ATASÖZLERİ VE DEYİMLER ÇALIŞMAKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ

... konulu sunumlar: "ATASÖZLERİ VE DEYİMLER ÇALIŞMAKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ"— Sunum transkripti:

1 ATASÖZLERİ VE DEYİMLER ÇALIŞMAKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ
CEM UÇAN TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ

2 Atalarımızın uzun denemelere dayanan yargılarını, tecrübelerini, bilgece düşünce ya da öğüt olarak ifade eden ve kalıplaşmış biçimleri bulunan kamuca benimsenmiş özlü sözlerdir.

3 ATASÖZLERİNİN KONUSU  Atasözlerinin konulara çoğu zaman kullanıldıkları bölgeye ve ülkeye göre değişiklikler gösterir. Türk toplumunda tarih boyunca askerlik ve çiftçilik önemli olduğu için at, it, kurt, koyun, silah ve yiğitlik konusunda Türkçe'de pek çok atasözü vardır. Buna karşın Alman atasözlerinde daha çok ayı, kartal gibi Almanya'nın sembolü haline gelmiş konulara yer verilir. Bu nedenlerle, atasözlerinde evrensel ve toplumsal düzen ile bu düzendeki iyi, kötü bütün özellikler görülür.

4 ATASÖZLERİ İLE DEYİMLER ARASINDAKİ BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR  Atasözleri ve deyimlerin birbirleriyle ortak ve birbirinden ayrılan bazı özellikleri vardır. Birbirleriyle ortak olan en önemli özellikleri, her ikisinin de toplum tarafından ortak olarak benimsenen ve kullanılan kalıplaşmış sözler olmalarıdır. Genellikle bu ortak özelliklerinden dolayı atasözleri ve deyimler birbirine karıştırılır. Oysa her ikisini birbirinden ayıran bazı önemli özellikler vardır: 

5 Deyimler bir anlatım biçimidir
Deyimler bir anlatım biçimidir. Bir kavramı en güzel, en etkili biçimde anlatmayı amaçlar. Bu nedenle de deyimlerde, atasözlerinde olduğu gibi bir öğüt verme ya da bilgece sözler söyleme çabası yoktur. Attan inip eşeğe binmek, etekleri zil çalmak, ok yaydan çıkmak, bin dereden su getirmek gibi deyimlerde herhangi bir öğüt veya yargı yoktur. Ancak, "Ağaç yaşken eğilir", "Ne ekersen onu biçersin" gibi atasözlerinde hem öğüt hem de yargı vardır. Deyimlerde ise genelde öğüt ve yargı bulunmaz. Atasözleri ile deyimleri birbirinden ayıran en önemli özellik budur. 

6 ATASÖZLERİNİN ÖZELLİKLERİ ŞÖYLE SIRALANABİLİR:
1-Halkın düşüncesini anlatır.  2-Ulusaldırlar.  3-Kişinin ruhuna hitap ederler.  4-Kesin tavırlıdırlar.  5-İnandırıcıdırlar.  6-Geniş halk kitlelerinin yüzyıllardan beri geçirdiği denemelerden ve bu denemelerden oluşan düşüncelerden doğmuşlardır.  7-Yalın sözlerdir,anlatımları açıktır.  8-Doğa olaylarının oluşunu bildirirler.  9-Ahlak aşılarlar,ahlaklı olmayı öğretirler.  10-Bir veya iki cümleden meydana gelirler. 

7 ÇALIŞMAKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ
İşleyen demir ışıldar (pas tutmaz) Durağan durumdan hareketli duruma geçmek ve çalışmak, insandaki hantallığı, isteksizliği ve uyuşukluğu söküp atar; onu canlı, yetenekli ve verimli kılar. Ruhen ve bedenen güçlendirdiği gibi, maddî yönden de kazançlı yapar. Aç ayı oynamaz Kendisinden iş beklenilen kimseden emeğinin karşılığı esirgenmemelidir; insan ya da hayvan olsun, çalışan mutlaka doyurulmalıdır. Açık ağız aç kalmaz Çalışan, didinen, ne istediğini bilen, bıkmadan usanmadan bunu dile getiren kişi geçim yolunu bulur; muhtaç duruma düşmez, aç kalmaz.

8 Açın gözü ekmek teknesindedir İnsanın tek amacı, öncelikle kendisi için gerekli, yaşaması için zorunlu olan, yokluğunu çektiği şeyi elde etmektir. Akan su yosun tutmaz Bilinen bir şey ki, devamlı akan su kendini ve yatağını temiz tutar; hareketsiz ve birikinti hâlinde olan su da aksine mikrop ve pisliği bünyesinde taşır.turkeyarena.com Denebilir ki hareketlilik, canlılık ve çalışkanlık insanı canlı ve üretken yapar; iyimser kılar, kötülükten uzak tutar, düşkünlüğünü önler; böylece de o insan hem kendine, hem de başkalarına yararlı olur.

9 Yatan aslandan, gezen tilki yeğdir Çok güçlü olupta çalışmayan, soylu olupta birşeyler üretmeyen, tembel tembel oturupta onun bunun sırtından geçinen kimselerden, boş oturmayan ve geçimini sağlamak için uğraşan kimseler daha iyidir.

10 ÖZET ATASÖZLERİ : Atalarımızdan günümüze kadar ulaşan,belirli bir yargı içeren,söyleyeni belli olmayan düz konuşma içinde kullanılan sözlerdir. BELLİ KONULARDA OLABİLECEĞİ GİBİ ÇALIŞKANLIKLA ALAKALI ATASÖZLERİ DE VARDIR..

11 Kaynakça Dersimiz - Bilimsel. (2012, Aralık Pazartesi). Aralık Pazartesi, 2012 tarihinde Dersimiz: adresinden alındı Edebiyat Fakültesi - Deyimler. (2012, Aralık Pazartesi). Aralık Pazartesi, 2012 tarihinde Edebiyat Fakültesi: adresinden alındı Turkey Arena - Türkçe Edebiyat. (2012, Aralık Pazartesi). Aralık Pazartesi, 2012 tarihinde Turkey Arena: adresinden alındı