İLETİŞİM VE EMPATİ

İLETİŞİM NEDİR? Klasik yaklaşıma göre iletişim, toplumsallığın bir yansıması olarak tanımlanır.

TANIMLAR İletişim; bilgi üretme,aktarma ve anlamlandırma sürecidir”. Üstün Dökmen “İletişim, katılanların, bilgi-sembol üreterek birbirlerine ilettikleri ve bu iletileri anlamaya - yorumlamaya çalıştıkları bir süreçtir”. Tubbs ve Moss, 1974

“Bizim başkalarını, başkalarının da bizi anlamalarına yarayan bir süreç” ANDERSEN İletişim:”Kişiler arasında yer alan duygu ve düşünce alışverişidir.” “Bir canın başka bir cana değmesidir.” Cüceloğlu İletişim “Sözcükler, resimler, figürler ve grafikler gibi sembollerin kullanılarak, bilgi, düşünce, duygu ve becerilerin aktarılması süreci”dir. Berelson ve Steiner

Bir eğitmen açısından; İLETİŞİM “Davranış değişikliği oluşturmak üzere duygu, düşünce, tutum ve becerilerin paylaşılması” olarak tanımlanabilir.

“Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşıdakinin anlayabildiği kadardır” Mevlana

İLETİŞİM Düşündüğünüz Söylemek istediğiniz Söylediğinizi sandığınız Karşınızdakinin duymak istediği Duyduğu Anlamak istediği Anladığını sandığı Anladığı Arasında farklar vardır. İnsanların birbirlerini yanlış anlamaları için en az 9 olasılık söz konusudur…

İLETİŞİMİN ÖNEMİ 1.İletişim, insanın salt biyolojik varlık olmaktan çıkıp, toplumun üyesi olmasını sağlar. 2. İnsanın, kendisinden önce var olan kuralları öğrenmesi inançları benimsemesi ve bunlara uygun olarak kendisine verilen rolleri oynaması (toplumsallaşması) iletişimle olur.

3. İnsanlar; başkalarıyla bir arada olabilmek onları anlayabilmek kendilerini anlatabilmek için iletişim kurarlar. 4. Bireyler kendileriyle ve başkaları ile iletişim kurarak kişiliklerini tanımlama olanağı kazanırlar.

5.Toplumsal yaşamda; Kişi olarak benliğin var edilmesi; Başkaları ile bir işin gerçekleştirilmesi; Grup içinde düşünce üretilmesi; Düşüncelerin davranışlara dönüştürülebilmesi iletişim ile gerçekleşir.

İLETİŞİM TİPLERİ Sözlü Sözsüz Yazılı Nasıl iletişim kuruyoruz? Sözlü iletişim % 38 Sözsüz iletişim % 55 Yazılı iletişim % 7

İletişim becerileri, mesajın aktarımı için seçilmiş olan sözcükler, beden dili ve ses’ten oluşan bir bütündür.

Sözlü İletişim İnsanların karşılıklı konuşmaları, dille kurulan iletişimdir. Kişiler ürettikleri bilgileri birbirlerine ileterek anlamlandırırlar.

Sözlü İletişim ‘de Ses tonu, Sesin hızı, Şiddeti, Hangi kelimelerin vurgulandığı, Duraklamalar Benzeri özellikler önemlidir.

Sözsüz iletişim / Beden Dili Baş ve beden hareketleri Tek heceli seslendirmeler Bakışların karşılaşması-göz teması Dokunma Duruş biçimi

Yüzümüzdeki ifade, el ve vücut hareketlerimiz, vücudumuzun duruşu ve göz temasımız, sözsüz iletişimde önemli yer tutar. Sözsüz iletişimde yüz ve beden “gönderici” olarak kullanılır.

“sözlü dil” ile eş anlam taşır. Beden dili kültürden kültüre farklılık gösterir.

Beden Dili Öğeleri Beden duruşu Mimikler Başın kullanımı Oturmak için seçilen yer Giyim Bakım ve makyaj

Farklı bedensel temaslarla farklı mesajlar iletilebilir Birisinin elinin öpülüp başa konulması, onun büyük/üstün olduğunun kabul edildiğini gösterir El sıkışıldığında, karşıdaki kişinin–bir ölçüde- eşit kabul edildiği gösterilmiş olur.

Karşıdaki insanın omzuna dokunma dostluk göstergesidir. Bedensel temasın anlamı da kültürden kültüre değişebilir

Mekan Kullanımı Mesafe, kontrol edilebilen bir iletişim öğesidir İlişkilerde kişilerin birbirlerine verdikleri önemi gösterir.

Olumlu sözsüz iletişim örnekleri Başvurana doğru eğilmek Gülümsemek, gerginliğini belli etmemek Sinirli ya da uygunsuz hareketlerden kaçınmak Güven telkin eden mimikler kullanmak Başvuran ile göz teması kurmak Baş sallamak gibi teşvik edici hareketlerde bulunmak Karşıdaki kişi ile 90º açı ile oturmak, Açık bir beden dili kullanmak

Olumsuz sözsüz iletişim örnekleri Göz teması kurmamak İlgisiz kalmak Okuyarak anlatmak Saatine bakmak Esnemek yada etraftaki nesnelere bakmak Surat asmak Kımıldayıp durmak

İLETİŞİM ŞEKİLLERİ Çevremizdeki insanlarla iletişim kurarken, gereksinimlerimizi gidermek,sorunlarımızı çözmek için üç farklı türde davranabiliriz: 1. Başkalarına ve kendimize (sözel ya da fiziksel, dolaylı ya da dolaysız biçimlerde ) saldırgan davranmak; 2. Başkalarına ve kendimize karşı oldukça etkisiz, pasif davranmak; 3. Başkalarına ve kendimize karşı etkili, girişken güvenli davranmak. Bunlar arasında sorunları çözmeye, başkalarına yardımcı olmaya, kendimizi iyi ve güçlü hissetmemize yarayan yol etkili davranmaktır. Pek çok davranışımız gibi en sık hangi yolu kullanacağımızı geçmiş yaşantılarımız aracılığı ile öğreniriz. Bazen etkili olmayan ilk iki yolu sık kullanmayı öğrenebiliriz.

SAĞLIKLI İLETİŞİMİN İLKELERİ 1. Her birey biriciktir. 2.Tüm insanlar saygı değerdir. 3.Herkesi sevemeyebiliriz, ancak bu onlara saygısız davranmamızı gerektirmez. 4.Her birey karar verebilme gücüne ve hakkına sahiptir. 5.İlişkilerde gönüllülük esastır. 6.Gizlilik kişi kendine ya da başkasına zarar vermediği sürece korunmalıdır.

İletişim Dili a-Sen Dili b-Ben Dili Sen Dili ifadesi: “Çok kabasın. Sürekli sözümü kesiyorsun” Ben Dili ifadesi: “Bir şey söylemeye başlayıp ta bir türlü sonunu getiremediğim zaman çok rahatsız oluyorum.”

5. Mantık yoluyla inandırma, tartışma İletişim Engelleri Emretme, yönetme,(“Yapman gerekir ........”, “Yapmak zorundasın .........” Uyarma, tehdit etme, gözdağı verme,(“....... yapmazsan .......olur”, “Ya yaparsın, ya da ..........” Ahlak dersi, vaaz verme (“...... yapmalıydın”, “senin sorumluluğun”, Öğüt verme, çözüm getirme, fikir verme,(“Ben olsam .....”, “Neden .... yapmıyorsun?”, 5. Mantık yoluyla inandırma, tartışma “İşte şu nedenle hatalısın .....”, “Olaylar gösteriyor ki ......”, “Evet, ama....”, 6. Yargılama, eleştirme, suçlama “Olgunca düşünmüyorsun .....”, “Sen zaten tembelsin ....”

11. İnceleme, araştırma, soruşturma 7. Övme, görüşüne katılma “Çok güzel ....”, “Haklısın, o berbat birine benziyor”, “Bence harika bir iş yapıyorsun “ 8. Ad takma, gülünç duruma düşürme “Hadi bakalım süpermen”, “Geri zekalı”, “Hadi sende sulu göz” 9. Tahlil etme, tanı koyma, “Senin derdin nedir biliyor musun?”, “”Herhalde çok yorgunsun”, “Aslında sen öyle demek istemiyorsun” 10. Güven verme, teselli etme, “Aldırma ....”, “Boş ver, düzelir ....”, “Hadi biraz neşelen ...”, “Zamanla kendini daha iyi hissedersin” 11. İnceleme, araştırma, soruşturma “Neden? ....”, “Kim? .....”, “Sen ne yaptın? ........”, “Nasıl? 12. Konu değiştirme, işi alaya vurma, şakacı davranma, “Daha güzel şeylerden konuşalım ....”

Sonuç olarak İLETİŞİM bir beceridir -İnsanlarla anlaşabilmek, -Kendimizi doğru ifade edebilmek -karşımızdakinin söylediklerini doğru anlayabilmek, -karşımızdakini önemsediğimizi ve önemsenmek istediğimizi göstermek, -Ruhsal sağlığımızı koruyabilmek -Yaşamdan keyf alabilmek…….. İLETİŞİM becerimizle sağlayacağımız gereksinimlerimizdir. İletişim, öğrenilebilir ,geliştirilebilir becerileri kapsar.

EMPATİ(EŞDUYUM) Empati kişinin iletişim sırasında karşısındakinin duygu ve düşüncelerini anlayabilmesini ve böylece duyarlı bir yaklaşım içinde olmasını sağlayan bir beceridir.

Empati kuran kişi Kendisini karşısındakinin yerine koyar, olaylara onun bakış açısıyla bakar. Karşısındaki kişinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamaya çalışır. Empatik anlayışını karşıdaki kişiye doğru olarak iletir.

Empati hakkındaki hatalı bilgiler Empati “iyi bir insan olmak” anlamına gelmez. Karşımızdakini hoşnut etmeye çalışmak empati değildir. Empati çoğu kez “sempati” ile karıştırılmaktadır. Bu iki kavram birbirinden çok farklıdır. Karşımızdaki kişiye sempati duyuyorsak, onun hissettiği duyguların aynılarını hissederiz. örneğin, “ tahlil sonuçlarının iyi çıkmasına sevindim”, gibi “ben” ve “benim” vurgusunu hissettiren kendi yorumumuzu ortaya koyarız.

Diğer bir deyişle empatik cümleler “sen” vurgusunu taşır Diğer bir deyişle empatik cümleler “sen” vurgusunu taşır. Bu durumda sözlü ifadelerimiz “tahlil sonuçlarının iyi çıkmasına seviniyor olmalısın”, gibi karşımızdaki kişiyi anladığımızı hissettirecektir. Empatik yaklaşım, karşıdaki kişinin duygu ve düşüncelerini koşulsuz olarak kabul etmek anlamına gelmez. Bu anlamda “empati kurmak” karşıdakini anlamaya çalışmak ve bunu geribildirim olarak karşıdakine doğru aktarabilmektir.

Empati kurabilmek öncelikle iyi bir dinleyici olmaktan geçer Empati kurabilmek öncelikle iyi bir dinleyici olmaktan geçer. Sonrasında ise doğru bir iletişimle hissedilen duygu ve düşünceler karşı tarafa doğru bir dille aktarılmalıdır.

İletişim Örnekleri İzmir'den trene binen yaşlı kadın, kondüktöre Ege şivesiyle: "Menimen'e gelence beni haber et yavrııım, unutma" der. Gecenin ilerleyen saatlerinde Menemen'i geçer geçmez yaşlı kadının Menemen'de ineceği kondüktörün aklına gelir hemen makiniste gidip haber verir. Makinist de: - "Gecenin bu saatinde teyzeyi buralarda indiremiyeceğimize göre geri geri gideceğiz soran olursa "tren makas değiştiriyor deriz" diyor. Bir yarım saat geri geri giderek Menemen'e geliniyor ve Kondüktör, yaşlı kadına gidip haber veriyor: " Hadi teyze Menemen'e geldik"

Yaşlı kadın: "sağol yavrııım" deyip çantasından hapını çıkarıp içiyor.

Albaydan Binbaşıya “Yarın güneş tutulacak. Bu her zaman görülen bir olay değildir. Erleri talim elbiseleri ile alayın talim meydanına getirin de olayı görsünler. Ben de orada bulunup kendilerine gerekli bilgiyi vereceğim. Şayet yağmur yağarsa, tabi ki bir şey göremeyiz. O zaman erleri, üstü kapalı olan talimgaha götürürsünüz”

Binbaşıdan Yüzbaşıya “Albayın emri ile yarın sabah dokuzda güneş tutulacak. Bu her zaman görülen bir olay değildir. Şayet hava kapalı olursa bir şey görülemeyecektir. Bu durumda tutulma, kapalı talimgahta talim elbisesiyle yapılacaktır”

Yüzbaşıdan Teğmene “Albayın emri ile yarın sabah dokuzda talim elbiseleri ile güneş tutulmasının açılış merasimi yapılacaktır. Şayet yağmur yağarsa ki bu durum pek görülen bir olay değildir. Albay kapalı talimgahta gerekli bilgiyi verecektir”

Teğmenden Başçavuşa “Yarın sabah dokuzda hava güzel olursa, talim kıyafeti ile albay tutulacak. Kapalı talimgahta yağmur yağarsa, alayın meydanında manevra yapılacak. Çünkü bu her zaman görülen bir olay değildir”

Başçavuştan Askerlere “Yarın sabah saat dokuzda kapalı talimgahta Albay’ı tutacağız. Sabah hepiniz talimgahta techizat ile hazır olun”

Askerler Kendi Aralarında “Yarın sabah bizim başçavuş Albay’ı tutuklayacakmış”