ERKEK Ş İ DDET İ KADINA YÖNEL İ K Ş İ DDET KADINA YÖNEL İ K A İ LE İ Ç İ Ş İ DDET 1

2 Türk Dil Kurumuna göre şiddet “karşıt görüşte olanlara kaba kuvvet kullanma”, “duygu veya davranışta aşırılık” anlamlarına gelmektedir Biri veya bir grup, bir di ğ erine veya gruba yönelik onların bedensel veya törel bütünlü ğ üne veya mallarına veya simgesel veya sembolik kültürel de ğ erlerine zarar verecek şekilde davranıştır (Michaud, 1994:9). Genel olarak şiddet bir iktidar ve kontrol meselesidir (Davis, 1998).

Kadına yönelik şiddet Kadına yönelik şiddet, erkeklerin hâkimiyetine ve kadına yönelik ayrımcılı ğ a yol açan; kadının ilerlemesini engelleyen, kadınla erkek arasında ça ğ lar boyunca sürmüş eşit olmayan güç ilişkilerinin görünürdeki yüzüdür. Aile içi şiddet genel olarak ve uzun yıllardır kadınlar için normal bir deneyim olarak kabul edilip, kadının gizlenmesi, saklanması ve sessizce acısını çekmesi ola ğ an görülmüştür (Chandiram, 2003). 3

4 Kamusal ve özel alanda gerçeklesen, kadınların fiziksel, cinsel, duygusal zarar görmesiyle sonuçlanan ya da sonuçlanması muhtemel olan, her türlü cinsiyet temelli şiddet eylemi veya bu eylemin yapılaca ğ ına dair tehdit ya da zorlama ve keyfi olarak özgürlü ğ ün kısıtlanması” olarak tanımlanmaktadır. ( Birleşmiş Milletler ’in 1993 yılında kabul etti ğ i Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi Bildirgesi)

Kadına yönelik aile içi şiddet Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu tarafından 1993 yılında kabul edilmiş olan Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Bildirgesi’nde kadına yönelik şiddet, “ister kamusal isterse özel yaşamda meydana gelsin, kadınlara yönelik fiziksel, cinsel veya psikolojik acı veya ıstırap veren ya da verebilecek olan, cinsiyete dayalı bir eylem uygulama ya da bu tür eylemlerle tehdit etme, zorlama veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakma” şeklinde tanımlanmaktadır. 5

6284 sayılı kanun tanımlaması Şiddet: Kişinin, fiziksel cinsel, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar görmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel hareketleri, buna yönelik tehdit ve baskıyı ya da özgürlü ğ ün keyfi engellenmesini de içeren, toplumsal, kamusal veya özel alanda meydana gelen fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranıştır 6

6284 sayılı kanun tanımlaması Kadına yönelik şiddet; Kadınlara, yalnızca kadın oldukları için uygulanan veya kadınları etkileyen cinsiyete dayalı bir ayrımcılık ile kadının insan haklarını ihlaline yol açan ve şiddet olarak tanımlanan her türlü ve tutum ve davranıştır. 7

Şiddeti uygulayan kim ? 8

9 Erkek şiddetinin nedenleri

Erkek Kaynaklı Şiddetin 7 Nedeni Michael Kaufman Erkek Kaynaklı Şiddetin 7 Nedeni Michael Kaufman Ataerkil İ ktidar Ayrıcalık Taşımanın Hak Oldu ğ u Algısı Onaylama/ İ zin Verme Erkek İ ktidarının Yarattı ğ ı Paradoks Psişik Erkeklik Zırhı Ruhsal bir Düdüklü Tencere; Erkeklik Geçmiş Deneyimler 10

Kültürel Faktörler Kadın ve erke ğ e yüklenen roller ve beklentiler Erke ğ in güçlü, kadının zayıf oldu ğ u inancı Erke ğ in kadın üzerinde söz hakkı oldu ğ u inancı Erkeklerin şiddeti uygulamasının normal oldu ğ u görüsü Evlilik gelenekleri ( baslık parası, çeyiz) Ailenin öze alan oldu ğ u ve bu alanın erke ğ in kontrolünde oldu ğ u görüsü 11

KIRILGANLIK KADINA, SALDIRGANLIK ERKEĞE… 12

Ekonomik Faktörler Kadının ekonomik olarak erke ğ e ba ğ ımlı hale getirilmesi Kadınların paraya ulaşım sınırlılı ğ ı Mülkiyet hakları, boşanması sonrası ekonomik haklar vb. konularda yasal ayrımcılık Çalışma hayatına katılımda yaşanan güçlükler Kadınlara e ğ itimde eşit fırsat tanınmaması 13

Yasal Faktörler Kadının yasalarda ve uygulamalarda ikincil yasal statüsü Boşanma, velayet, mirasa ilişkin yasalar Aileci şiddet ve tecavüzün yasal tanımlamaları E ğ itimsizlik Polis ve hakimlerin yeterince duyarlı olmaması 14

Politik Faktörler 15 Yetkili pozisyonlarda, politika, sa ğ lık, medya ve hukukta kadın temsili yetinin azlı ğ ı Aile içi şiddetin ciddiye alınmaması Ailenin, devletin müdahale alanı içinde yer almadı ğ ı görüsü Kadınların politik sistem içinde yer alamaması

Medya Medyada kadının, özellikle kadına karşı şiddetin işlenişi dikotomi özelliği sergilemektedir. Medyada kadına karşı şiddet gösterilirken saldırganlığın önlenmesinde iyi kız/ kötü kız, bakire veya kirlenmiş gibi ikilikle hareket edilmekte, kadını ayıplama ve kurban haline getirmektedir. Medyada cinsiyetçi haber dili kullanılması Suçluyu ya da suçu değil, daha çok suça maruz kalan kadını cinsiyetçi önyargılarla yargılamaya kalkışılması Kadınlara yönelik suçları magazinleştirerek ve bu suçları pornografik röntgenciliği besleyecek şekilde reyting/izlenirlik malzemesine dönüştürmesi 'Kadına yönelik şiddete ilham veren bir kirlenme yaşandı' 16

17 Şiddet yaşamın her döneminde vardır ŞİDDET

Cinsiyet temelli yaşam döngüsü 18 AşamaŞiddet tipi Do ğ um ÖncesiDo ğ um öncesi cinsiyet seçimi, hamilelik döneminde annenin fiziksel şiddete maruz kalması, cinsel saldırı nedeniyle hamile kalmak (özellikle savaş ortamında hamile bırakmak amacıyla tecavüz) Bebeklik dönemiKız çocu ğ u olarak, duygusal ve fiziksel istismar, sa ğ lık ve beslenme olanaklarından faydalanmanın kısıtlanması. Çocukluk DönemiKadın sünneti, duygusal ve fiziksel istismar, ensest ve cinsel şiddet, beslenme, sa ğ lık ve e ğ itim olanaklarından faydalanmanın kısıtlanması, fuhuşa zorlanmak. Ergenlik DönemiDuygusal ve fiziksel istismar, ensest ve cinsel şiddet, beslenme, sa ğ lık ve e ğ itim olanaklarından faydalanmanın kısıtlanması, fuhuşa zorlanmak, işyerinde cinsel saldırı. Üreme Ça ğ ıEş tarafından fiziksel ve duygusal istismar, evlilik içi tecavüz, tecavüz, namus cinayeti, iş yerinde cinsel saldırı, başlık parası, berdel,çeyiz şiddeti (Hindu geleneklerine göre kız çocukları evlendirilirken erkek tarafına mal ve para verilmesi gerekmektedir. Aile bu bedeli veremeyecekse kızlarını gelin yakma adı verilen bir eylemle öldürmektedirler). YaşlılıkDul eş ve yaşlı olarak fiziksel, duygusal ve cinsel şiddete maruz kalma..

Erkekler 2014’te en az 281 kadın öldürdü, 109 kadın ve kız çocu ğ una tecavüz etti / tecavüz girişiminde bulundu, 560 kadını yaraladı, 140 kadın ve kız çocu ğ una cinsel tacizde bulundu. 20

Kadına Yönelik Şiddet Türleri Fiziksel Şiddet Duygusal Şiddet Sözel Şiddet Ekonomik Şiddet Cinsel Şiddet Kadın cinayetleri : (Namus cinayeti + aşk cinayeti) Ensest Flört şiddeti 21

2014 yılında 296 kadın öldürüldü, 39 kadın intihar etti, 191 kadın taciz ve tecavüze u ğ radı, 585 kadın darp edildi ve yaralandı, 6 kadın "namus cinayetiyle", 13 kadın kuşkulu şekilde öldürüldü. Ayrıca, 2015 Ocak'ta 28, Şubat'ta 24 kadına şiddet uygulanarak öldürüldü" açıklamasında bulundu. 22

Fiziksel şiddet İ tip kakmak Tartaklamak Tokatlamak Tekmelemek Kesici ve vurucu aletlerle bedene zarar vermek Sa ğ lıksız koşullarda yaşamaya mecbur bırakmak Sa ğ lık hizmetlerinden yararlanmasına engel olmak 23

Psikolojik şiddet Kadına ba ğ ırmak Hakaret etmek Aşa ğ ılamak Başka kadınlarla kıyaslamak Korkutmak Kıskanmak Kadının nasıl giyinece ğ ine, nereye gidece ğ ine, kimlerle görüşece ğ ine karar vermek Kadına veya çocuklara zarar vermekle, öldürmekle tehdit etmek Di ğ er insanlarla ilişkilerini sınırlamak Kendini geliştirmesine engel olmak Yasadı ğ ı şiddetin sorumlusu olarak görmek Kültürel farklılıklarını reddetmek, bastırmaya çalışmak veya bu gerekçeyle kötü muamelede bulunmak. Duygusal istismar yoluyla Gözda ğ ı vererek Çocukları kullanarak İ zole ederek İ nkar ederek, suçlayarak, küçümseyerek “Erkeklik ayrıcalıklarını” kullanarak uygulanan şiddet şekli 24

Cinsel şiddet Kadını istemedi ğ i yerde zamanda ve biçimde cinsel ilişkiye zorlamak Çocuk do ğ urmaya ya da do ğ urmamaya zorlamak Fuhuşa zorlamak Cinsel organlarına zarar verme v.b davranışlar Kadını istemedi ğ i yerde, istemedi ğ i zamanda ve istemedi ğ i biçimde cinsel ilişkiye zorlamak Kürtaja zorlamak Cinsel özellikleri bakımından başka kadınlarla kıyaslamak 25

Ekonomik şiddet Kadının para harcamasını kısıtlamak Çalışmasına izin vermemek Zorla çalıştırmak Ekonomik konulardaki kararları alırken görüşünü sormamak Az para vererek çok şey beklemek Kadının parasını elinden almak İ ş yerinde olay yaratmak suretiyle kadının işten atılmasına neden olmak Kadının iş bulmasını kolaylaştırıcı becerilerini geliştirecek etkinlikleri engellemek 26

Şiddet uygulayan erkeklerin bazı özellikleri 27 Kıskançlık Kontrol iste ğ i Erkek olmayı çok önemseme Ani huy de ğ işmesi Aşırı duyarlık, alınganlık Katı cinsiyet rol beklentileri Kadınları (akılsız, aptal vb) küçümseme Problemleri için di ğ erlerini suçlama

Kontrol Gereksinimi, Gücün Kötüye Kullanımı, Kıskançlık, Eşler arası uyumsuzluk, Şiddeti bir kontrol yöntemi olarak benimsemek, Fiziksel saldırganlı ğ ı model olarak almak, Çocukken istismar edilmiş olmak, Aşırı alkol ve madde ba ğ ımlılı ğ ı, Aşırı Saldırganlık, Kişilik bozuklu ğ u, Azalmış benlik saygısı, Saldırgan kişilik özellikleri. 28 Şiddetin Nedenleri

29

30

Hırpalanmış Kadın Sendromu Aile içinde şiddete maruz kalan kadınlar genellikle benzer bir duygusal süreç yasar. Her bir aşamada yaşanan şiddete ilişkin farklı bir düşünce biçimi hakimdir. Bu asamalar su şekilde özetlenebilir: İ nkâr Suçluluk Aydınlanma Sorumluluk 31

Yanlış İ nanışlar Aile içinde kadına yönelik şiddet abartılan bir durumdur. Aile içinde kadına yönelik şiddet, sadece aile sorunudur. Aile içinde kadına yönelik şiddet düşük gelirli ve e ğ itimsiz kadınların sorunudur. Aile içinde şiddet gören kadın bunu ister, hak eder. Alkol, işsizlik, ekonomik sıkıntılar aile içinde kadına yönelik şiddetin nedenidir. Şiddet tek taraflı de ğ ildir. Çok sayıda erkek şiddete maruz kalmaktadır. Erkekler şiddeti kontrol edemezler, engel olamazlar. 32

Kadın ne düşünür !!!!!! Tekrarlamayacak! Kocam beni seviyor bana zarar vermek istemez! Yasadıklarımı kimseye anlatmamam gerekiyor! Çocuklarımın iyili ğ i için kabullenmeliyim! Yapabilece ğ im bir şey yok! Hak etmiştim! Bu benim kaderim! 33

Şiddet görene nasıl destek olabiliriz? Yasal Kurumsal Psikolojik Bilgi verme ◦ Yasal düzenlemeler ◦ Sunulan hizmetler Kampanyalar vb.. 34

Şiddeti Önleme A ğ ları Yerel yönetimler Kadın kuruluşları ve kollektifleri İ lgili kamu kurumları Güvenlik birimleri KadınAile Yakın çevre Toplum 35

36 KADIN Kolluk kuvvetleri ASP bakanlı ğ ı Sivil toplum kuruluşları Barolar Yerel yönetimler Sa ğ lık kuruluşları Adli kurumlar

Kolluk Kuvvetleri POLİS KARAKOLUNA BAŞVURU (Münkünse kadın personel tarafından) Cumhuriyet Savcısını bilgilendirme Sağlık kuruluşuna sevk Olaya karışan tarafların tespiti ve delillerin toplanması

Kolluk Kuvvetleri Kadının ifadesinin alınması Aile İçi Şiddet Olayları Kayıt Formu doldurulur Risk değerlendirmesi yapılır ve sonuç mağdurla paylaşılır

Kolluk Kuvvetleri Mağdura 4320 sayılı kanun ve diğer yasal hakları hakkında bilgi verilir Aile İçi Şiddete Son Broşürü verilir Yüksek risk grubunda olan kadınlar için ASPİM ile irtibata geçilir

Kadın şikayetçi olsa da olmasa da adli işlemler yürütülür. Kolluk Kuvvetleri Adli Kurumlar

ADL İ KURUMLAR Cumhuriyet Savcılığı Aile Mahkemesi Hakimliği Karakol Kadın

Cumhuriyet Savcılı ğ ı Araştırma yapar, delilleri toplar. Gerekli durumlarda ma ğ duru Adli Tıp Kurumu’na sevk eder. Kamu davasının açılmasının gerekli olup olmadı ğ ına karar verir. Koruma kararı alınması için ivedilikle aile mahkemesi hâkimine bildirimde bulunur.

Aile Mahkemeleri Şiddet uygulayan aile bireyi için kanunda belirtilen tedbir kararlarına hükmedebilmektedir. Evin geçimini temin etmesi için nafaka kararı alabilir. Tedbir kararı Cumhuriyet Savcılı ğ ına iletilir. Kolluk kuvvetleri izleme görevini yapar.

Adli Tıp Kurumu 2659 sayılı Adli Tıp Kanununa göre, Adalet Bakanlı ğ ı’na ba ğ lı olarak kurulan Adli Tıp Kurumu’nun amacı, adalet işlerinde bilirkişilik görevi yapmaktır. Adli Tıp birimlerinin bulunmadı ğ ı il ve ilçelerde pratisyen hekimler adli tıp hizmeti vermektedir.

Kadın Konukevleri Fiziksel, duygusal, cinsel ve ekonomik istismara u ğ rayan kadınların, psiko-sosyal ve ekonomik problemlerinin çözümlenmesi sırasında varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla geçici bir süre kalabilecekleri yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.

Konukevine Kabul İ şlemleri İl/ilçe sosyal hizmetler müdürlüklerine başvuru yapılır. Sosyal çalışmacı, mağdur ile görüşerek, olaya ilişkin bilgi alır ve sosyal inceleme raporu hazırlar. Gerekli rehberlik ve yönlendirme yapılır. Kadının başvurusu değerlendirilerek karar verilir.

Konukevine Kabul İ şlemleri Kadının, konukevine güvenli bir şekilde nakli yapılır.Sosyal inceleme raporu konukevine faks ile iletilir.Kadının, konukevine kabulüne karar verilmesi durumunda

Konukevine Kabul İ şlemleri. Kadının başka bir yerdeki konukevine nakli gerekiyorsa.Dosya SHÇEK Genel Müdürlüğüne fakslanır. Uygun görülen konukevine güvenli biçimde gönderilmesi sağlanır. Sosyal çalışmacı ve/veya psikolog, kuruluşa gelen kadına kalacağı yatak, kullanacağı dolap, banyo, mutfak gibi yerler gösterir ve kurumda kalan diğer kadınlarla tanıştırır. Konukevinin kurallarını, gizlilik ilkesini ve toplu yaşam kurallarını açıklar. Kadına, kuruluş ilkelerine ve kurallarına uyacağına dair bir taahhütname imzalatılır.

Konukevlerinde Yürütülen Mesleki Çalışmalar Sosyal Hizmetler Kurulu Psikolojik destek Barolar ile işbirli ğ i yapılarak huksal rehberlik ve danışmanlık sa ğ lanması İ zleme faaliyetlerinin sürdürülmesi Kendilerine yeterli olabilecekleri bir iş ve meslek edinmelerinde gerekli önlemlerin alınması

ALO 183 A İ LE, KADIN, ÇOCUK VE ÖZÜRLÜ SOSYAL H İ ZMET DANIŞMA HATTI Şiddete u ğ rayan ya da u ğ rama riski taşıyan ve deste ğ e gereksinimi olan kadınlara ve çocuklara, 7 gün 24 saat psikolojik, hukuki ve ekonomik alanda danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Yararlanabilecekleri hizmet kuruluşları konusunda bilgilendirerek, gereksinim duydukları hizmet türüne en kısa zamanda ulaşmalarını sa ğ lamaktadır.

Sivil Toplum Kuruluşları Sivil Toplum Kuruluşları Kadın Danışma Merkezleri Dayanışma anlayışı esastır. -Telefon/yüz yüze başvuru -Barınma, hukuki, psikolojik danışmanlık - İ ş ve sa ğ lık konularında destek -Sı ğ ınmaevleri için ilk iletişim noktaları -Ücretsizdir -Türkiye’de toplam 61 Kadın Danışma Merkezi bulunaktadır. Kadın Sı ğ ınmaevleri

İ stanbul sözleşmesi Sözleşme, şiddetin önlenmesi konusunda adeta bir yol haritası çizmiş: farkındalığı artırma, uzmanların eğitimi, önleyici müdahale, tedavi programları, özel sektör ve medya desteğinin alınması, psikolojik ve hukuksal destek hizmetleri, sığınakların kurulması, acil yardım hatlarının açılması, çocuk tanıklar için koruma, bedensel zarar görenlere tazminat, adli yardım hizmetleri gibi konular ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. 52

Şikayet etmeme veya şikayetin geri alınmasının nedeni Kadının pişman olması Eşin tehdit etmesi Ailelerin baskısı Toplumun kınaması Çocuklarını düşünmek 53

Öneriler Özellikle kadınların bilinçlendirilmesi bu konuda çok önemli. E ğ itim verilmeli. 54

SAKARYA Sakarya’da aile içi şiddet artış e ğ ilimi göstermektedir Aile içi şiddetin nedenleri co ğ rafi alanlar itibariyle farklılaşmaktadır Aile içi şiddetin önlenmesine yönelik çabalar yetersizdir Şiddeti önlemede ve sonuçlarını hafifletmede toplumsal bilinçsizlik ve duyarsızlık Kadınların kendi kendine yardım mekanizmalarının yetersizli ğ i Şiddete u ğ rayan kadınlar Polisi çare olarak görüyor 55

Öneriler Risk bölgeleri mevcut illerde kadına yönelik şiddeti önleme kurulu oluşturulabilir Polisin bilinçlendirme kampanyası başarılı olabilir 56

Eylem planı 1- Yasal düzenlemeler Elektronik destek sstemi pilot uygulaması. denetimde serbestlikte yapılan kadına şiddette uygulanacak. Bugün uygulamayı İ stanbul ve Ankara'da başlatıyoruz. Zihniyeti dönüşremediyseniz yasal tedbirler işe yaramayabilir En büyük sorumlşuluklardan biri medyanın üzerinde. Cinayet detayları ailenin yüre ğ inde yarayı tekarar açıyor. 35 bin sa ğ lık çalışanını e ğ itime alaca ğ ız. Şehirlerimizde kanaat önderlerini öne çıkaraca ğ ız. Reklam, dizi, film veya kitap olarak iyi örnek teşkil edecek olanlar ödüllendirilecek. 3- Şiddet ma ğ durlarıyla ilgili atılacak adımlar Alo 183 ile bu şikayetlerini iletebilecek. Almanya'daki şiddete maruz kalmış vatandaşımız da istifade edebilecek ilde hizmet veren ŞÖN İ M (Şiddet Önleme ve İ zleme Merkezleri) 81 ilde hizmet veremeye başlayacak. Şiddet madurlarının konuk evlerinden sonraki hayatı için çalışma başlataca ğ ız. 5- Sa ğ lık hizmetleri Sa ğ lık Bakanlı ğ ı tarafından ortak bilgi sistemi kurulacak, kadına karşı şiddet takip edilecek. Kadınlara şiddeti izleme komitesi kurulacak. 6- Şiddet uygulayana yönelik özel bir çalışma Şiddeti hastalık olarak görüyoruz. Sadece ma ğ duru de ğ il faili de ele alaca ğ ız. Bir fail profili oluşturulacak. Ölümle sonuçlanan vakalar derinlemesine analiz edilecek. Faillerin rehabilitasyonu açısından kapsamlı adımlar atılacak. 57

FARKINDALIK DUYARLILIK EYLEML İ L İ K 58