KAYNAK İŞLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ Y.Müh.Turgay BODUROĞLU E.Baş İş Müfettişi İş Güvenliği A Sınıfı Uzmanı İş Güv.Uzm.ve İşy.Hek.liği Eğitmeni

Kaynak Kaynak, İki malzemenin, ısı veya basınç veya her ikisini kullanarak, bir malzemeye ilave ederek veya etmeden birleştirilmesidir.

KAYNAK ÇEŞİTLERİ  SOĞUK BASINÇ KAYNAĞI  SICAK BASINÇ KAYNAĞI  SÜRTÜNME KAYNAĞI  ERGİTME KAYNAĞI

SICAK BASINÇ KAYNAĞI Gazla ısıtma Gazla ısıtma Dirençle ısıtma Dirençle ısıtma Endüksiyon ile ısıtma Endüksiyon ile ısıtma

ERGİTME KAYNAĞI Oksi-Yanıcı Gaz kaynağı Oksi-Yanıcı Gaz kaynağı Elektrik arkı ile ergitme Elektrik arkı ile ergitme Ara yüzeyde dirençle ergitme Ara yüzeyde dirençle ergitme Cüruf banyosunda dirençle ergitme Cüruf banyosunda dirençle ergitme

ÇOK KULANILAN ERGİTME KAYNAĞI YÖNTEMLERİ  Oksi-Asetilen kaynağı ve Oksi-SPG Kaynağı  Elektrik ark kaynağı  Tungstem elektrotla gaz altı kaynağı (TİG-Argon,Wolfram)  Eriyen elektrotla gaz altı kaynağı (Ar, CO2)  Toz altı kaynağı  Direnç nokta kaynağı

ELEKTRİK ARK KAYNAĞINDA TEHLİKELER Elektrik çarpması (Şoku) Zararlı ışınlar Zararlı gazlar

ELEKTRİK ARK KAYNAĞINDA TEHLİKELER VE TEDBİRLER  Elektrik çarpması (Şoku): Kaynak makinelerinde çalışma gerilimi Volt arasındadır. Boşta çalışma gerilimi ise 80 ila 110 Volt arasındadır. Bu sebeple boşta çalışmalarda elektrik çarpması şeklindeki kazalara rastlanmaktadır.

1-ELEKTRİK ÇARPMASINA (şokuna) KARŞI ALINABİLECEK TEDBİRLER Düşük gerilimli makine kullanmak Uygun topraklama yapmak Sistemin (Kablolar, penseler vs.) izolasyonuna dikkat etmekSistemin (Kablolar, penseler vs.) izolasyonuna dikkat etmek Islak ve rutubetli şartlarda çalışmamak İletken ve dar ortamlarda (Kazan içi, boru içi gibi) yapılan çalışmalarda izolasyon yapmak

İletken ve dar ortamlarda doğru akım veya düşük gerilim kullanmakİletken ve dar ortamlarda doğru akım veya düşük gerilim kullanmak (En yüksek gerilim 100 V. olan) İlk yardım şartlarını hazır etmek Kaynak pensini koltuk altına veya omuza koymamak

2- ZARARLI IŞINLAR Kaynak esnasında insan sağlığına zararlı ışıklar ortaya çıkmaktadır. Kaynak esnasında insan sağlığına zararlı ışıklar ortaya çıkmaktadır. Bunlar a)Parlak ışınlar(Göze zarar verir) b)Mor ötesi ışınlar (Göze ve cilde zarar verir) c)Kızıl ötesi ışınlar (Isı vermekte ve gerginliğe sebep olmaktadır)

ZARARLI IŞINLARA KARŞI ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER Uygun koyulukta maske kullanmak Uygun iş elbisesi giymek Kaynak işlerini perdelemek (Diğer kişilere zarar vermemek için paravan vb. kullanımı)

3- ZARARLI GAZLAR Kaynak esnasında muhtelif zararlı gazlar ortaya çıkar: Kaynak esnasında muhtelif zararlı gazlar ortaya çıkar: KarbondioksitKarbondioksit (Boğma etkisi yapar) Argon “ “ “Argon “ “ “ OzonOzon (Akciğerde şiddetli tahriş yapar) Azot Oksit “ “ “ “Azot Oksit “ “ “ “ KarbonmonoksitKarbonmonoksit (Zehirleme yapar) Yağ giderme sıvılarından meydana gelen zehirli gazlarYağ giderme sıvılarından meydana gelen zehirli gazlar

ZARARLI GAZLARA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER Uygun havalandırma yapmakUygun havalandırma yapmak -Lokal havalandırma -Yerden Havalandırma -Genel havalandırma (Havalandırma ile ısıtma birlikte düşünülmeli) İş parçasını solventlerden arındırmakİş parçasını solventlerden arındırmak Koruyucu maske kullanmakKoruyucu maske kullanmak

MASKE 15

OKSİ-ASETİLEN KAYNAĞINDA TEHLİKELER VE TEDBİRLER 1.Gaz Patlaması 2.Ortamın havasının bozulması 3.Zararlı kaynak ışınları

1-GAZ PATLAMASI Ortama parlayıcı gazın yayılması sonucu patlama Alevin geri tepmesi sonucu tüp patlaması

GAZ PATLAMASI OLMAMASI İÇİN ALINACAK TEDBİRLER  Tüpler cinslerine göre ayrı ayrı depolanmalı  Depolarda ateş yasağı uygulanmalı  Tüpler güneşin dik ışınlarından ve yağmurdan korunmalı  Tüplerin devrilmemesi için tedbir alınmalı  Depolar etrafı muhkem duvarla çevrilmeli, üstü hafif çatılı olmalı  Uygun havalandırması olmalı  Yangına karşı tedbir alınmalı

Alev geri tepmemesi ve tüpün patlamaması için Sulu geri tepme emniyet tertibatı kullanılabilir. Çekvalf -alev geçirmez tertibatı kullanılabilir. Üflecin aşırı ısınması önlenmelidir.

3-ORTAMIN HAVASININ BOZULMASI Kaynak esnasında ortaya çıkan zararlı gazlar ortam havasını bozar. Kaynak esnasında ortaya çıkan zararlı gazlar ortam havasını bozar. Uygun şekilde havalandırma yapılması gerekir. Uygun şekilde havalandırma yapılması gerekir.

4-KAYNAK IŞINLARI Oksi-asetilen kaynağındaki kaynak ışınları elektrik kaynağına oranla daha azdır ve etkisizdir. Oksi-asetilen kaynağındaki kaynak ışınları elektrik kaynağına oranla daha azdır ve etkisizdir. Uygun maske, iş elbisesi ve kaynak paravanaları kullanılmalıdır. Uygun maske, iş elbisesi ve kaynak paravanaları kullanılmalıdır.

DİĞER TEDBİRLER Tüpler dik durmalı, Oksijen tüpleri yağlı elle dokunulmamalı, Üflecin aşırı ısınması önlenmeli, Gaz kaçakları uygun şekilde kontrol edilmeli, Alev geri tepmelerinde asetilen tüpünün ısınıp ısınmadığına dikkat edilmeli, Asetilen ve oksijen hortumları farklı renkte olmalı.

DİĞER GENEL TEDBİRLER Par.Pat. maddelerle kirlenmiş olan kaplarda kaynak yapılmaya başlanmadan önce iyice temizlenmeli, içine su doldurulmalı, ehil kişiler tarafından kaynak yapılmalıdır Par.Pat. maddelerle kirlenmiş olan kaplarda kaynak yapılmaya başlanmadan önce iyice temizlenmeli, içine su doldurulmalı, ehil kişiler tarafından kaynak yapılmalıdır Kaynak filmi çekenler radyoaktif ışınlardan korunmalı Kaynak filmi çekenler radyoaktif ışınlardan korunmalı Tüpler 5 yılda bir kontrol edilmeli basınç testine tabi tutulmalı Tüpler 5 yılda bir kontrol edilmeli basınç testine tabi tutulmalı

DİĞER TEDBİRLER Kaynak işlerinde en büyük riskin kaynakçının yanında ve etrafında çalışanlar olduğu unutulmamalıdır. Kaynak işlerinde en büyük riskin kaynakçının yanında ve etrafında çalışanlar olduğu unutulmamalıdır. Havalandırma ısıtma ile birlikte düşünülmelidir Havalandırma ısıtma ile birlikte düşünülmelidir Kazan içi gibi kapalı alanda çalışan kaynakçılara gözcü konmalı Kazan içi gibi kapalı alanda çalışan kaynakçılara gözcü konmalı İlk yardım için hazırlıklı olunmalıdır İlk yardım için hazırlıklı olunmalıdır

25 Kapalı Saha Örnekleri; KazanfırınKazan, fırın Boru hattı, çukur,Boru hattı, çukur, pompa istasyonu Reaksiyon veya proses kapları, Silo, depolama tankları,Silo, depolama tankları, Kanalizasyon,menholKanalizasyon, bodrum katları, menhol Hendek, sarnıçlar

26

27

28 Kısıtlı Giriş

29 Normal giriş kapatılmış

30

31

32 En tehlikeli durumlar Kapalı sahanın içinde ve etrafında aynı anda başka çalışma olması Kapalı Alanda yapılacak faaliyetin kendi tehlikeleri –Kaynak ve kesme işlemleri, –Solvent ile temizlik yapma, diğer kimyasalların kullanımı –Gazlı ekipmanların kullanımı Acil durumlar

33 Kapalı saha tehlikeleri Oksijenin az olması Oksijenin fazla olması Parlayıcı gaz/buhar Zehirli gaz, buhar Yüksek sıcaklık Madde içine gömülme, çekilme Gürültü, Kaygan ve ıslak yüzeyler, düşen objeler

34 Kapalı Sahaya İzinle Giriş Yetkili kişi tarafından yazılı giriş ve çalışma izini formu imzalanır. Bu izin formunda Ön giriş tedbirlerinin alındığı ve içeri girişin emniyetli olduğu doğrulanır. İzin kapalı sahanın girişine asılır. İzin formunda kapalı sahaya girmeden önce alınması gereken tedbirler belirtilmiştir. Yeni şartlar oluştuğunda veya iş tamamlandığında izin sona erdirilir. Risk analizi yapılır ve bir gün öncesinden kaynakçı ekibi eğitilir/bilgilendirilir.

35 Kapalı Alanda Kaynak

TEŞEKKÜRLER İş güvenliği herkese ve her işyerine gereklidir...