FİZYOTERAPİDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

... konulu sunumlar: "FİZYOTERAPİDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME"— Sunum transkripti:

1 FİZYOTERAPİDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

2 POSTÜR

3 POSTÜR Postür: Vücudun her kısmının kendine bitişik olan segmente ve bütün vücuda oranla en uygun pozisyonda yerleşmesidir. Vücudun her hareketinde eklemlerin aldığı pozisyonların birleşimidir. Stabilizasyon veya hareket amaçlı birçok kasın uyum içerisinde çalışmasıdır.

4 POSTÜR Aktif Postür(Hareketli) İnaktif Postür(Dinlenme, Uyku Hali)
Statik Postür(Hareketsiz, Yerçekimine karşı eklem stabilizasyonu için izometrik kasılma) Dinamik Postür(Yürüme, koşma vb durumlardaki hareketli postür)

5 POSTÜR Vücutta genellikle kullanılan kas grupları vücudu dik pozisyonda tutan, vücuda ekstansiyon yaptıran antigravite kaslarıdır. Antigravite kasları hızdan çok kuvvet açığa çıkarırlar. Uzun süre yorulmaksızın kasılırlar, kırmızı lifli ve aerobik özelliktedirler.

6 POSTÜRAL REFLEKS Refleks: Afferent bir impulsa verilen efferent bir cevaptır. Postürde efferent cevap motor cevaptır, antigravite kasları esas effektör organlardır. Afferent stimuluslar vücudun farklı bölgelerindeki reseptörlerden başlarlar. En önemlileri kaslar, gözler ve kulaklardır. Bunlara ek olarak deri ve eklem de afferent stimuluslar arasında sayılabilirler.

7 POSTÜRAL REFLEKS Afferent stimuluslar merkezi sinir sisteminde koordine edilir. Koordinasyonu sağlayan merkezler: Serebral Korteks Serebellum Nukleus Ruber Vestibüler Sistem Retiküler Formasyon Proprioseptif Yollar

8 STANDART POSTÜR Standart postür: Fizyolojik ve biyomekanik olarak düşünüldüğünde minimum çaba ile vücutta maksimum yeterliliği sağlayan postürdür. Postür kişinin vücut tipine, ırk, milliyet, zamanın modasına, cinsiyete, mesleğe göre değişiklik gösterir.

9 STANDART POSTÜR Standart Postürde:
Vertebralar ve kostalar normal eğriliklerinde Pelvis nötral pozisyonda Minimum çaba ve maksimum yeterlilik Stres ve incinmeler minimum düzeyde

10 KÖTÜ POSTÜR Kötü Postür: Kişiler için yetersiz
Kaslarda gereksiz kasılmalar Kompansasyonlar Antagonist kaslar uzar Bağ zorlanmaları ve kas krampları Gereksiz enerji kaybı

11 KÖTÜ POSTÜR Kötü postür sebepleri: Kas zayıflıkları
Kaslar arasındaki kuvvet dengesizliği Lokalize sertlikler Ağrılar Yorgunluk ve halsizlik Mesleki stresler

12 STANDART AYAKTA DURUŞ POSTÜRÜ
Bağlarda, fasyada ve kasların elastik kısımlarında pasif gerilim Stabilizatör kaslarda minimal kontraksiyon Kalça ve diz eklemleri ekstansiyonda Ayak bileğinde stabiliteyi sağlayan esas kas M.Gastrocnemius

13 STANDART AYAKTA DURUŞ POSTÜRÜ
Ayakta duruş pozisyonunda yerçekiminin geçtiği yerleri tespit etmekte sarkaç ipi kullanılır. Kesin vertikal çizgiyi saptamak için sarkaç standart bir noktadan sarkıtılır. Genellikle kulağın dış kenarı kullanılır.

14 STANDART AYAKTA DURUŞ POSTÜRÜ
Sarkaç posteriorda her iki ayağın orta noktasından geçecek şekilde tutulur ve: Her iki topuğun orta noktasından Her iki diz ekleminin orta noktasından Bütün vertebraların processus spinosuslarının ortasından Başın orta noktasından geçmesi gerekmektedir.

15 STANDART AYAKTA DURUŞ POSTÜRÜ
Lateralden bakıldığında vücut ağırlığı dikkate alınarakvücudu ön ve arka olarak ikiye bölen bir çizgi düşünülür. Sarkaç lateralde, lateral malleolün önünden geçecek şekilde tutulur ve:

16 STANDART AYAKTA DURUŞ POSTÜRÜ
Ayak bileğinin 3-3,5 cm önünden Diz eklem ekseninin hafifçe önünden Kalça eklem ekseninin hafifçe arkasından Lumbal vertebraların merkezinin arkasından Torako-lumbal birleşme noktasından(T10) Torakal vertebraların merkezinin önünden Serviko-torakal birleşme noktasından(C7) Servikal vertebraların merkezinin hafif arkasından Mastoid çıkıntı üzerinden geçmesi gerekmektedir.

17 STANDART AYAKTA DURUŞ POSTÜRÜ
Lateralden bakıldığında yerçekimi çizgisinin referans noktaları: Lateral malleolün 3-3,5 cm önü Patellanın hemen arkası Trochanter major Omuz çıkıntısının orta noktası(Acromion) Kulak memesi

18 PELVİS VE LUMBAL BÖLGE Ayakta duruş postüründe lateralden bakıldığında yerçekimi çizgisi kalça ekleminin hafif arkasından geçer ve pelvisi asetabulum hizasında keser. Standart ayakta duruş postüründe sağ ve sol spina iliaka anterior superiorlar aynı horizontal düzlem üzerinde, spina iliaka anterior posteriorlar ile simfizis pubis aynı vertikal düzlem üzerindedir.

19 PELVİS VE LUMBAL BÖLGE Pelvis nötral pozisyonda iken lumbal bölgede hafif bir lordozun bulunması normaldir. Anterior pelvik tiltte spina iliaka anterior superior’lardan geçen vertikal düzlem simfizis pubisten geçen vertikal düzlemin anteriorunda kalır. Posterior pelvik tiltte ise tam tersi meydana gelir.

20 PELVİS VE LUMBAL BÖLGE Pelvis nötral pozisyonda iken internal oblik kaslar ve eksternal oblik kaslar ile spina iliaka anterior superior’lar arası uzaklık 15 cm’dir. Anterior pelvik tiltte bu uzaklık artarken, posterior pelvik tiltte bu uzaklık azalır. Lateral pelvik tiltte ise spina iliaka anterior superior’lar aynı horizontal düzlem üzerinde değil, biri daha yukarıdadır.

21 PELVİS VE LUMBAL BÖLGE Anterior pelvik tiltte pelvis ile femurun anterioru arasındaki açı azalır. Kalça fleksiyonu, lumbal vertebralarda hiperekstansiyon ve lumbal lordozun artması meydana gelir. Posterior pelvik tiltte ise kalça ekstansiyonu ile birlikte lumbal lordoz azalarak lumbal bölgede düzleşme oluşur.

22 PELVİS VE LUMBAL BÖLGE

23 PELVİS VE LUMBAL BÖLGE

24 KALÇA VE DİZ EKLEMLERİ Standart ayakta duruş postüründe lateralden bakıldığında yerçekimi çizgisi kalça eklem merkezinin hafifçe arkasından geçerken diz eklem merkezinin hafifçe önünden geçer. Standart duruş pozisyonunda kalça ve diz eklemleri ekstansiyon pozisyonu minimal kas kuvveti ile sağlanır ancak hiperekstansiyon hareketi limitlidir. Kaslar ve ligamentler hiperekstansiyona engel olur.

25 AYAK BİLEĞİ Standart ayakta duruş postüründe lateralden bakıldığında yerçekimi çizgisi lateral malleolün hafif önünden geçer. Dizler ekstansiyonda iken ayak bileğinde 10 derecelik bir dorsifleksiyon hareketi vardır.

26 AYAKLAR Standart ayakta duruş postüründe topuklar arasında 7,5-8 cm’lik bir açıklık vardır. Pasif ve aktif hareketler esnasında ayak bileği dorsifleksiyona giderken ayak eversiyona, ayak bileği plantar fleksiyona giderken ayak inversiyona gitme eğilimi gösterir.

27 BAŞ VE BOYUN Standart ayakta duruş postüründe lateralden bakıldığında yerçekimi çizgisi kulak memesinden geçer. Boyunda anterior konvekslik(lordoz) vardır. Torakal bölgede kifoz oluşursa: Boyunda processus spinosuslar ekstansiyona giderek anterior konvekslik artar. Occiput-C7 arası uzaklık 5-7,5 cm iken azalır. Boyun ekstansörleri kuvvetlenir, fleksörleri zayıflar.

28 BAŞ VE BOYUN

29 TORAKAL BÖLGE Standart postürde torakal vertebralarda hafif posterior konveksite vardır. Pelvisin anterior tilt yaptığı durumlarda üst torakal bölgede posterior konveksite artar.

30 OMUZ EKLEMİ Standart ayakta duruş pozisyonunda lateralden bakıldığında yerçekimi çizgisi omuz ekleminin ortasından geçer. Skapulaların medial kenarları birbirine paralel ve nötral pozisyonda durmaktadır. Scapulalar T2-T7 arasında ve birbirinden 7-9 cm uzaklıktadır.

31 LATERAL POSTÜR ANALİZİ
a) Standart Postür b) Kifo-lordotik Postür c) Düz Sırt Postürü d) Gevşek (Yuvarlak Sırt) Postür

32 STANDART POSTÜR Baş: Nötral Pozisyonda
Servikal bölge: Hafif anterior konveksite Scapula: Torakal bölgeye göre düz Torakal bölge: Hafif posterior konveksite Lumbal bölge: Hafif anterior konveksite Pelvis: Nötral, SIAS-simfizis pubis aynı vertikal düzlemde Kalça eklemi: Nötral Ayak bileği: Nötral

33 STANDART POSTÜR Anteriorda abdominal kaslar pelvisi yukarı çekerken kalça fleksörleri pelvisi aşağı çekmektedir. Posteriorda lumbal ekstansörler pelvisi yukarı çekerken kalça ekstansör kasları pelvisi aşağı çekmektedir. Posterior tilt için: Anterior abdominaller ve kalça ekstansörleri çalışır Anterior tilt için: Lumbal ekstansörler ve kalça fleksörleri çalışır.

34 KİFO-LORDOTİK POSTÜR Baş: Anterior tiltte
Servikal bölge: Hiperekstansiyonda Scapula: Abduksiyonda Torakal bölge: Fleksiyonda(Kifoz) Lumbal bölge: Hiperekstansiyonda(Lordoz) Pelvis: Anterior tiltte Kalça eklemi: Fleksiyonda Diz eklemi: Hiperekstansiyonda Ayak bileği: Plantar fleksiyonda

35 KİFO-LORDOTİK POSTÜR Boyun ekstansörleri, kalça fleksörleri ve lumbal ekstansörler kısalmış ve kuvvetlenmiştir. Boyun fleksörleri, torakal ekstansörler ve eksternal oblik kaslar uzamış ve zayıflamıştır. Hamstringler uzamış pozisyondadır ama zayıflamamış olabilir.

36 DÜZ SIRT POSTÜRÜ Baş: Anterior tiltte
Servikal bölge: Hafif ekstansiyonda Torakal bölge: Üst torakaller fleksiyonda, alt torakaller ekstansiyonda Lumbal bölge: Fleksiyonda(Düz) Pelvis: Posterior tiltte Kalça eklemi: Ekstansiyonda Diz eklemi: Ekstansiyonda Ayak bileği: Hafif plantar fleksiyonda

37 DÜZ SIRT POSTÜRÜ Kalça fleksörleri uzamış ve zayıflamıştır. Sırt ekstansörleri hafif uzamıştır. Hamstringler kısalmış ve kuvvetlenmiştir. Abdominaller ise sadece kuvvetlenmiştir.

38 GEVŞEK POSTÜR (YUVARLAK SIRT)
Baş: Anterior tiltte Servikal bölge: Hafif ekstansiyonda Torakal bölge: Fleksiyonda Lumbal bölge: Alt lumbal bölge ekstansiyonda(Düz) Pelvis: Posterior tiltte Kalça eklemi: Hiperekstansiyonda Diz eklemi: Hiperekstansiyonda Ayak bileği: Nötral

39 GEVŞEK POSTÜR (YUVARLAK SIRT)
Kalça fleksörleri, ekstansör oblikler ve torakal ekstansörler uzamış ve zayıflamıştır. Hamstringler ve internal oblikler kısalmış ve kuvvetlenmiştir.

40 POSTERIOR POSTÜR ANALİZİ
a) Standart Postür b) Yerçekimi çizgisinin vücudun orta çizgisine göre solda kaldığı postür c) Yerçekimi çizgisinin vücudun orta çizgisine göre sağda kaldığı postür

41 STANDART POSTÜR Baş: Nötral (Tilt ya da rotasyon yok)
Servikal bölge: Düz (Lateral fleksiyon yok) Omuzlar: Eşit (Elevasyon ya da depresyon yok) Scapula: Nötral Torakal bölge: Düz Lumbal bölge: Düz Pelvis: SIAS’lar aynı horizontal düzlemde Kalça eklemi: Nötral (Abduksiyon-Adduksiyon yok) Alt ekstremiteler: Düz (“O” veya “X” bacak yok) Ayaklar: Eşit

42 POSTERIORDA KÖTÜ POSTÜR

43 TEŞEKKÜRLER ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK