KAYNAK HATALARI hacı aslan HACI ASLAN KTLEMLMA

Bu kaynak hataları şu şekilde sınıflandırılabilir. KAYNAK HATALARI Tüm kaynak yöntemlerinde kaynak parametrelerinin uygun seçilmemesi, uygun olmayan ilave metal ve kötü bir kaynak tekniğinin uygulanması sonucu bir takım kaynak hataları ile karsılasılır. Bu kaynak hataları şu şekilde sınıflandırılabilir. HACI ASLAN KTLEMLMA

HACI ASLAN KTLEMLMA

HACI ASLAN KTLEMLMA

Kaynak Hatalarının Sınıflandırılması A- Sekil ve ölçü hataları B- Yapı hataları C- Gaz Boslukları D- Kalıntılar E- Nüfuziyet Azlıgı F- Yetersiz Ergime G- Segregasyonlar H- Dıs Yüzey Hataları HACI ASLAN KTLEMLMA

A- Sekil ve ölçü hataları Dikişte fazla yükseklik 2. Metal eksikliği HACI ASLAN KTLEMLMA

A.Çatlak Büyüklügüne Göre Sınıflandırma: Mikro çatlak Makro çatlak B- Yapı hataları 1.Çatlaklar A.Çatlak Büyüklügüne Göre Sınıflandırma: Mikro çatlak Makro çatlak B.Çatlagın İlerleyişine Göre Sınıflandırma: Taneler arası çatlak: Trans-kristalin çatlak HACI ASLAN KTLEMLMA

C.Çatlagın olusma nedenleri ve kosullarına göre sınıflandırılması Sıcak çatlak Ergime çatlağı Katılasma çatlağı Soguk çatlak Büzülme çatlağı Gevrek çatlak Laminasyon çatlağı Sertlesme çatlağı Yaslanma çatlağı Çentik çatlağı Çökelti çatlağı Hidrojen çatlagı HACI ASLAN KTLEMLMA

D.Çatlagın Makroskobik Sekline Göre Sınıflandırma Krater çatlağı Çatlakların toplanması Boylamasına çatlaklar Enlemesine çatlaklar Yıldız çatlaklar Krater çatlaklar Dağınık çatlaklar HACI ASLAN KTLEMLMA

E.Çatlak konumuna göre sınıflandırma: Kaynak dikisinde meydana gelen çatlaklar Geçis bölgesinde meydana gelen çatlaklar ITAB’ da meydana gelen çatlaklar Ana malzemede meydana gelen çatlaklar HACI ASLAN KTLEMLMA

2.Sıcak Çatlaklar Çalısma Sartlarındaki Sıcaklık Degisiminden Dolayı Olusan Çatlaklar Hidrojenin neden oldugu çatlaklar Chevron Çatlakları (V Tipi Çatlak) Lameler Yırtılma HACI ASLAN KTLEMLMA

Tüm kaynak hataları kaynak dikişinde bir zayıflama ve süreksizlik oluşturduklarından bağlantının servis esnasında kırılmasına ve bazı hallerde de telafisi olanaksız kazalara neden olduklarından kaynaklı baglantıların hatasız olması gerekmektedir. HACI ASLAN KTLEMLMA

A- Sekil ve ölçü hataları Aynı kalınlıkta uç uca kaynak edilen iki parça aynı hizada değil ise ,parçada çentik etkisi olup dinamik yüklerde tehlike arz eder. Kazancılıkta 0,2 mm ye kadar seviye farkı kabul edilir. Fakat daha fazla olursa kaynak kesilir, ağızlar yeniden hazırlanır ve kaynak bastan yapılır. HACI ASLAN KTLEMLMA

Dikiste fazla yükseklik: S= 8 mm sac kalınlıgına kadar (e) fazla yükseklik,0,15 s’i aşmamalı. S, 8 mm den büyük olduğunda e = 0,10 s olacaktır. Fazla yükseklik, birleşmenin statik yüklere mukavemetine zarar vermemekle birlikte dinamik yükler bakımından sakıncalıdır. Zira köselerde, çentik etkisi yapan keskin açılar veya bindirmeler teskil eder. Nedeni: Çok yüksek akım siddeti veya çok yavas kaynak. Metal fazlası kökte belirirse, agız aralıgı çok fazla demektir. HACI ASLAN KTLEMLMA

Metal eksikligi: 1.Çukur dikisler: kaynak ağzı tam dolmamıstır veya agız aralıgı fazla oldugundan kök paso çökmüştür. Bu arada fazla yüksek akım şiddetine uygun olmayan elektrot akla gelebilir. 2. yi dolmamıs krater 3. Köselerin ergimesi 4. Dikislerin çirkin görünüsü HACI ASLAN KTLEMLMA

metalürjik dönüsüm kaynak isleminde istenmeyen bir hadisedir. B- Yapı hataları Çatlaklar: Kaynak esnasında verilen ısı, kaynak bölgesinin soguma hızını ve dolayısıyla ana metal ve ilave metalin bilesimine baglı olarak dönüsümü belirler. Bu ise kaynak bölgesinin sertlesme egilimi ve buna göre çatlama riski üzerinde mühim rol oynar. Ana metalin yapısı sertlesme ve dolayısıyla çatlama egilimi üzerine tesir eden en önemli unsurdur. Havada su alabilen çelikler kaynak bölgesinde çatlamaya karsı çok hassastır. Yani sertlesme egilimi fazla olan malzemenin çatlama riski fazladır. Bir çeligin sertlesme egilimi kimyasal analizinden hareketle tespit edilebilir. Çeliklerde sertlesmeye neden olan yapı martenzittir. Dolayısıyla martenzit olusumuna müsait bir metalürjik dönüsüm kaynak isleminde istenmeyen bir hadisedir. HACI ASLAN KTLEMLMA

boyutlu olan malzeme kusurlarıdır. Kaynağa uygunluğun veya hataların Çelikte karbon miktarı arttıkça, sürekli soğuma diyagramlarında perlit burnu saga kaymakta yani martenzittin teşekkül ihtimali fazlalaşmaktadır. Diğer alaşım elemanları da, basta Mn olmak üzere bu hadiseye azalan nispette iştirak etmektedir. Bu noktadan hareketle alaşım elemanlarının belirli bir nispet dâhilinde çeliğin bileşimindeki karbon miktarına ilave edilmesiyle bulunan değere karbon eşdeğeri denilmiştir. Karbon eşdeğeri sertleşme meylinde göz önüne alınan baslıca ölçüt olup, bu değer büyüdükçe çeliğin kaynak kabiliyeti de o oranda azalmaktadır. Dolayısıyla karbon eşdeğeri minimize edilmeye çalışılarak kaynak kabiliyeti artırılır ve çatlak oluşma riski azaltılmış olur. DIN 8524’ e göre çatlaklar, bölgesel ve genellikle iki boyutlu olan malzeme kusurlarıdır. Kaynağa uygunluğun veya hataların değerlendirilmesinde çatlaklar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler. HACI ASLAN KTLEMLMA

Çatlak Büyüklügüne Göre Sınıflandırma: Mikro çatlak: Sadece 6 defadan fazla büyütülerek görülebilen çatlak türüdür. • Kaynak metalindeki çatlaklar • Isının tesiri altında kalan bölgedeki çatlaklar • Esas metaldeki çatlaklar Makro çatlak: Çıplak gözle (mesafe 250 mm) veya süphe halinde bir büyüteç altında 6 defaya kadar büyütülerek görülebilen çatlak türü HACI ASLAN KTLEMLMA

Çatlagın lerleyisine Göre Sınıflandırma: Taneler arası çatlak: Tane sınırları boyunca uzanan çatlak türü. Trans-kristalin çatlak: Tanelerin içerisinden geçerek ilerleyen çatlak türüdür. Sadece. mikroskop altında belirlenebilir HACI ASLAN KTLEMLMA

Çatlagın olusma nedenleri ve kosullarına göre sınıflandırılması: Sıcak çatlak: Ergime noktası düsük olan bir fazın, sıvı haldeyken, büzülme gerilmelerini tasıyamaması sebebiyle olusur. Erime çatlagı: ITAB’da sadece erime noktası düsük olan fazın (örn. tane sınırlarında) erimesi sonucu meydana gelir. Katılasma çatlagı: Kaynak banyosu katılasırken olusur. Soguk çatlak: Malzeme katı haldeyken, süneklik sınırının asılmasıyla olusur. Yani, malzemenin kırılganlıgı sebebiyle meydana gelir. Büzülme çatlagı: Büzülmenin engellenmesiyle olusur; içyapıdaki sünekligi az veya dayancı düsük olan fazlar bu tür çatlamayı kolaylastırır HACI ASLAN KTLEMLMA

Yaslanma çatlagı: Yaslanma olayları (azot) nedeniyle olusur Gevrek çatlak: Malzeme, soguma esnasında sıcaklıga bagımlı bir minimum süneklik notasından geçtiginde ortaya çıkar. Laminasyon çatlagı: Paralel duran uzun metal dısı kalıntıların olusturdugu segregasyon bölgelerinin kalınlık yönünde yüklenerek yırtılması sonucunda olusur. Sertlesme çatlagı: çyapı degisimleri nedeniyle ortaya çıkar; bu esnada meydana gelen hacimsel degisimler gerilmelerin olusmasına yol açar. Yaslanma çatlagı: Yaslanma olayları (azot) nedeniyle olusur HACI ASLAN KTLEMLMA

Çentik çatlagı: Yüksek gerilim kontrasyonlarının bulundugu yerlerde meydana gelir. Çökelti çatlagı: Kaynak esnasında veya onu takip eden bir ısıl islem sonucunda gevrek fazların çökelmesi sebebiyle olusur. Hidrojen çatlagı: Kristal kafesinden ayrısan, ancak içyapı dönüsümü nedeniyle malzeme içerisinden çıkamayan hidrojenin iç gerilmeleri arttırması sonucunda olusur. Pratikte çatlaklar, çogunlukla birden fazla nedene baglı olarak ortaya çıkabilir. Ancak, çatlak mümkün oldugunca ana olusum nedenine göre adlandırılır. Diger nedenler, kuvvetlendirici ilave etkenler olarak degerlendirilirler. HACI ASLAN KTLEMLMA

Çatlagın Makroskobik Sekline Göre Sınıflandırma: Krater çatlagı: Bir kaynak dikisinin bitis kraterinde olusan çatlak (Uzunlamasına çatlak- Enine çatlak- Yıldız çatlak) Çatlakların toplanması: Yakın konumda ve birbirinden bagımsız birden fazla çatlak. Boylamasına çatlaklar: Kaynak eksenine paralel olan bu çatlaklar su kısımlara ayrılır. • Kaynak metalindeki çatlaklar • Birlesme bölgesindeki çatlaklar • Isı tesiri altında kalan bölgedeki çatlaklar • Esas metaldeki çatlaklar HACI ASLAN KTLEMLMA

Enlemesine çatlaklar: Kaynak eksenine dik dogrultuda olusan bu çatlaklar bulundukları yere göre su sekilde sıralanır. • Kaynak metalindeki çatlaklar • Isının tesiri altında kalan bölgedeki çatlaklar • Esas metaldeki çatlaklar HACI ASLAN KTLEMLMA

Yıldız çatlaklar: • Kaynak metalindeki çatlaklar • Isının tesiri altında kalan bölgedeki çatlaklar • Esas metaldeki çatlaklar HACI ASLAN KTLEMLMA

Krater çatlaklar: Krater çatlaklar üçe ayrılır. • Boylamasına krater çatlakları • Enlemesine krater çatlakları • Yıldız krater çatlakları Dagınık çatlaklar: • Kaynak metalindeki çatlaklar • Isının tesiri altında kalan bölgedeki çatlaklar • Esas metaldeki çatlaklar HACI ASLAN KTLEMLMA

Çatlak konumuna göre sınıflandırma: Kaynak dikisinde meydana gelen çatlaklar Geçis bölgesinde meydana gelen çatlaklar ITAB’ da meydana gelen çatlaklar * Ana malzemede meydana gelen çatlaklar HACI ASLAN KTLEMLMA

Yanma olukları veya çentikler Kaynak dikisinin tasması H- Dıs Yüzey Hataları Yanma olukları veya çentikler Kaynak dikisinin tasması HACI ASLAN KTLEMLMA