(Kırmızı Orman Karıncası) Biyolojisi ve Transplantasyon Esasları Formica rufa L. (Kırmızı Orman Karıncası) Biyolojisi ve Transplantasyon Esasları

-Bir işçi karınca günde kendi Ağırlığının 1/20 si oranında zararlı böcek yer.. -Bir karıncaKolonisinde ortalama 300000 Adet işçi karınca bulunur. HANGİSİ DAHA Bir koloni YILDA ORTALAMA 8mgX1/20X300000=120000mg=120 gr x200gün=24000 gr = 24 Kg böcek yer.. OBUR ?..

Formica rufa L. (Kırmızı Orman Karıncası)

Kırmızı orman karıncaları ormanların sağlık melekleridir! Gösswald

YAYILIŞI Formica rufa L. grubu, İngiltere, İsveç, Norveç, Çek Cumhuriyeti, Avusturya, Macaristan, İsviçre, Fransa, İspanya, İtalya ve Rusya’da yaşamaktadır. Orta Avrupa’da ise, özellikle Alplerde 160-220 m arasındaki yüksekliklerde geniş dağılım göstermektedir. Formica rufa L.’nın Türkiye’de Batı Karadeniz bölümünde daha fazla olmak üzere, Karadeniz Bölgesi ormanlarının önemli bir kısmında, Ege (Kütahya) ve İç Anadolu (Ankara, Eskişehir, Çankırı) Bölgelerinde oldukça yoğun bir biçimde bulundukları saptanmıştır. Kırmızı orman karıncasının Türkiye ormanlarında doğal olarak bulunduğu en güney sınır ise Isparta-Kapıdağ yöresi teşkil etmektedir.

Kırmızı orman karıncasının Türkiye’deki doğal yayılış alanında deniz düzeyinden 975–1970 m’ler arasındaki yükseltilerde yaşamakta oldukları, bununla beraber 1200–1600 m’ler arasındaki yörelerde adı geçen karıncaların oldukça yoğun bir biçimde bulundukları bu konuda yapılan çalışmalardan anlaşılmaktadır.

MORFOLOJİ Bilindiği gibi kırmızı orman karıncaları, cemiyet (koloni) halinde yaşayan böceklerdendir. Bir Formica rufa L. kolonisi, yumurta üretme yeteneğinde olan bir ya da daha fazla dişi (kraliçe) ile çok sayıda (bazen milyona ulaşan hatta aşan) işçi (cinsiyet bakımından gelişmemiş dişi veya nötr) karıncalardan oluşur. Dişiler çok yumurtlayan eşeysel karakterdedirler ve koloni içerisinde canlılığı temin ederler. Oluştuklarında kanatları bulunan dişiler, çiftleştikten sonra kanatlarını atarlar.

Bu duruma göre, kanatlar dişilerde çiftleşme vasıtası olmaktadır Bu duruma göre, kanatlar dişilerde çiftleşme vasıtası olmaktadır. Dişiler kanatsız zamanlarında saklanırlar ve yuvaya bağlıdırlar. Erkekler de kanatlıdırlar ve sayıları azdır. Beslenme yeteneği olmayan erkek karıncalar, toplu yaşama katılamazlar. Çünkü dişilerle çiftleştikten sonra ölürler. Dişi karıncalar yaklaşık 20 yıllık yaşamları boyunca bir kez çiftleşirler. İşçi karıncalar ise, 6–10 yıl yaşarlar.

Kraliçe, kışlık ve yazlık yumurtalar olmak üzere iki değişik şekilde yumurta koymaktadır. İlkbaharda güneşlenmek ve ısınmak için diğer karıncalarla birlikte yuvanın üzerine çıkan kraliçe, yumurtlamak için tekrar yuvanın derinliklerine iner. Bu dönemde yumurtladıkları yumurtalara “kış yumurtaları” adı verilmektedir. Bu yumurtaların dikkatli bir bakıma ve enerjisi yüksek besine ihtiyaçları vardır. Bu besin, bir önceki sene yumurtadan çıkmış işçi karıncaların özel “karınca sütü” bezlerinde sağlanmaktadır. Vücutlarındaki besin rezervi nedeniyle işçiler, binlerce erkek ve dişiyi besleyecek yetenektedirler.

Böylelikle koloninin uyanmasının ilk haftasında dışarıdan besin getirmek zorunda kalmazlar. İlkbaharda döllenerek yumurtlanan kışlık yumurtalardan cinsel fertler, (döllenmemiş yumurtalardan erkekler ve döllenmiş olanlardan dişiler), mevsim içerisinde döllemsiz olarak yumurtlanan “yazlık yumurtalar”dan işçiler (kısır dişiler) oluşmaktadır. Bu olayı düzenleyen ısıdır. Yumurtaların açılması ile ayaksız ve genellikle hareketsiz kurtlar meydana gelmekte ve üç kez gömlek değiştirdikten sonra krizalitleşerek, bir periyot latenzi müteakip, başlangıçta henüz renklenmemiş, erginler oluşmaktadır.

Formica rufa L.’nın yumurtaları beyaz renkte olup, küremsi ile az çok oval biçimindedir. Bacaksız kurt tipinde olan ve 10 segmentten oluşan Formica rufa L. larvaları da yumurtaları gibi beyaz renkte olup, larvanın abdomeninin son segmentinin ucunda nokta şeklinde siyah bir leke vardır. Formica rufa L. pupası da beyaz renklidir. Serbest pupa tipindeki pupanın abdomeninin ucunda da siyah bir leke bulunmaktadır.

Yuvadaki sayıları çok azdır. Kanatları vardır. ERKEK KARINCALAR Yuvadaki sayıları çok azdır. Kanatları vardır. Kraliçelerle ÇİFTLEŞTİKTEN sonra ölürler.

KRALİÇE KARINCA 20 yıllık ömürleri boyunca bir kez çiftleşirler. Fakat her yıl YUMURTLAYIP koloninin devamlılığını sağlarlar. -Tamamen yuvaya bağımlıdırlar. -Her kolonide 1-20 Adet Kraliçe bulunabilir.

İŞÇİ KARINCALAR -Yuvanın TAMİR-BAKIMINI yaparlar -Koloninin bütün yıllık BESİNİNİ temin ederler. Avlarını FORMİK ASİT ile etkisiz hale getirirler. -Yılda Ortalama 200 gün faaliyet gösterirler. -Ömürleri 6-10 yıldır.

KRALİÇE-İŞÇİ KARINCA FARKI -Kraliçeler işçi karıncalardan 2-3 KAT BÜYÜK olup; vücudunun SAĞRI bölümü PARLAKTIR.

İŞÇİ KRALİÇE

YUVADAKİ İŞ BÖLÜMÜ Formica rufa L. kolonisinde bulunan işçi karıncalar, topluluğun tüm işlevlerini yürütürler. Yuvayı inşa etmek, korumak, besin bulup yuvaya getirmek, yuvayı temiz tutmak, yumurta ve pupaların bakımını sağlamak, kraliçe ve larvaları beslemek işçilerin görevidir.

Kraliçenin görevi yumurta üretmektir Kraliçenin görevi yumurta üretmektir. Eşeysel olgunluğa ulaşan kraliçeler, özellikle güneşli ve sıcak bir günde yuvayı terk ederek uçarlar. Bu sırada erkek karıncalarda uçarak kraliçeleri izlemeye başlarlar. Kraliçe karınca erkekle çiftleştikten sonra yere iner ve ağzı ile ısırarak, ya da dallara sürünerek kanatlarını atar. Bundan sonra yuvasına giden dişi karınca ya koloniye katılır, ya da bir grup işçi ile birlikte bu yuvayı terk eder ve yeni bir yuva oluşturur.

AVLANMA VE PREDATÖR ÖZELLİKLERİ Besin aramak için yuvadan 60 m uzaklaşabilirler. Bu duruma göre avlanma sahaları, yarıçapı 60 m’yi geçmeyen ya da yaklaşık 1 hektarlık bir alanı kapsar.

BESİNLERİ Formicidae familyası mensupları çoğunlukla hayvansal ve bazen bitkisel besin alırlar. Formicidae familyasına mensup olan Formica rufa L. ‘nın tırtıl, yaprak arılarının larvaları, kelebek, arı, böcek yumurtaları ve pupaları ile daha birçok zararlılar üzerinde yırtıcılıkla geçindiği bilinmektedir. Kırmız orman karıncalarının besinlerinin tırtıllar, yaprak arılarının larvaları, yumuşak koleopterler, kelebekler, arılar, böcek krizalitleri ve yumurtaları ile yaprak bitlerinin dışkılarının oluşturduğunu ki bu ganimetin, bir yuva içinde yaklaşık 100.000’i bulduğunu belirtmektedir. Yuvalarına ölü böcekler, Arthopodalar ve solucanlar taşıyabilmektedirler. Besinlerinin % 50’sinin yaprak bitleri ya da Aphidlerin dışkılarının (balözü) oluşturduğunu, özellikle yuva yakınlarında bulunan ağaçlar üzerindeki Aphidler ile yakın ilişki içinde bulunduklarını bildirmektedir.

Avlarına karşı ya da tehlike anında düşmanlarına fiziksel olarak formik asitle eşdeğer bir madde püskürtürler. Bu madde, ağırlıklarının % 20’si kadardır ve püskürtüldüğü zaman konsantrasyonu % 50 kadardır. Bu maddeyi 20–50 cm mesafe ye kadar püskürtebilirler. Püskürtme damlalar halinde olup her damla 1 mg ağırlığındadır. Bu madde yumuşak derili böcekleri hemen öldürür ya da fumigantlar gibi etki eder. Sert kutikulalı böceklerde epidermisi ve altındaki yağ dokusunu öldürür

BESLENME ÖZELLİKLERİ NEDENİYLE ÖNEMİ VE BİYOLOJİK KONTROL POTANSİYELİ 50 cm yükseklikle 500 cm taban çevresi olan 4 yuvadaki karıncaların 1 yılda 3.000.000’dan fazla böcek tükettiği bildirilmektedir. Kırmız orman karıncası kolonisi 24 saat içinde 100.000 kadar böcek öldürmektedir.

- Rakımı 1000-2000 Metre olan İbreli ormanlarda KOLONİLER halinde yaşar Yuvalarını kapalılığın tam olmadığı, seyrek meşcerelerdeki orman içi açıklıkların kenarında yaparlar. -Hektardaki YUVA ADEDİ 10-15 Adet olabilir.

YUVA ÖZELLİKLERİ Formica rufa L. grubu kırmız orman karıncaları, genellikle yuvalarını çürümeye yüz tutmuş ağaç kütükleri, devrilmiş ağaç gövdesi veya büyük taş parçaları çevresinde kurarlar. Yuva malzemesi olarak çoğunlukla ibre, küçük dal parçaları, reçine gibi bitkisel maddelerin kullanıldığı yuvalar, genel görüş itibariyle tepe kısımları yuvarlaklaşmış koni biçimindeki (kubbe gibi) yığınlar halindedir. Kırmızı orman karıncaları, bu büyük ve tepe şeklindeki yuvalardan kolayca fark edilirler.

FORMICA RUFA YUVASI

Formica rufa L. yuvaları toprak üstü ve toprak altı olmak üzere iki kısımdan oluşur. Toprak üstü yuvaları genellikle kesilmiş ağaçların çürümeye yüz tutmuş dip kütüklerine, dikili kuruların kök boyunlarına, çedelerine, kesilip ormanda bırakılmış ve çürümeye başlamış kütüklere, çürümekte olan büyük boyutlu kesim artıklarına, bazen büyük taş parçalarının çevresine ve ender olarak da sağlıklı ağaçların gövde ayağına inşa edilirler.

Toprak üstü yuvaları ülkemizde Formica rufa L Toprak üstü yuvaları ülkemizde Formica rufa L.’nın doğal yayılış alanında bulunan iğne yapraklı ağaçların, özellikle sarıçam ve göknarın iğne yaprakları, ağaç kabuğu parçaları, kozalak pulları, tohum kabukları ve kanatları, reçine parçaları, kuru dal ve sürgün artıkları, çürümeye yüz tutmuş odun parçacıkları ve her türlü bitki artıklarında oluşmaktadır. Toprak üstünde kalan iç kısımda kaba dal parçaları yer alırken, en üst kısım özenle seçilmiş ibreler ve yukarıda sayılan malzeme ile örtülüdür. Yuvanın toprak altında kalan kısmı da bitkisel materyal içermektedir.

Toprak üstü yuvaları işçi karıncalar tarafından inşa edilir Toprak üstü yuvaları işçi karıncalar tarafından inşa edilir. Yuvanın iç kısmındaki materyal gevşek olarak istiflendiği halde, dış yüzünde yağış ve sıcaklıktan etkilenmemek için küçük boyutlu materyalden kesif ve kompakt bir tabaka oluşturulur. Yuvanın tepe kısmında, yine işçiler tarafından oluşturulan, havalandırma deliği bulunmaktadır. Hava deliği oluşturulurken işçiler, başlarını ve thoraxlarını yuva materyalinin altından hafifçe iterek kaldırırlar. Bu delik giriş ve çıkışlarda kullanılmaz. Giriş ve çıkış kaidelere yakın yerlerden yapılır. Tepe (hava) deliği, gün sona erdiğinde soğuk ve sisli gecelerde kapalı tutulur.

Yuvaların içinde toprak altına doğru ilerleyen, 1–2 m derinliğine kadar giden, dik ve yanlara giden yatay yollar vardır. Bu yollar birbirleri ile bağlantılı olup çok muntazamdır. Söz konusu yolların kenarlarında ve sonlarında özel odacıklar bulunmaktadır. Toprak üstü yuvalardaki düzenli yollar, yuvanın toprak altındaki kısımlarında da mevcuttur. Yuvanın etrafı genellikle küçük taşlarla çevrilidir.

YUVA YÜKSEKLİĞİ VE YUVA TABANI ÇEVRESİ Ülkemizdeki bu doğal yayılış alanlarında yapılan çalışmalar sonunda, Formica rufa L. yuvalarının genellikle kapalılığın tam olmadığı seyrek meşcerelerde ve orman içi açıklıkların kenarlarında az eğimli sahalarda bulundukları, gölgeli ve nemli kuzey bakılardaki yuvaların bol güneş alan ve nemi az olan güney yamaçlardakilere nazaran daha sık ve büyük oldukları, yuvaların yüksekliklerinin ortalama 45–75 cm (en çok 137 cm), taban çevrelerinin 150–500 cm (en çok 890 cm) arasıda değiştiği, birim alandaki yuva sayısının yöresel olarak farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

YUVA SICAKLIĞI VE ISI DEĞİŞİMLERİNE GÖRE FAALİYETLERİ Kış mevsiminin soğuk günlerinde yuvaların toprak altındaki kısımlarına inerek kış uykusuna yatarlar. 3–4 günlük sürekli güneş, tüm populasyonun uyanması için yeterlidir. Kış uykusundan önce karıncaların vücutlarında bir miktar yağ biriktirdikleri tahmin edilmektedir.

TRANSPLANTASYON

TRANSPLANTASYON OLANAKLARI VE UYGULAMALAR Formica rufa grubu karıncalardan, ormanlarda doğal olarak bulunmadığı yerlerde de faydalanabilmek amacıyla yuvaların doğal yayılış alanından alınıp bir başka yere götürme yani yuvayı başka bir yere nakletme işlemine (transplantasyon) denilmektedir.

HANGİ YUVALAR TRANSPLANTASYONA KONU EDİLMELİDİR ?. . . -Yuvada en az 0.5 metreküp hacminde MATERYAL bulunmalıdır. -Yuvanın alındığı noktada başka yuvalar da olmalı,yuvaların bulunduğu ekolojik ortam tahrip edilmemelidir.

BÜYÜK VE YAŞLI YUVALAR TERCİH EDİLMELİDİR . . .

SIK YUVALAR SEYRELTİLMELİ ; EKOLOJİK ORTAM TAHRİP EDİLMEMELİDİR .

YÖREDEKİ EN BÜYÜK VE MUHTEŞEM YUVALARA DOKUNULMAMALIDIR .

KARINCA TRANSPLANTASYONUNA ADAY MEVKİ ÖZELLİKLERİ -KUZEY bakılı,tatlı MEYİLLİ ibreli veya ibreli-yapraklı karışık ormanlar tercih edilmeli, -En az meşçere boyu SIKLIK-SIRIKLIK safhasında olmalı, -Önceden kesim gören ve BOL KÜTÜK bulunan meşçereler tercih edilmelidir.

KESİM GÖRMÜŞ BOL DİP KÜTÜK BULUNAN MEVKİLERE YUVALAR TESİS EDİLMELİDİR . F. rufa ; KAPALILIĞI KIRILMIŞ MEŞÇERELERİ TERCİH EDER .

Formica rufa Genel Olarak Hava Ve Toprak Rutubetinin Eksilmediği, Kuzey Bakılı Mevkileri Tercih Eder. . Yuva buradaydı Buraya taşındı

SANDIKLARIN İŞÇİYLE TAŞINMASI KOLAY , HIZLI VE EKONOMİK OLMALIDIR.

Transplantasyon Nisan Ayı İçinde Yapılır Transplantasyon Nisan Ayı İçinde Yapılır . Daha Önce Koloni Yuvanın Toprakaltı Kısmında ve Derinde Olduğu, Daha Sonra İse Kraliçelerin (Yumurtlama İçgüdüsüyle) Aynı Derinliğe İndiği Unutulmamalıdır. Ayrıca Nisan ayı içinde erginler yuvadan dağılmamış ve çalışma esnasında işçilere zarar vermeyecek düzeyde uyuşukturlar.

KULLANILAN MALZEME LİSTESİ TRANSPLANTASYONDA KULLANILAN MALZEME LİSTESİ -TAŞIMA SANDIĞI:50x50x80 cm ebatlarında ve kontraplaktan imal edilmiş, kapağı elek tel havalandırmalı -ELDİVEN-ÇİZME-BALTA-KÜREK- KAZMA-TOZ ŞEKER

GÜNÜN İLK IŞIKLARINDA YUVA SANDIĞA GİRMİŞ OLMALIDIR.

Transplantasyonda esas olan; alınan yuvayı aynı gün yeni alana tesis etmektir.

KARINCANIN ALINMASI -Birinci sandığa: KARINCALI materyal+ şeker -İkinci sandığa : Yuvadaki kütük+KARINCALI materyal+Toz şeker (SANDIĞA EN AZ 2 ADET KRALİÇE MUTLAKA GİRMELİDİR) Üçüncü sandığa : KARINCASIZ materyal Sandık KAPAKLARI iyi kapatılmalı

Birinci sandığa: KARINCALI materyal+ şeker

-İkinci sandığa : Yuvadaki kütük+KARINCALI materyal+Toz şeker (SANDIĞA EN AZ 2 ADET KRALİÇE MUTLAKA GİRMELİDİR

KRALİÇELERİ MUTLAKA GÖREREK ALMALIYIZ . . .

SANDIKLARA EŞİT OLARAK DAĞITILMALIDIR !.. BOZULAN YUVA BİRDEN FAZLA YUVA ALINMASINA MÜSAİT BÜYÜKLÜKTE İSE . . . -Alınacak her yuva için YETERLİ karıncalı materyal,YETERLİ kraliçe ve YETERLİ (bölünmüş) kütük; SANDIKLARA EŞİT OLARAK DAĞITILMALIDIR !..

AYNI YUVADAN BİRDEN FAZLA YUVALIK MALZEME ALINIYOR İSE KÜTÜK DE YUVA ADEDİNCE SANDIKLARA DAĞITILMALI . . .

SANDIKLAR NUMARALANDIRILMALI ; AYNI YUVADAN ALINAN SANDIKLAR DİĞER YUVA SANDIKLARI İLE KESİNLİKLE KARIŞTIRILMAMALIDIR.

YENİ YUVANIN TESİSİ -50x50x50 cm ÇUKUR açılır + Çukur dibine KURU İBRE serilir. -İkinci (Kraliçeli) sandıktaki kütük çukura yerleştirilir + Toz ŞEKER + Karıncalı materyal kütük üstüne boşaltılır + Toz şeker -Birinci sandıktaki Karıncalı materyal yuva üstüne boşaltılır + Toz şeker -Üçüncü sandıktaki KARINCASIZ materyal yuva üstüne boşaltılır + Toz şeker serpilir.

-60x60x60 cm ÇUKUR açılır + Çukur dibine KURU İBRE serilir.

-İkinci (Kraliçeli) sandıktaki kütük çukura yerleştirilir + Toz ŞEKER + Karıncalı materyal kütük üstüne boşaltılır + Toz şeker

-Birinci sandıktaki Karıncalı materyal yuva üstüne boşaltılır + Toz şeker

-Üçüncü sandıktaki KARINCASIZ materyal yuva üstüne boşaltılır + Toz şeker serpilir.

KARINCANIN DÜŞMANLARI -İNSANLARIN bilinçsizliğinden (meraktan) doğan tahribatlar. . . -DOMUZ, TİLKİ, SANSAR, PORSUK FARE,KUŞ . . .

YENİ YUVALARIN KORUNMASI VE BAKIMI -Yeni yuvalarda oluşabilecek tahribatın tamirine yardımcı olunmalıdır. -Yeni yuvalara ve zayıf yuvalara ilk 3-4 hafta süresince haftada bir ; daha sonraları ayda bir mutlaka ŞEKER TAKVİYESİ yapılmalıdır. -Yeni yuvaların tesis amacı konusunda Yöresel HALK bilinçlendirilmelidir. -Yuva bulunan mevkilerde kimyasal mücadeleden kaçınılmalıdır.

BİLİNÇLENDİRİLMELİDİR. YUVALAR; YABANİ HAYVAN ZARARINDAN KORUNMALI , VATANDAŞ BİLİNÇLENDİRİLMELİDİR.

KAYITLAR iYİ DÜZENLENİRSE GELECEK UYGULAMACILARA IŞIK TUTACAKTIR. TRANSPLANTASYON İLE KAYITLAR iYİ DÜZENLENİRSE GELECEK UYGULAMACILARA IŞIK TUTACAKTIR. -Orijin mevkiinden diğer mevkilere taşınan yuvaların hangi tarihte, kaç adet,hangi mevkilere tesis edildiğine dair kayıtların Amenajman Planlarında,Bilgisayarda (mümkünse GPS ile koordinatları belirlenip) arşive edilmesinde ve sonraki gözlemlerimizin bu tutanaklara işlenmesinde yarar vardır.

YUVALAR PERİYODİK OLARAK GÖZLENMELİ . . .

KOORDİNATLARININ TESBİTİ . GPS İLE YUVA YERİNİN KOORDİNATLARININ TESBİTİ .

YUVALAR PERİYODİK OLARAK GÖZLENMELİ . . .

KAYITLAR İYİ TUTULMALI VE KALICILIĞI SAĞLANMALIDIR .

Kırmızı orman karıncalarının tabii yayılış alanlarının dışına çıkarılabilecekleri ve uyum sağlayabilecekleri kanaatine varılmıştır. Ancak 1000 - 2000 metre rakımlara uyum sağlayabilen bu karıncaların daha düşük rakımlı ormanlık olanlara intibakları mümkün görülmemektedir. En iyi gelişmeyi 1300-1600 m arasında yaparlar.

DOĞAL DÜŞMANLARI Ekolojik dengenin doğal faktörlerinde olan Formica rufa grubu karınca populasyonunun azalmasının önüne geçebilmek amacıyla, Uluslararası Biyolojik Kontrol Organizasyonu (I.O.B.C) tarafında sorun saptanmıştır. Ekolojik dengenin bu doğal faktörlerini korumak ve mevcut dengeyi güçlendirmek için korumayla ilgili kanun teklifi hazırlanmış ve Avrupa Konseyine götürülmüştür. Hazırlanan kanun teklifi konseye üye ülkeler tarafından 1965 yılında benimsenmiştir.

Kırmızı orman karıncalarının korunmasına yönelik alınan kararlar Zararlı böceklerin istilasına karşın ormanları korumada yararlı olduklarından Formica rufa grubu karıncaların bütün türleri her türlü hasardan ve afetten korunacaktır. Bu karıncaların yuvaların bozulması ve yıkılması yasaklanmıştır. Özellikle herhangi bir mevsimde uygun olmayan koşullarda yuvayı terk etmiş, ya da toprağın derinliklerine inmiş olsalar da yuva materyalinin alınması ya da değiştirilmesi yasaktır. Formica rufa grubu işçi, kraliçe, erkek ve larvalarının veya karınca yumurtası olarak bilinen kokonlarının toplanması veya herhangi bir ticari amaçla kullanılması yasaktır. Bu karıncaların ve yuvalarının insektisitlerle veya zararlı maddelerle hasara uğratılması yasaktır. Yukarıda sözü edilen maddelerin toplanması, bilimsel amaçlara yönelik olmak koşuluyla orman teşkilatının iznine bağlıdır.