Transaksiyonel analiz

ERİC BERNE İki kişi bir araya geldiğinde sosyal bir etkileşim başlar. Böyle bir durumda iki kişinin kişiliğini oluşturan ego durumları arasında bir etkileşim meydana gelir. Bu yaklaşım bireyin kendi yazgısını seçmek ve yeniden yönlendirmek için bir potansiyele sahip olduğunu varsayar. Terapist; kişinin kendinin farkına varmasını sağlayan bir rehber görevindedir. Sürecin amacı danışanın önceki kararlarını yeniden gözden geçirmesi, değerlendirmesi ve yeni daha uygun seçenekleri oluşturmasına yardımcı olmak, ‘ben tamamım’ pozisyonuna gelmesini sağlamaktır.

anne-baba ego: cezalandırıcı, eleştirici, denetleyici (kontrol eder) yetişkin ego : kişinin kendi içindeki gerçeklere ve mantıksal esaslara göre davranır. duygulara yer vermez. (düşünür) çocuk ego : bir kişinin çocukluğu, hâlâ içinde taşıdığı özellikleridir. (hisseder)

Sağlıklı olan bireyler, her üç benliği duruma göre kullanırlar.  Sağlıklı insan, "anne baba, çocuk benlik" durumlarını "yetişkin" benlik durumunun denetiminde kullanabilen kimsedir. Bir ben vardır benden içeri.

 Bütünleyici iletişim, belirli bir ben durumundan gönderilip diğer kişiden beklenen cevabın yine aynı ben durumundan alınmasıyla meydana gelir.   Zıt iletişim, gönderilen mesaja farklı ben durumundan zıt ve beklenmeyen bir cevap alınmasıyla meydana gelir. Saklı iletişim, birden fazla ben durumundan gönderilen karmaşık mesajlardan meydana gelir.

İNSANIN OYNADIĞI PSİKOLOJİK OYUNLAR Berne, sosyal hayatta işlevselliği olmayan davranış kalıplarını ‘oyunlar’ olarak tanımlamıştır. BEN İYİYİM – SEN İYİSİN Sağlıklı olan konum Ben İyiyim-Sen İyisin" konumudur. Bu konumda kişi kendini kazançlı hissederek karşılıklı dürüst bir ilişkiye girer. "Ben İyiyim-Sen Kötüsün" konumunda kişi kendi problemlerini başkalarına yansıtır ve diğer insanları suçlar. Bu bir kendini beğenmişlik durumu olup kişiyi diğer insanlardan uzaklaştırır ve yalnızlığa iter. "Ben Kötüyüm-Sen İyisin" konumu depresyonlu (bunalımlı, kaygılı) kişilik durumu olup kişi kendini başkalarına göre güçsüz hisseder, geriye çekilir veya kendi ihtiyaçlarından çok başkalarının ihtiyaçlarına hizmet eder. "Ben Kötüyüm-Sen Kötüsün" konumu bütün umutların yitirildiği, gereksizlik ve değersizlik durumu olup kişi yaşama isteğini kaybetmiştir ve hayatı hiç bir umut ışığı olmayan tarzda görmektedir.

SÖZLEŞME VE UYGULAMA SORULARI Transaksiyonel analiz uygulamalarının temelinde, değişim için yapılan karşılıklı sözleşmeler bulunur. Uygulama soruları kişinin kişiliğini kısıtlayan faktörleri ortaya çıkarıp onun özgürleşmesine yardımcı olacak sorulardır. Anne ve babanızdan aldığınız bazı değer ve standartlar nelerdir? Çocukluk döneminizde ailenize karşı kullanmış olduğunuz ve şu andaki mevcut toplumsal ilişkilerinizde kullanmakta olduğunuz oyun ve stratejiler nelerdir? Fark edilme ihtiyacınızı nasıl karşılıyorsunuz?  Hayatta kalabilmek için oyunlar gerekli midir?