ARAPÇA DİL BİLGİSİ SUNUMU MEF’ÛLÜ LİECLİHİ (LEH) GÜLÇİÇEK HATUN KIZ ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ ARAPÇA DİL BİLGİSİ SUNUMU MEF’ÛLÜ LİECLİHİ (LEH)

3- EL MEFULUN LİECLİHİ اَلْمَفْعُولُ لِأَجْلِهِ Fiilin sebebini, nedenini bildiren Mef’ûldür. Mef’ûlün lieclihi’ye Mef’ûlün Leh (اَلْمَفْعُولُ لَهُ،) de denir. Mef’ûlün lieclihi mansûbâttandır. Bu meful, لِمَ (niçin?) sorusuna cevap teşkil eder. Mef’ûlün lieclihi, Türkçe’de için, -den dolayı, sebebiyle, -sın diye, tâ ki, zira, maksadıyla, uğruna gibi mânâlara gelir. Örnekler:  نَصُومُ إِطَاعَةً لِلَّهِ Allah'ın emrine itaat etmek için, oruç tutarız. إِطَاعَةً kelimesi Mef’ûlün lehdir. اُصَلِّى اِيمَاناً بِاللهِ. Allah’a îman ettiğim için namaz kılıyorum.  يَسْتَمِعُ المَرِيضُ إِلَى الطَّبِيبِ رَجَاءَ الشِّفَاءِ Hasta, hekimi, şifa ümit ettiği için dinler.  رَجَاءَ kelimesi Mef’ûlün lehdir.

3- EL MEFULUN LİECLİHİ اَلْمَفْعُولُ لِأَجْلِهِ وَلاَ تَقْتُلُوا أَوْلاَدَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلاَقٍ - سرة الاسراء ٣١ Çocuklarınızı yoksulluk korkusuyla öldürmeyiniz. خَشْيَةَ kelimesi Mef’ûlün lehdir.  يَجْعَلُونَ أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ مِنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ المَوْتِ Şimşeklerden, ölüm korkusuyla, parmaklarını kulaklarına sokuyorlar. حَذَرَ kelimesi Mef’ûlün lehdir.  هَرَبْتَ خَوْفًا Korktuğun için kaçtın.  خَوْفًا kelimesi Mef’ûlün lehdir. قَعَدْتَ عَنِ الحَرْبِ جُبْنًا Harbe, korkaklığından dolayı gitmedin.  فَعَلْتُ كَذَا مَخَافَةَ الشَّرِّ Kötülükten korktuğum için böyle yaptım.   لإِطَاعَةِ اللهِ  نَصُومُ Allah'a itaat için oruç tutarız.  يَسْتَمِعُ المَرِيضُ إِلَى الطَّبِيبِ لِرَجَائِهِ الشِّفَاءَ Hasta, şifa umduğu için doktoru dinler.

3- EL MEFULUN LİECLİHİ اَلْمَفْعُولُ لِأَجْلِهِ    كَتَبَ إِلَيْهِ إِرْضَاءً لَهُ Razı etmek için ona yazdı.  ضَرَبْتَ اِبْنَكَ تَأْدِيبًا لَهُ Oğlunu, terbiye etmek için döğdün. دَفِنَ الرَّجُلُ دَنَانِيرَهُ حِفْظًا لَهَا Adam, paralarını korumak için gömdü. قَامَ الطَّالِبُ اِحْتِرَامًا لِأُسْتَاذِهِ Öğrenci, hocasına saygı için kalktı.  يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ اِبْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ Mallarını, Allah rızasını istedikleri için sarf ediyorlar.   Örneklerde görüldüğü gibi kalın yazılmış kelimeler, fiilin oluş sebebinin bildirmektedirler. Mef’ûlün Lieclih اَلْمَفْعُولُ لِأَجْلِهِ dirler.   اَلْمَفْعُولُ لِأَجْلِهِ mansub olduğu gibi, önüne cer harfi gelirse, mecrur da olur:

A-Mef’ûlün Lieclihi’nin Harf-i Cersiz Gelmesi için: 1-Masdar olmalı, 2-Nekre olmalı, 3-Muzaf olmamalı, 4-Fiilin fâili ile mef’ûlün lieclihi’nin fâili aynı olmalı, 5-Fiilin oluş zamanı ile mef’ûlün lieclihi’nin oluş zamanı aynı olmalı. يُسَافِرُ الطُّلاَّبُ إِلَى أُورُبَّا تَعَلُّماً لِلْعِلْمِ. Öğrenciler Avrupa’ya ilim öğrenmek için giderler. Not: a)- Mef’ûlün lieclihi’nin harf-i cersiz gelmesi için yukarıdaki beş şartın beraber bulunması gerekir. b)- Fiille masdar aynı kökten olmamalı.

Not: Mef’ûlün lieclihi’nin harf-i cerleri şunlardır: لِ ؛ مِنْ ؛ بِ B- Yukardaki Şartlardan Biri Eksik Olursa, Mef’ûlün Lieclihi Harf-i Cerli Gelir:   قُمْتُ لِلْإِحْتِرَامِ Hürmet için ayağa kalktım. بَكَى الطِّفْلُ مِنَ الْوَجَعِ فِى بَطْنِهِ. Çocuk karnı ağrıdığı için ağladı. Yukardaki Cümlelerdeki mef’ûlün lieclihi’ler ma’rife oldukları için başlarında harf-i cer gelmiştir. Not: Mef’ûlün lieclihi’nin harf-i cerleri şunlardır: لِ ؛ مِنْ ؛ بِ

C- Mef’ûlün Lieclihi’nin Harf-i Cer Alma durumları: 1-Masdar değilse, اَتَيْتُكَ لِحَاجَةٍ Sana bir ihtiyaç için geldim. 2- Ma’rife olursa, حَضَرْتُ الْكُلِّيَّةَ لِلتَّدْرِيسِ Fakülteye okutmak için geldim. 3- Fiilin fâili ile mef’ûlün lieclihi’nin fâilleri farklı ise, أَكْرَمْتُكَ لِإِكْرَامِكَ لِي. Senin bana ikrâm etmen için, ben sana ikrâm ettim. 4- Fiil ile mef’ûlün lieclihi’nin oluş zamanları farklı ise, جِئْتُ الْيَوْمَ لِوَعْدِى أَمْسِ Dün va’dettiğim için bugün geldim.

GÜLÇİÇEK HATUN KIZ ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ HAZIRLAYAN MUSTAFA GÜLEÇ MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENİ 26.01.2016