2 doz önerilir,hastanın yaşına göre tek doz İM tedavi de benzer etkinlik sağlar.

Streptokok Farenjiti için Antibiyotikler

BAKTERİYEL FARENJİT Aile bireylerinde profilaktik antibiyotik kullanımı sonradan AGBHS gelişme ihtimali %10 olduğu için önerilmez. Tekrarlayan tonsilliti olan çocuklarda tonsillektomi endike olsa da tekrarlayan farenjit ve tonsillofarenjitte tonsillektomi endikasyonu açısından net bir kanıt yoktur.

BAKTERİYEL FARENJİT A grubu dışındaki beta hemolitik streptokokların (B ve C grupları) nonsüpüratif komplikasyonlar yoktur. Tedavi için de ABGHS tablosundaki antibiyotikler uygundur.

BAKTERİYEL FARENJİT Gonokokkal farenjit tanısı,cybh olduğu bilinen ve oral seks uygulamasının da dahil olduğu dikkatli bir anamnez sonrasında konulabilir. Gonokkok farenjitine proktit/vajinit ve üretrit de eşlik edebilir! Tanıda nükleik asit amp.u ve thayer martin besiyerleri kullanılabilir.

BAKTERİYEL FARENJİT Prepubertal bir gonokoksik vakasında muhakkak cinsel istismar göz önünde bulundurulmalıdır. Tedavide 250 mg seftriakson im yeterlidir. Eşlik eden klamidya enfeksiyonunda 1 gr azitromisin gibi ampirik tedavi uygulanabilir.

BAKTERİYEL FARENJİT Gelişmiş ülkelerde seyrek olsa da immünizasyonu yetersiz olan ülkelerde bir etken de difteridir. Toksijenik suşlar solunum mukozasında nekrozlar oluşturur. Ekzotoksinlerle kardiyak ve nörojenik komplikasyonlar oluşabilir.

BAKTERİYEL FARENJİT Difteri toksini psödomembran oluşumu ile hava yolu tıkanıklığı oluşturabilir. Loeffler ve tellürit selektif besiyerleri tanı konulmasında önemlidir. Tedavide antibiyotik (penisilin/makrolid) ve ekzotoksin nötralizasyonu önerilir.