Gemi Zabitleri ve Kaptanları İçin Yangınla Mücadele Eğitimi :

... konulu sunumlar: "Gemi Zabitleri ve Kaptanları İçin Yangınla Mücadele Eğitimi :"— Sunum transkripti:

1 Gemi Zabitleri ve Kaptanları İçin Yangınla Mücadele Eğitimi :
Probleme Dayalı Öğrenim Yaklaşımı Selçuk NAS, Serim PAKER Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Yüksekokulu

2 Giriş Gemi yaşamı, devamlı olarak acil çözüm bekleyen problemlerle karşılaşılan bir yaşamdır. Problemin varlığından önce, problemi tanımlamak ve çözüm bulmak güverte zabitin kazanması gerekli olan en önemli becerilerden biridir. Güverte zabiti mezuniyeti ile birlikte karar verici konumuna gelir. Bu aşamada kendi mesleğinin gereklerini yerine getirmesi beklenir. Yanlış veya kötü karar vermek için hiçbir şansı yoktur...

3 Giriş Denizde meydana gelen kazaların istatistikleri bize insan hata payının çok yüksek olduğunu işaret etmektedir. Bu aşamada denizcilik sektörünün en önemli problemi insanların yanlış veya kötü kararlarını minimize etmektir. Bunun için doğru ve hızlı karar verme, kazanılması gerekli en önemli beceri haline gelmiştir.

4 Giriş Günümüzde denizcilik eğitimi bilinen klasik eğitim taban ve metotlarına dayandırılmıştır. Halbuki denizcilik eğitiminin açık bir sistem olarak tüm değişimlere uyum gösterecek hassasiyete sahip olması gereklidir. Özellikle de denizcilik eğitimi sektörünün beklentilerine anında cevap verebilecek yapıya sahip olmalıdır.

5 PDÖ’nün Tanımı Probleme Dayalı Öğrenim Öğrenciye problem çözme becerisinin kazandırıldığı bir eğitim metodur. [Schmid 1983] PDÖ’nün yapısı oluşturulurken ilk hedeflenecek amaçlar, Bilgi Beceri Davranış olmalıdır.

6 PDÖ’nün Tanımı Planlanan ve sıralanan öğrenme hedefleri öğrenciye problem olarak gerçek hayat senaryosu içerisinde sunulur. Oturumlar küçük guruplar halinde tasarlanır. Öğrenciler öğrenme hedeflerini sunulmuş olan senaryodaki probleme dayanarak kendileri belirler. Öğrenciler bilgilerini paylaşarak problemin sağladığı çok yönlü düşünme ortamı içerisinde yeni bilgiler edinir.

7 PDÖ’nün Tanımı Bu süreç içerisinde, oturumlar arasında
Laboratuar uygulamaları Simülatör eğitimleri Sunumlar Alan çalışmaları Ve diğer destekleyici eğitim aktiviteleri ile önceden senaryo içerisinde planlanarak belirlenen kazanılması gereken beceri ve tutumlar uzman eğitimcilerce yerine getirilir.

8 PDÖ’nün Tanımı PDÖ müfredatının klasik dersler gibi bir müfredat yapısı yoktur. PDÖ senaryoları ve yapısı öğrencilerden gelen geri bildirimler sayesinde devamlı olarak yenilenmekte ve yaşayan bir sistem haline gelmektedir. Öğrenci sistemin sigortası gibidir. Sistemin eksik gördüğü yönlerini yeri geldiğinde acımasızca eleştirerek sistemi merak uyandıran ve kendine maksimum kazanç sağlayacak hale getirmek için zorlar.

9 Yangınla Mücadele Eğitimi
Gemilerdeki acil durum ve prosedürleri uluslararası Denizde Can Güvenliği (SOLAS) sözleşmesi ile belirlenmiştir. Dünya Denizcilik Örgütü (IMO), dünyadaki denizcilik eğitimini STCW sözleşmesi ile standart hale getirmiştir. Gerek SOLAS gerekse STCW acil durum ve özellikle de Yangınla Mücadele eğitimine reactive tabanlı yaklaşarak buna göre de eğitim programları önermiştir. Bizim sorumuz veya ana problemimiz ise; Karar verici olarak yetiştirdiğimiz zabit adaylarını Yangın Savaşçısı olarak mı yoksa Yangın Önleyici olarak mı düşünmeliyiz.

10 Gemi Operasyonlarında Eğitimin Rolü
GEMİ OPERASYONU ACİL MÜDAHALE KAZA ÇIKTI SÜREÇ RİSK TABANLI KARAR VERME NATURALISTIC KARAR VERME KARAR TİPİ RİSK YÖNETİMİ Risk Değerlendirme Risk Kontrolü (plan) Risk Denetimi Katılım (Davranış, vb.) KRİZ YÖNETİMİ Uyum Hazırlanma Eğitim Kaynak geliştirme Bigi Yönetimi YÖNETİM TÜRÜ PROACTIVE EĞİTİM REACTIVE EĞİTİM GEREKLİ EĞİTİM

11 “Risk Temelli Karar Verme” aşağıdaki soruları kullanır
“Risk Temelli Karar Verme” aşağıdaki soruları kullanır. Karar verme sürecinde de aşağıdaki soruların cevaplarını kullanır. [ Bert M. ] : Yanlış giden ne olabilir? Muhtemel potansiyel problem nasıl meydana gelebilir? Potansiyel problemin şiddeti ne olabilir? Potansiyel problemin riski idare edilebilir düzeydemidir? Riski azaltabilmek için ne yapılmalı-yapılabilir?

12 Yangın Mücadele Eğitimi ve PDÖ
PDÖ eğitimine uygundur. Güvenlik Kültürü oluşturabilmek çok uygundur. Tüm güvenlik konuları entegre edilebilir. Proactive tabanlı eğitim olarak geliştirilebilir. Mesleksel beceriler yardımıyla Reactive tabanlı eğitim gerekleri de yerine getirilebilir. Özel bir öğrenim kaynakları laboratuarına veya modeline ihtiyaç duyar. (Oyun Bahçesi)

13 Özel Öğrenim Laboratuarı - Modeli
Yangın eğitimi için gerekli olan özel öğrenim laboratuarı – modeli aşağıdaki özellikleri taşımalıdır. 40’ konteyner (yangın pompası montajı yapılmalı) 30 m3 kapalı mahal, aşağıdakileri ihtiva etmeli, Alev Penceresi, Sabit CO2 sistemi, Sabit Foam sistemi, Havalandırma pencereleri, Sabit yakıt devresi. Dedektörler, Yangın İstasyonları, CO2 Kutusu, Sprinkler, etc. 4 m2 lik açık hava yangın havuzu. Sabit köpük topları. Diğer yangın ekipmanları. 8 m3 lük ambar modeli ve sabit CO2 sistemi. Can Filikası yangın havuzu.

14 40’ Yangın Konteyneri

15 Alev Kapakları Alev Kapakları

16 Yakıt Tankı Yakıt Borusu Yakıt Hattı

17 Havalandırma Kapakları
Ağırlık Kontrolü Havalandırma Kapakları Yapısal Elemanlar Havalandırma Kapakları

18 Sintine Borusu Sintine Tankı Sintine

19 Alev Penceresi Pencereler

20 Elektirik Elemanları No1 Alarm Light No1 Light Alarm Horn No2 Light
3 No2 Light 2 Alarm Panel No3 Light Illumination Panel Fixed CO 2 Control Panel Elektirik Elemanları

21 Foam Line Foam Tank Köpük

22 CO 2 Tubes and Lines Pilot Tube Fixed CO 2 control panel CO2

23 Yangın Pompası ve Hattı
Level Gauge Water Tank Buoy Preasure Gauge Main Valve Pomp Control Cabin Fire Valve Hose Box Fire Line Yangın Pompası ve Hattı

24 Özel Öğrenim Laboratuarı - Modeli

25 Amaçlar Çalışmada amaç karar verici olarak gemilerde çalışan makine ve güverte zabitlerinin algılamalarını ölçmektir. Bu çalışmada gemi yangınlarının nedenlerini farklı sorumlulukları olan ve farkı konularda karar verme durumunda olan güverte ve makine zabitlerinin algılama farkları olup olmadığı saptanmaya çalışılacaktır. Meydana gelebilecek algılama farkları, farklı operasyonlardan sorumlu olan zabitlerin yangınla mücadele eğitimlerinin PDÖ yapısına uygunluğunu ortaya koyacaktır.

26 Hypothesis Ana Hipotez:
H1: Gemi yangınlarının nedenleri güverte ve makine zabitleri tarafından farklı algılanmaktadır. GÜVERTE ZABİTİ MAKİNE ZABİTİ YANGIN NEDENLERİ KARŞILAŞTIRMA H11 : Yangın Önlemlerine Uyma H12 : Yangın Riskini Algılıyamama H13 : Yangın Riski Değerlendirilmesi . H13 : Yorgunluk

27 Metodoloji Anket Tasarımı:
Hipotez testi için geliştirilen anket dört bölümden ibarettir. 1) Profil Bilgileri 2) Gemideki Yangın Riskli Bölümler 3) Makine Dairesi Yangın Riski Değerlendirmesi 4) Gemi Yangınları Nedenleri Denek: STCW uluslararası sözleşmesinin A bölümü VI-3 kısmı gereğince tüm zabitlerin alması gerekli olan İleri Yangın Mücadele Eğitimi kapsamında verilen kurslardaki kursiyerler denek olarak kullanılmıştır. Toplam 72 güverte ve makine kursiyeri bu çalışmaya kayılmıştır.

28 Metodoloji Katılımcıların Profili: Zabitlerin tümü okulumuzda eğitim görmek üzere gelen kursiyerlerdir. Tamamı Türk Vatandaşıdır.. Bu anket, yönlendirme açısından kursun başlangıcında yapılmıştır. Yaş Tecrübe (yıl) Eğitim Seviyesi Görevi YÖ Altı YÖ. Güverte Makine N of Valid 72 69 40 32 30 42 Missing 3 Mean / % 37,93 13,32 55,6% 44,4% 41,7 58,3

29 Metodoloji Veri Analiz Yöntemi:
Anket verileri SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) programı ile değerlendirmiştir. Hipotez için T-test kullanılmıştır. Faktör analizi ve güvenilirlik testi yapılmıştır.

30 Sonuçlar Gemideki Yangın Riski Makine Dairesi Yaşam Mahali Köprü üstü
Ambar Güverte Kuzine No of Valid 71 69 65 68 67 70 Missing 1 3 7 4 5 2 Mean 4,5352 3,4348 2,1692 3,4853 2,4328 4,2286 *5 li likert ölçeği- 1: Tamamen Katılmıyorum, 5: Tamamen Katılıyorum

31 Egzoz Valfi ve Manifodu
Sonuçlar Makine Dairesindeki Yangın Riski Atölye Jenaratör Mahali Kazan ve Kazan Mahali Sintine Baca Egzoz Valfi ve Manifodu Ana Makine Mahali Makine Kontrol Odası No of Valid 65 66 68 69 67 Missing 7 6 4 3 5 Mean 3,000 3,8182 3,7059 3,8676 3,9565 3,3582 2,4412 *5 li likert ölçeği- 1: Tamamen Katılmıyorum, 5: Tamamen Katılıyorum

32 T-test Sonuçları

33 T-test Sonuçları

34 *3 LOT : Eğitim Eksikliği *4 FRA : Yangın Riski Değerlendirmesi
*5 li likert ölçeği- 1: Tamamen Katılmıyorum, 5: Tamamen Katılıyorum *2 Standard Deviation *3 LOT : Eğitim Eksikliği *4 FRA : Yangın Riski Değerlendirmesi

35 Sonuç Ankette çıkartılmış olan gemi yangın sebepleri için oluşturulan hiporezlerden Yangın Riski Değerlendirilmesinin Yapılmaması (H12 ), Yangın nedenleri konusunda eğitim eksikliği (H15 ), İş tatminsizliğinden kaynaklanan umursamazlıklar (H17 ), Seyirde veya limanda yapılan gemi içi operasyonlarda yangın riskinin fark edilememesi (H19), Gemilerin temiz ve düzenli tutulmaması (H115 ), Risk taşıyan operasyonların armatör baskısı sonucu yapılması. (H116 ) gibi hipotezler Güverte ve makine zabitleri tarafından farklı algılanmış ve değerlendirilmiştir. Faktör Analizine göre Yangın Riski Değerlendirilmesi ve Eğitim eksikliği birinci ve en büyük ağırlıktaki faktör altında toplanmıştır. Ağırlıklı faktör gurubu ve likert ortalamaları en önemli yangın nedeni olarak proactive eğitimin eksikliğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada tüm gemi operasyonlarında risk yönetimi çerçevesinde risk değerlendirilmesinin yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır.

36 Sonuç T testinde ortaya çıkan algılama farklarına göre güverte ve makine zabitleri farklı operasyonlardan sorumlu oldukları için yangın nedenlerini farklı algılamalarını da doğal kılmaktadır. Esas doğal olmayan farklı operasyonlardan sorumlu olanlara aynı yangın eğitiminin verilmesidir. Eğitimin amacı gerçek hayata hazırlık olduğu düşünülürse, eğitimi klasik eğitimde olduğu gibi gerçek hayattan kopartmak mantıklı gelmemektedir. Her gemi operasyonunda farklı yangın riski değerlendirilmesi yapma gereği ortada iken farklı yangın eğitimi metotları gerektiği de ortaya çıkmaktadır. Herhangi bir operasyonla ilgili öğrenimde gerçek hayatın çok boyutlu yapısı gibi bu operasyonun da tüm boyutlarına (hukuki, ekonomik, güvenlik, çevre....vb) ulaşılması gereklidir. Probleme Dayalı Öğrenim bu amaç için en ideal yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.