28 Mayıs PROTOKOL YÖNET İ M İ Hazırlayan Arif DEDE Eğitim Uzmanı İstanbul İl Millî Eğitim Müdürlüğü

28 Mayıs Vatanını En Çok Seven, Görevini En İyi Yapandır…! Protokol Yönetimi

28 Mayıs Protokolün Anlamı Protokol / F ransızca “protocole” “Resmi ilişkilerde ve törenlerde önde gelme hakkı ve törensel davranış konusunda uyulması gereken kurallar bütünüdür.” (Robert, 1992:706, 1555)

28 Mayıs Protokolün Anlamı Resmi t ö renlerde mevki sıralaması, selamlaşma, ö ncelik hakkı gibi konularda uyulması gereken kuralların t ü m ü ne “Protokol” denir. İnsanlar ö zel hayatlarında ne kadar samimi olurlarsa olsunlar, iş hayatında protokol ve davranış kurallarına uymak zorundadırlar. Bir kurumda ç alışan insanlar karşılıklı saygı ve g ü veni esas almak zorundadır. Amir memuruna karşı, memur da amirine karşı daima mesafeli ve saygılı davranmak zorundadır.

28 Mayıs Protokolün Anlamı “Geniş anlamda “ Protokol; kamusal ve toplumsal yaşamdaki; bütün etkinliklerde ve törenlerde, resmi ilişkilerde ve görüşmelerde, yazışmalarda ve toplantılarda, kabul ve ziyaretlerde, davet ve ziyafetlerde yöntem ve biçim yönünden uyulması ve uygulanması gereken kurallar bütünüdür.”

28 Mayıs Protokolün Anlamı Sosyal davranışın temelini oluşturan TERBİYE, NEZAKET, ZARAFETİN, içerikleri protokol uygulamalarına yön verir, anlam kazandırır.  TERBİYE  NEZAKET  ZARAFET

28 Mayıs Protokolün Anlamı TERBİYE İnsanın ailesi ve toplumu içinde eğitilerek toplum kurallarına uyum göstermede alışkanlık kazanmasıdır.

28 Mayıs Protokolün Anlamı NEZAKET Geleneklere uygun, saygılı, hoşgörülü, dürüst, haksever, hatır sayar, kadirşinas, minnettar, v.b. gibi kişisel niteliklerin bütünüdür.

28 Mayıs Protokolün Anlamı ZARAFET ise zorunluluk olmadan, karşılık beklemeden geleneklere uygun, güvenli, ölçülü, yakışır ve sadelik içinde rahat ve akıcı sözler ve hareketlerle kişinin yarattığı etkidir.

28 Mayıs Protokolün Anlamı ESTETİK insanın zekası ile duyuları arasında oluşan bir ahenktir. ODA, SALON, TÖREN ALANI DONATIMINDA; MASA ÜSTÜ SÜSLEMELERİNDE; KIYAFET SEÇİMİNDE estetik önemlidir.

28 Mayıs Protokolün Anlamı ESTETİK GÖRÜNÜM

28 Mayıs – 1070 Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig (Kutlu Yönetim Bilgisi) Protokolün Tarihsel Gelişimi

28 Mayıs Kutadgu Bilig (Kutlu Yönetim Bilgisi) Yusuf Has Hacip Bir ahlâk, adalet, inanç eseri olduğu kadar, bir hükümet protokol ve görgü kılavuzudur. Protokolün Tarihsel Gelişimi

28 Mayıs Kutadgu Bilig (Kutlu Yönetim Bilgisi) Yusuf Has Hacip “Akıllıysan, katıldığın her şölende yemeğini zarafetle yersin. Görgüsüz, aptal ve kaba saba olan kişi, terbiyeli biriyle karşılaşınca bocalar… Uzanıp da başkasının önünden lokma almayasın.” Protokolün Tarihsel Gelişimi

28 Mayıs PROTOKOL 14.yy.da Romalılar tarafından bir sanat olarak benimsenmiştir. İlk diplomasi okulu Venedik’te açılmıştır. Fransızlar protokole önem vermişlerdir. Protokolün Tarihsel Gelişimi

28 Mayıs Osmanlı Devleti’nde; İlk daimi diplomatik temsilcilik Fatih döneminde İstanbul’da kurulmuştur (1454). Kanuni Sultan Süleyman döneminde protokol kuralları ağırlık kazanmıştır (1563). Protokolün Tarihsel Gelişimi

28 Mayıs Günümüzde; 6 Mayıs 2012 tarihli ve sayılı Resmî Gazetede Yayımlanan “ULUSAL VE RESMİ BAYRAMLAR İLE MAHALLİ KURTULUŞ GÜNLERİ, ATATÜRK GÜNLERİ VE TARİHİ GÜNLERDE YAPILACAK TÖREN VE KUTLAMALAR YÖNETMELİĞİ” esaslarına göre uygulanmaktadır. Protokolün Tarihsel Gelişimi

28 Mayıs Uluslararası Protokol Diplomatik Protokol Saray Protokolü Devlet Protokolü Siyasi Protokol Askeri Protokol Mülki Protokol Kamusal Protokol Adli Protokol Akademik Protokol Dini Protokol Spor Protokolü Sosyal Protokol Protokol Türleri

28 Mayıs Protokol ve Sosyal Davranış Kuralları B İ R İ NSANIN N İ TEL İĞİ, KIYAFETİYLE;, DAVRANIŞIYLA; NEZAKET İ, DAVRANIŞIYLA; KONUŞMASIYLA; B İ LG İ S İ, KONUŞMASIYLA; İŞİYLE; BECER İ S İ, İŞİYLE; YEMESİ-İÇMESİYLE GÖRGÜSÜ, YEMESİ-İÇMESİYLE ortaya çıkar.

28 Mayıs Protokol Kurallarının Amacı PROTOKOLÜN amacı düzeni bozmak değil, varsa düzensizliğe son vererek toplumsal ilişkilerin gelişmesini sağlayan nezaket ve karşılıklı saygı ortamını yaratmaktır. PROTOKOLÜN amacı kısaca; BİREYSEL, KURUMSAL VE ULUSAL BİREYSEL, KURUMSAL VE ULUSAL ONURU VE SAYGINLIĞI KORUMAKTIR.

28 Mayıs Protokol Kurallarının Amacı etkisi

28 Mayıs Protokol ve Sosyal Davranış Kuralları Yaşam Alanımız GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI PROTOKOL KURALLARI Sosyal Alan Özel Alan Kamusal ( Resmi ) Alan

28 Mayıs Protokol Öncelikleri PROTOKOLDE,  KONUKLAR  YÖNETİCİLER  HANIMLAR ÖNEMLİDİR: PROTOKOL KURALLARI BU ÜÇ KİŞİYLE OLAN İLİŞKİLERDE TAM OLARAK UYGULANIR.

28 Mayıs Protokolün Önemi  DİPLOMATLAR  SUBAYLAR  KAYMAKAMLAR / VALİLER  BÜROKRATLAR  HANIMLAR HERKESİ PROTOKOL AÇISINDAN DENETLER VE DEĞERLENDİRİRLER.

28 Mayıs Protokolün Önemi BİR KİŞİNİN PROTOKOLE ÖNEM VERMEMESİ YA DA UYMAMASI; taşıdığı unvanın, çalıştığı kurumun veya temsil ettiği makamın itibarını düşürür. “Protokol, insanı küçültmez. Ama protokole önem verilmezse, oturulan mevkiin hakkı gözetilmezse, devlete ve millete zarar gelir.” (İsmet İnönü)

28 Mayıs Protokolün Önemi Bir kişiye ya da kuruma hak ettiği ve lâyık olduğu önemi ve değeri vermemek ya da gereğinden fazla önem ve değer vermek O KİŞİ YA DA KURUMUN KENDİ DEĞERİNİ VE SAYGINLIĞINI DÜŞÜRÜR.

28 Mayıs Protokol İlkeleri PROTOKOL İLKELERİ 1.TÜM İLİŞKİLERDE SAYGI VE NEZAKET ESASTIR 2.ONURU VE SAYGINLIĞI (İtibarı) KORUMAK ESASTIR

28 Mayıs Protokol İlkeleri 3. TEMSİL ESASTIRPROTOKOLDE; HERKES TAŞIDIĞI UNVANI VE ÇALIŞTIĞI KURUMU TEMSİL EDER. KİMSE KENDİNİ TEMSİL ETMEZ. TEMSİL; KİŞİNİN DIŞ GÖRÜNÜŞÜ GÜZEL VE UYGUN GİYİMİ, UYGUN TUTUM VE DAVRANIŞI, UYGUN VE GÜZEL KONUŞMASI PROTOKOL- SAYGI, GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARINA UYMASI İLE ORTAYA ÇIKAR.TEMSİL, AYNI ZAMANDA KİŞİNİN İMAJIDIR.

28 Mayıs Protokol İlkeleri 4. DÜZEY EŞİTLİĞİ VE DENKLİK ESASTIR 5. KARŞILIKLILIK (MÜTEKABİLİYET) ESASTIR 6. ÖNDEGELMEDE :ÜST UNVAN, RÜTBE, ÖNCEGELMEDE :KIDEM ESASTIR 7. PROTOKOLSÜZ SIRALAMA ALFABETİKTİR. 8. ULUSAL BAYRAK, KONUKLAR, ÜSTLER VE HANIMLAR SAĞDADIR.

28 Mayıs Protokol İlkeleri 9.ÜSTLER: KARŞILAMADA BAŞTA; UĞURLAMADA SONDADIR. 10. YÜRÜYÜŞ VE OTURMA DÜZENİNDE ORTA MERKEZDEDİR. 11. TOPLANTI VE TÖRENLERDE KONUŞMA SIRASI AST’TAN ÜST’EDİR (En üst en son konuşur). Konuşma yapmak için davette; “Sayın Bakanımızı konuşmalarını yapmak ü zere k ü rs ü ye/mikrofona davet ediyorum. Arz ederim ” denilmesi yerinde olur.

28 Mayıs  Organizasyon (Düzen)  Kılık Kıyafet  Davranışlar  Konuşmalar  Mekan, Eşya ve Malzemeler  İkramlar  Çiçek ve Hediyeler Protokolde Temel Öğeler

28 Mayıs Protokolün Uygulandığı Alanlar KAMUSAL YAŞAMDA PROTOKOL KURALLARININ TAM OLARAK UYGULANDIĞI RESMİ ALANLAR:  MAKAM ODALARI  MAKAM ARABASI VE RESMİ ARABALAR  TOPLANTI VE TOPLANTI ODALARI  TÖREN VE TÖREN ALANLARI  RESMİ DAVET VE ZİYAFETLER

28 Mayıs Protokol Yönetimi 1.ÖNCELİK- SONRALIK SIRA DÜZENLERİ 2.MAKAM PROTOKOLÜ 3.BAYRAK PROTOKOLÜ 4.TAŞIT PROTOKOLÜ 5.TOPLANTI VE BRİFİNG PROTOKOLÜ 6.TÖREN PROTOKOLÜ 7.KONUŞMA PROTOKOLÜ 8.RESMİ YAZIŞMA PROTOKOLÜ 9.YÖNETSEL DAVRANIŞ PROTOKOLÜ 10.ZİYARET PROTOKOLÜ 11.KONUK PROTOKOLÜ 12.DAVET VE ZİYAFETLER 13. KIYAFET PROTOKOLÜ 14.SOSYAL DAVRANIŞ PROTOKOLÜ

28 Mayıs Protokol Yönetimi ÖNCELİK- SONRALIK SIRA DÜZENLERİ Protokolde önde gelme sıralaması dikey, önce gelme sıralaması da yatay olarak yapılır. Nümerik olarak yapılan dikey sıralama( 1,2,3,,,9) önde gelme düzenini; Önde gelme sırası içinde alfabetik olarak yapılan yatay sıralama ise (3/a,3/b,3/c) eşitler arasındaki öncelik düzenini ifade eder. Kamu görevlisi, yönetici, düzeyi ne olursa olsun toplantılarda kendilerine ayrılan ve makamına uygun yere oturmalıdır. KESİNLİKLE KALKACAĞI YERE OTURMAZ.

28 Mayıs (1) SAYILI LİSTE - BAŞKENT DIŞINDAKİ İLLERDE TEBRİKATA GİRİŞ SIRASI 1. TBMM üyeleri 2. Mahallin en büyük komutanı, general ve amiraller, garnizon komutanı 3. Büyükşehir belediye başkanı, bakan yardımcısı, il belediye başkanı 4. Cumhuriyet başsavcısı, adli yargı adalet komisyonu başkanı, bölge adliye ve bölge idare mahkemesi başkanları, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcısı, idare ve vergi mahkemeleri başkanları, üniversite rektörleri, baro başkanı 5. Vali yardımcıları, kaymakamlar, il genel kolluğunun en üst amirleri, il genel meclisi başkanı ile ilçe belediye başkanları 6. Rektör yardımcıları, fakülte dekanları, enstitü ve yüksekokul müdürleri 7. Genel ve özel bütçeli kuruluşların üst yöneticileri 8. Valilikçe belirlenecek sayıda, garnizon komutanınca tespit edilecek silahlı kuvvetler mensupları 9. Hakimler, savcılar, noter odası başkanı 10. İktidar partisi, ana muhalefet partisi ve Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan diğer partilerin (alfabetik sıraya göre) il başkanları Protokolde Öncelik ve Sonralık Sıra Düzenleri

28 Mayıs (1) SAYILI LİSTE - BAŞKENT DIŞINDAKİ İLLERDE TEBRİKATA GİRİŞ SIRASI (DEVAM) 11. Dekan yardımcıları, enstitü ve yüksekokul müdür yardımcıları 12. Resmî Gazetedeki Bakanlar Kurulu listesindeki sıraya göre bakanlıkların bölge ve il teşkilatındaki amir, başkan ve müdürleri, il milli eğitim müdürlüğünce belirlenecek ilköğretim ve ortaöğretim okul müdürleri 13. Kamu bankalarının müdürleri, KİT ve TRT üst yöneticileri 14. Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunmayan siyasi partilerin il başkanları (alfabetik sıraya göre) 15. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri 16. O yerdeki mesleki kuruluşlar ve en fazla üyeye sahip basın kuruluşunun temsilcileri 17. Özel banka müdürleri 18. Kamu yararına çalışan dernek başkanları NOT: 1. Başkent protokol listesinde yer alan kişilerin ilde bulunması halinde bunların yeri mülki idare amirince Başkent protokolü esas alınarak belirlenir. 2. İlçelerde tebrikata giriş sırası ildeki sıraya göre belirlenir. Protokolde Öncelik ve Sonralık Sıra Düzenleri

28 Mayıs MAKAM PROTOKOLÜ Kamu kurum ve kuruluşlarında, örgütü temsil eden yöneticilerin oturdukları odaya “makam” denir. Türk kamu yönetiminde “makam” deyimi, kurumu ve kurumsal otoriteyi temsil ve ifade eder. Protokol Yönetimi

28 Mayıs Kamusal yaşamda anlayış olarak, makamın özel bir önemi, etkinliği, üstünlüğü ve ayrıcalığı vardır. Bu anlayışa göre; “Kişiler geçici makamlar kalıcıdır”; “Saygı kişiye değil, makamadır”; “Makama saygı esastır” Makam Protokolü

28 Mayıs Makam Protokolü

28 Mayıs Makam Protokolü

28 Mayıs Bayrak Protokolü

28 Mayıs Türk Bayrağı Kanunu ve Türk Bayrağı Tüzüğü ile düzenlenmiştir. Türk Bayrağı Tüzüğü: Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 25/1/1985, No : 85/9034 Dayandığı Kanunun Tarihi : 22/9/1983, No : 2893 Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 17/3/1985, No : Bayrağın Kumaşı (Madde - 3) Bayrağın Standartları (Madde - 4) Bayrağın Ebadı (Madde – 5) Bayrak Direği (Madde – 6) Bayrak Protokolü

28 Mayıs Bayrak Direğinin Konulması (Madde – 7) Bayrağın Çekilme ve İndirme Zamanı (Madde – 8) Sürekli Bayrak Çekilecek yerler (Madde – 9) Her gün Bayrak Çekilecek Yerler (Madde – 10) Millî Bayram, Genel Tatil ve Hafta Tatilinde Bayrak Çekilecek Yerler (Madde – 11) Bayrak Konulacak Makam Odaları (Madde – 18) Bayrak Çekilecek Binek Taşıtları (Madde – 19) Bayrak Konulacak Diğer Yerler (Madde – 20) Bayrak Örtülecek Yerler (Madde – 21) Bayrağın Yarıya Çekilmesi (Madde – 24) Bayrak Protokolü

28 Mayıs Taşıt Protokolü TAŞIT PROTOKOLÜ Arabaya küçük büyükten önce biner ve sola oturur, böylelikle şeref yeri olan sağ tarafı büyüğe bırakmış olur. Ülkemizde ise genellikle bu durumun tam tersi gözlenir. Bizde genellikle "Efendim önden buyurun" denilerek büyüklere öncelik tanınır.

28 Mayıs Taşıt Protokolü Hangi ülkede olursanız olun, konuğunuzu arabanın sağına oturtuyor, katıldığınız yemek için bir gün sonra teşekkür ediyorsanız, protokol kurallarını biliyorsunuz demektir.

28 Mayıs Taşıt Protokolü Ş KSMT 21MAKAM 1. MAKAM OTOMOBİLİNDE OTURMA DÜZENİ Ş: Şoför KSMT: Koruma, Sekreter (Özel Kalem), Mihmandar, Tercüman Ş KSMT 2 1 BOŞ

28 Mayıs Taşıt Protokolü 2. RESMÎ TAŞITLARDA OTURMA DÜZENİ Ş Ş

28 Mayıs Taşıt Protokolü 3. TAKSİLERDE OTURMA DÜZENİ ŞE2 E1 H ŞE H2 H1

28 Mayıs Taşıt Protokolü 4. OTOMOBİLİ SAHİBİNİN KULLANDIĞI ÖZEL TAŞITLARDA OTURMA DÜZENİ Ş1 K BOŞ Ş1 KE 3 EH 2 KH

28 Mayıs Toplantı ve Brifing Protokolü Protokolde; Yer, masa, sandalye, ikram, söz ve davranış olarak her şeyin bir anlamı ve yorumu vardır.

28 Mayıs Toplantı ve Brifing Protokolü

28 Mayıs Brifing Protokolü Brifing (Bilgilendirme Toplantısı) Yönetimde üstleri bilgilendirme ve hatta onları eğitme ve yöneltme yöntemidir. Brifing raporunda; sunuş, kısa tarihçe, örgütsel yapı, personel ve öğrenci durumu, yapılan işler, başarılar, etkinlikler, sürdürülen projeler, planlanan olası projeler, sorunlar ve çözüm önerileri ile ekler yer almalıdır.

28 Mayıs Toplantı Protokolü BAŞKAN TEK BAŞKANLI VE TEK TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

28 Mayıs Toplantı Protokolü TEK BAŞKANLI VE TEK TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

28 Mayıs Toplantı Protokolü EŞBAŞKANLI VE ÇİFT TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ 5 3 EŞBAŞKAN EŞBAŞKAN 3 5

28 Mayıs Toplantı Protokolü U TEK BAŞKANLI ÇOK TARAFLI U DÜZENİ TOPLANTI BAŞKAN

28 Mayıs Toplantı Protokolü EŞDÜZEY BAŞKANSIZ YADA PROTOKOLSÜZ YUVARLAK/KARE MASA TOPLANTI DÜZENİ (KOMİSYON TOPLANTISI)

28 Mayıs Tören Protokolü TÖREN PROTOKOLÜ Törenler, devletin olduğu kadar kurum ve kuruluşların da büyüklük ve üstünlük göstergesidir. Törenlerde, davet edilecek kişiler, önde gelme sıralaması, oturma veya kortej düzeni, davetlilerin karşılanması ve uğurlanması önceden planlanır ve kusursuz uygulanır.

28 Mayıs Tören Protokolü İllerde  VALİ  GARNİZON KOMUTANI  BELEDİYE BAŞKANI İlçelerde  KAYMAKAM  GARNİZON KOMUTANI  BELEDİYE BAŞKANI şeklindedir.

28 Mayıs Tören Protokolü 23 Nisan 2011 Törenlerinden

28 Mayıs Tören Protokolü 23 Nisan 2012 Töreni

28 Mayıs Tören Protokolü 23 Nisan 2014 Töreni

28 Mayıs Tören Protokolü Resmi açılışlar daima en üst tarafından yapılır. Toplantılarda ve törenlerde konuşma sırası ASTTAN ÜSTE doğru olduğu unutulmamalıdır. Astlar daha çok TEKNİK ve AYRINTILI konularda, üstler ise POLİTİK ve STRATEJİK konularda ve genel nitelikte konuşmalar yaparlar. Konuşmaların başında ve sonunda saygı ile selamlama yapılır.

28 Mayıs Konuşma Protokolü KONUŞMA PROTOKOLÜ a) Törensel Konuşma Kuralları  Takdim Kuralları  Hitap ve Selamlama Kuralları b) Etkili Konuşma Kuralları Hitap edilen topluluğun eğitim ve kültür düzeyine uygun konuşmalar

28 Mayıs Konuşma Kuralları c) Doğru Konuşma Kuralları  Yanlış Anlamda kullanılan Kelimeler Çıkan olaylar sonucunda bir kişi öldü. (sonunda) Verilen rapor müspet tepki yaptı. (etki yaptı)  Gereksiz Kelimeler Velilerle iki saat süreyle görüştük. Soğuk eksi 20 derece

28 Mayıs Konuşma Kuralları  Gereksiz Tekrarlamalar ……..hürmetlerimi ve saygılarımı sunarım.  Gereksiz Yardımcı Fiiller İsteklilerin başvuruda bulunması. (başvurması)

28 Mayıs Konuşma Kuralları d) Konuşmalarda Saygı ve Nezaket kuralları “Söz gümüşse sükut altındır. Hayırlı söz keramettir, sükut ise selamettir.” Konuşma insanın terazisidir, fazlası ziyandır. Az konuşan kınanmaz, üstelik itibarı çok olur. Dilini tutan bütün kötülüklerden kurtulur. Şaka, alay ve boş konuşmak belaya yol açar. Çok konuşmak dostluğu bozar.

28 Mayıs Konuşma Kuralları e) Telefonda Konuşma Kuralları Dil ola kese savaşı, Dil ola kestire başı, Dil ola ağulu aşı, Yağ ile bal ede bir SÖZ. Yunus Emre

28 Mayıs Konuşma Kuralları Telefon konuşması özenle, dikkatle, incelikle yapılması gereken önemli bir iletişim aracıdır.

28 Mayıs Konuşma Kuralları Telefonu açan kişi kendisini tanıtır. Karşı taraf kendilerini tanıtmamışsa “KİMİNLE GÖRÜŞÜYORUM EFENDİM?” gibi nazik ifadeler kullanılmalıdır. Kiminle görüşüyorum sorusuna “Ben Ayşe Hocanım” yerine “Ben Öğretmen Ayşe” demek doğrudur.

28 Mayıs Konuşma Kuralları Telefonu kim açtı ise onun kapatacağı unutulmamalı. Üst ile konuşurken önce üst konumdaki kişinin telefonu kapatması beklenmeli. Eş düzey ve üst ile görüşmeye başlarken ve görüşme sonunda saygı ifadesi kullanılmalı. Üstler sekreter aracılığı ile aranmamalı.

28 Mayıs Konuşma Kuralları Üst telefonla konuşurken odasına girilmemeli. Biz telefonla konuşurken üstümüz odamıza girdiğinde, telefon görüşmesi yaptığımız kişiye “BİR DAKİKA” diyerek ayağa kalkar üstün isteği öğrenilir sonra devam ederiz. Telefon konuşmasında ses tonu canlı ve kibar olmalıdır. Gizlilik dereceli konular telefonda konuşulmamalıdır.

28 Mayıs Resmî Yazışma Protokolü RESMİ YAZIŞMALAR 02 Aralık 2004 tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik “ Esaslarına göre yürütülür.

28 Mayıs Resmi Yazışma Protokolü Yönetim Dilinde “RİCA ETMEK”, EMİR VERMEK; “ARZ ETMEK” SUNMAK YA DA TALEP ETMEKTİR.

28 Mayıs İMZA KİŞİYİ VE KİŞİLİĞİ TEMSİL EDERİMZA, KİŞİNİN ADINI ve/veya SOYADINI EL YAZISIYLA YAZMASIDIR. Resmi Yazışma Protokolü

28 Mayıs İMZA, İYİ BİR İMZA OKUNABİLEN VE KİŞİYİ TEMSİL EDEN İMZADIR. Yazışmalarda: İMZA DAİMA AD VE SOYADIN ÜSTÜNE ATILIR. LACİVERT ÖNEMLİ YAZILAR, ONAYLAR VE KARARLAR DAİMA LACİVERT MÜREKKEPLİ DOLMA KALEM YA DA İMZA KALEMİ İLE ATILIR. BİR YÖNETİCİNİN KALEMİ VE İMZASI İYİ OLMALIDIR. Resmi Yazışma Protokolü

28 Mayıs Yazı bir kişi ya da bir kuruluşa gönderildiğinde İfade DoğruYanlış Arz ederim Üst ve Denk Makamlara Ast Makamlara Rica ederimAst Makamlara Üst ve Denk Makamlara Arz ve rica ederimÜst ve Ast Makamlara Dağıtımlı Üst, Denk ve Ast Makamlara Resmi Yazışma Protokolü

28 Mayıs Resmi Yazışma Protokolü Yazışmadaki görünüm; önce biçim, sonra içerik yönünden önem taşımaktadır. Yazışmada yaratılan etki (Olumlu-olumsuz) konuşmaya oranla daha kalıcıdır.

28 Mayıs Resmi Yazışma Protokolü Kartvizit, mektup, zarf üzerinde hitap şekilleri önemlidir. Resmi mektuplarda genellikle “SAYIN” ile başlanır “SAYGILARIMLA” diyerek bitirilir. Yazışmalarda kullanılan dilin açık, anlaşılır ve okunaklı olması önemlidir.

28 Mayıs Protokol Konuları YÖNETSEL DAVRANIŞ PROTOKOLÜ (Örgütlerde Ast-Üst İlişkileri)

28 Mayıs Ziyaret Protokolü GÖREVE BAŞLAMA; GÖREVE BAŞLAMA AMİRİ ZİYARETLE BAŞLAR. AMİR GÖREVE BAŞLATIR. GÖREVE BAŞLAYAN KİŞİYİ ÜST’E VE ASTLARA AMİR TAKDİM EDER.

28 Mayıs Konuk Protokolü KONUK; DAVET EDİLEN VEYA KABUL EDİLEN; KARŞILANAN, AĞIRLANAN VE UĞURLANAN KİŞİDİR. ZİYARETÇİ; GÖRMEYE VEYA GÖRÜŞMEYE GELEN KİŞİDİR.

28 Mayıs  ÜST KONUK VE YABANCI KONUK DAİMA ONUR KONUĞUDUR.  AST ZİYARETÇİDİR. Konuk Protokolü

28 Mayıs KONUĞA VERİLEN ÖNEM VE DEĞER;  KARŞILAMA  0TURTULAN YER  SUNULAN İKRAM  GÖSTERİLEN İLGİ  UĞURLAMA İLE DEĞERLENDİRİLİR. Konuk Protokolü

28 Mayıs İLK KEZ DAVET EDİLEN VEYA KABUL EDİLEN BİR KONUK DAİMA RESMİDİR. BİÇİMSEL VE TÖRENSEL OLARAK KARŞILANIR, AĞIRLANIR VE UĞURLANIR. Konuk Protokolü

28 Mayıs KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA İLK KARŞILAMA İLE SON UĞURLAMA DAİMA RESMİDİR. Konuk Protokolü

28 Mayıs Konuk Protokolü Üstleri uçaktan ya da otomobilden indikleri zaman karşılarken başta kıdemli sonra kıdemsizler, uğurlarken ise önce kıdemsizler sonra kıdemliler yer alır. Uçağa binerken önce kıdemsizler sonra üstler biner.

28 Mayıs Konuk Protokolü Protokolde karşılama ve uğurlamalar çok önemlidir. Üst ve eş düzey konukları kapıda karşılamak ve uğurlamak gibi. Karşılamada en üst olan, konuğa ilk önce “HOŞ GELDİNİZ” der ve elini sıkar, uğurlamada ise ilk önce astlar “GÜLE GÜLE” diyerek elini sıkar. Yani konuk, en son üste “HOŞÇAKALIN” der ve elini sıkar.

28 Mayıs Konuk Protokolü El sıkmada; önce el uzatma hakkı üst olanındır. Karşılamada ev sahibi önden gider ve buyur eder. Ancak önde yol gösteren biri varsa ya da bilinen bir yere gidiliyorsa/giriliyorsa ev sahibi konuğun ya da üstün soluna geçerek yürür ve buyur eder. Üst yöneticiler oda kapısında değil, binanın kapısında karşılanır ve uğurlanır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Eş düzeydeki konuk; bina kapısında karşılanır ve uğurlanır. Ast konuk ise makamda ayağa kalkarak elini sıkarak karşılanır, makam kapısından uğurlanır. Planlı olarak en üst konuğumuz teşrif ediyor ise özel gündemle provalı karşılama yapılır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Uğurlamalarda üst salonu terk etmeden kimse salonu terk etmemelidir. Üst, otomobile kadar uğurlanır. Araba hareket etmeden geri dönülmemelidir. Karşılamada uygulanan kurallar uğurlama için de geçerlidir. Resmi ve özel davetlerde davetiye üzerine kayıtlı davetin başlangıç saatine titizlikle uyulmalıdır. Yemekli davetler sonrasında sözlü veya yazılı TEŞEKKÜR edilmelidir.

28 Mayıs Konuk Protokolü Ziyaret istemlerinde küçük büyüğe uyar. Büyük istediği zamana randevu verebilir. Eşit düzeydeki ziyaret isteminde tarih olarak bir iki seçenek sunabilir. Uygun seçenekte anlaşılır. İade edilmesi gereken ziyaretler zamanında yapılmalıdır. Ziyaretlere gidilirken çiçek veya mütevazı armağanlar götürmek her zaman geçerlidir.

28 Mayıs Konuk Protokolü Öğleden önce , öğleden sonra saatleri en uygun zamandır. Bu saatler dışında ziyarete gidilen kişi zorla yemeğe davet etmek zorunda bırakılmaz. İstenmediğinizi sezdiğiniz (Yöneticinin sezgileri çok kuvvetlidir) bir yere ziyaret yapılmaması gerekir.

28 Mayıs Konuk Protokolü Üste saygılı olunmalı, taşıdığı unvana göre makama girdiğinde selamlayarak hitap edilmeli, üst oturmadan oturulmamalıdır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Oturuş pozisyonu, ayakların ve ellerin duruşu, yöneticinin özgüveni ciddiyetini, görüntünün asilliğini gösterir. Konuşmalarda saygılı ifadeler kullanılmalıdır. Konuşmayı dinlerken üst yöneticimizin gözlerine bakılmalıdır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Üstümüz bizi karşılarken ya da uğurlarken el sıkmak için elini uzatmıyorsa biz önceden elimizi uzatmamalıyız. Üstümüz ayağa kalktığında biz de kalkmalıyız.

28 Mayıs Konuk Protokolü Görüşmenin sonunda üst olan kişi tarafından “MEMNUN OLDUM TEŞEKKÜR EDERİM” denir ve el sıkmak için el uzatılırsa GİTMEK GEREKTİĞİ anlaşılmalıdır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Astın ziyareti sırasında oturacağı koltuk; üst yöneticinin makamına yakın ve uygun olan koltuktur. İçerdeyken üst birisinin gelmesi ile kalkarak bir koltuk geriye gitmek gerekir. Eğer üst makama birden çok kişi ile gidilmiş ise; düzey ve kıdeme göre sıralanmalı ve en kıdemli olan üst yöneticiye en yakın oturmalıdır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Protokolde üst sağdadır. Otururken veya yürürken astın solda olması gerekir. Üstün önüne geçilmez, astın da arkasında kalınmaz.

28 Mayıs Konuk Protokolü Üstün astı ziyaretinde ilke olarak ast makam koltuğunda oturmayarak konuk koltuğuna, yani konuk karşısında oturur. Üst yönetici geldiği zaman makam koltuğuna oturması teklif edilir, buyur edilir.

28 Mayıs Konuk Protokolü

28 Mayıs Konuk Protokolü

28 Mayıs Konuk Protokolü Çalışanlar ve ziyaretçiler makam koltuğunda oturularak kabul edilir. Ancak eş düzeydekiler yaş, kıdem ve diğer yönden üst iseler, onlar konuk koltuğunda oturarak kabul edilir. İlke olarak,saygı duyulan kişilere eşit düzeyde oturulur.

28 Mayıs Konuk Protokolü

28 Mayıs Konuk Protokolü Makamda resmi bir konuk ya da üst var ise içeriye astlar alınmaz, zorunlu kalmadıkça telefonla görüşme yapılmaz, yazı imzalanmaz, başka şeylerle ilgilenilmez. Zorunluluk durumunda özür dileyerek izin istenir. Astla İş görüşmesi yapılırken veya emir verilirken ilke olarak makamda oturulur. Makam, YETKİ (otorite) ve sıra dizin (hiyerarşi) demektir.

28 Mayıs Konuk Protokolü Makama gelen konuklar ayakta karşılanır, buyur edilir, ikramda bulunulur, GÜLERYÜZ GÖSTERİLİR. Konuklar oturduktan sonra konuşmaya/görüşmeye başlanmalıdır. Astlarla görüşürken ise önce oturtmalı sonra görüşmeye başlanmalıdır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Tanışma işlemi ilk karşılaşıldığında ya da mekana girildiğinde hemen yapılmalıdır. Tanışmada isimleri doğru söylemek önemlidir. Tanıştıran kişi, daima ayakta kalmalıdır. Oturan erkek kiminle tanıştırılırsa tanıştırılsın ayağa kalkmalıdır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Tanışmada;  Yeni gelenler var olanlara  Erkekler bayanlara (Devlet Başkanları hariç)  Astlar üstlerine  Küçükler büyüklere  Gençler yaşlılara  Genç kız yaşlı erkeğe ve kadına tanıştırılır.

28 Mayıs Konuk Protokolü Bir yere girildiğinde tanıtım için önce ad ve soyadı söylenmelidir. Üst ile tanışırken unvan ve görev söylenmelidir.

28 Mayıs Konuk Protokolü El sıkmak, sevgi ve yakınlık göstergesi olarak bir selamlaşma biçimidir. El sıkmada ilk davranış daima büyükten ve üst yöneticiden gelmelidir. Kadınla el sıkışırken önce kadın el uzatır erkek karşılık verir.

28 Mayıs Konuk Protokolü Uzatılan elin havada kalmaması gerekir. El sıkarken güç gösterilmez, karşıdakinin gözüne bakılmalıdır. Kutlama yaparken büyükten başlanır. Protokolde ve resmi ilişkilerde el ve yanak ÖPME yoktur, olmamalıdır.

28 Mayıs Davet ve Ziyafetler ERKEĞİ EŞİ, HANIMI İSE EVİ GİYİMİ YEMEĞİ TEMSİL EDER.

28 Mayıs Davet ve Ziyafetler KOKTEYL: Oturma zorunluluğu olmayan, daha çok davetli davet edebilmek için düzenlenir. RESMİ KABULLER: Resmi nedenlerle düzenlenen toplantılardır.

28 Mayıs Davet ve Ziyafetler YEMEK DAVETLERİ: Oturarak veya büfe şeklinde yapılabilir. Davetlilerin seçimi, bir davetin başarılı olmasında en önemli unsurlardan birini teşkil etmektedir. Aynı derecedeki kişilerin çok sayıda çağrılması, kadın – erkek sayısında dengenin özenle sağlanmasını gereklidir.

28 Mayıs Davet ve Ziyafetler DAVETİYE KARTI: Davetiyelerin zarif bir görüntü vermesi uygun olur. Davet sahibinin adı-soyadı unvanı, Davet edilenin adı-soyadı unvanı, Ne tür bir davet olduğu, yeri, tarihi, saati, Nezaket sözcükleri yer alır.

28 Mayıs Davet ve Ziyafetler Davetin nedeni, katılıp katılmamanın bildirilmesi isteniyorsa bunu belirten kısaltmalar yapılır. (L.C.V.) (Lütfen Cevap Veriniz) Davetiye zarfının üzeri iç yazısına gösterilen özen ile yazılmalıdır.

28 Mayıs Yemek Protokolü

28 Mayıs Resmi bir davette... Kalabalık ve süslü bir masaya oturduğunuz zaman en dışta bulunan çatal-bıçaktan başlayacağınızı daima hatırlayın. Yemek yemek için çatalı sağ elinize alabilirsiniz. MASADA SERVİS TAKIMI VE DÜZENİ Yemek Protokolü

28 Mayıs Yemek Protokolü YEMEK ZİYAFETLERİNDE MASA VE OTURMA DÜZENLERİ ES: Ev Sahibi OKE : Onur Konuğu Erkek KH : Konuk Hanım ESİ: Ev Sahibesi OKH : Onur Konuğu Hanım KE : Konuk Erkek 12 KİŞİLİK, ONUR KONUĞU OLAN VE YALNIZ ERKEKLERİN DAVETLİ OLDUĞU UZUN MASADA OTURMA DÜZENİ Evsahibi Onur Konuğu Pencere

28 Mayıs Yemek Protokolü HANIMLARIN DA KATILDIĞI 12 KİŞİLİK RESMİ YEMEKTE ORTA MERKEZLİ UZUN MASADA OTURMA DÜZENİ

28 Mayıs Yemek Protokolü

28 Mayıs Yemek Protokolü HANIMLARIN DA KATILDIĞI 8-14 KİŞİLİK RESMİ YEMEKTE ORTA MERKEZLİ UZUN MASADA OTURMA DÜZENİ HK EK HK Evsahibi HK EK HK EK HK EK Evsahibesi EK HK EK Pencere

28 Mayıs Yemek Protokolü MASA BAŞLARININ ÖNEMLİ KONUKLARA VERİLDİĞİ YEMEKTE OTURMA DÜZENİ Üst yöneticilere, aile büyüklerine ve kendilerine özel saygı beslenen tanınmış sanatçı, politikacı, bilim adamı, iş adamı vb. önemli konuklara verilen 6-12 kişilik yarı resmî davette oturma düzenidir. ES HK EK HK EK HK OKH OKE EK HK EK HK EK ESİ

28 Mayıs Yemek Protokolü KİŞİLİK KONUKLU-EŞLİ RESMİ YEMEKTE ORTA MERKEZLİ U MASADA OTURMA DÜZENİ 2.KH1.KE ESİ OKE ESOKH2.KE 3.KH EHEHEHEEHEHEHE EHEHEHEEHEHEHE

28 Mayıs Konuk ve ev sahibi yan yana Protokol kurallarına göre sağ taraf her zaman şeref yeridir. Yemek Protokolü

28 Mayıs Yemek Protokolü Yemekteki oturma düzeni son derece önemlidir. İlk önce onur konuğu, ardından da diğerleri yerine oturur. Protokol kurallarına göre sağ taraf her zaman şeref yeridir. Bu nedenle onur konuğu daima ev sahibinin yanına oturtulur. Bu durum arabaya binerken de geçerlidir.

28 Mayıs Giyim Protokolü İnsanlar kıyafetiyle karşılanır, düşünceleriyle uğurlanır. ANONİM

28 Mayıs Giyim Protokolü Kişinin, her davetin niteliği ve saatine ALT ve ÜST sınırları zorlamadan uygun giyimde olmaları önem taşır. Resmi toplantılarda törenlerde yöneticilerin titizlik göstermeleri gerekmektedir.

28 Mayıs SİVİL HANIMLARDA GECE VE GÜNDÜZ RESMİ KIYAFET TAYYÖR; YARIRESMİ KIYAFET KUMAŞ PANTOLON-CEKET VEYA ETEK- CEKET (Döpiyes); GECE RESMİ KIYAFETİ İSE UZUN ETEK TUVALETTİR. Giyim Protokolü

28 Mayıs SİVİL ERKEKLERDE GECE-GÜNDÜZ RESMİ KIYAFET, BAĞCIKLI SİYAH AYAKKABI VE SİYAH ÇORAP; LACİVERT/SİYAH ÜÇ DÜĞMELİ YA DA KRUVAZE TAKIM ELBİSE; MANŞETLİ BEYAZ GÖMLEK VE KRAVATTIR. Giyim Protokolü

28 Mayıs HANIMLARDA TEK RENK RESMİ, İKİ RENK YARIRESMİ, ÜÇRENK SOSYALDİR. ERKEKLERDE UYGUN VE ŞIK GİYİM DAİMA ÜÇ RENKTİR. Giyim Protokolü

28 Mayıs HANIMLARDA VE ERKEKLERDE GİYİMDE ÜÇTEN FAZLA RENK DAİMA FANTEZİ VE RÜKÜŞTÜR. OLUMSUZ DİKKAT ÇEKER VE ELEŞTİRİLİR. Giyim Protokolü

28 Mayıs RESMİ VE SOSYAL DAVETLERDE EVLİ HANIM VE ERKEĞİN KIYAFETTE TARZ VE RENK OLARAK UYUMU ŞARTTIR. Giyim Protokolü

28 Mayıs Giyim Protokolü

28 Mayıs KIYMETLİ TAKI DAİMA TEK TAKILIR. GİYİMDE AYAKKABI, ÇORAP, KEMER, ÇANTA VE KRAVATIN UYUMU ŞARTTIR. Giyim Protokolü

28 Mayıs KRAVAT, AYAKKABI, SAAT VE TEK TAŞLI YÜZÜK BİR KÜLTÜR VE STATÜDÜR. Giyim Protokolü

28 Mayıs HER İNSANIN GİYİMDE VE DAVRANIŞTA DİKKAT VE DEĞERLENDİRME NOKTASI VARDIR. Giyim Protokolü

28 Mayıs KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA HANIMLAR VE YÖNETİCİLER DAİMA AYRINTIYA BAKARLAR. Giyim Protokolü

28 Mayıs KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI HİTAP ETME SELÂMLAMA EL SIKMA (TOKALAŞMA) EL ÖPME / YANAKTAN ÖPME TAKDİM, TANITMA/TANIŞTIRMA KONUŞMA/TELEFONDA KONUŞMA DURMA, OTURMA, YÜRÜME İKRAMDA BULUNMA YEMEK YEME İÇKİ İÇME VE ŞEREFE KALDIRMA ÇAY/KAHVE İÇME TEŞEKKÜR, TAKDİR VE TEBRİK ETME ÇİÇEK / HEDİYE ALMA VE SUNMA

28 Mayıs RESMİ HİTAPRESMİ HİTAP Sayın Müdür, Sayın Müdürüm, Müdür Bey SOSYAL HİTAPSOSYAL HİTAP Ahmet Bey, Ayşe Hanım; Beyefendi / Hanımefendi Beyefendi / Hanımefendi ÖZEL HİTAPÖZEL HİTAP Ahmet, Ayşe, Abi, Abla KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI

28 Mayıs RESMİ SELÂMRESMİ SELÂM Saygılar Sayın Müdürüm, Saygılar Hanımefendi SOSYAL SELÂMSOSYAL SELÂM İyi günler, Günaydın EL UZATMA HAKKIEL UZATMA HAKKI Öncelikle ev sahibine, üst’e ve hanıma aittir. KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI

28 Mayıs KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI Bir topluluğa hitap ediliyorsa önce, toplulukta bulunan en üste sonra sırasıyla diğerlerine hitap edilmelidir. Resmi konuşma yaparken “ben” yerine “biz”, müdürlüğümüz, yönetimimiz, okulumuz denmelidir. Başkalarına “SİZ”, “LÜTFEN” diye hitap edilmelidir.

28 Mayıs KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI Kişiler birbirini dinleyerek sözü bitmeden konuşmaya başlamamalıdır. Dinlemesini bilmek ve konuşma sırasını beklemek büyük erdemdir. Selamlamalarda genel kural ast üstü, erkek bayanı, ayrılanlar kalanları, gelenler var olanları selamlar.

28 Mayıs KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI Cumhurbaşkanı, cenaze, ülkemizi ziyaret eden devlet başkanları, İstiklal Marşı çalınırken, göndere bayrak çekilirken cephe alınarak selamlanılır. Bir toplantıya girerken önce ev sahibi selamlanır ayrılırken yine ev sahibi selamlanır.

28 Mayıs KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI Görüşmelerde öncelikle kartvizit takdim edilerek görüşmeye başlanılmalıdır. Tanıdık kişiler utanabilecekleri bir durumda görüldüğünde selam verilmeyerek görmezlikten gelinerek geçilir. Sinema tiyatro konser gibi yerlerde birbirlerini gören tanıdıklar başla hafif birbirlerini selamlarlar.

28 Mayıs Kamusal yaşamda üstlerin eli öpülmez. Ancak, karşılama ve uğurlamada yanaktan öpüşme bir gelenektir. KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI

28 Mayıs Resmî ortamda kişi yalnızca ünvanıyla; yarı resmî ortamda ünvanı ve adı-soyadıyla; sosyal ortamda adı-soyadı ve ünvanıyla; özel ortamda yalnızca adıyla takdim edilir ve tanıştırılır. KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI

28 Mayıs KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI İş yerinde kişileri iyi tanımadan onlarla özel ilişkilere girilmemelidir. Kadın-erkek arasında ayrım gözetmeksizin görev yapılmalıdır.

28 Mayıs KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI Cinsel önyargılar içeren bir dil kullanımından sakınılmalıdır. Kadınlara “GÜZELİM”, “BEBEĞİM, CANIM, CİĞERİM Vb.” gibi sözlerle hitap etmenin bilgili ve görgülü yöneticiye yakışmadığı her zaman bilinmelidir.

28 Mayıs Protokol Kuralları “Çok iyi planlanan bir program uygulanırken en ufak bir aksaklıkta çok büyük sorunlar yaşanabilir. % 99 Bu nedenle, protokolde % 99 başarı, başarısızlıktır.”

28 Mayıs Protokol Kuralları BAŞARISIZ SONUÇLAR SİZİ BAŞARIYA GÖTÜREN İP UÇLARIDIR.

28 Mayıs Protokol Kuralları

28 Mayıs Protokol Kuralları İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER.

28 Mayıs Yararlanılan Kaynaklar

28 Mayıs Kaynaklar KAYNAKLAR: Nihat AYTÜRK, PROTOKOL YÖNETİMİ 2004, TODAİE Yayını, Ankara Nihat AYTÜRK, YÖNETİM SANATI 2003, Yargı Yayınevi, Ankara Prof.Dr. Ö. PEKER, N. AYTÜRK, YÖNETİM BECERİLERİ 2002, Yargı Yayınevi, Ankara Nihat AYTÜRK, ÇAĞDAŞ BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK 2001, Yargı Yayınevi, Ankara Ayşenur KURTOĞLU, NEZAKET VE GÖRGÜ 2004, Timaş Yayınları, İstanbul Nilgün SEVİNÇ, PROTOKOL BİLGİSİ 2004, Detay Yayınları, Ankara Yüksel SÖYLEMEZ, GÖRGÜSÜZLÜK ÇAĞI 2005, ODTÜ Yayıncılık, Ankara