DÜNYANIN HAREKETLERİ VE SONUÇLARI :

... konulu sunumlar: "DÜNYANIN HAREKETLERİ VE SONUÇLARI :"— Sunum transkripti:

1 DÜNYANIN HAREKETLERİ VE SONUÇLARI :
1- Kendi ekseni etrafında döner. - Gece gündüz oluşur. - Günlük sıcaklık farkları ortaya çıkar, meltem rüzgarları oluşur. - Sürekli rüzgarlarda sapma olur. Yerel saat farkları ortaya çıkar. 2- Güneş etrafında döner. 23° 27’ açıdan dolayı mevsimler oluşu

2 İKLİM : En belirgin elemanları; 1- Sıcaklık.
       Bir yerdeki atmosfer olaylarının uzun yıllar içinde gösterdiği ortalama duruma iklim denir. En belirgin elemanları; 1- Sıcaklık. 2- Atmosfer basıncı ve rüzgarlar. 3- Nemlilik ve yağışlar.

3 Yeryüzündeki sıcaklık dağılımındaki farklılıkların nedenleri;
SICAKLIK :         Bir cismin diğer cisimlere ısı transferi yapabilme veya onlardan ısı alabilme kabiliyetinin belirtilmesi durumudur. Yeryüzündeki sıcaklık dağılımındaki farklılıkların nedenleri; 1- Güneş ışınlarının geliş açısı, 2- Işınların atmosferde uğradığı kayıplar, 3- Yükselti, 4- Atmosferdeki nem oranı, 5- Kara ve denizlerin ısı özelliği, 6- Deniz akıntıları, (Gulfstream sıcak su akıntısı, Labrador soğuk su akıntısı) 7- Toprak çeşidi ve bitki örtüsü

4 ATMOSFER BASINCI : Oluşum sebeplerine göre basınç merkezleri;
            Dünyayı saran atmosferi oluşturan gazların ağırlığına Atmosfer Basıncı denir. Oluşum sebeplerine göre basınç merkezleri; 1- Termik (ısınmaya bağlı ) basınç merkezleri, 2- Dinamik ( dünyanın dönüşüne bağlı ) basınç merkezleri

5 RÜZGARLAR : 1- Sürekli rüzgarlar. a- Alizeler, b- Batı rüzgarları,
      Yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru akan hava hareketlerine rüzgar denir.Rüzgarları 3 ana bölümde inceleyebiliriz; 1- Sürekli rüzgarlar.              a- Alizeler,              b- Batı rüzgarları,              c- Kutup rüzgarları, 2- Mevsimlik rüzgarlar. ( Musonlar ) 3- Yerel rüzgarlar.             a- Meltemler,             b- Soğuk yerel rüzgarlar,             c- Sıcak yerel rüzgarlar, ( Föhn rüzgarları ) 4- Tropikal rüzgarlar.

6

7 YAĞIŞLAR Yağış çeşitleri; 2- Cephesel Yağışlar,
          Atmosferden aşağıya doğru düşen, rüzgar tarafından yeryüzünden yukarıya doğru kaldırılan, yeryüzünde cisimler üzerinde toplanan katı ve sulu parçacıklara hidrometeor denir.                         Bunların yere kadar ulaşanlarına YAĞIŞ, atmosferde asılı olarak kalanlarına VİRGA denir.             Yağış çeşitleri;               1- Yamaç ( Orografik ) Yağışlar,               2- Cephesel Yağışlar,               3- Yükselim ( Konveksiyon ) Yağışlar,

8                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         METEOROLOJİ:  ( 2 )

9 Bazı Meteorolojik Ölçüm Aletleri:
1- Termometre : Hava sıcaklığını ölçer. 2- Barometre    : Atmosfer basıncını ölçer. 3- Anemometre : Rüzgarın hızını ölçer. 4- Higrometre   : Havanın nemini ölçer. 5- Plüvyometre  : Yağmur miktarını ölçer.

10 BULUTLAR 1- Yüksek Bulutlar 2- Orta Bulutlar 3- Alçak Bulutlar
       Serbest havada su ve buz veya ikisinin birlikte küme halinde gözle görülebilir haline BULUT denir. Bulutlar yüksekliklerine göre 3’e ayrılır; 1- Yüksek Bulutlar             Cirrus ( Ci )             Cirrocumulus ( Cc )             Cirrostratus ( Cs ) 2- Orta Bulutlar             Altocumulus ( Ac )             Altostratus ( As ) 3- Alçak Bulutlar             Stratocumulus ( Sc )             Stratus ( St )             Bunların dışında Nimbostratus ( Ns ), Cumulus ( Cu ), Cumulonimbus ( Cb ) bulutlarına da Dikey Gelişmeli Bulutlar denir.

11 As Ns Sc St Cu Cb YAĞMUR + ÇİSENTİ KAR DOLU

12 TÜRKİYE’ Yİ ETKİLEYEN SİSTEMLER :
1-   SİBİRYA ( cP ) Soğuk ve kurudur. Kış aylarında sis ve ayaza neden olur. Bazen Karadeniz’i geçerken nem kazanarak Orografik yağışa neden olur. 2-   İZLANDA ( mP ) Karadeniz sahilinde yağmur, iç kesimlerde kar bırakabilir. 3-   AZOR ( mT ) Fazla yağış bırakır. 4-   BASRA ( cT ) Sıcak ve kurudur. Çamur yağışları bu hava kütlesi sayesinde oluşur

13 Sıcaklık Konusunda Genel Bilgiler
       Coğrafi koşulları ve yaşam etkinliklerini en yakından kontrol eden iklim öğesi atmosferin sıcaklığıdır. Yeryüzünün tek enerji kaynağı olan güneş atmosfer sıcaklığının da kaynağıdır. Güneşten gelen enerjinin büyük bir bölümü atmosferi geçerek yeryüzüne ulaşır ve oradaki katı ve sıvı cisimleri ısıtarak ısı enerjisi haline döner.             İşte atmosferi de ısıtan, doğrudan doğruya güneşten gelen görünür veya görünmez ışınlardan çok, yeryüzünden atmosfere geçen bu ısı enerjisidir. Bu bakımdan atmosfer kısmen doğrudan doğruya güneşten, fakat daha çok yeryüzünden ısınır. Halbuki mantıken atmosferin doğrudan doğruya güneş ışınlarına karşı olan üst katlarının daha sıcak olması gerektiği düşünülebilir. Fakat tam tersi atmosferin üst  katları daha soğuktur. Normal şartlar altında her 300 m. de sıcaklık 1-2 C. Düşer

14 Yer Biçiminin Sıcaklığı Etkisi:
         Atmosferin ısınması az oranda güneşten ve daha çok yerden doğru olduğu için yerin ısınması ileatmosferin sıcaklığı arasında doğrudan doğruya bir ilgi vardır. Yer ise direkt olarak yere ulaşan güneş ışınlarından ısınır. Belirli bir yüzeye dik ve yatık gelen ışınların getirdikleri enerji miktarları arasında belirgin bir fark vardır.Çünkü bir ışın demeti dik geldiğinde daha dar bir yüzeyi aydınlattığı halde, aynı ışık demeti yatık geldiği zaman geniş yeri aydınlatır.        Dolayısıyla ışınların geliş açısı daraldıkça, ısıtma etkisi azalır.Buna ek olarak bir yüzeye eğimli gelen ışınlar daha fazla yansıdığı için, enerjisi zaten az olan bu ışınların etkisi büsbütün zayıflar.

15

16 Yer Koşullarının Hava Sıcaklığına Etkisi :        Yeryüzü güneşten aldığı enerjiyi geri vererek atmosferin ısınmasında çok önemli bir rol oynamaktadır.Ancak yeryüzü taş, toprak, bitki örtüsü, su gibi çeşitli malzemelerden oluşmuştur. Bu farklı malzemeler kendilerine gelen enerjiyi soğurmak ve geri vermek bakımından yer yer önemli farklar yaratır Karalarda yansıma ve emilme çok çeşitlidir. Yeri oluşturan cisimlerin yansıma oranları şöyledir.                                                                                                                                                                                 

17 YERİN CİNSİ YANSIMAORANI %
Taze kar                                                          70-90 Eski kar                                                           40-60 Kaya                                                               12-15 Kum-Çöl                                                          13-30 Kuru toprak                                                        8-14 Yaş toprak                                                         8- 9 Otluk Çayırlık                                                   10-37 Ormanlık                                                                5 Çam ormanı                                                         10 Deniz suyu                                                        2-70 Şehirler                                                                10 İnsan derisi                                                         35         Sonuç olarak belirtmek gerekirse yansıma, yerin ısınmasını azaltan bir etmen olarak önemli bir rol oynamaktadır

18 Karalar ve Denizlerin Sıcaklığa Etkileri:
•Karalar çabuk ısınır çabuk soğur. •Kara üzerinde günlük ve mevsimlik sıcaklık farkları çok fazladır. •Sıcaklık en düşük –70 derece, en yüksek +70 derece arasında oynayabilir. •Denizler ise geç ısınır, geç soğur. •Deniz sularının içindeki sıcaklık farkları -2 derece ile +34 derece arasında oynayabilir. •Örneğin bir yaz gecesinde denizler, karalardan ¼ oranında daha az soğumaktadır. •Yani kara ve yüzeylerinin farklı ısınma   koşulları, üzerlerindeki atmosfer bölümlerine de yansımaktadır.             Yer Şekillerinin ve Yüksekliğin Isınmaya Etkileri: Hava sıcaklığı üzerinde rol oynayan etmenlerden biriside yer şekilleridir. Genişçe bir bölgeye düşen birbirine paralel Işınların yere çarpma açıları çeşitli  yamaç eğimlerine bağlı olarak geniş ölçüde farklı değerler gösterir.             Bunun sonucunda ise yerel ısınma farkları doğmaktadır.Ülkemizde kuzey yamaçların daha serin ve gölgeli, güney yamaçların sıcak ve güneşli olduğu her zaman gözlenebilen bir olaydır. Çünkü güney yamaçlar eğimli güneş ışınlarına tam dik, kuzey yamaçlar ise fazla eğimli hatta paralel durur.                                                                                                                                                                    

19 SıcaklıkTerselmesi:               Bazı koşullar altında yerden yükseldikçe sıcaklık azalmaz, tersine artar ve ancak belirli bir düzeyden sonra normal sıcaklık azalması başlar. Bu olaya sıcaklık terselmesi denir.Yeryüzünde sıcaklık terselmelerinin oluşu bazı özel koşullara bağlıdır ve olay şu nedenlerle ortaya çıkar. Yerin karla örtülü olduğu, durgun ve bulutsuz bir kış gecesinde yerden ışıma çok olduğundan yer ve ona dokunan alt hava katmanları çok soğur.             Yerden biraz yukarıdaki daha yüksek katlarda ise soğuma o kadar çok olmaz ve yüksekçe katlar, yere dokunan havaya oranla daha sıcak kalır. Böylece yukarı doğru çıktıkça hava soğuyacağı yerde, belirli bir düzeye kadar ısınır. Sarp yer şekillerinin bulunduğu bölgelerde bir yandan soğuma, diğer yandan hava akımlarının  etkisi ile vadi ve çanak terselmeleri doğar. Dağlık yerlerde ve yükseklerde soğuyan hava ağırlaşarak gece yarısından sonra vadiler ve çanaklara doğru akar ve oraları doldurur.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

20 Hava Basıncı: Atmosferin alt katlarında yaşayan canlılar, bu arada insan vücudunun her santimetre karesi 1033 gr basınç altındadır. Normal bir vücut 1.5 metre karelik bir yüzeye sahip olduğuna göre, vücut üzerindeki basınç 1033x15000=15490 kg.dır.    Başka bir ifade ile insan vücudu 15 tonluk bir basınç altında bulunmaktadır. Bu basınca vücudumuz dayanabilir, çünkü vücut içindeki boşlukları da hava doldurduğu gibi, hücrelerde ve kan damarlarında karşı bir basınç vardır.    Bu nedenle, çok yükseklere çıkıldığı zaman dışarıdaki hava basıncı düşünce vücudun iç basıncı fazla gelmekte, kalp çarpıntısı, burun kulak gibi dış veya iç organlarda kanamalar olabilmekte önlem alınmadığı takdirde ölüm meydana gelmektedir.    Aynı zamanda atmosferin seyrelmesi yüzünden yükseklerde oksijen miktarı da azaldığından oralarda nefeste alınamamaktadır. Onun için Pilotlar ve dağcılar çok yükseklerde oksijen tüpleri kullanırlar.

21 Yüksek ve Alçak basınç merkezleri, hava hareketlerinin doğuşu:
   Hava soğuduğu  zaman yoğun bir durum alır ve yoğunlaşan hava yerçekimi etkisi ile ağırlaşarak aşağı çöker. Bu ağır hava kütleleri altlarına fazla basınç yaptığı için de yeryüzüne yakın hava katlarında bir yüksek basınç alanı belirmiş olur.    Aksine hava ısınırsa, genişler, hafifler ve yeryüzünde bir alçak basınç alanı belirir. Bir yerde hava soğuyup basınç artarsa veya ısınıp basınç azalırsa çevresi ile orası arasında bir basınç dengesizliği doğar.    Bu durumda hava basıncı ile hava yoğunluğu arasında da bir dengesizlik belirmiştir. İşte bu dengesizlikler hava hareketleri ile giderilmeye çalışılır ve yeryüzünde yüksek basınç alanlarından alçak basınçlara doğru yatay hava akımları doğar ki, bunlara rüzgar denir

22 Hava Tahmin Metotları:
                        Cihaz kullanarak hava tahmin metodu:             Bu cihazlar taşınabilir basit cihazlardır. Ucuz,hafif ve pratiktirler.Yapılan ölçümler sonucu, basit değerlendirmelere ışık tutabilirler. Barometre, termometre, anemometre ve higrometre’den ibarettir.              Meteoroloji Genel Müdürlüğünden genel raporlar alınır, bu raporlarla birlikte yerel ölçümler yapılarak yaklaşan 24 saatin bir tahmini yapılabilir. Gözlemleyerek basit hava tahmin metodları:             Hava tahminlerinde esas köklü meteorolojik bilgilerin ve uzun yıllara dayalı istatistiklerin değerlendirilmesi ile yapılmalıdır. Bu değerlendirmeler yerel gözlemler ile pekiştirilir. Yerel halkın bilgi ve tecrübeleri ile de pekiştirilirse oldukça doğru bir tahmin ortaya konulabilir

23

24

25 SON DURUM Cuma 09:00 Sıcaklık (ºC) 7.7 Nem (%) 86 Basınç (hPa) 1016.4 PARÇALI BULUTLU Görüş (km) 15 Rüzgar (km/sa) Değişik Yönlerden 6 5 GÜNLÜK TAHMİN 06 Nisan Cuma 07 Nisan Cumartesi 08 Nisan Pazar 09 Nisan Pazartesi 10 Nisan Salı En Yüksek 12 14 15 En Düşük 5 1 3 4 HAFİF YAĞMURLU AZ BULUTLU PARÇALI BULUTLU

26 İyi Hava Belirtileri: •      Bulutsuz bir gökyüzü, yüzeysel sis ve dumanımsı tabaka, •      sabah erken saatlerde vadi tabanlarında tül şeklindeki sis tabakası. •      Bulutsuz gökyüzü, ufka kadar mavilik. •      Kalınlaşmayan ve yükselmeyen alçak bulut kümesi hariç berrak gökyüzü. •      Güneş ve ayın etrafındaki halenin azalması. •      Sabahları yerdeki çiğ. •      Barometrik basınçta artma.

27 Kötü Hava Belirtileri :
•      Bulutların kademeli olarak alçalması. •      Bulut yoğunluğunun artması. •      Güneş veya ay etrafındaki halenin artması. •      Nem ve sıcaklık oranlarındaki artış. •      Barometrik basınçta azalma