Toplam Kalite Yönetiminde Sorun çözme teknikleri

... konulu sunumlar: "Toplam Kalite Yönetiminde Sorun çözme teknikleri"— Sunum transkripti:

1 Toplam Kalite Yönetiminde Sorun çözme teknikleri
Problem; Bir hizmet, üretim, iş sürecindeki veya üründeki görünür performans zayıflığıdır, veya hedeflenen sonuçların alınmasını engelleyebilecek veya aksatabilecek çözümlenmesi gereken durumdur. Uygulama sürecinde problemlerin belirlenmesi ve çözülmesine yönelik bilgi ve veri üretimini kolaylaştırmak ve sistematik bir biçimde bu bilgi ve verileri değerlendirmek amacına yönelik olarak tasarlanmış araçlara kalite araçları denir. Toplam Kalite Yönetiminde sorun çözme tekniğine temel oluşturan yedi temel araç kişilere ve gruplara, kalite kontrol süreçlerini uygulamak, uygulanan bu süreçleri görüntülemek ve herhangi bir süreçten kaynaklanan bir problemi çözmek için destek sağlar. Kalite araçları  çalışanların katılımı ile , iyileştirme çevriminin her aşamasında (PUKO-Planlama, Uygulama, Kontrol, Standartlaştırma) kullanılabilecek temel araçlardır.  Kaoru İshikwa işletmelerdeki kaliteyle ilişkili problemlerin yüzde 95'inin yedi kalite aracı ile çözülebileceğini belirtmiştir.

2 Problem Çözme Teknikleri ve Kullanım Yerleri
AMAÇ KULLANILACAK TEKNİK Sorunlarda öncelik sırasının belirlenmesi Akış Diyagramı İşaret Çizelgesi Pareto Diyagramı Beyin Fırtınası Nominal Grup Tekniği Sorunun ne olduğu, nerede meydana geldiği, ne zaman meydana geldiği ve etki alanının belirlenmesi Histogram

3 Problem Çözme Teknikleri ve Kullanım Yerleri
AMAÇ KULLANILACAK TEKNİK Sorunun olası bütün nedenlerinin saptanması. İşaret Çizelgesi Pareto Diyagramı Dağılım Diyagramı Neden -Sonuç Diyagramı Beyin Fırtınası Sorunun ana nedenlerinin saptanması Nominal Grup Tekniği

4 Problem Çözme Teknikleri ve Kullanım Yerleri
AMAÇ KULLANILACAK TEKNİK Etkin ve uygulanabilir çözümün geliştirilmesi ve uygulama planının hazırlanması. Beyin Fırtınası Çubuk Grafikleri Yönetim Değerlendirmesi Çözümün uygulamaya konması ve gerekli prosedürlerle grafiklerin düzenlenmesi Pareto Diyagramı Histogram Kontrol Grafiği

5 TEKNİKLER PUKÖ Döngüsü Beyin Fırtınası 12. Kuvvet/ Güç Alanı Analizi
5N ve 1K Tekniği Sebep-sonuç (Balık Kılçığı) Diyagramı Etkinlik Analizi İlgi yakınlık Diyagramı İlişki Diyagramı Pareto Analizi Ağaç Diyagramı Akış Diyagramı Yoklama kağıtları 12. Kuvvet/ Güç Alanı Analizi 13. Nominal Grup Tekniği 14. Çoklu oylama 15.Hedef Saptama 16. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği 17. Anketler 18. Kontrol tablosu 19. Histogram 20. Pareto diyagramı 21. Hareket çizelgesi

6 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
A-Fikir Üretme Teknikleri 1. Beyin Fırtınası 2. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği 3. Kuvvet/Güç Alanı Analizi 4. Odak Grupları 5. Mülakat B-Sürekli Geliştirme Teknikleri 1. PUKÖ Döngüsü 2. 5N -1K Tekniği

7 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
C- Problem Analiz Teknikleri 1. Akış Diyagramı 2. Sebep-Sonuç (Balık Kılçığı) Diyagramı 3. Pareto Analizi 4. Ağaç Diyagramı 5. İlgi/Yakınlık Diyagramı 6. Yoklama Kağıtları 7. Kuvvet/Güç Alanı Analizi D- Önerileri/Nedenleri Önceliklendirme Teknikleri Etkinlik Analizi 2. İlişki Diyagramı

8 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
E- Karar Verme Teknikleri Nominal Grup Tekniği 2. Çoklu Oylama Tekniği 3. Hedef Saptama (Benchmarking) Tekniği F- Veri Toplama, Veri Analizi ve Değerlendirme Teknikleri Anketler Kontrol Tablosu (çetele) Histogram Pareto Diyagramı Serpilme Diyagramı Hareket Çizelgesi Kontrol Çizelgesi

9 2. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği 3. Kuvvet/Güç Alanı Analizi
PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA A-Fikir Üretme Teknikleri 1. Beyin Fırtınası 2. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği 3. Kuvvet/Güç Alanı Analizi 4. Odak Grupları 5. Mülakat

10 BEYİN FIRTINASI (A:Fikir üretme teknikleri)
Bir problemin nasıl çözüleceği konusunda hep birlikte fikirler ortaya atmak üzere bir grup insanın toplanmasına BEYİN FIRTINASI TEKNİĞİ adı verilir. Alex Osborn (1930) tarafından geliştirilmiştir.

11 Beyin Fırtınası Kuralları
Her üye sırasıyla düşüncesini belirtir. Fikirler tükeninceye kadar bu işe devam edilir. Her üye sırası geldiğinde bir tek fikir önermelidir. Daha yararlı olmak için çok sayıda fikir üretilmelidir. Bunun için toplantıda atış serbesttir. Mantıksız fikirler bile ileri sürülebilir. Sırası gelen kişi eğer fikri yoksa “ PAS” diyebilir. Düşünceler eleştirilemez, küçümsenemez. İlk defa katılanlara cesaret verilmeli, teşvik edilmelidir. Fikirlerin sınıflandırılması sağlanır. Benzer fikirler fikri ortaya atanın kabulü ile gruplandırılır.

12 Beyin Fırtınası Yöntemi
TEKNİK NASIL UYGULANIR ? PROBLEMİN KESİN TANIMI YÖNTEM KURALLARININ AÇIKLANMASI SERBEST FİKİR YARATMA FİKİRLERİN TOPLANIP YAZILMASI DÜZENLEME DEĞERLENDİRME EN İYİ / GEÇERLİ DÜŞÜNCELERİN TESPİTİ

13 BEYİN FIRTINASI UYGULAMA SÜRECİ
Beyin Fırtınası, konu seçimi, olası sorunların önceden belirlenmesi, bir soruna yol açan nedenleri saptama (sebep sonuç analizi), bir sorunla ilgili hangi verilerin toplanacağının saptanması ve bir sorunu ortadan kaldıracak çözüm önerilerinin belirlenmesinde başarıyla kullanılır. Beyin fırtınası toplantı düzeninde gerçekleştirilir ve aşağıdaki kurallar uygulanır; Görüşülecek konu seçilir ve tahtaya yazılır. Seçilen konunun bütün katılımcılar tarafından doğru anlaşılması çok önemlidir. Bu nedenle seçilen konu açık ve kesin bir dille ifade edilir. Toplantı konusu ‘problem belirleme ‘ ise, grup üyeleri olası problemler için önerilerde bulunurlar. Konu, bilinen bir problemi çözümlemek, üyeler çözüm önerirler. Gruptaki her üye sırayla söz alarak fikir belirtir. Her söz alışta sadece fikir açıklanır. Fikirler, kısa ve özlü olarak iletilir.

14 BEYİN FIRTINASI UYGULAMA SÜRECİ
5. İlgili konuda aklına bir fikir gelmeyen üye “pas” geçer. 6. İletilen bütün fikirler herkesin görebileceği bir yere kaydedilir. 7. Fikirler belirtildiğinde üzerinde tartışılmaz. Ancak iletilen fikir anlaşılamadıysa açıklama talep edilebilir. 8. Bütün fikirler ortaya konulduktan sonra (yani herkes pas geçince ) İlk tur oylamaya geçilir. Fikirler tek tek oylanır, üyeler istedikleri her öneriye oy verebilirler 9. İlk tur oylama sonucu en çok oy alan öneriler daire içine alınır ve bu fikirler üzerinde tartışılır. Yine tüm üyeler pas geçince tur oylamaya geçilir. İkinci tur oylamada üyeler sadece bir öneriye oy verebilir. Bu oylama sonucunda öneriler önem sırasına göre belirlenmiş olur. Beyin Fırtınasında uygulanmasında katılımcı sayısı 6 ile 12 kişi arasında olabilir. Katılımcı sayısının az olması, yeni fikirlerin üretilmesi olanağını sınırlar. Bununla birlikte sayının fazla olması da toplantı süresini uzatır ve toplantı hâkimiyetini sağlamayı güçleştirir.

15 Beyin Fırtınasının Faydaları
Beyin Fırtınasının sağladığı yararları şu şekilde sıralamak mümkündür: Üretkenliği teşvik eder, Kısa süre içerisinde birçok fikrin üretilmesini sağlar, Problemi genele yayar ve ekipteki tüm bireylerin problem ile aynı düzeyde ilgilenmesini sağlar, Grubun bütün olarak bilgilerini ve deneyimlerini ortaya koymasına yardımcı olur. Paylaşımı geliştirir, Diğer problem çözme metotlarına girdi teşkil eder, Uygun çalışma ortamı yaratır, Çalışanların sorumluluk bilincini geliştirir, Çalışanlar arasındaki iletişimi güçlendirir.

16 Kalite İyileştirme Araçları
Toplam Kalite Yönetiminde problemleri belirlemek, analiz etmek ve çözmek amacıyla kullanılan (kalite iyileştirme) yedi temel kalite aracı aşağıdaki gibidir. Veri toplama, Çetele tablosu Histogram, Pareto analizi, Neden-Sonuç diyagramı, Serpilme diyagramları, Kontrol grafikleri. Bu teknikler dışında kalite iyileştirme çalışmalarında kullanılan ileri düzey teknikler de vardır. Ancak bu teknikleri bu konuda yeterli bilgi sahibi kişiler kullanabilir. Söz konusu ileri düzey teknikler, Varyans Analizi, Deney Tasarımı, ileri düzey Kontrol Kartları, İstatistik Analiz teknikleri vs. şeklinde belirtebiliriz.

17 Veri Toplama NEDEN VERİ TOPLANIR ? Mevcut durumu tespit etmek,
Süreci kontrol etmek, Muayene ve değerlendirmede bulunmak, Analiz ve iyileştirmede bulunak, Önleme faaliyetlerine ışık tutmak. MEVCUT DURUMU TESPİT ETMEK SÜRECİ KONTROL ETMEK MUAYENE VE DEĞERLENDİRMEDE BULUNMAK ANALİZ VE İYİLEŞTİRMEDE BULUNAK ÖNLEME FAALİYETLERİNE IŞIK TUTMAK MEVCUT DURUMU TESPİT ETMEK SÜRECİ KONTROL ETMEK MUAYENE VE DEĞERLENDİRMEDE BULUNMAK ANALİZ VE İYİLEŞTİRMEDE BULUNAK ÖNLEME FAALİYETLERİNE IŞIK TUTMAK

18 Örnekleme Kuralları Verilerin toplanma işlemi ya ana kütlenin tam sayımı (%100 kontrol), ya da örnekleme yöntemi ile gerçekleştirilir. Örnekleme yapılırken aşağıdaki kurallar uygulanır. Problemi tanımlayın, Ne için veri topladığınızı açıkça belirleyin, Uygulanacak istatistik tekniğini belirleyin, Toplanması gereken veri türünü belirleyin, Verinin ne şekilde ve nereden toplanacağını belirleyin, Verinin hangi zaman aralığında toplanacağını belirleyin, Ana kütlenin büyüklüğünü belirleyin, Örnek hacmini belirleyin.

19 UYGUN ÖRNEK NASIL SEÇİLEBİLİR
Ana kütle homojen olmalıdır. Ana kütlenin her kısmından eşit miktarda örnek alınabilmelidir. Örnek hacmi yeterli büyüklükte olmalıdır. Örnek tesadüfi olarak seçilmelidir. Ana kütle homojen değilse örnekler uygun örnekleme yöntemlerinden biriyle seçilmelidir.

20 Veri Toplamada 5 N, 1 K 5N,1K Açıklama NE NEREDE NE ZAMAN NİÇİN NASIL
Ne yapılıyor, Ne yapılmalı (Ne toplanacak) NEREDE Nerede yapılıyor, Nerede yapılmalı (Nerde toplanacak) NE ZAMAN Ne zaman yapılıyor, Ne zaman yapılmalı (Ne zaman toplanacak) NİÇİN Niçin yapılıyor, Niçin o şekilde yapılıyor (Niçin toplanacak) NASIL Nasıl yapılıyor, Nasıl yapılmalı (Nasıl toplanacak) KİM Kim yapıyor, Kim yapmalı (Kim toplayacak)

21 Veri Toplamada 5 N, 1 K Problem çözmede sorular cevap odaklı değil, soru sorma odaklı olmalıdır. Doğru sorular sorularak, doğru cevaplar alınmalıdır. Soru sorma veri toplama sürecidir. Bilgiye ulaşmada ve problemi anlamada doğru sorular sorularak teşhis konmalıdır. Örnek: bir doktorun hastasına sorular sorarak doğru teşhisi koyması gibidir. Yanlış teşhis hastayı öldürür.

22 Çetele Tablosu (Grafiği)
İncelenen özelliklerle ilgili ölçümler, nitel ve nicel olmak üzere iki ana grupta toplanmaktadır. Nitel veriler sayılabilir olup belirli bir özelliğin olup olmaması ya da kaç tane olduğuyla ilgilidir. Bir parçanın kusurlu olup olmaması bu duruma bir örnektir.Bir parçada kaç adet kusur bulunduğu da diğer bir niteliksel veri türüdür. Nicel veriler ise ölçülebilir olup uzunlu,ağırlık, sıcaklık, basınç gibi belirli bir ölçüm ve kıyaslama değerlere sahip olan verilerdir.  Çetele Tablosu, veriyi toplarken kullanılan bir metot olup, veriye ait istatistik özelliklerin anında görülebilmesine olanak sağlar. Çetele tablosunda ürünün seçilen karakteristik özelliğine ait ölçümler toplanır ve hedef değerden sapmasına göre tabloya işlenir. Çetele Tablosunda ortalama değer, sapma aralığı ve frekanslar bir arada görülebilmektedir.

23 Çetele Örneği Problem Çetele Sıklığı Monitör 72 Klavye 43 İşlemci 25
Yazıcı 17 CD sürücü 10 Diğer 12 Toplam 170

24 Çetele Örneği

25 Sebep Sonuç Diyagramı (İshikawa diyagramı) Kılçık Diyagramı
Sebep Sonuç Diyagramları herhangi bir problemi doğuran ya da etkileyen sebep ve faktörleri belirlemek, aralarındaki ilişkileri göstermek amacıyla kullanılan grafiksel analiz tekniğidir. Tekniği geliştiren kalite öncüsünün adına izafeten “İshikawa Diyagramı” veya görünüşüne bağlı olarak “Balık Kılçığı Diyagramı” olarak da adlandırılmaktadır. Sebep Sonuç Diyagramları problem çözme ve süreç geliştirmede çalışan takımların en çok kullandıkları kalite araçlarından birisidir. Diyagram, hangi sebeplerin hangi sonucu meydana getirdiğini açıklamada etkili bir araçtır. Grubun problemin içeriğine odaklanmasını sağlar. Problem hakkındaki grup bilgisinin ortaya çıkmasını sağlar.

26 Kullanıldığı Yerler Problemin Muhtemel Nedenlerin Belirlenmesi: “Sebep-Sonuç” diyagramının en sık kullanıldığı problem çözme aşaması, olası nedenlerin saptanmasıdır. Beyin Fırtınası sonucu elde edilen olası nedenlerin sistemli bir dökümünün ve sınıflandırılmasının yapılmasında ve ilişiklendirilmesinde kullanabileceği gibi; sürecin veya sorunun dikkatle incelenmesi, anlaşılması sonucu elde edilen bilgilerin sınıflandırılmasında ve ilişiklendirilmesinde de kullanılabilir. Çözümlerin oluşturulmasında, tasarım çalışmalarında: Sorunun çözülmesinde veya işlenen gelişmeyi sağlayacak “eylem” ve “değişikliklerin” saptanmasında kullanılabilir. “Sebep-Sonuç” diyagramı ile olası “çözüm” ve “değişiklik”leri sistemli bir şekilde göstermek mümkündür. Çözümlerin hayata geçirilmesinde: Genellikle tepki odaklarının ortaya konmasında, olası uygulama sorunları ve önlemlerinin belirlenmesinde faydalı olabilecek bir tekniktir. Diğer: Sebep-Sonuç Diyagramı her türden neden-sonuç ilişkisini (karşılıklı ilişkiler) göstermek için kullanılabilir. Örneğin; yapılan bir hata ve yol açabileceği sonuçlar konusunda eğitici bir materyel olarak kullanılabilir.

27 Sebep Sonuç Diyagramının Faydaları
Sorunların üzerine giden aktif bir yönetimi geliştirir. Diyagramın hazırlanması iletişimi güçlendirir. Herkesin dikkatini bir noktaya toplamasını sağlar. Başlı başına eğitici bir çalışmadır, herkesin bilgisini geliştirir. Verilerin toplanmasını ve konuya bilimsel yaklaşmayı sağlar. Konuya hakimiyeti sınamak için oldukça iyi bir tekniktir. Tüm sorunlara uygulanabilir.

28 Temel Kılçıklar Problemin ana sebepleri temel kılçıklar olarak belirlenir. Bu ana kılçıkları şöyle ifade edebiliriz. Man Machine Medium Material Method Management Measurability İnsan Makine Çevre Malzeme Yöntem Yönetim Ölçülebilirlik

29 Kılçık Diyagramın Oluşturulması
Sorun, balık kılçığının baş tarafına yazılır. Sorunun olmasına sebep olan faktörler önem sırasına göre tek tek balık kılçığının yan kılçığına yazılır. Yazılan faktörlerin altına alt faktörler sıralanır, incelenir, soruna katkıları belirlenir.

30 Kılçık Diyagramının Hazırlanışı
Kılçık diyagramı hazırlamak için sorunun sebeplerini araştırmaya yönelik bir beyin fırtınası toplantısı yapılır. Bu toplantıda elde edilen fikirlerden hareketle sorunun sebepleri belirlenir. Soruna sebep olan ana faktörler, alt faktörler ve alt faktörlerin alt faktörleri düzenli bir şekilde dizilir. Bu verilerden hareketle kılçık diyagramı dizayn edilir. Bir tekstil işletmesinde hataların %1’e indirilebilmesi için yapılan beyin fırtınası sonucu sorunun ana sebepleri malzeme, personel, metot ve makine olarak belirlenmiştir. Daha sonra, çalışanların fikirleri çerçevesinde ana sebeplerin alt sebepleri belirlenmiştir.

31 Kılçık Diyagramının Hazırlanışı
SORUN: Hataların %1’e indirilmesi Sorunun Sebepleri ve alt sebepleri Makine Yeni Parça temini Bakım Yenisi alınmıyor Personel Vasıfsız Yorgun Fazla çalışıyor Dikkatsizlik Motive eksikliği İşyeri kapanma korkusu Malzeme İplik kalitesi Kumaş kalitesi Alımı başka birim yapıyor Metod TKY’ne karşı direnç Çizim Dikkatsizlik Kesim Bilgisayarlı kesim yok

32 Örnek Kılçık Diyagramı
Bircan H., Gedik, H

33 Pareto Analizi Pareto diyagramları bir problemi oluşturan sebeplerin ne olduklarını ve önem derecelerini belirlemek için kullanılan grafik tekniklerdir. Bir işletmenin sorunlarının %80’i, belirlenen olası nedenlerin %20’sinden kaynaklanmaktadır. Sorunların hepsini ortadan kaldırmaya çalışmak yerine sadece A grubu olarak tanımlanan % 20’lik sebep grubuna odaklanıldığında, sorunların %80’ini ortadan kaldırmak mümkün olabilmektedir. Ondan sonra B grubu sebeplere odaklanılmakta, en son ve vakit varsa C grubu nedenlere yoğunlaşılmaktadır, çünkü bu grup nedenleri ortadan kaldırmanın getirisi oldukça düşüktür. Pareto Analizi, işletmedeki makinelerde meydana gelen duruşların sebeplerini araştırmada, stok kontrolünde, enerji tasarrufunda, güvenlik, verimlilik, pazarlama, satın alma, dağıtım, satış analizi, atık azaltma, mamul çeşidi, malzeme tedariki ve başarıyı izlemek gibi çok çeşitli alanlarda kullanılan bir sorun çözme tekniğidir.

34 Pareto Analizi Bir mamulde bulunması mümkün tüm hataların aynı önem derecesine sahip olduğu söylenemez. Pareto analizi değişik sayıdaki önemli sebepleri, daha az önemli olan sebeplerden ayırmak için kullanılan bir tekniktir. Bu teknik bir olayın sütun grafiği yardımıyla gösterilmesi ve karşılaşılan problemin veya konunun en önemli sebebi üzerinde dikkatin yoğunlaştırmasını sağlayarak önceliklerin belirlenmesine yardımcı olur. Burada sütun grafiği frekansı en fazla olandan en az olana doğru dizilerek çizilmektedir. Grafiğin yatay eksen sorunun sebeplerini gösterir. Dikey eksenler sol tarafı frekansları, sağ tarafı yüzdelik frekansları gösterir.

35 Pareto Diyagramı Örneği
Örnek: Bir Bilgisayar Firması, ürettiği bilgisayar modelinde sürekli olarak problemlerle karşılaşmaktadır. Firma çalışanları Pareto Analizi yardımıyla, çeşitli sorular sorarak problemin sebeplerine inmeye çalışmaktadır. Bu çerçevede ilk olarak, problemlerin en çok bilgisayarın hangi parçasında görüldüğü sorulmuştur. Bu soruşturma kapsamında aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir.

36 Pareto Diyagramı Örneği
Sorun Sebebi Problem Sıklığı % Kümülatif % Sorun Grubu Monitör 92 54 A Klavye 43 25 79 İşlemci 15 9 88 B Yazıcı 7 4 CD sürücü 5 2,9 94,9 DVD sürücü 3 1,8 96,7 C Sabit disk 2 1,2 97,9 Hoparlör 1 0,7 98,6 USB girişi 99,3 Kasa 100 Toplam 170

37 Pareto Diyagramı Örneği

38 Pareto Diyagramı Örneği
Pareto diyagramından görüldüğü gibi ana sorun (A grubu sorunlar) monitör ve klavyededir. Bu aşamadan sonra öncelikle monitördeki, sonra da klavyedeki sorunların nedenleri bulunup ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Yani bu sorunların sebepleri için de yeniden pareto analizi uygulanarak sorunu ortadan kaldırabilmek için ana nedenler belirlenir. Monitör için ilk parça testi en önemli sorundur. Öncelikle bu sorunun giderilmesi gerekir. Aşama Problem Sıklığı % Kümülatif % Sorun grubu İlk parça testi 70 79 A Montaj sürecinde 11 13 92 B Parçaların montaj sonrası kontrol 5 6 98 C Son Kontrol 2 100 Toplam 88

39 Serpilme Diyagramları
Sebep – Sonuç Diyagramları, bir sonucu etkileyebilecek olası sebepleri gösterir. Fakat hangi yönde ve derecede olduklarını belirtmezler. Söz konusu eksikliği gidermek amacı ile , sonuç olarak kabul edilen karakteristiğe ve sebeplerden biri yada bazılarına ilişkin veriler derlenerek grafik üzerinde işaretlenmeleriyle elde edilen grafik Serpilme Diyagramı ( Scatter Diagram) olarak adlandırılır. Böylece ele alınan sebep ve sonuç birer değişken olarak tanımlanırsa, iki değişken arasındaki ilişkinin (korelasyon) yön ve derecesi görülebilir. Serpilme diyagramları iki değişken arasındaki ilişkiyi gösterdiklerinden birinin kontrol altına alınması ile diğerinin nasıl davranabileceği de kestirilebilir. Karşılaşılabilecek bazı serpilme diyagram örnekleri aşağıdadır.

40 Serpilme Diyagramı Şekil a) İki değişken ilişkisiz b) Pozitif doğrusal kuvvetli ilişkili c) Negatif doğrusal kuvvetli ilişki d) ve e) çok düşük korelasyon e) zayıf korelasyon ancak gölgeli alan sebebiyle korelasyon yüksek görünür.

41 Serpme diyagramıyla değişkenler arasındaki ilişkinin yönünün belirlenmesine karşın derecesi sayısal bir değerle ifade edilemez. Korelasyon Analizi ile bu ilişkinin derecesi de sayısal olarak belirlenebilir. Her iki eksenin de ayrı birer değişkenin bulunduğu serpilme diyagramında genellikle(X) ekseni Sebep, (Y) eksenine ise Sonuç değişkeni işaretlenir. Eğer tekrarlanan değer varsa, o noktayı tekrar sayısı kadar çember içine alınır. İşaretlenen noktaların nasıl biçimlendiğine dikkat edilir. Diyagramdaki serpilmenin yönü ve yoğunluğu, bu iki değişken arasındaki ilişkinin de gücünü belirtir.

42 Histogramlar Belli bir kalite karakteristiğinin nasıl dağıldığını sütun grafikleri şeklinde gösteren grafiklere histogram adı verilir. Ölçülen karakteristiğin değerleri uygun sınıf aralıklarına bölünerek her sınıfa düşen eleman sayıları belirlenerek bir bölünme serisi (gruplanmış seri) elde edilir. Bu grafiğin yatay ekseni değer aralıklarını dikey eksen ise frekansları gösterecek şekilde çizilir. Elde edilen histogram grafiği ilgili karakteristiğin dağılımınının sınırlarını, sıklıklarını ve frekans dağılımının normal ya da çarpık olup olmadığını gösterir. Histogram grafiğinin şekline bakarak ilgili çeşitli yorumlar yapmak mümkündür.

43 Histogramlar Bunun sebebi, ölçümler yapılırken veya histogram hazırlanırken hataların yapılmasıdır. Yapılması gereken, sınıf sayısının değiştirilmesi, ölçme aletlerinin ve okuma metotlarının kontrol edilmesidir. Histogramın şeklinin parçalı olması Verilerin iki ayrı makineden gelmesi, değişik kalite kontrol elemanlarının tespit ettiği veriler olması veya iki farklı ölçü aletinin kullanılmasından olabilir.

44 Histogramlar İki modlu histogram: Bunun nedeni iki ayrı üretim sürecinin kullanılmasıdır. Grubun dağılımı incelenmeli ve her grup için ayrı histogram yapılmalıdır. Soldan sağa doğru azalan bölünme: Bu durum söz konusu numunelerin muhtemelen rasgele seçilmemesinden kaynaklanır.