Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Kavramı

... konulu sunumlar: "Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Kavramı"— Sunum transkripti:

1 Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Kavramı

2 Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Kavramı
teknoloji kelime olarak Yunanca “tekno- logia”dan gelmekte ve bir sanat veya zanaat alanındaki sistematik çalış­ma anlamında kullanılmaktadır. Bu sözcük içinde yer alan “techne” bir sanat veya beceri, yetenek “iogia” ise kuram, bilim veya çalışmadır. Böylelikle teknoloji “üretim - bilim” olarak çevrilebilir. Daha geniş bir anlatımla teknoloji belirli amaçlar doğrultusunda bilginin bilime uygulanmasıdır. Paul Lowe, The Management of Technology : Perception and Opportunities, Chapman & Hall, London, 1995, s:6. Pierre Dussauge, Stuart Hart, Bernard Ramanantsoa, Strategic Technology Management, John Wiley & Sons, Chichester, 1992, s:6.

3 Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge):
Bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri elde etmek veya mevcut bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, yazılım üretimi dahil olmak üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek amacı ile yapılan düzenli çalışmaları ifade etmektedir.

4 Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge):
Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanıl­ması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri ifade etmektedir. Kapsamlı bilgi için Ek:2 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Destek­lenmesi Hakkında Kanun.

5 Teknoloji Kavramının Temel Bileşenleri.

6 İşletme literatüründe temelde üç çeşit teknoloji sınıflamasından söz edilmektedir.
Ürün teknolojisi; her ürünün üretiminde kullanılan ve ürünün özelliklerini, yapısını ve kullanımını kapsayan bilgiler bütünüdür. Süreç teknolojisi; ürün veya hizmet üretimindeki bütün girdilerin organize edilmesiyle oluşan faaliyetler dizisidir. Yönetim teknolojisi; işletmenin elinde bulundurduğu kaynakların etkin kullanımı için işletme faaliyet, yönetim, bilgi ve becerilerinin tümüdür. Ürün, süreç ve yönetim teknolojilerinin optimal bileşimi olarak yerel koşullara uygulanmasıyla uygun teknoloji kavramı karşımıza çıkmaktadır.

7 İşletme Yönetiminde Teknoloji Entegrasyon Düzeyleri
Araştırma Araştırma-Geliştirme Geliştirme Tasanm Tasarım İmalat Pazarlama Satış Fiziksel Dağıtım fiziksel Dağıtım Müşteri Hizmetleri Bilgi Sistemleri İnsan Kaynaklan Finans finans Satmalına Patent ve Yasal Haklar Patent ve Yasal Halkla İlişkiler Haklar Genel Yönetim Müşteriler Tedarikçiler Diğer İç ve Dış Unsurlar DÜZEY-1 DÜZEY-2 DÜZEY-3 DÜZEY-4 DÜZEY-5 Kaynak: Gerard H. “Gus” Gaynor, “Management of Technology: Description, Scope and Implications”, Handbook of Technology Management, Ed.: Gerard H. “Gus” Gaynor, McGraw-Hill, New York, 1996, Kısım: 1, s:9.

8 2. Yüksek Teknoloji Kavramı ve Teknoloji Sınıflandırması

9 2.1.Teknolojinin Tarihsel Gelişim Süreci
Yüksek teknoloji, tarihsel gelişimi içerisinde bugünkü konumuna üç ana evreden geçerek gelmektedir 1960’lı yıllar Bilimsel Araştırma 1970’lı yıllar Teknoloji Uygulama ve 1980’lı yıllar Ticari Uygulama.

10 1. Bilimsel Araştırma (1960 - ):
İkinci Dünya Savaşı’ndan itibaren temel bilimsel çalışmalar artan bir oranda hız kazandı. Transistörün icadı elektronik alanında devrimci bir buluş olurken ilk bilgisayar çalışmaları da yine aynı dönemde başladı. Daha sonrasında imalat alanında kullanılan araç-gereçlerin özellikle tezgahların boyutlarının küçültülmesi ve işlevsel olabilmeleri için çalışmalar başlatıldı. Elektrik ve mekanik alamnda bu ilerlemeler olurken, biyoloji ve tıp alanında hastalıklarla mücadelede yeni metodolojiler, yeni çareler bulu­nurken insan vücuduna ilişkin önemli bulgular edinildi. Diğer taraftan malzeme teknolojisi konusunda öncü bilimsel araştırmalar başladı.

11 2. Teknoloji Geliştirme (1970 - ):
1970’li yıllardan itibaren imalat alanında çok fonksiyonlu ve küçük hacimli donanımların kullanımı arttı. Endüstriyel robotlar ve yeni takım tezgahları konularında gelişmeler sağlandı. Bilgisayar modelleri ve onların kullanım alanları çoğaldı. Genetik mühendisliğinde ve yeni malzeme türevleri konusunda tek­nolojik uygulamalar, yeni denemeler dünya çapında yayılmaya başladı. Bu dönem teknolojik uygulamalar ve standardizasyon çalışmalarıyla ağırlık kazandı.

12 3. Ticari Uygulama ( ): 1980’lİ yıllardan itibaren ise hemen her alanda yapılan buluşlar hızla ticarileşme süreci kazandı. Bilgisa­yarların küçülmesi, maliyetlerinin düşmesi vb. unsurların gündelik hayata hızla girmesi küreselleşmeyi hızlandırdı. Yeni iletişim kanalları ve ortamları ivme oluşturdu. Biyoloji, tıp ve malzeme alanında o zamana kadar görülmedik bir bilgi patlaması yaşandı. Yeni bulunan her fikir hemen ürüne oradan da pazarlara sürülmeye başlandı.

13 2.2. Yüksek Teknoloji Kavramı
daha bilgi yoğun ve daha teknoloji yoğundur Teknoloji yoğun endüstriler; yarı iletkenler, bilgisayarlar, elektronik bağlantılar, elektronik ölçü ve cihazları, telekomünikasyon Bu teknoloji endüstrileri; hızlı teknolojik gelişmeleri, yüksek düzeyde bilimsel araştırma ve geliştirme harcamalarını, yeni teknolojik ürünleri ihtiva etmektedir. Bu endüstriler dinamik ortamda sürekli ve çok sayıda yeniliklere sahne olmakta ve bu hızlı değişim beraberinde yeni teknolojiler, yeni ürünler ile yeni pazarlar doğurmaktadır ABD İş ve İşçi Bulma İstatistik Bürosu yüksek teknoloji endüstrile­rini, teknik personel sayısı ile araştırma ve geliştirme harcamaları diğer sektör firmalarının iki katı olan firmalar için kullanmaktadır

14 Yüksek Teknoloji Alanları
Uzay Ve Havacılık Sistemleri Askeri Teknolojiler Yapay Zeka Uygulamaları Nükleer Enerji Biyo-Teknoloji Kişisel Bilgisayarlar CAD / CAM / CAE İş İstasyonları Endüstriyel Robotlar Ve Yazılımları Malzeme Taşıma Ve Depolama Sistemleri CATV Ekipmanları, Video/ Reklam/ Teknoloji Araçları ( Fiber Optikler, Yayın/ Medya Teknolojisi Lazerler, Mikrodalga Vs.) Taşınabilir İletişim Cihazları Ses / Veri İletişimi Bilgisayar Grafikleri Ve Çevresi Ofis Otomasyonu Güvenlik Hizmetleri Yazılım Ürünleri Ve Hizmetleri Veri Tabanı Hizmetleri İlaç ve Tıp

15 Standart OECD sınıflandırmasında yüksek teknoloji sanayileri Ar-Ge harcamaları belirli bir ortalamanın üzerinde olan sektörlerdir. Jeffrey J. Schott, “ Dispute Settlement in the Multilateral Trading System and ENDÜSTRİ ISIC KOD NO Yüksek Teknoloji Uzay ve Havacılık 3845 Ofis ve Bilgisayar Donanımları 3825 İletişim Ekipmanları 3832 İlaç ve Tıp 3522 Bilimsel Aletler 385 Elektrik Makinaları ( 3832 hariç ) 383 Diğer İmalat Motorlu Araçlar 3843 Kimyasallar ( 3522 hariç ) 351,352 -

16 yüksek teknoloji işletmeleri çalışan toplam personel içinde en az % 35 oranında bilimsel formasyona sahip, mühen­dislik düzeyinde veya (en az iki yıl eğitim almış) kalifiye teknisyenlere sahiptir. Araştırma ve geliştirme harcamaları gelirlerinin % 5’ile % 15’i arasında değişmektedir. Bu sistemin temel girdisi beyin gücüdür. Çok az hammadde ve/veya enerji tüketimi vardır.

17 Konuyla ilgili bir diğer çalışma Tablodaki Uluslararası Standart Ticaret Sınıflandırma sistemidir.
1. Uzay ve Havacılık ( ) 2. Bilgisayarlar, Ofis Makineleri ( )+75997 3.Elektronik-Telekomünikasyon ( ) 4. Eczacılık 5. Bilimsel Aletler ( ) 6. Elektrik Makineleri 7. Kimya 8. Diğer Makineler ( Elk. Hariç ) 9. Silah Malzemeleri 891-

18 Yüksek teknoloji tanımında kullanılan girdi esaslı yaklaşımın oda­ğında işletme sistemine giren veya büyük katkısı olan girdiler üzerinde yoğunlaşılmaktadır.

19 Tanım Yazar - Kurum Endüstriyel Standart Ürün Sınıflandırmasına göre ürünlerin “teknolojik karmaşıklık” derecesine göre 20 endüstriyel grup yüksek teknoloji olarak adlandırılmıştır. ABD Ticaret Bakanlığı , Uluslararası Ticaret İdaresi İTA : Bilim adamı ve mühendislerle yapılan görüşmelere göre ileri teknoloji alanları oluşturulmuştur. Araştırmacılar daha sonra ürün ve süreçlerin belirli bir kapsam dahilinde en son teknoloji boyutunda olduklarına karar vermişlerdir. Abbot vd Diwan & Chakraborty Beş dijitli Endüstriyel Standart Ürün sınıflandırmasına göre ürünler analiz edilerek uzmanlar ve analistlerin değerlendirmeleri çerçevesinde yüksek teknoloji tabanlı olanlar derecelendirilmiştir Guerrieri ve Milana Tyson “Çıktı esaslı” yüksek teknoloji tanımları ise sistem yaklaşımının çıktı (output) üstüne yoğunlaşması esasına dayanmaktadır. Teknoloji tabanlı faaliyet alanlarında çıktı olan ürünün özellikleri bünyesinde barındırdığı bilgi ve teknoloji birikimi açısından bir değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Bu kapsam itibarı ile yapılan çalışmaları aşağıda Tablo da görmek mümkündür

20 Yüksek teknolojinin elde edilmesi öncelikle geniş tabanlı bilimsel bilgiye ve araştırmaya dayanmaktadır. Sonra bu bilginin endüstriye uygulan­masını yani bilim ve teknoloji ilişkisinin önemini gündeme taşımaktadır. Bu durum bilimin ortaya çıkardığı sistematik bilgi bütününün sanayiye uyumu, araştırma ve geliştirme ile desteklenmesi sonucu özel bilgileri, teknik know-how’ı yani bilimsel teknolojileri meydana getirmektedir

21 2.3. Teknoloji Sınıflandırması
Yüksek teknolojinin kavram olarak ortaya çıkışı ile birlikte “orta” ve “düşük teknoloji” kavramlarının da tanımlanması ve analiz edilmesi ihtiyacı belirmiştir. Teknoloji yoğunluklarına göre düşük, orta ve yüksek teknoloji ayırı­mını aşağıda Tablodaki gibi görmek mümkündür.

22 3. Küresel Yüksek Teknoloji Rekabeti ve Endüstri Politikaları
Günümüz küresel rekabet ortamı “tekno-ekonomik” odaklı olup bu acımasız rekabet ortamında teknoloji anahtar role sahiptir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ve geleceği, teknolojik alandaki yatırımlarına bağlıdır ve kısaca “teknoloji gelecektir”. 1990’lı yıllardan itibaren bütün uluslararası pazarlar teknolojinin kontrolü altına girmiştir.

23 Toplam İmalat İçinde Yüksek Teknoloji İmalat Payı (1985-2005)
DÜNYA ABD AB ASYA ' ÇIN JAPONYA 1985 11,7 13,7 9,7 10,1 8,5 15,1 1986 11,9 14,2 11,1 8,0 15,4 1987 12,1 12,3 9,0 15,8 1988 13,4 9,9 16,5 1989 12,4 13,6 10,2 11,8 17,0 1990 12,6 10,3 13,0 10,6 16,7 1991 12,9 15,0 12,2 11,4 17,1 1992 13,5 10,5 16,1 1993 10,4 13,9 9,4 15,9 1994 14,9 16,6 1995 10,9 16,3 1996 12,8 13,1 10,8 16,8 12,0 17,4 1997 14,0 11,2 17,8 18,1 1998 15,3 1999 17,2 20,2 18,2 2000 19,3 12,7 22,2 19,1 18,7 2001 16,0 20,5 20,9 2002 20,1 22,1 21,7 2003 21,9 13,2 21,8 25,1 17,7 2004 18,3 22,9 21,3 27,1 19,0 2005 24,2 14,3 21,6 28,0 18,8

24 Küresel Yüksek Teknoloji Rekabet Bileşenleri.

25 3.1.Küresel Yüksek Teknoloji Ticaretinin Gelişimi
II. Dünya Savaşı’nı izleyen yirmi beş sene içinde uluslararası Pazar­ larda, rekabette ve teknoloji geliştirmede ağırlıklı olarak ABD hakimiyeti yaşandı. İlerleyen zamanlarda diğer ülkeler, özellikle Avrupa ve Japonya, teknolojinin gelişim sürecini dikkatle takip edip kısa bir süre içinde yeni uygulamaları öğrendiler. Teknoloji yoğun ürünlerin uluslararası ticaretteki payı her geçen gün büyümektedir. Yüksek teknoloji ürünlerinin ihracatı arasında yıllık % 20,5’lik, dünya imalat ihracat artışı içinde yıllık % 12,2’den daha fazla olmuştur

26 Yüksek teknoloji ticareti dünyada üç coğrafi alanda yoğunlaşmak­tadır:
Batı Avrupa, ABD öncülüğünde Kanada ve Meksika, Pasifıkte Çin ve Japonya liderliğinde Asya Ülkeleri (Kore, Tayvan, Çin, Singapur, Malezya). Yüksek teknoloji alanındaki küresel rekabeti daha iyi analiz edebil­mek için dünyada bu alanda lider konumunda ülkelerin üretim ve ihracat pazar paylarına bakmak gerekmektedir.

27 3.2. Küresel Yüksek Teknoloji Rekabeti Kavramı
Yeni ekonomik düzen, itici gücünü yüksek teknoloji sektörlerinden sağlamaktadır ve bu sektörler günden güne büyümektedir. Gelecek on yıl içinde ABD işgücünün yarısının bilişim teknolojilerini yoğun kullanan veya üreten sektörlerde çalışacakları tahmin edilmektedir. Bilgi toplumu ve yaşanan bilişim teknolojisi devrimi; verimlilik artışında, enflasyonun düşmesinde, işsizlik oranının azalması ve toplumsal refahın artmasında önemli bir rol oynamaktadır. Yaşanan bu yeni ekonomik düzen ise “bilgi tabanlı ekonomi”, “dijital ekonomi”, “yüksek teknoloji ekono­misi”, “ağ (network) ekonomi” veya “enformasyon teknoloji ekono­misi” gibi isimlerle anılmaktadır

28 Globalleşmenin ortaya çıkmasında ve hız kazanmasında teknolojinin yaygın hale gelmesi, bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişmelerin katkısı büyüktür. Ayrıca ürün ve hizmetlerin akışının etkin koordinasyonu da bu sürece yardım etmiştir. Bu yeni ekonomik sistemin ve küresel rekabet ortamının belirgin özelliklerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür: Dünya ticaret kompozisyonundaki değişmenin ağırlıklı olarak teknoloji yoğun ürünlere (yarı iletkenler, bilgisayarlar, biyo- teknoloji vb.) kayması. Araştırma ve geliştirme (ar-ge) ile imalatta ölçek ekonomilerinin artması. Teknoloji uygulamalarının imalat bilgi ve becerileriyle birlikte yaygınlaşması. Ürün ve hizmetlerin daha az devlet müdahaleleriyle karşılaşması, sınırların ortadan kalkması. Devletlerin sanayi-ticaret ve bilim politikalarına gereken öncelik­leri vermesi, ihracatı özendiren uygulamalara gitmesi.

29 Endüstri Dinamiklerinin Gelişimi
UNSURLAR KLASİK GÖRÜŞ MODERN GÖRÜŞ Ürünler Standart Ürünler Farklılaştırılmış ve Özgünleştirilmiş Ürünler Üretim Organizasyonu Montaj Hatları Esnek İmalat Sistemleri, Bilgisayar Destekli Tasarım / Üretim, Tam Zamanında Üretim Otomasyon Düzeyi Düşük Yüksek ve Esnek Temel Maliyet Avantajı Ölçek Ekonomisi Ölçek ve Odaklaşmış Ekonomiler Firma Yapısı Hiyerarşik Örgütlenme Kâr Merkezli Desantralizasyon, Ağ Yapı Endüstri Yapısı Oligopolistik, Rekabetçi Pazar Tabanında Alt Anlaşmalar Karma Sahiplik, Çok Büyük Alt Anlaşmalar, Şebeke Tipi Ortaklıklar.

30 Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Teknoloji Politikaları
1 Aşama: Yabancı Sermayenin Çekilmesi İçin Mevcut Altyapı Yatırımlarının Geliştirilmesi Doğrudan Dış Yatırımlar İçin Çaba Sarf Edilmesi, Yatırım Düzenlemelerinin Cazibeli Hale Getirilmesi (Vergi Kolay­lıkları, Emek vs.), Teşvikler, Düzenleyici Unsurlar, Bilişim Teknolojisi, Enerji ve Taşıma Altyapılarında Kamu Harcamaları. 2. Aşama: Yabancı Teknolojinin Elde Edilmesine Yönelik Ulusal Ekonominin Oluşturulması Pazarlara Ulaşmak İçin Offset Politikalar, Teknoloji Transferi ve Teknoloji Elde Etme Politikaları, Geniş Vergi Teşvikleri, Yerli Tedarikçilerin ve Alt Müteahhit Firmaların Kullanımı İçin Teşvikler.

31 Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Teknoloji Politikaları
3 Aşama: Ulusal Ar-Ge ve Ticarileşme Yeteneğinin Geliştirilmesi Araştırma ve Geliştirmeye Devlet Tarafından Kaynak Aktarılması, Teknolojinin Ticarileşmesine Yatırım, Yüksek Eğitim Kurumlarına ve İnsan Kaynakları Gelişimine Yatırım, Spesifik Yüksek Teknoloji Sektörlerinde Araştırma ve Geliştirmeye Kaynak Aktarılması.

32 Bir Kg Ürün Fiyatı Beton 1 sent Çimento 5 sent Demir-Çelik 50 sent Alüminyum 1,5 dolar Otomobil 10 dolar dolar Yolcu Uçağı 100 dolar – dolar Savaş Helikopteri dolar – dolar Cep Telefonu dolar Savaş Uçağı - İlaç dolar Uydu dolar Mikro ve Nano Yonga 4 milyon dolar

33 Ar-Ge harcamaları ekonomik faaliyetlerde birtakım avantajlar yaratarak ekonomik büyümeye olumlu katkılarda bulunurlar. Bu avantajlar; Rekabet Avantajı: Ülkelerin uluslararası alanda rekabet edebilirlik gücünü belirleyen en önemli faktör; teknolojik gelişmeler ve dolayısıyla Ar-Ge harcamalarıdır. Yabancı Sermayeyi Çekme: Ülkeye doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının çekilmesinde ve yabancı firmaların da ülkede teknoloji odaklı yatırımlar yapmasında, ülkenin sahip olduğu teknolojik yetenek oldukça önemlidir. Verimlilik Artışı: Ar-Ge harcamaları mikro ve makro düzeyde verimliliği artırarak, ekonomik kalkınmayı teşvik etmede kilit unsurdurlar. Örneğin Ar- Ge harcamaları sonucu yaratılan bilgi veya teknoloji sayesinde çevre, sağlık, ekonomi gibi alanlarda sorunlar çözülerek insanlığa yardım yapılmış olacaktır. Teknolojik Bağımlılıktan Kurtulma: Ar-Ge harcamaları ülkeleri teknolojik açıdan diğer ülkelere bağımlı olmaktan kurtarır.

34 2007 Yılı Ar-Ge Harcamaları ve GSYİH Karşılaştırması (Milyon $)

35 DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE AR-GE HARCAMALARININ BÜYÜKLÜĞÜ
TÜİK'in verilerine göre Türkiye'nin Ar-Ge için yaptığı yatırımlar 2009 yılında milli gelirinin yüzde 0.85'de kalmıştır. Oysa ABD Ar-Ge için milli gelirinin yüzde 2.73'ünü kullanmaktadır. Japonya milli gelirinin yüzde 3.44'ü, Almanya yüzde 2.63'ü, Fransa yüzde 2.02'si, İngiltere yüzde 1.88'i, İtalya yüzde 1.81'i, Hollanda yüzde 1.63'ü, Avusturya yüzde 2.67'si, Finlandiya yüzde 3.91'i, İsveç yüzde 3.75'i kadar Ar-Ge harcaması gerçekleştirmektedir. Avrupa ülkeleri içerisinde sadece Romanya, Slovakya, Polonya, Malta, Yunanistan ve Bulgaristan Ar-Ge'ye Türkiye'den daha düşük pay ayırmaktadır