Kazalar ve Korunma Tacettin İ nandı

Kapsam Kaza tanımı Kaza türleri ve sıklıkları Kazalardan korunma

Kaza Dünya Sa ğ lık Örgütü’ nün tanımına göre “önceden planlanmamış ve beklenmeyen ancak yaralanmayla sonuçlanan bir olaya kaza denir.” Yaralanma:

Yaralanma Deri ve derialtı dokularının hasarına YARA denilmektedir. Yaralanmalarda genellikle a ğ rı ve fonksiyon kaybı vardır. Yarayı açık ve kapalı olmak üzere iki başlık altında inceleyebiliriz. Her türlü açık yara enfeksiyon için açık bir kapı demektir. KAPALI YARALANMALAR Üstteki deri tabakasında herhangi bir hasar, yani doku kaybı olmamasına ra ğ men darbe nedeniyle deri altındaki dokularda meydana gelen kanamalarla karakterize yaralanmalardır. Ekimoz ve hematom olarak sınıflandırılabilirler. Ekimoz: Deri altındaki sınırsız kanamalar sonucu oluşan morarma ve çürüklerdir. Hematom: Deri altındaki sınırlı kanamalardır, di ğ er adıyla kan toplanmasıdır. Hematom sadece yumuşak doku yaralanmalarında görülmez; kırıklardan veya herhangi bir damar yaralanmasından sonra da görülebilir.

Açık yaralanma SIYRIK (Abrezyon): Derinin sert ve pürtüklü bir yüzeye sürtünmesi sonucu oluşan yüzeysel yaralanmalardır. Yaralanan kısımdan kan sızabilir. Oldukça a ğ rılı olabilirler. Sıyrıklar, varsa antiseptikle silinebilir yoksa sabunlu su ile yıkanıp kuru ve temiz tutuldukları sürece daha çabuk iyileşirler. Ancak, kirli veya ıslak bir iş yapılacaksa yara mutlaka kapatılmalıdır. KES İ K (Laserasyon): Keskin ve düzgün yüzeyli nesne ile meydana gelir. Kesilmiş düzgün veya parçalı bir yara oluşur. Kesik şeklindeki yara deri altındaki dokuya, kasa, sinire ve kan damarlarına kadar derinleşebilir. Kesik yaranın kenarları antiseptikle silinir ve yara a ğ zı ucuca getirildikten sonra üzeri steril gazlı bezle kapatılarak, yaralı hastaneye götürülür. YIRTIK; KISM İ KOPUK (Avülsiyon): Derinin bir parçası ya tamamen kopmuştur ya da küçük bir kısmı ile ba ğ lı kalmıştır. Genelde çok kanarlar. Bu tip yaralanmalarda kısmen yada tam kopmuş olan deri (flap), yaranın üzerine, normal yerine yerleştirilmeli, daha sonra üzeri steril pansumanla kapatılmalıdır. Yaralı hemen hastaneye götürülmelidir. DEL İ NME: Bıçak gibi kesici-delici aletler veya kurşun gibi nesnelerle meydana gelir. Yara girişi küçük oldu ğ undan, dışa kanama genellikle önemli de ğ ildir. Ancak derindeki dokulara önemli zarar verebilirler. E ğ er bu yaralanma gö ğ üs veya karında ise öldürücü olabilir.

Halk Sa ğ lı ğ ı Açısından Kazaların Önemi Çok sık gözükmesi Ölüm ve sakatlı ğ a yol açması Mal kaybına ve ekonomik zarara neden olması

Türkiye’ deki kazalar %40’ ı trafik kazaları, %20’ si iş kazaları, %20’ si ev kazaları ve %5’ i ise ateşli silah yaralanmaları

EV KAZALARI Evlerde ilk 5 yaş içindeki çocuklarda en sık görülen yaralanmalar · düşme, · zehirlenme, · yanık, · suda bo ğ ulma, · elektrik çarpması, · hayvan ısırı ğ ı, · kesici-delici alet yaralanması

Ev Genelinde Alınacak önlemler. Elektrik prizleri 150 cm' den yüksekte ve kapaklı olmalı · Ateşli silahlar, yanıcı maddeler, insektisitler ve ilaçlar kilit altında tutulmalı · Tüm ilaçlar kendi kutusunda saklanmalı · Avizeler, lambalar iyi tespit edilmeli · Kısa süreli de olsa yanık sigara bırakılmamalı · Pencere alt kenarları en az 120 cm yüksekte olmalı · Pencerelerin yakınına çocu ğ un tırmanabilece ğ i koltuk, sandalye gibi eşyalar konulmamalı · Pencereleri emniyetli hale getirmek için emniyet kilidi olmalı, korkuluk yapılmalı · Evin giriş kapısı dışarı do ğ ru açılmalı · Çocuk kedi, köpek gibi hayvanlarla evde yalnız bırakılmamalı · Alt kat pencereleri demir ile kaplı ise; en az iki yerde anahtarı kolay ulaşılır bir yerde açılma pencereleri olmalı · Evde fil kula ğ ı, difenpahya, kalp kalbe karşı gibi çocu ğ u yedi ğ i zaman zehirleyebilecek çiçekler olmamalı · Evin bacaları en az yılda bir kez temizlenmeli · Soba, radyatör, mangal gibi ısıtıcıların etrafında siperlikler olmalı · Merdivenler iki kademe çıkışlı olmalı, çıkış açısı 45 dereceden fazla, trabzanların yüksekli ğ i 120 cm' den düşük olmamalı · Merdiven kenarlarında trabzanlar, tutunacak yerler olmalı · Ev içinde sık kullanılan malzemeler kolay ulaşılabilecek alanlarda olmalı · Yürüteç kullanılmamalı · Çocukların oyuncakları, bilye, boncuk gibi malzemelerin hem çocukların a ğ za almasını, yutmasını engellemek hem de yaşlıların bu cisimlere basarak kayıp düşmesini önlemek için ortalıkta bırakılmamalı · Acil bir durumda aranacak merkezlerin numaraları evde herkes tarafından bilinen ve kolay ulaşılabilen bir yerde olmalı

Mutfakta Alınacak Tedbirler Çocuk hiç bir zaman mutfakta tek başına bırakılmamalı · Ocakta yemekler arka gözlerde pişirilmeli, tava gibi kapların sapları içeri dönük olmalı · Duman alarmı bulunmalı · Şofben mutfakta olmalı, ancak mutlaka bacası açık, pencerede aspiratör olmalı · Çocu ğ un soluk borusuna kaçabilecek fasulye, kuruyemiş gibi besinler, çatal, bıçak gibi delici ve kesici araçlar, asidik ve kostik maddeler açıkta bırakılmamalı · Çocuklara verilecek yiyeceklerin ısısı kontrol edilmiş olmalı · Yemek pişirirken veya yerken çocu ğ a yeterince dikkat edilemeyecekse çocuk mutfaktan uzakta tutulmalı · Mutfak tabanı kaymayan seramikten yapılmalı · Ocak ve fırınların yakınında kolayca yanıp-tutuşabilecek maddeler bulundurulmamalı

Kaza Türleri Trafik kazaları Ölümle sonuçlanan kazalarda ilk sırayı alır Adli olaylar grubuna giren trafik kazalarını, polise bildirmek zorunludur İ ş kazaları İ ş gere ğ i geçirilen kazalardır. İ ş kazalarına örnek olarak inşaat kazalarını, yeraltında çalışanların geçirdi ğ i kazalar örnek verilebilir. İ ş kazalarının büyük kısmı, yo ğ unlu ğ un di ğ er günlere göre daha fazla oldu ğ u haftanın son günlerinde meydana gelmektedir. En kısa sürede polise bildirilmesi gereken kazalardır. İ şe gidiş, geliş sırasında, iş yerinde veya işverenin görevlendirdi ğ i herhangi bir görev sırasında ortaya çıkan kazalardır. Ev kazaları: Ev kazaları, genelde yanık, zehirlenme, kesici alet yaralanmalarından oluşur. Spor kazaları: Düşme, çarpışma, çarpma, burkulma gibi şekillerde meydana gelir. Kitlesel kazalar: Yangın, bina çökmesi gibi durumlarda meydana gelir.

Kaza Nedenleri - Bireysel Kazalarda risk grupları Çocuklar, yaşlılar ve hamileler Genç işçiler Deneyimsiz işçiler Genç sürücüler, adolesanlar Yorgunluk İ şe uygun olmayan kişiler

Kaza nedenleri - çevresel Güvensiz evler, okullar, yaşam alanları Güvensiz işyerleri Tehlikeli işler Güvensiz yollar

Kaza nedenleri- çevresel Yetersiz aydınlatma Kaygan zemin Yetersiz havalandırma Güç hava koşulları

Kazalardan korunma Kaza nedenleri çok karmaşıktır Bu nedenle önlemelerde kaza türlerine göre de ğ işiklikler gösterir Ancak genel olarak kazalar önlenebilir olaylardır ◦ Birincil korunma: kazaların önlenmesi ◦ İ kincil korunma; erken dönemde fark edilmesi ve müdahale, hava yastıkları, ◦ Üçüncül korunma; kaza sonrası rehabilitiasyon

Kazalardan korunmada Kişilere dönük ◦ E ğ itim ◦ Kişisel koruyucu kullanımı ◦ Riskli davranışları ayırt edebilme ◦ Yaya güvenli ğ i e ğ itimi ◦ İ ş güvenli ğ i e ğ itimi ◦ İ lk yardım e ğ itimi ◦ Temel yaşam becerilerinin edinilmesi

Çevreye dönük ◦ Güvenli ev, ◦ Güveli iş, ◦ Güvenli okul ◦ ve trafik ◦ Güvenli yaşam alanları

Yönetsel faaliyetler Politika geliştirme Kazaların izlenmesi, analizi ve önlemler Risklerin belirlenmesi analizi Kontrol ve önleme listeleri Yasal düzenlemeler

Güvenli Toplum Stockholm Toplum güvenli ğ i için birlik ve beraberlik Herkesi kapsayan uzun erimli sürdürülebilir bir program Rsik gruplarına öncelik verilmeli Yaralanmalar kayıt altına alınmalı İ zlem ölçütleri geliştirilmeli

Kazalarda ilk yardım Kaza sırasında zaman kaybetmeden ve telaş yapılmadan ilk yardım yapılmalıdır Kazazedenin güvenli bir yere taşınması Acil yardım istemeli Kazazedenin solunumunu kontrol edilmeli Solunum durmuşsa suni solunum yapılmalı Kalp atışı kontrol edilmeli E ğ er kalp atımı durmuşsa derhal kapalı kalp masajı yapılmalı Kanama kontrol edilir. Kanama varsa hemen durdurularak kan kaybı önlenmeli Kazazedede şok durumu varsa fazla hareket ettirilmeden şoka karşı önlem alınmalı İ lk yardım sırasında zamanın çok büyük öneme sahip oldu ğ u unutulmamalı Bu amaçla kazazedenin durumunun kötüye gitmesini önleyecek tedbirler alınmalıdır. Kazazedenin moralini yüksek tutmak için güven verici sözler söylenmelidir. Kaza yerinde, gereksiz kalabalıklar da ğ ıtılarak halkın toplanması önlenmelidir.Kazazedenin, giysileri gere ğ inden fazla soyulmamalıdır. Kazazede, bütün imkanlar kullanılarak en yakın hastaneye taşınmalıdır.

İ lk yardım ABC’ si Airway, Breathing ve Circulation terimlerinin ilk harflerdir. İ lk yardım ABC‘ si; a) Hava yolunun açılması b) Solunumun düzeltilmesi c) Dolaşımın sa ğ lanması, uygulamalarını kapsar.

Sorular Korunma kaça ayrılır İ kincil korunmaya bir örnek veriniz Sık gözüken kaza türleri nelerdir Halk sa ğ lı ğ ı açısından kazalar neden önemlidir