ZARARLI ALIŞKANLIKLAR ve BAĞIMLILIK YARATN MADDELER Hazırlayan: Umut CAN Psik.Dan ve Rehber Öğrt.

BAĞIMLILIK NEDİR? Kişinin kullandığı madde üstünde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır.Bağımlılığı 2’e ayırabiliriz. Alışkanlık veya ruhsal bağımlılık Tutsaklık veya fiziksel bağımlılık

Ruhsal Bağımlılık: Keyif verici bir maddenin kullanımı olmadığı zaman onu arzu etmek,onun yoksunluğundan sıkılıp gerginlik ve kaygı duymaktır.

Fiziksel Bağımlılık: Keyif verici maddeye alışkanlık ötesinde bağlanmaktır.Maddenin yoksunluğunda terleme,titreme,kasılma,gerginleşme,kusma gibi bazı belirtiler görülebilir.

Bağımlılık Yaratan Maddeler Nelerdir? Sigara Alkol Esrar Eroin Ecstasy Kokain Uçucu maddeler(tiner,bali,tüp gaz,benzin,uhu,oje,aseton vb.) İlaç olarak kullanılan ancak bağımlılık yapan maddeler.

Bağımlılık Yaratan Nedenler: Özenti ve özdeşleşme döneminde büyüklere benzeme ve onlar gibi davranma eğilimi başlar,bu durum maddeye başlamada etkilidir. Arkadaşlar arasında üstünlük kurma,kendini kanıtlama. Dayanıksız ve güçsüz bir kişilik yapısına sahip olma ve kaygıdan kaçma.

İçten denetimi olmaktan çok dıştan denetimi olma: Yaşadığı sorunların hep kendi dışındaki nedenlere bağlı olduğunu düşünmesi ve bunların çözümlerini de dışsal gelişmelere bağlaması.Maddeye iten nedenler birisidir.

Kendini Değersiz Algılama: Kendini değersiz gören,aşağılayan,kendi yetenek ve değerlerinin farkında olmayan ve aşağılık duygusu olan gençler bağımlı olmaya daha yatkındırlar ve bu nedenle kendilerini ahlak dışı tavırlar sergileyen bireylerle özdeşleştirirler,zararlı alışkanlıklar edinirler.

Duygusal Bakımdan Olgunlaşmamış Olma: Çocukluk döneminde ana baba tarafından reddedilmiş,istenmemiş çocuk olarak büyümüş,ana baba tarafından sevgi ve hoş görü görmemiş gençlerin doyurulmamış ve tatmin bulamamış duyguları alkol ve uyuşturucularla doyuma ulaştırmayı deneyebilir. Olgunlaşmamış duygular taşıyan,heyecanını dengelemeyen çocuklarda rahatlamak ve sakinleşmek için bağımlılık yaratan maddelere yönelme olabilir.

Hazza Yönelik Olma: Duygularının ve bedeninin yeni heyecanlar yaşaması ve kısa süreli de olsa zevk alma arzusu bireyi maddeye yöneltebilir.

Kötü Alışkanlıklara Sahip Arkadaş Çevresi

Bağımlılık Yaratan Maddelerin Zararları Nelerdir? Kişinin çalışma gücünü azaltır. Çevre ile ilişkilerini bozar. Başarısını düşürür. Ekonomik olarak kişiye çok zarar verir. Bedensel ve ruhsal pek çok hastalığın sebebidir. Okul başarısında düşme gözlenir. Aile bağlarında kopukluk. Arkadaş çevresinde daralma. Üretkenliğin azalması.

Ne Zaman Başlanır? Sigara,alkol,uyuşturucu madde ve benzerleri gibi keyif verici maddelerle ilk karşılaşma çocukluğun son dönemleri ve ergenlik yıllarında başlar.

SİGARA: Bağımlılığı çok güçlüdür ve bırakmak zordur. Dünyada her 10 insandan biri sigaradan dolayı ölmektedir. Sağlık sorunları olarak şu problemler karşımıza çıkar: -kalp damar tıkanıklığı -akciğer rahatsızlıkları -beyin damarlarında tıkanma ve buna bağlı felç -ayak ve bacak damarlarında tıkanma Sigara içenlerde;akciğer kanseri olma riski 22 kat,bronşit riski 10 kat,kalp hastası olma riski 3 kat fazladır. Gebelikte sigara kullanımı sonucu;erken doğma.bebek ölümü ve düşük doğum ağırlığına neden olmaktadır.

ALKOL: Midede gastrit ve ülser, Karaciğerde büyüme, Karaciğerde yağlanma ve siroz, Sinir hücrelerinde hasar ve felç, Kas güçsüzlüğü ve bunamaya yol açar.

UÇUCU MADDELER: Tiner,bali,tüp gaz,benzin,uhu,oje,asetan vb.maddelerdir. Bu maddeler alındıktan sonra;ciddi sarhoşluk,denge bozuklukları,yürüme güçlüklerine neden olabilir. Madde etkisi kişiyi;saldırgan ve öfkeli yapabilir. Baş ağrısı,kusma,tıkanma,boğulma ve ani ölümler olabilir.

ESRAR: Alındıktan sonra gevşeme,rahatlama, Görme ve duyma duyularında artış, Reflekslerde bozukluk ve dikkat dağınıklığına yol açar. Akciğer kanseri,bronşit ve unutkanlığa yol açar. Kısa süreli hafıza etkilenir ve psikoz denilen akıl hastalığına yol açar. Bağımlılık yapar. İçinde 412 tane kimyasal madde vardır.

EROİN: Eroin alındıktan sonra; -gevşeme,hareket ve konuşmada yavaşlama, -göz bebeklerinde küçülme,yüzde kızarıklık,ağız kuruluğu, -mide bulantısı,kusma ve şiddetli bir kaşınma görülür. Yüksek dozda alındığında;solunum yavaşlar,kanama oluşur ve ölüm meydana gelir. Eroin alındığı zaman;burun akıntısı,halsizlik,uykusuzluk,kas ağrıları ve kramplar oluşur.

ECSTASY: Kişide enerji artışı,canlılık,algıda artış,karşı cinse yakınlık hissi ortaya çıkar. Etkileri; -koordinasyon bozukluğu,vücut ısısında ve kan basıncında artış,böbreklerde hasar,kalp ritminde bozukluklara neden olur. Ölüm vakaları genellikle yüksek ateş ve aşırı sıvı kaybından olmaktadır. Beden ısısının artması iç kanamalara neden olur. Bağımlılık potansiyeli vardır.

KOKAİN: Bağımlılık yapıcı etkisi oldukça yüksektir. Alındığı zaman;keyif,coşkunluk,enerji verir. Kendine olan güveni artırır. Kalp atışının hızlanması yada yavaşlaması,göz bebeklerinin büyümesi,kan basıncında düşme yada artma görülebilir.

Kokain ve Yoksunluk Belirtileri; Çöküntü,mutsuzluk,hiçbir şeyden zevk almama,sıkıntı,kaygı,sinirlilik,güçsüzlük,çok uyuma isteği,korkutucu rüyalar ortaya çıkar. Bu dönemde intihar gözlenebilir. Burunda kanamalar,akciğerde hasar,şiddetli baş ağrıları Beyinde tıkanmalar ve beyin içi kanamalar Kalp damarlarında tıkanmalar ve kalp ritminde bozulmalar Saldırganlık,hareketlilik,göğüs ağrısı ve kas zayıflığı gelişebilir.

DİĞER MADDELER: Bu maddeler tedavi amacı ile kullanılan ilaçlardır. Süre,doktor kontrolü ve miktar belirlenerek amacına ulaşır. Eczanelerde yeşil ve kırmızı reçete ile satılan ilaçlardır. Bu ilaçlar alkol ile alındıklarında etkileri daha da artar.