MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI 31 OCAK 2009

... konulu sunumlar: "MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI 31 OCAK 2009"— Sunum transkripti:

1 MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI 31 OCAK 2009
AFŞİN – ELBİSTAN HAVZASINDA YENİ PROJE GEREKLİLİĞİ VE DARBOĞAZLAR Muzaffer Başaran EÜAŞ Emekli Gen. Md. Yrd DEK TMK Üyesi MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI 31 OCAK 2009

2 İÇİNDEKİLER Afşin Elbistan Linyitleri İşletme Müdürlüğü
Afşin Elbistan A Santralı İşletme Müdürlüğü Afşin Elbistan B Santralı İşletme Müdürlüğü Afşin Elbistan C ve D Santralları Darboğazlar Sonuç

3 E.Ü.A.Ş AFŞİN-ELBİSTAN LİNYİTLERİ İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

4 AEL’deki makinalar Makina Kapasite Adet Döner Kepçeli Ekskavatör
3.000 m3/saat 6 Kül Dökücü 5.600 m3/saat 5 Stok Sahası Kömür Dökücü 5.600 ton/saat 2 Stok Sahası Kömür Kazıcı 3.050 ton/saat 3 Stok Sahası Kül Dökücü 2.500 ton/saat 1 Stok Sahası Kül Kazıcı 1.200 ton/saat Bant Konveyör Sistemi 75 km

5 AEL 2008 FAALİYETİ Toplam Kazı 106 m3 Toplam Dekapaj Toplam Kömür
106 ton 77,5 58,3 26,7

6 2008’de Santrallara verilen kömür
(ton) A Santralı B Santralı Toplam

7 Toplam Dekapaj Oranı: 2,83 1976-1983 21.561.729 1984 19.636.331
YILLAR  DEKAPAJ ( m³ ) KÖMÜR ( TON ) 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 TOPLAM Toplam Dekapaj Oranı: 2,83

8 E.Ü.A.Ş AFŞİN ELBİSTAN A TERMİK SANTRALI

9 AFŞİN-ELBİSTAN - A TERMİK SANTRALI
BULUNDUĞU YER : AFŞİN-ELBİSTAN - K.MARAŞ KURULU GÜÇ : 3 X 340+1X335 = 1355 MW NOMİNAL YILLIK ÜRETİM KAPASİTE : kWh KULLANILAN YAKITIN CİNSİ : LİNYİT KÖMÜRÜ ALT ISIL DEĞERİ (Dizayn Değeri) : 950 – 1600 kcal/kg SANTRALIN YILLIK ANA YAKIT İHTİYACI : ton/yıl ÇALIŞAN PERSONEL SAYISI : 784 (Mühendis: 21, Diğer Teknik: 5, İdari: 34, İşçi: 724)

10 AE A’DA ÖNEMLİ TARİHLER
Faaliyet Ünite 1 Ünite 2 Ünite 3 Ünite 4 İlk Senkroni- zasyon Deneme işletmesi Ticari İşletme

11 Afşin Elbistan A Yakma Sistemi RWE Power International - RE GmbH •

12 AFŞİN-ELBİSTAN – A TERMİK SANTRALI YILLARA GÖRE BRÜT ÜRETİM

13 AFŞİN ELBİSTAN-A TS. REHABİLİTASYON PROJESİ
Dünya Bankasının onayladığı 280.-Milyon Avro’luk kredi ile yapılacaktır. Tek paket halinde çıkılan ihalede 2006 ve 2007 yıllarında alınan teklifler üzerine yapılan görüşmelerde firmalarla mutabakat sağlanamamış ve ihale iptal edilmiştir. Şimdi de 5 paket olarak ihale edilmesiyle ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.

14 E.Ü.A.Ş AFŞİN-ELBİSTAN B TERMİK SANTRALI

15 AFŞİN-ELBİSTAN - B TERMİK SANTRALI
BULUNDUĞU YER : AFŞİN-ELBİSTAN - K.MARAŞ KURULU GÜÇ : 4 X 360 = MW NOMİNAL YILLIK ÜRETİM KAPASİTE : kWh KULLANILAN YAKITIN CİNSİ : LİNYİT KÖMÜRÜ ALT ISIL DEĞERİ (Dizayn Değeri) : 950 – 1600 kcal/kg SANTRALIN YILLIK ANA YAKIT İHTİYACI : ton/yıl ÇALIŞAN PERSONEL SAYISI : 578 (Mühendis: 29, İdari: 19, Güvenlik: 61, İşçi: 469)

16 AE B’DA ÖNEMLİ TARİHLER
Faaliyet Ünite 1 Ünite 2 Ünite 3 Ünite 4 İlk Senkroni- zasyon Deneme işletmesi Ticari İşletme

17 AEB TERMİK SANTRALI YILLARA GÖRE BRÜT ÜRETİM(MWh)

18 TERMİK SANTRAL KURMAK ÜZERE
AFŞİN HAVZASINDAKİ C ve D SAHALARININ TERMİK SANTRAL KURMAK ÜZERE ÖZEL SEKTÖRE AÇILMASI

19 TOPLAM ÜRETİLEBİLİR REZERV : 2 Milyar 920 milyon ton ton
PLANLANAN İŞLETMEDE İŞLETMEDE >1.200 MW 4x360 MW 4x344 MW C B A KIŞLAKÖY C SAHASI 346 Mt ÇÖLLOLAR 751 Mt KORİDOR 544Mt 326 Mt E SAHASI D SAHASI 200 Mt PLANLANAN 753 Mt HURMAN NEHRİ >1.200 MW D TOPLAM ÜRETİLEBİLİR REZERV : 2 Milyar 920 milyon ton ton

20 İHALE ŞARTNAMESİNE İLİŞKİN ÖZET BİLGİ:
AFŞİN HAVZASINDAKİ C ve D SAHALARININ TERMİK SANTRAL KURMAK ÜZERE ÖZEL SEKTÖRE AÇILMASI İHALE ŞARTNAMESİNE İLİŞKİN ÖZET BİLGİ: Maden ruhsatı EÜAŞ’ta kalacaktır. İstekli, kWh başına rödövans (Cent veya YKr / kWh ) teklif edecektir.  Santral kurulu gücü:en az MW olacaktır.   İşin süresi, 30 yıldır. Bu süre tarafların mutabakatıyla uzatılabilir.

21 DARBOĞAZLAR 1 Santralın bitiş tarihi:
5710 sayılı Nükleer Santralların Kurulması, İşletilmesiyle ilgili Kanunun Geçici 2. maddesine göre 15 yıllık alım garantisi ancak Santralın tamamı 2014’ün sonundan önce bitirilmesi halinde geçerlidir. Tanınmış kazan ve türbo-generatör imalatçılarıyla yaptığımız temaslarda en erken tamamlama tarihi olarak 2016 verilmektedir.

22 DARBOĞAZLAR 2 ÇED Raporu:
Çevre ve Orman Bakanlığı, Afşin Elbistan B Santralının ÇED raporunu, “TEAŞ’dan Afşin Elbistan A Santralına FGD yapılacağı taahhüdü”nü alarak şartlı onaylamıştır. EÜAŞ her yıl yatırım programına bu yatırımı teklif etmesine rağmen DPT ödenek vermemektedir. EÜAŞ, henüz A santralı için bu taahhüdünü yerine getirmemişken C ve D için ÇED alınamaz. Hava kalitesi yönetmeliğindeki sürenin de dolmasına iki yıl kalmıştır.

23 DARBOĞAZLAR 3 Bölge de master plan ihtiyacı:
Şu anda kömür sahalarının üzerinde herhangi bir sınırlama yoktur. Bu konuda kamu kuruluşları ve yatırımcı kuruluşlar arasında da bir koordinasyon yoktur. Dolayısıyla Belediyeler kömür sahalarını iskana açmaktadırlar. Kömür sahaları üzerinde fabrikalar, evler, yollar, iletim, dağıtım hatları yapılmaktadır. DPT öncülüğünde bir master plan hazırlanmalı, Valilikler, Belediyeler, EÜAŞ, TEİAŞ, TEDAŞ, DSİ, Karayolları, Milli Eğitim bu bölgede yapılacak yatırımlar konusunda koordinasyon sağlamalıdırlar. .

24 DARBOĞAZLAR 4 Santralların ham su ihtiyacı:
Afşin Elbistan A Santralı ham suyunu Elbistan’daki Ceyhan’ın kaynağından almaktadır. Afşin Elbistan B Santralı projelendirilirken su konusunda yetkili olan DSİ yine Ceyhan kaynağını göstermiş, ancak Elbistan’da başlatılan “Ceyhan kuruyacak” kampanyası partilerüstü halk hareketine dönüşmüş, tüm hukuki süreç kazanılmasına rağmen DSİ’nin uygun gördüğü noktadan su almak mümkün olamamıştır. Sonuçta su Elbistan çıkışından alınmıştır. C ve D santralları ihalesinde de C santralı için Karakuz ve D Santralı içinde Adatepe Barajlarının yapılması öngörülmüştür. Ancak döneminde Kömürlü Santralların susuzluktan durma noktasına geldiği ve giderek yağışların azaldığı dikkate alınarak bundan böyle Termik Santrallarda soğutma kulelerinin kuru tip olarak yapılması elzemdir.

25 DARBOĞAZLAR 5 Halkla İlişkiler:
Taahhüt edildiği halde A Santralına FGD tesisinin yapılmayışı, A Santralındaki kül tutucu elektro filitrelere rehabilitasyon yapılmadığından kül emisyonunun yüksekliği, B santralının suyu için Elbistan’la su savaşları, B Santralının külü atılırken yaşanan büyük ölçüde tozuma, B Santralı yapılırken beklendiği ölçüde istihdam sağlanamaması, halkın santrallara karşı destek ve sempatisini azaltmıştır.

26 DARBOĞAZLAR 6 Kazanda teknoloji seçimi
Hem Afşin Elbistan A, hem de Afşin Elbistan B Santrallarında indirek yakmalı pulverize kömür sistemi vardır. Afşin Elbistan külünün ergime sıcaklığı 950 0C olduğundan yanma odasında kül ergimekte cüruf oluşmaktadır. Bu sebeple bazı çevreler ısrarla tek çözümün akışkan yataklı kazan olduğunu ileri sürmektedirler. Ancak Çan’daki akışkan yataklı kazan tecrübesinden %24’ün üzerinde nemde bile ön kırıcılar sonrası tüm aktarma organlarında sıvanma ve tıkanma olduğunu göstermiştir. Kaldı ki Afşin Elbistan’da nem %45-65 mertebesindedir. Bu kömürle akışkan yataklı kazan ünite büyüklüğünün MW’ı aşmaması hususu ortaya çıkacaktır.

27 DARBOĞAZLAR 7 Bölge de bazı belde ve köylerin yeniden iskanı:
Kömür sahaları üzerinde olan çok sayıda yerleşim biriminin yerlerinin değişmesi gerekecektir. Bu hususta Valilik, Belediyeler ve diğer kamu kuruluşlarıyla temas kurarak geleceğe yönelik planlama şimdiden yapılmalıdır.

28 DARBOĞAZLAR 8 Kömürü alınmış sahaların çiftçilere geri verilmesi:
Afşin Elbistan A ve B Santrallarına kömür veren Kışlaköy ocağında kömür alındıktan sonra boşluğa önce kül, cüruf, sonra kazı toprağı ve en üste de humuslu toprak serilmektedir. Bu sahaların bir kısmı ağaçlandırılsa da boş kalan geniş araziler vardır. Alemdar köyü ve Çoğulhan beldesinde köylü vatandaşların tarım arazilerinin neredeyse tamamı ellerinden alındığından ve geçim sıkıntısı yaşadıklarından, kömürü alınmış sahaların eski sahiplerine veya tarım taahhüdü veren vatandaşlara verilerek bu sahaları tarıma kazandıracak yasal çerçeve oluşturulmalıdır.

29 Sonuç (1) Kamu santrallarında emre amadelik ve kapasite kullanım faktörü düşük. Bu sebeple üretim pahalı gerçekleşiyor. Bakım yeterince yapılamıyor. Vasıflı personel tutulamıyor. Kamunun uyması gereken ihale sistemi hızlı müdahaleyi engelliyor. Çevre Kanunu ve Yönetmelikleri zorunlu kılmasına rağmen çevre yatırımlarından FGD’ler DPT engellemesi sebebiyle yapılamıyor.

30 Sonuç (2) Milyarlarca dolar yatırım yapılıyor. Ancak işletme personeli zamanında alınamıyor ve yeterince eğitim verilemiyor. Planlama ve koordinasyon yeterince yapılamıyor. Afşin Elbistan B Santralının kömür alma ve kül atma konusu hala çözülmemiştir. Afşin Elbistan Havzası Türkiye’nin en büyük yerli kaynağı olmasına rağmen bir master planın olmayışı, ileride büyük sorunlara ve kaynak israfına yol açacaktır. Yatırımcı kuruluşlar yatırımlarını yaparken kömürün varlığını dikkate almadıkları gibi, Belediyeler kömür sahalarını iskana açmaktadırlar.

31 Saygılarımla arz ederim...
Muzaffer Başaran