Terimbilim Doç. Dr. Ender Ateşman.

... konulu sunumlar: "Terimbilim Doç. Dr. Ender Ateşman."— Sunum transkripti:

1 Terimbilim Doç. Dr. Ender Ateşman

2 Neden terminoloji? Özel iletişimin temeli olarak terminoloji
Yasalar, yönetmelikler ve uluslararası işbirliği Terminoloji ve ekonomi Özel sektör ve terminoloji Çevirmenler için terminoloji Terminoloji ve bilgisayar çevirisi

3 Terimbilimin görevleri
Terim çalışması, yani belirli bir alana ait terimlerin belirlenmesi, tanımlanması ve geliştirilmesi farklı alanlarda ve farklı amaçlarla yapılabilir. Bu nedenle terim uzmanları için genel bir görev tanımı yoktur. Ancak, zahmetli ve masraflı bir çalışma olan terim çalışmasının nasıl ve hangi yöntemlerle yapılacağı konusunda ilkeler tanımlanmıştır.

4 Terimbilim: Disiplinlerarası bir alan
Dilbilimi Doğa bilimleri Standartlaştırma ve dil planlaması Felsefe ve bilgi kuramı Bilgi ve belge yönetimi Bilgisayarlı dilbilim ve bilgi tekniği (knowledge engineering)

5 Terminoloji nedir? Terminoloji çalışması Alan dili Terim
Terimlerin üretilmesi Özel alan dili ve sözdizimi Özel dilin derecelendirilmesi Genel dil ve özel dil

6 Terimlik ad: bir özel kavramın dilsel gösterimi.
belirtim: (terim, terminus) belirli bir bilim, bilgi ya da teknik alanına ait bir genel kavramın göstergesi. bağlam: (konteks) bir belirtimin ya da özel bir deyişin içinde yer alabileceği dil içi ya da dil dışı ilişkiler bütünü. eşanlamlı: bir dilde aynı kavramı göstermek için kullanılan göstergeler (belirtimler) arasındaki ilişki. eşdeğerlik: aynı kavramın farklı dillerdeki belirtimleri arasındaki ilişki. eşyazımlı: (homonym) bir dilde farklı kavramları göstermek için kullanılan belirtimler arasındaki ilişki.

7 Terimlik (devam) genel kavram: birden çok nesneden soyutlama yoluyla elde edilen kavram. Örnek: gezegen, kule. gösterge: bir kavramın dilsel ya da başka araçlarla temsili. kavram: bir nesneler kümesinden soyutlama yoluyla elde edilen özelliklerden oluşan düşünce birimi. Açıklama: Kavramlar belirli bir dile bağlı değildir, ancak belirli bir dilsel topluluğun toplumsal ve kültürel birikiminin etkisi altındadır. özel kavram: tek bir nesneden soyutlama yoluyla elde edilen kavram. Örnek: Mars, Kızkulesi. kısa biçim: bir belirtimin ya da adın kısa gösterimi.

8 Terimlik (devam) sözlük: bir ya da birden çok dile ait sözcük hazinesine ait birimlerin ilgili bilgilerle birlikte belirli bir düzen içinde gösterilmesi. sözlükbilim: (leksikoloji) sözlük hazinesi ile ilgilenen bilim. sözlükyazım: (leksikografi) sözlükbilim alanında elde edilen bilgiler temelinde sözcük hazinesinin belirli bir sırayla gösterilişi ve sözcük hazinesinin gösteriliş biçimiyle ilgilenen bilim alanı. sözlükçe: (glossar) tanım ya da açıklamalar içeren sözlük. terimbilimsel kayıt: bir terim veritabanın tek bir terimle ilgili verilerden oluşan bölümü. terminoloji: özel alan sözcük hazinesi. Bir özel alandaki kavramların ve onların belirtimlerinden oluşan toplam.