Saydam 1 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Anadolu’da Çalıştayı Eğitim Notları Mustafa Akgül, M. Ufuk Çağlayan Ethem Derman,

... konulu sunumlar: "Saydam 1 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Anadolu’da Çalıştayı Eğitim Notları Mustafa Akgül, M. Ufuk Çağlayan Ethem Derman,"— Sunum transkripti:

1 Saydam 1 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Anadolu’da Çalıştayı Eğitim Notları Mustafa Akgül, M. Ufuk Çağlayan Ethem Derman, Attila Özgit 23 Mart 2003, v1.0

2 Saydam 2 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Genel Bakış Eğitim 1 : Internet Nereden Nereye ve Internet Kullanımı I Eğitim 2 : Internet Kullanımı II Eğitim 3 : Internet Teknik Temelleri Eğitim 4 : LINUX ve Internet Servisleri

3 Saydam 3 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim 1: Internet Nereden Nereye ve Internet Kullanımı I Internet’in Gelişimi Giriş Bilgileri Web Kullanımı ve Bilgiye Erişim Web Temelli Elektronik Ticaret

4 Saydam 4 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim 2: Internet Kullanımı II Internet Adresleri, Alan Adı Sistemi Elektronik Posta ve Listeler Sohbet Dosya Aktarımı, Uzaktan Erişim Internet’e Erişim Alternatifleri

5 Saydam 5 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim 3: Internet Teknik Temelleri Fiziksel Bağlantılar Yerel Alan Ağları ve Ethernet Internet Mimarisi Katmanlarına Genel Bakış : - Internet Katmanı - Transport Katmanı - Uygulamalar Katmanı

6 Saydam 6 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim 4: LINUX ve Internet Servisleri LINUX’un Basit Kurulumu LINUX ve Internet Servislerinin Kullanımı: Web Tarayıcı, Elektronik Posta LINUX ve Internet Servislerinin Sunumu: Web Sunucu, Elektronik Posta Örnek bir Uygulama : Web ve Veri Tabanı

7 Saydam 7 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet’in Gelişimi - 1 Arpanet –ABD Savunma Bakanlığı, İleri Araştırma Projeleri Kurumu, 1957 –Analog telefon iletişimine alternatif olarak bilginin sayısal paketler halinde gönderilmesi kavramı, 60’lı yıllar (datagram) –Bilgisayar iletişimi için TCP/IP modelinin önerilmesi (1974), askeri projelerde kullanım

8 Saydam 8 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet’in Gelişimi - 2 NSFNET –ABD, Ulusal Bilim Vakfı’nın (NSF) 1984’de askeri proje yapmayan üniversite ve kurumlara ARPANET alternatifi sunması ve Internet –Önce 56Kbps ve 1.5Mbps daha sonra 45 Mbps hızında bağlantılar, MERIT, MCI, IBM konsorsiyumu Ticari ağ/IP servisleri, 1990’ların başı

9 Saydam 9 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet’in Gelişimi - 3 Web kavramının bulunması, Internet servislerinde ve bilgiye erişimde patlama Bugünkü Durum –Internet servislerinin tamamen ticarileşmesi –Gigabit hızlarında bağlantılar –Internet II, Yeni Nesil Internet Yeni bir Internet mimarisi ve çok daha yüksek hızlardaki bağlantılar için için araştırmalar

10 Saydam 10 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet’in Gelişimi - 4 Türkiye’deki Durum - 1 –X.25/TURPAK, EARN/BITNET –İnternet’e ilk IP bağlantısı : ODTÜ/TÜBİTAK, 64Kbps, 12 Nisan 1993 –Boğaziçi, Ege, İTÜ, Bilkent gibi üniversitelerin IP bağlantıları –1996’dan bu yana, tüm üniversiteleri birbirine bağlayan TÜBİTAK ULAKNET omurgası

11 Saydam 11 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet’in Gelişimi - 5 Türkiye’deki Durum - 2 –1996 - 1999, Türk Telekom TURNET omurgası –Ticari Internet Servis Sağlayıcılar (ISS)’ın ortaya çıkması, hız ve erişim problemleri –Sancılı yıllar, Internet Üst Kurulu, ISS’ler derneği, Devlet’de Internet kullanımı, Kamunet –1999’dan bu yana Türk Telekom TTNet omurgası, Telekomunikasyon Kurumu, serbest piyasaya geçiş (2003 sonu)

12 Saydam 12 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları İlgili Organizasyonlar - 1 Internet Derneği (ISOC): www.isoc.org –Ocak 1992’den beri –Internet Mimarisi Kurulu (Internet Architecture Board, IAB) : Internet protokollerinin tasarımı, mühendisliği ve yönetiminden sorumlu, ama Internet’in işletilmesinden sorumlu değil –En önemli alt kurulu : - Internet Engineering Task Force (IETF)

13 Saydam 13 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları İlgili Organizasyonlar - 2 ICANN : The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers, www.icann.org –1998’den bu yana, Internet adreslerinin tahsisi, Alan Adı Sistemi’nin yönetimi gibi konularda kuralları koymakla sorumlu uluslararası kurum (karsız şirket) –İşletim, rekabete açık ortamda özel şirketler tarafından

14 Saydam 14 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları İlgili Belgeler Internet Drafts (tartışma amaçlı belgeler) Request for Comments (RFC, Yorum Talebi) –3000’den fazla RFC http://www.rfc-editor.org/rfc.html –Internet protokollerinin ve çalışma prensiplerinin detaylı açıklandığı teknik belgeler Tüm tartışmalar ve belgeler Internet ortamında

15 Saydam 15 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet (TCP/IP) Mimarisi Ağ Mimarisi : Yazılım katmanları ve bu katmanlar arasındaki iletişim protokolleri Internet TCP/IP Mimarisi : Dört katmanlı mimari (ISO OSI Referans Modeli yedi katmanlı) Varsayım : Ağ içinde bilgi paketlerinin iletimine güvenmemek gerekir..!

16 Saydam 16 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Mimarisi Katmanları Uygulama Katmanı Internet’i kullanmaya yarayan programlar Transport Katmanı Internet’te mesajların bir uçtan bir uca hatasız ve güvenilir bir şekilde iletimi Internet Katmanı Paketlerin iletimi, yönlendirilmesi Ağ Erişim Katmanı Paketlerin veri olarak iletimi, fizksel iletişime erişim

17 Saydam 17 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Katmanlar Arası Bilgi Aktarımı H3 H2 H1 DATA Trailer H2 H1 DATA H1 DATA DATA 4. Uygulama Katmanı, mesaj 3. Transport K, segment 2. IK, paket 1. NAL, frame H : Katman başlığı (header)

18 Saydam 18 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Bazı Internet Protokolları - 1 Ağ Erişim –IP over Ethernet, RFC-894 –IP Over ATM, RFC 1577 Internet Katmanı –Internet Protocol Sürüm 4 (IPv4), RFC-791 –Internet Protocol Sürüm 6 (IPv6) –Internet Control Message Protocol (ICMP), RFC-792

19 Saydam 19 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Bazı Internet Protokolları - 2 Transport Katmanı –Transmission Control Protocol (TCP), RFC-793 –User Datagram Protocol (UDP), RFC-768 –Real Time Protocol (RTP) Uygulama Katmanı - Altyapı –Routing Information Protocol (RIP), RFC-1058 –Border Gateway Protocol (BGP), RFC-1267 –Domain Name System (Alan Adı S.), RFC-1035

20 Saydam 20 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Bazı Internet Protokolları - 3 Uygulama Katmanı - Kaynak/Bilgi Paylaşımı –Dosya Aktarımı (File Transfer Protocol, FTP), RFC-959 –Uzaktan Kullanım (TELNET), RFC-854 –WEB: Hypertext Transport Protocol, HTTPv1.1. RFC-2616, HTMLv2, RFC-1866 –Simple Mail Transfer Protocol (SMTP), RFC-821 Post Office Protocol (POP3), RFC-1225 –Mesaj Formatları, RFC-822. Çoğul Ortam Mesajlar (Multipurpose Internet Mail Extensions, MIME), RFC- 1341

21 Saydam 21 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet’te Bilgiye Ulaşım Web Erişimi ve Arama Motorları Dosya Aktarımı (ftp) Uzaktan Kullanım (telnet)

22 Saydam 22 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Web - 1 Web of linked/hypertext documents TimBerners-Lee, CERN, 1989 and 1991 Mosaic browser, Marc Andreessen, NCSA, 1993 (later Netscape Corp.) WWW Consortium (MIT, CERN)

23 Saydam 23 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Web - 2 HTML, Hyper Text Markup Language HTTP, Hyper Text Transport Protocol HTTP Server (Apache, etc.), Web Browsers

24 Saydam 24 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Web - 3 Secure Socket Layers (SSL) was developed by Netscape Communications Secure-HTTP (S-HTTP) running over SSL SSL supports several cryptographic algorithms to handle authentication and encryption

25 Saydam 25 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Web - 4 Writing web pages in HTML URL’s : http://baam.boun.edu.tr/netlab/netlab.gif Mark-up commands to describe how a document should be formatted Headings, paragraphs, lists, fonts, forms, etc.

26 Saydam 26 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Web - 5 Web - database interaction To enter/retrieve web info to/from databases CGI scripts, PERL programming language PHP Hypertext Preprocessor is a server-side HTML embedded scripting language.

27 Saydam 27 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Web - 6 Java Programming Language Developed at Sun Microsystems applets : small Java programs in web pages To create active, dynamic web pages Object oriented, but simple language Many object libraries available Java VM. Performance problems

28 Saydam 28 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Arama Motorları ??

29 Saydam 29 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Güvenlik Sorunları ??

30 Saydam 30 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Elektronik Ticaret ??

31 Saydam 31 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim 2: Internet Kullanımı II Internet Adresleri, Alan Adı Sistemi Elektronik Posta ve Listeler Sohbet Dosya Aktarımı, Uzaktan Erişim Internet’e Erişim Alternatifleri

32 Saydam 32 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi (Domain Name System, DNS) - 1 Bilgisayaraların sembolik isimleri ile numaraları arasındaki ilişkiye düzenleyen sistem akgul.bilkent.edu.tr sembolik adı 139.179.20.11 IP nosuna karşılık gelir. DNS sistemi düzgün çalışmazsa İnternet çöker! makina isimleri akılda kalır

33 Saydam 33 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 2 Makina isimleri - 2 Her bilgisayarın, insanın, ve “nesnenin” adresi vardır ve bu DNS ile ilintilidir Protokoller makina adını şart koşmaz makina isimleri IP numaralarına döndürülür

34 Saydam 34 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 3 Domain (alan) ve altalanlar - 1 kavramsal bir birim içindeki makinaları ve altbirimleri belirler Örgütsel, cografi, ülkesel bölünmeleri gösterir:.tr,.us..de. com, edu, org, gov, com.tr, bel.tr, k12.tr gibi

35 Saydam 35 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 4 Alanlar ve altalanlar - 2 bir alan kendi altalanlarını istediği gibi oluşturmakta tam yetkilidir. Bu bölünme fonksiyonel, bölgesel vs olabilir Alan ve altalan isimleri de IP ye dönebilir, ama asıl önemlisi o alan içindeki servisler ve makinalar hakkında bilgi verir

36 Saydam 36 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 5 Root JPGRTRUKUSA govcom milgovnetedu metuboun cccmpe orfoz cc

37 Saydam 37 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 6 Bir makinanın tam adı (FQDN) ilgili tüm alan ve altalan bilgisini içerir: palamut.cmpe.boun.edu.tr, akgul.bcc.bilkent.edu.tr sembolik isimler ilgili IP degişiminden bağımsızdır, DNS sistemi bu saklar

38 Saydam 38 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 7 isim  IP degişimini DNS sistemi NS sunucuları ile sağlar DNS sistemine ek olarak yerel olarak dosyalar ve NIS gibi sistemler çalışır NS sunuculari hiyararşik bir şekilde sorgular, cache’de tutar ve bunu paylaşırlar

39 Saydam 39 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 8 DNS servers (DNSS’s) - 1 A host contacts its immediate DNSS for the translation of an arbitrary name, the request is routed in the DNSS hierarchy until a DNSS in the hierarchy has the proper translation record.

40 Saydam 40 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 9 DNS servers (DNSS’s) - 2 Intermediate DNSS’s remember (cache) the most recent translations DNSS’s use UDP to talk to each other.

41 Saydam 41 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 10 DNS Translation Example : palamut.cmpe.boun.edu.tr attempts to resolve the IP address of, say www.lufthansa.de by contacting the DNSS for cmpe or boun domains.

42 Saydam 42 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Alan Adı Sistemi - 11 DNS Translation Example (continued): Request is routed to tr DNSS, then to one of the top level domain DNSS’s (in US), then to de DNSS (assume it has the record), then all the way back to boun DNSS and to palamut.cmpe.boun.edu.tr

43 Saydam 43 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta - 1 A very frequently used application E-mail clients E-mail servers E-mail gateways Mailboxes on e-mail servers

44 Saydam 44 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta - 3 Examples: TCP/IP e-mail RFC 822 message formats SMTP (RFC 821) RFC 822 Extensions MIME (RFC 1521) POP (Post Office Protocol) POP3 (RFC 1725) IMAP

45 Saydam 45 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta - 4 Server software: Sendmail, postfix,qmail Client software : Outlook, Eudora, etc.

46 Saydam 46 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta - 5 Two methods of secure electronic mail: PGP and S/MIME PGP : Work of a single person, Phil Zimmermann –Digital signatures: DSS/SHA or RSA/SHA –Encryption : CAST or IDEA or Triple DES with one-time session key, also DH and RSA –ZIP and Radix-64 conversion

47 Saydam 47 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta - 6 S/MIME : Secure/Multipurpose Internet Mail Extensions –A natural follower of RFC822 and MIME –Envelope Concept –SHA-1 preferred, also MD5 –Signatures : DSS & RSA with 512 to 1024 bits –Message encryption : One time keys, Triple DES and RC2/40 bits

48 Saydam 48 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta - 9 SMTP over TCP/IP, UUCP and local mail are three distinct facilities that enable users exchange mail messages, but they also create problems since they are incompatible mail delivery systems. “sendmail” eliminates the confusion created by multiple mail delivery systems.

49 Saydam 49 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta Listeleri - 1 List servers : LISTSERV & majordomo Special e-mail servers to auto distribute e- mail to a large group of users subscribe, unsubscribe, distribute, archive operations. moderated/not moderated lists ???

50 Saydam 50 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Electronik Posta Listeleri - 2 ???

51 Saydam 51 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Sohbet (Chat) - 1 ???

52 Saydam 52 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Uzaktan Erişim - 1 For local capture of display, keyboard, mouse etc. of a remote host rlogin, telnet applications, X-Windows rlogin provides interactive access to remote hosts similar to telnet.

53 Saydam 53 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Dosya Aktarımı - 1 ftp uygulaması Herkese açık dosyaların “anonim” FTP ile getirilmesi - kullanıcı adı=ananymous - şifre=elektronik posta adresi

54 Saydam 54 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Dosya Aktarımı - 2 FTP örnek: RFC getirme \> ftp ds.internic.net \> cd rfc \> get rfc-index.txt \> get rfc977.txt \> quit RFC web: http://www.rfc-editor.org

55 Saydam 55 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Türkiye’de Internet’e Erişim ??

56 Saydam 56 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim 3: Internet Teknik Temelleri Fiziksel Bağlantılar Yerel Alan Ağları ve Ethernet Internet Mimarisi Katmanlarına Genel Bakış : - Internet Katmanı - Transport Katmanı - Uygulamalar Katmanı

57 Saydam 57 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Fiziksel Bağlantılar ?? ?? : - ?? - ??

58 Saydam 58 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Yerel Alan Ağları ve Ethernet ?? ?? : - ?? - ??

59 Saydam 59 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Network Access Layer - 1 Goal : To move IP packets over –Dial-up or leased telephone lines, wireless networks, digital carriers such as E1, T1, SONET –Public switched packet services such as X.25, SMDS, Frame Relay, or ATM –LANs such as Ethernet, token ring –Any propriety networks such as SNA, etc.

60 Saydam 60 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Katmanı - 1 Main Functions –Provide datagram (packet) service to transport layer protocols TCP, UDP and to other protocols such as ICMP, PPP etc. –Routing of packets through the subnet –Congestion control –Internetworking : Connecting multiple networks

61 Saydam 61 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Katmanı - 2 Provides only connectionless (datagram) services, no VC services..! Review of packet switching (vs. message switching) (next slide) –Delivery not guaranteed –Order of packets not guaranteed –Packets may take different routes

62 Saydam 62 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 1 IPv4 packetizes each transport message by adding an IP header of min 20, max 60 bytes IPv4 Packet Header –Version #, 4 bits (Version 4 and 6) –Header length, 4 bits. Header length in bytes/4 (header always multiple of 4)

63 Saydam 63 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 4 Source/destination addresses : IP address –IP address is for the INTERFACE of a host. Multiple interfaces mean multiple IP addresses, i.e., routers. –32 bit IP address in dotted-decimal (hexadecimal) notation for ease of reading, i.e., 193.140.195.66 or 0xC1.8C.C3.42 –IP address is divided into a network number and a host number.

64 Saydam 64 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 5 IP address (continued) –IP address division is determined by the address classes A, B, C, D, E. –High order (leftmost) bits determine the address class, hence the number of bits in the network address. –Class A : Address begins with bit 0. It has 8 bit network number (range 0.0.0.0-to- 127.255.255.255), 24 bit host number.

65 Saydam 65 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 6 IP address (continued) –Class B : Address begins with bits 10. It has 16 bit network number (range 128.0.0.0-to- 191.255.255.255), 16 bit host number. –Class C : Address begins with bits 110. It has 24 bit network number (range 192.0.0.0-to- 223.255.255.255), 8 bit host number.

66 Saydam 66 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 7 IP address (continued) –Rule : Regardless of address class, all hosts on a single physical network must have the same network number, but different host numbers. –i.e., 2 hosts with IP addresses 193.140.195.66 and 193.140.196.67 (C class addresses) on the same Ethernet cable/hub (even if on different segments separated by repeaters and/or bridges) violate the above rule.

67 Saydam 67 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 7 IP address (continued) : Host number assignment conventions –Host number 0 means "this host" or "this network" (do not use). –Host number 1 is used to number gateways (router interfaces). –Host numbers with all bits 1's, e.g., 255 or 255.255, are used as broadcast addresses.

68 Saydam 68 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 8 Subnet Addresses and Masks –IP address can actually be divided into a network number, a subnet number and a host number.

69 Saydam 69 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 11 Basic IP Routing –Routing of the packets is done only by IP. –IP routes a packet by looking at only the network number part of the address, not the host number. –Goal is to simplify the routing algorithm and to reduce the size of routing tables. Note that all hosts connected to the same data link network will have the same network number.

70 Saydam 70 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 12 Basic IP Routing (continued) –Routing table entries are in the following form. 193.140.192.0193.140.196.1U 199.144.191.0193.140.197.1U default193.140.195.1U –A router examines a packet header as it passes through. Source and destination IP addresses do not change.

71 Saydam 71 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 13 Basic IP Routing (continued) –A router decrements the TTL field and if zero, discards the packet and sends an ICMP time expired message to the source IP address. –A routing protocol is used to update routing tables at each routing node of the network. Routing protocol enables routers to find out the most effective route to a certain destination network.

72 Saydam 72 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Internet Protocol - 14 Basic IP Routing (continued) –Routing protocol (RIP, BGP) is not part of IP. IP performs actual routing although IP does not know how routing tables are built. Routing protocols build routing tables.

73 Saydam 73 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları DHCP DHCP : Dynamic Host Configuration Protocol, RFC2131 –DHCP provides complete network configuration/parameters in addition to IP address assignment and remote boot of an OS. –Permanent, time-limited, manual IP addresses –DHCP server

74 Saydam 74 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları ICMP - 1 Internet Control Message Protocol, RFC- 792. ICMP uses IP. About 12 ICMP messages. Destination Unreachable Message : A router cannot locate destination host. Time Exceeded Message : Routers use it to inform hosts about packets discarded when packet TTL value reaches 0.

75 Saydam 75 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları ICMP - 2 Echo Request/Reply, Timestamp Request/Reply Messages : To check if a host is alive, or to measure delays on a route. Basic messages behind ping utility. High volume of ICMP messages may indicate bad network.

76 Saydam 76 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları IPv6 - 1 Many problems associated with IPv4 –Inefficient address space –Address space hierarchy –Problems with multicasting and security –No service quality parameters –Mobile hosts

77 Saydam 77 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları IPv6 - 3 IPv6 Header (continued) –Source and Destination Addresses : Each 128 bits (16 bytes). Insufficient address space problem is solved.

78 Saydam 78 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Transport Katmanı - 1 Issues and services –TL provides end to end services to hosts. –TL entities exchange segments between socket numbers (TSAPs). –TL enhances the quality of service (QoS) of the underlying network layer, namely IP and provides flow control and error recovery. –Connection oriented and connectionless services (TCP and UDP)

79 Saydam 79 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP - 1 TCP Header : Fixed 20 bytes –Source port and destination port numbers, each 16 bits. First 1024 ports are reserved. –Segment sequence number, 32 bits. Relative byte offset of the first byte of current messsage. –Segment acknowledgment number, 32 bits. Relative byte offset of the last byte of ack'ed messsage.

80 Saydam 80 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları User Datagram Protocol UDP - 1 Unlike TCP, UDP is packet oriented, has no ack facility, no guarantee of UDP packet delivery or ordered delivery. Better suited to support client/server model. UDP is used by application level protocols and services such as Remote Procedure Call (RPC), NFS, DNS and RIP.

81 Saydam 81 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları User Datagram Protocol UDP - 2 UDP Header : Fixed 8 bytes –Source port and destination port numbers, each 16 bits. –Data length, 16 bits. –Checksum, 16 bits UDP data, max 64Kbytes, follow the header.

82 Saydam 82 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Other Transport Protocols - 1 Real Time Transport Protocol (RTP) –RFC 1889 –For real time multimedia applications such as Internet radio, television, telephony etc. –RTP runs over UDP, therefore it is not exactly a transport protocol. RTP offers generic, application independent services to multimedia applications, therefore it could be classified as a transport protocol.

83 Saydam 83 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Protocols : A Summary Protocol Numbers –IP 0 –ICMP 1 –IGMP 2 –TCP 6 –UDP 17

84 Saydam 84 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Ports: A Summary Port Numbers, a subset –time 37/tcp time 37/udp –telnet 23/tcp –ftp 21/tcp –smtp 25/tcp –http 80/tcp

85 Saydam 85 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP/IP Clients - 1 PC’s with Windows –In Control Panel/Network menu : –Assign an IP number and mask. Example : 193.140.196.93, 255.255.255.0 or select auto IP assignment (DHCP, WINS) –Assign a gateway IP number. Example : 193.140.196.1 –Find out and define the IP number of DNS servers, i.e.,194.140.192.20 and 194.140.192.21

86 Saydam 86 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP/IP Clients - 2 UNIX/LINUX Workstations –inetd daemon for TCP/IP services, inetd.conf configuration file. –ifconfig command for interface configuration. ifconfig le0 displays interface properties –Assign an IP number, mask, gateway IP number, DNS server IP number in a similar manner (very much OS dependent).

87 Saydam 87 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP/IP Routing - 1 Bridges versus routers –A bridge is transparent to IP –Two segments joining the bridge create a single physical network, i.e., the same IP network number, from IP's point of view –Whether a bridge or router is used significantly influences how IP addresses are assigned.

88 Saydam 88 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP/IP Routing Protocols - 1 RIP, BGP –Two large groups : Interior and exterior –RIP, an interior protocol mostly in use within autonomous systems, uses hop count as the metric –BGP, an exterior protocol to interconnect large networks, uses delay as the metric

89 Saydam 89 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP/IP Routing Protocols - 2 Exterior Routing Protocol Interior Routing Protocol Autonomous System 1 Autonomous System 2

90 Saydam 90 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Multimedia Networking - 1 Download and play applications, such as MP3, MPEG are relatively easy to handle and similar to FTP. Real multimedia applications require streaming audio and video and sometimes interactivity which requires more complex mechanisms to handle on best effort networks

91 Saydam 91 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Multimedia Networking - 2 Real-time (RT)Application Key Issues –Bandwidth : Compression –Timing: Delivery Best Effort Networks –Heterogeneous –Was not initially designed for RT applications

92 Saydam 92 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Multimedia Networking - 3 Problems with the Best Effort Networks Packet Loss (up to 20% may be tolerated) End-to-end Delay may cause disturbances if it exceeds 150 msec for interactive applications Packet Jitter can be removed by using sequence numbers, time stamps and playout delay

93 Saydam 93 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Multimedia Networking - 4 Video Compression standards H.261 H.263 MJPEG MPEG-1, -2, -4 MPEG-7 : making audio-visual material “as searchable as text is today.”

94 Saydam 94 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Services and Applications IP ICMPIGMPRSVP TCPUDP FTPSMTPHTTPTelnetSNMP MIME

95 Saydam 95 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP/IP Troubleshooting - 1 Ifconfig (ipconfig in Win NT): to check the status of all available network interfaces netstat: to check the status of all available network interfaces example netstat -ain

96 Saydam 96 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları TCP/IP Troubleshooting - 2 ping: to check whether a remote host is operational nslookup: to get information from DNS traceroute (tracert in Windows NT) : tells the route a packet is taking

97 Saydam 97 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim 4: LINUX ve Internet Servisleri LINUX’un Basit Kurulumu LINUX ve Internet Servislerinin Kullanımı: Web Tarayıcı, Elektronik Posta LINUX ve Internet Servislerinin Sunumu: Web Sunucu, Elektronik Posta Örnek bir Uygulama : Web ve Veri Tabanı

98 Saydam 98 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları LINUX’un Basit Kurulumu ??

99 Saydam 99 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları LINUX ve Internet Servislerinin Kullanımı ??

100 Saydam 100 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları LINUX ve Internet Servislerinin Sunumu ??

101 Saydam 101 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Örnek bir Uygulama ??

102 Saydam 102 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Kitaplar Listesi - 1 A. S. Tanenbaum, Computer Networks, 4th Ed., Prentice-Hall, 2003. W. Stallings, Data and Computer Communications, 6th Ed., Prentice-Hall, 2000.

103 Saydam 103 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Kitaplar Listesi - 2 LINUX, Microsoft Windows vb rehber kitapları Online "man”/help sayfaları RFC’ler ve diğer IETF belgeleri

104 Saydam 104 / 104 Internet Anadolu’da Çalıştayı, Eğitim Notları Eğitim Notları ile ilgili Temas M. Ufuk Çağlayan Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Boğaziçi Üniversitesi Bebek, İstanbul 34342 Faks:(212) 287 2461 Tel : (212) 358 1540 ext 1698 M. Ufuk Çağlayan E-posta :caglayan@boun.edu.tr HTTP : netlab.boun.edu.tr