İMALAT SİSTEMLERİ – MANUFACTURING SYSTEMS

İmalatın Amacı Genel yaklaşım: İşlevsel yönden “gereksinimleri karşılayan”, estetik yönden “memnun edici”, çevresine karşı “güvenli”, ekonomik olarak “uygun maliyetli”, “yüksek güvenililirlik” düzeyine sahip ve “en yüksek kalitede” ürünleri elde etme ve bu vesile ile toplumun yaşam kalitesin artmasını sağlama.

Sistem: Genel olarak bir sistem tanımı: Birbirleri ile ilişkilendirilerek kompleks bir şekilde düzenlenmiş birçok fiziksel elemandan meydana gelen, Girdileri , çıktıları ve kısıtları belirli olan ‘Ölçülebilir parametreler’ ile karakterize edilebilecek bir oluşum.

İmalat Sistemleri: İmalat Sistemi: Bir ürün (ara ürün veya son ürün) elde etmek için belirli bir süreç içerisinde ardışık imalat işlemleri gerçekleştirmek için, insan kontrolünde ancak otomatik işlevlere de sahip makinalar, araçlar, algılayıcılar ve bunların planlama araçlarından meydana gelmiş olan komple bir sistem

Üretim Sistemi - İmalat Sistemi İlişkisi FIGURE 38-1 Classical production system showing inclusion of manufacturing system and most of the major functional elements.

İmalat Sistemi ile İmalat Planlamanın ilişkisi

Bazı Örnek İmalat Sistemleri İmalat Süreç yapısına göre Sipariş Tipi İmalat (Job Shop Manufacturing) Akış Tipi İmalat (Flow Shop Manufacturing) Proje İmalatı (Project Type Manufacturing) Sürekli Üretim (Continuous Processes)

Sipariş Tipi Atölye – Job Shop M1 M4 M3 M6 M2 M5

Akış Tipi Atölye – Flow Shop M1 M2 M3 MN

Sipariş ve Akış Tipi Atölyelerde İmalat Sistemi ile ilgili kısıtlamalar ve sorular Örnek Amaçlar Siparişler hangi sırada işleme alınacak? Makinalara işler hangi sırada yüklenecek Örnek Kısıtlar Makina kapasitesi İşgücü kapasitesi Zaman, Yer

Proje Tipi Atölye Faaliyetlerin planlaması yapılan işlere göre karmaşıklık gösterecektir. Proje tipi atölye, kesikli ve sürekli imalattan proses olarak oldukça farklıdır.Bundan dolayı proje faaliyetlerinin planlaması, yönetimi,denetimi amacıyla tamamen farklı teknikler kullanılır. (Proje Planlama, Kritik Yol Planlama, vb.)

Sürekli İmalat: A. Kitle İmalat Sistemi (Mass Production) (Üretim ve Montaj Hatları) Kitle imalat sisteminde bir yada çok kısıtlı sayıda mamulden yüksek miktarlarda imalat gerçekleştirilir.Gerektiğinde imalat hattında bazı değişiklikler yapmak sureti ile benzer bir ürünün imalatına geçilebilir.

Beyaz eşya,otomobil, televizyon gibi ürünleri imalatı kütle imalat sistemine örnektir

Sürekli İmalat: B. Akış Tipi Üretim Akış tipi üretimde makine ve tesisler sadece tek bir ürün üretecek şekilde tasarlanmıştır. Ürün, üretimde kullanılan süreçler, malzeme ve araçlar standardize edilmiştir. Akış tipi üretim sermaye yoğundur bunun nedeni otomasyona dayalı bir üretim sistemi olmasıdır. Bu tip üretim sistemlerine ; petrol rafinerileri, plastik, çimento, şeker ,kağıt üretimi örnek gösterilebilir.

İmalat Sistemlerinde Modern Yaklaşımlar Hücresel İmalat Sistemleri – Grup Teknolojisi (Cellular Manufacturing-Group Technology) Bilgisayarla Bütünleşik Üretim Sistemleri (Computer Integrated Manufacturing Systems CIM) Esnek İmalat Sistemleri (Flexible Manufacturing Systems – FMS) Yalın Üretim (Lean Production) ve Tam Zamanında Üretim Sistemleri (Just in Time – JIT)

Hücresel İmalat – Grup Teknolojisi Makinaların belirli bir imalat amacına uygun gruplanması Klasik yerleşim: Döküm Frezeleme Torna Taşlama Boyama Matkap Ofis Kaynak Dövme

Grup Teknolojisi Yerleşimi Hücresel İmalat: Hücre 3 T F G Hücre 1 Hücre 2 Montaj Alanı M D Bitmiş Ürün Çıkışı Malzeme Girişi

Hücresel İmalat Sistemi Benzer imalat karakteristiğine sahip ürünlerin imalatının gruplanması (insan ve makine gruplarının oluşturulması) Esnek bir imalat yapısı (hücre, belirli bir ürün yelpazesinin imalatının gerçekleştirilebileği biçimde olmalı) Kalite Kontrol hücre içinde yapılır Tezgahların planlı bakımı kolaylaşır

Bilgisayarla Bütünleşik İmalat Sistemleri Computer Integrated Manuf Bilgisayarla Bütünleşik İmalat Sistemleri Computer Integrated Manuf. Systems - CIM Ürün tasarımından, bitmiş ürünlerin elde edilmesi ile sonuçlanan süreç içindeki parça tasarımı (CAD), parça imalatı (CAM) gibi tüm işlemlerin, bir ağ üzerinden birbirine bağlı bütünleşik (entegre) bir bilgisayar sistemi ile denetlenmesi, kayıt altında tutulması ve kontrolü

Bilgisayarla Bütünleşik İmalat Sistemleri Computer Integrated Manuf Bilgisayarla Bütünleşik İmalat Sistemleri Computer Integrated Manuf. Systems - CIM CNC kontrollü tezgahlar Bunların programlarını barındıran CAM Tasarımların oluşturulduğu CAD Bilgisayar destekli kalite CAQ

ESNEK ÜRETİM SİSTEMLERİ (EÜS) Flexible Manufacturing Systems (FMS) Bir Esnek Üretim Sistemi makine ve ilgili teçhizatın bir grup oluşturulmak için bir araya getirilmesi olarak tanımlanır. Sistemin üç ana kısmı vardır: 1-Nümerik kontrollü tezgahlar (NC / CNC Machines) 2-Otomatik malzeme değiştiricili genel amaçlı makine merkezi 3-Merkezi bilgisayar kontrol sistemidir.

ESNEK ÜRETİM SİSTEMLERİ (EÜS) Esnek üretim sisteminin amacı daha fazla ürün çeşidini seri üretime yakın maliyetlerde gerçekleştirmektir. Ürün çeşitliliği esnekliği üç bileşene ayırmıştır: 1- Aynı ürünün farklı makinelerde ve farklı ürünlerin aynı makinede üretilebilme esnekliği. 2- Makinelerin üründeki dizayn değişikliklerine karşı esnekliği. 3- Mevcut makinelerin yeni ürün üretebilme esnekliği.

Esnek İmalat Sistemleri Genel Özellikleri Common Features of FMS

Örnek Esnek İmalat Sistemi:

An example of an FMS for prismatic aircraft parts using a wire-guided AGV for part transfer.

Yalın Üretim İsrafı yok ederek müşteri siparişi ile ürün sevkiyatı arasındaki süreyi kısaltan felsefe Müşteri Siparişi İsraf Ürün Sevkiyatı Zaman Geleneksel İmalat The sooner product ships, the sooner Cedar Works gets paid The faster material moves through the system Less money tied up in inventory in the system Müşteri Siparişi Ürün Sevkiyatı Zaman (Daha kısa) İsraf Yalın Üretim

Yalın Üretimin Yapısı Yalın üretimin dayanak noktaları Özellikleri Tam Zamanında Üretim (Just in Time – JIT) Hatasız Üretim (Jidoka) Özellikleri İmalat akışı sürecinde malzeme akış planlaması, klasik yaklaşımdan farklı (pull system) Sürekli iyileştirme (continuous improvement) Tanım “Kaynakları israf etmeden ürün veya hizmetleri elde etmek için var olan bir sistem”

Malzeme Akış Planlaması: Klasik Sistemler ile JIT karşılaştırması