İşletme Yönetimine Giriş Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

... konulu sunumlar: "İşletme Yönetimine Giriş Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ"— Sunum transkripti:

1 İşletme Yönetimine Giriş Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ
Ders - VI Dr. Cem DİKMEN Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

2 Tanım Muhasebe, bir örgütün ekonomik kaynaklarının oluşumunu, bu kaynakların kullanılma biçimini, örgütün işlemleri sonucunda bu kaynaklarda meydana gelen artış ve azalışları ve örgütün finansal açıdan durumunu açıklayan bilgileri üreten ve bunları ilgili kişi ve kuruluşlara ileten bir bilgi sistemidir. Muhasebenin işlevi, işletmelerin finansal durumu ve faaliyet sonuçları hakkında bilgi verme işlevini (işletme içi ve dışındaki kişi ve gruplara) yerine getirmektir. 2

3 Muhasebe Süreci Muhasebe sürecinin temelini,
İşletmelerin varlık ve kaynaklarındaki değişmelere ilişkin verilerin (kanıtlayıcı belgeler) toplanması, işlenmesi ve ilgili kişi ve gruplara bilgi olarak sunulması oluşturur. 3

4 Muhasebe Süreci Muhasebe mali nitelik taşıyan olayları;
Kaydeder. Sınıflar. Özetler. Analiz eder. Yorumlar. Raporlar. Defter tutma yönü Sanatsal yönü 4

5 Muhasebe Türleri Yönetim Muhasebesi
Finansal Muhasebe İşletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları hakkında kullanıcılara genel amaçlı bilgi sağlar. Yönetim Muhasebesi İşletme yöneticilerinin bilgi ihtiyacını karşılar. İşletmenin genel amaçlarının belirlenmesi Bölümlerin başarısını değerleme Kişilerin başarısını değerleme Verilecek tüm kararlarda 5

6 Muhasebe Türleri Yönetim muhasebesi, Finansal yapıdaki bilgiler,
Politik durum, Çeşitli faaliyetlerin çevre üzerindeki etkileri, İşletmenin toplumdaki imajı, Çalışanların verimliliği gibi finansal olmayan bilgileri de kapsar. 6

7 Muhasebeyle İlgili Kişiler
Yeminli Mali Müşavirler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler, Serbest Muhasebeciler 7

8 Muhasebe Bilgisinin Kullanıcıları
Herhangi bir nedenle işletme ile ilgili olan kişi ve gruplar muhasebenin ürettiği ve özetleyerek rapor haline getirdiği bilgileri kullanırlar. Yöneticiler İşletme sahipleri İşletme çalışanları ve sendikaları Bankalar, kredi kurumları, tahvil sahipleri, satıcılar Devlet Kamu 8

9 Tanım Özetle, muhasebe, işletme faaliyetleri ile ilgili parasal değer taşıyan bilgileri tespit etme, kayıt altına alma, sınıflama, değerleme ve raporlama sürecidir. Bu sürecin bir unsuru olarak genel (finansal) muhasebe işletme dışındaki üçüncü kişilere finansal bilgi sağlar. Diğer unsur olan yönetim muhasebesi ise işletme içerisinde planlama, yürütme ve kontrolden sorumlu kişilere bilgi verir. 9

10 Muhasebe – Temel Bilgiler
Parasal İşlem: Yapılan iş veya faaliyeti parasal olarak ifade eden işlemler. Hesap: Belirli bir aktif, pasif veya özsermaye kaydının özeti. Yevmiye Defteri: Parasal işlemlerin kaydedildiği defter. Defter-i Kebir: Yevmiye Defterinden alınan tüm kayıtların hesap esasına göre düzenlenerek (sınıflandırılarak) kaydedildiği defter. 10

11 Muhasebe – Temel Bilgiler
Bir işletmenin mal varlığı, işletmenin sahip olduğu varlıklar ve bu varlıkların kaynaklarını ifade eder. Varlıklar, İşletmenin sahip olduğu ve para ile ifade edilen tüm maddi ve maddi olmayan varlıkları gösterir. Kaynaklar, İşletmenin sahip olduğu ve para ile ifade edilen tüm varlıkların hangi kaynaklardan sağlandığını gösterir. Kar (+) / Zarar (-) VARLIKLAR = KAYNAKLAR 11

12 Muhasebe – Temel Bilgiler
Bir işletmenin mal varlığı, Özkaynak (Özsermaye), işletmeyi kuran ve riske katlanan işletme sahipleri tarafından sağlanan kaynaktır. Yabancı kaynak, işletmeye borç veren kişi ya da kurumlardan sağlanır. Varlıklar = Özkaynak + Yabancı Kaynak 12

13 Muhasebe – Finansal Tablolar
Bilanço bir işletmenin belli bir andaki finansal durumunu gösteren tablodur. Aktif: Varlıklar paraya çevrilebilme yeteneğine göre sıralanır. Pasif: Kaynaklar geri ödenme sürelerine göre sıralanır. Aktifler, Duran Varlıklar, Dönen Varlıklar. . Pasifler Kısa Vadeli Y. K. Uzun Vadeli Y. K. Özkaynaklar. TOPLAM AKTİFLER = TOPLAM PASİFLER 13

14 Muhasebe – Finansal Tablolar
Dönen Varlıklar: Nakit mevcudu ile bir yıl içerisinde paraya çevrilebilen veya kullanılabilen varlıklardır. Kasa, banka, menkul kıymetler, alacaklar, stoklar ve diğer dönen varlıklardır. Duran varlıklar: Bir yıldan uzun sürede paraya çevrilmesi düşünülen ve bir yıldan uzun sürelerde kullanılacak olan varlıklardır. Uzun vadeli alacaklar, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve diğer duran varlıklardır. 14

15 Muhasebe – Finansal Tablolar
Yabancı Kaynaklar: Kurucuların dışındaki kişi ve kurumlardan sağlanan kaynaklardır. Kısa Süreli Yabancı Kaynaklar: Bir yıl içinde geri ödenecek olan borçları ifade eder. Dönen varlıkların finansmanında kullanılır. Uzun süreli Yabancı Kaynaklar: Bir yıldan uzun sürede geri ödenecek olan borçlardır. Mali borçlar Ticari borçlar Diğer borçlar 15

16 Muhasebe – Finansal Tablolar
Özkaynak (Özsermaye): İşletme sahiplerinin koydukları sermaye ile işletme faaliyeti sonucu oluşan ve henüz çekilmemiş karlar ile dağıtılmamış karlardan oluşur. 16

17 ____ 3000 === ____ 4000 === ____ 4500 === 3000 4000 4500 © Ülgen&Mirze 2004

18 Muhasebe – Finansal Tablolar
GELİR TABLOSU Bir işletmenin bir döneme ilişkin faaliyet sonuçlarını gösteren tablodur. Gelir tablosunda işletmenin bir faaliyet dönemi içinde elde ettiği tüm gelirler ve bu gelirleri elde etmek için kullandığı tüm giderler sınıflandırılmış olarak yer alır. Tüm gelir ve giderlerin farkı; işletmenin “net karı veya zararı” olarak gösterilir. NAKİT AKIŞ TABLOSU Bir dönemde nakitlerde meydana gelen artış ve azalışları gösteren tablodur. Nakdin nasıl elde edildiğini ve hangi alanlara harcandığını gösterir. 18

19 © Ülgen&Mirze 2004

20 Muhasebe – Finansal Tablolar
BÜTÇE Bütçe hazırlama finansal planlama yapmaktır. Bütçe, bir işletmenin finansal faaliyetlerine ilişkin amaçlarını başarmak için ilerde izlemesi gereken yolu belirleyen ayrıntılı bir finansal plandır. Aynı zamanda bir denetim faaliyetidir. Gerçekleşen maliyetler ile bütçelenen tutar karşılaştırılır. Bütçenin Yararları: Yönetsel bakış açısını geliştirmek, Yöneticilerin sorunlarla ilgili olarak önceden uyarılması, Faaliyetlerin eşgüdümü, Başarının değerlemesi 20

21 Muhasebe – Finansal Tablolar
Bütçenin Hazırlanması Bütçeleme Dönemleri: Yatırım harcamaları bütçesi 5-10 yıllık olabilir. Faaliyet bütçeleri ve finansal bütçe 1 mali yıldır. (Üçer aylık ve aylık bütçeler hazırlanır.) 21

22 Muhasebe – Finansal Tablolar
Bütçe Çeşitleri: Bir işletmenin bütçesi, o işletmenin ana bütçesini ifade eder. Birbiriyle ilişkili birçok bütçeden oluşan bütçeye “ana bütçe” denir ve şu unsurlardan oluşur: Faaliyet Bütçeleri Satış bütçesi Üretim bütçesi Üretim giderleri bütçesi Faaliyet giderleri bütçesi Bütçelenmiş (proforma) gelir tablosu Sermaye Harcamaları Bütçesi Finansal Bütçeler Nakit bütçesi Bütçelenmiş (proforma) bilanço 22

23 Muhasebe – Finansal Tablolar
Likidite Oranları: Organizasyonun kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü gösterir. Mali Yapı / Kaldıraç Oranları: Kredi verenler ve ortaklar tarafından sağlanan varlıklar ve fon kaynakları arasındaki ilişkiyi gösterir. Kârlılık Oranları: İşletmenin kârlılık açısından genel finansal performansını gösterir. Faaliyet Oranları: Temel varlıklar ile satışlar arasındaki ilişkiyi gösterir. 23

24 © Ülgen&Mirze 2004

25 Maliyet Muhasebesi İmalat (Üretim) Maliyetleri Direkt Hammadde
Direkt İşçilik Genel İmalat (Üretim) Maliyetleri İmalat Dışı Maliyetler Pazarlama / Satış Maliyetleri Yönetim Giderleri 25

26 Maliyet Muhasebesi Değişken Maliyetler
Faaliyet (Üretim) düzeyindeki değişimle doğrudan ilişkili maliyetler. Sabit Maliyetler Faaliyet (Üretim) düzeyindeki değişimden bağımsız sabit kalan maliyetler. 26

27 Değişken – Sabit Maliyetler
Değişken Maliyet 60 50 40 30 Sabit maliyet 20 10 1000 2000 3000 4000 Üretim Birimi

28 Maliyet Muhasebesi Toplam Maliyet + DİREKT MALİYETLER
ENDİREKT MALİYETLER Ofis kirasının belirli bir kısmı DİREKT Maliyetler Ofiste görevli işgücünün belirli bir kısmı Kullanılan Elektrik İşgücü Hammadde Ofiste kullanılan elektrik bedelinin belirli bir kısmı Kullanılan Su + Ofiste kullanılan su bedelinin belirli bir kısmı ENDİREKT Maliyetler Toplam Maliyet 28

29 Maliyet Muhasebesi Safha Maliyet Sistemi:
Tek bir üründen çok sayıda ve seri halde üretim yapılması durumunda kullanılır. Birim Maliyet = Toplam İmalat (Üretim) Maliyeti / Toplam Üretim Miktarı Sipariş Maliyet Sistemi: Her dönemde farklı türde ürünler üretilmesi durumunda kullanılır. 29

30 Finans Kavramı ve Finansal Yönetim
Finans: Kişi ve kurumların yararlanabileceği para, fon ya da sermayeye denir. Finansman: Genellikle finans ile aynı anlamda kullanılmakla birlikte para veya sermayenin sağlanmasını ifade eder. Bir işletmede finans işlevi işletmelerin amaçlarına ulaşması için gerekli fonların sağlanmasını, planlanmasını ve daha etkin bir şekilde kullanılması faaliyetlerini yerine getirir. Fon, nakit + nakit benzeri değerleri ifade eder. 30

31 Finans Kavramı ve Finansal Yönetim
Küçük işletmelerde finans ve muhasebe işlemleri genelde tek bir bölümde toplanmaktadır. Büyük işletmelerde finans bölümü, fon akışlarını yönetmek ve denetlemek, kredi kurumları ile ilişkilerini sürdürmek gibi görevleri vardır. 31

32 FİNANSAL YÖNETİM İşletme Sermayesi Nakit Tahminleri SERMAYE PİYASALARI
İşletme içi Finansal Yönetim İşletme Dışı Finansal Yönetim FİNANSAL YÖNETİM PARA PİYASALARI

33 Finans Kavramı ve Finansal Yönetim
Finans yöneticisi işletme için en uygun fon kaynaklarını bulmak ve en verimli ve akılcı bir şekilde kullanmakla sorumlu olan kişidir. (En az likidite ile en yüksek kârlılık) Finans yöneticisinin 3 işlevi vardır: Finansal Planlama ve Denetim Fon Sağlama Yatırım 33

34 Finansal Planlama ve Denetim
Finansal planlamada finansal tahminlere ve bütçelemeye başvurulur. Finansal planlama 5 aşamalı bir süreçtir: İşletmenin tüm fon girişlerinin aylar itibariyle tahmini Faaliyet giderleri ve sermaye yatırımlarını kapsayacak şekilde tüm fon çıkışlarının aylar itibariyle tahmini Fon giriş ve çıkışlarının karşılaştırılması İç ve dış finansman kaynaklarının en uygun bileşiminin seçilmesi Fon akışlarının ve yatırımların geri dönüşünün izlenmesi için bir sistemin oluşturulması 34

35 Finansal Planlama ve Denetim
Finansal Plan; belirli bir döneme ilişkin olarak işletmenin ihtiyaç duyacağı fonları, fonların giriş ve çıkışlarının zamanlamasını, fonların en uygun kaynaklarını ve kullanımlarını gösterir. Finansal planlama finansal denetimi de kapsar. Finansal Denetim; gerçekleşen gelir, maliyet ve giderlerin belirli zaman aralıklarıyla tahminlerle (bütçelerle) karşılaştırılmasıdır. 35

36 Fon Sağlama İşletmenin faaliyetleri sonucu elde edilen fonlar, işletmenin fon ihtiyacını karşılamadığı durumlarda yeni kaynakların bulunmasına FON SAĞLAMA denir. Fon sağlamada, kârlılık ve risk arasında bir denge sağlanmalıdır. Çünkü, borçlanarak fon sağlama hem risklidir hem de hissedarlara veya sahiplere yatırımlarından gelir elde etme olanağı yaratabilir. 36

37 Yatırım Yatırım, gelecekte ekonomik yararlar sağlamak için bugünden fonların tahsis edilmesidir. İşletmelerde mevcut fonlar en uygun şekilde kullanılmalı ve atıl (kullanılmayan) fon bulundurulmamalıdır. Yatırım kararı verilirken de karlılık ve risk dengesi sağlanmalıdır. 37

38 Fon Gereksinimi Günlük işlemler Müşterilere kredili satışlar Stoklar
Sabit varlık alımları Borç ödemeleri 38

39 Fon Gereksinimi Fon Kaynakları
Uzun dönemli projeler ve sermaye yatırımları uzun dönemli kaynaklar ile kısa dönemli harcamalar kısa dönemli fon kaynakları ile finanse edilmelidir. Fon Kaynakları - Satışlar - Varlık Satışları - Dağıtılmamış kârlar - Ticari krediler - Banka kredileri - Tahviller - Hisse senetleri - Factoring - Leasing - Finansman bonoları 39

40 Fon Kullanımı Kira ödemeleri Fabrika donanımları Malzemeler
Reklam ve tutundurma Pazarlama giderleri Maaş ve ücretler Kamu hizmetleri Faiz ve kâr payları Vergiler 40

41 Kısa Süreli Fon Kaynakları
İşletmelerin bir yıl içinde geri ödemeleri gereken kaynaklardır. Kısa süreli fon kaynakları genellikle dönen varlıkların finansmanında kullanılır. Ticari krediler Banka kredileri Finansman bonosu Factoring 41

42 Kısa Süreli Fon Kaynakları
Ticari krediler Alım-satımdaki “açık hesap” uygulaması Senet karşılığı alım yapılması Banka kredileri Nitelikleri bakımından banka kredileri Nakdi krediler Iskonto Avans Borçlu cari hesap Kefalet ve teminat mektupları Teminatları bakımından banka kredileri Şahsi teminat karşılığı kredi (açık kredi) Kefalet ya da maddi teminat karşılığı kredi 42

43 Kısa Süreli Fon Kaynakları
Finansman Bonoları Vadeleri 30 gün ile 360 gün arasında değişen, alınıp satılabilen ve devredilen senetlerdir, kısa vadelidir. Factoring Mal ve hizmet satışı yapan işletmelerin bu satışlarından doğan vadeli alacaklarına ilişkin haklarını factoring işletmelerine satmasıyla fon sağlamaları uygulamasıdır. Factoring işletmesi alacakların tahsilini yüklenirse “gerçek factoring”, yüklenmez ise “gerçek olmayan factoring” denir. 43

44 Uzun Süreli Fon Kaynakları
Sermaye yatırımları veya uzun süreli projelerin finansmanı için başvurulan ve geri ödemeleri bir yılı aşan fonlardır. Uzun süreli banka kredileri ve ticari krediler Hisse senetleri Tahviller Finansal kiralama 44

45 Uzun Süreli Fon Kaynakları
Banka kredileri Geri ödemesi bir yılı aşan kredilerdir. Bir takım şekil şartlarına bağlıdır. Geri ödemeler işletmenin nakit akışına bağlıdır. Ticari krediler (satıcı kredileri) Duran varlık satan işletmelerin müşterilerine uzun dönemli kredi açmalarıdır. Duran varlığın bedeli belli bir ödeme planı içinde faizi ile birlikte ödenir. 45

46 Uzun Süreli Fon Kaynakları
Hisse Senedi Hisse senetleri, sahibine ortaklık hakkı ve buna bağlı olarak da kar payı alma olanağı sağlayan finansal değerlerdir. Süre ve faiz ödemesi yoktur. Tahvil İhtiyaç duyulan para tahvil çıkarılarak yatırımcılardan borç alınabilir. Tahvil, bir borç senedidir. Tahvil alanlara belli bir dönem sonunda ana para ile birlikte faiz ödenir. 46

47 Uzun Süreli Fon Kaynakları
Finansal Kiralama İşletmenin ihtiyaç duyduğu bir varlığı veya donanımı satın alma yerine kiralaması tekniğidir. Bu teknikte, kiraya veren ile kiracı arasında belli bir süreyi kapsayan bir sözleşme yapılır. Kiralama süresi boyunca kiracı malı kullanır, kirasını öder. Kira süresi sonunda kiracının varlığı satın alma hakkı vardır. Finansal kiralama, borç bulmakta güçlük çeken işletmeler için iyi bir yöntemdir. 47

48 Finansman Türleri Kaynağına Göre Finansman Türleri
Özkaynaklardan finansman Dış kaynaklardan finansman Otofinansman Süreye Göre Finansman Türleri Uzun süreli finansman Kısa süreli finansman 48

49 Finansal Piyasa ve Kurumlar
Finansal Piyasa, borç verilebilir fonların arzı ile bu fonlara yönelik talebin buluştuğu piyasadır. Finansal piyasaların oluşumu için gerekli 5 unsur: Fon arz edenler (tasarruf sahipleri) Fon talep edenler (yatırımcılar) Yatırım ve finansman araçları Yardımcı kuruluşlar Hukuki ve idari düzen 49

50 Finansal Piyasa ve Kurumlar
Doğrudan Finansman Gelir fazlası olanların ellerindeki tasarrufu doğrudan borç vermeleri Dolaylı Finansman Gelir fazlası olanların ellerindeki tasarrufu aracı kurumlar aracılığıyla borç vermeleri 50

51 Vade Açısından Finansal Pazarlar
PARA PİYASASI Bir yıl veya daha kısa süreli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasadır. Döner varlıkların finansmanında kullanılır. Para piyasası araçları; ticari senetler Para piyasası kaynakları; çeşitli mevduatlar Para piyasası temel unsurları; kişiler, kurumlar ve bankalar Örgütlenmiş Para Piyasası, bir düzen içinde çalışan piyasa Örgütlenmemiş Para Piyasası, tefeci ve yasadışı bankerlik kurumlarının oluşturduğu, denetim ve gözetim gücü olan piyasadır. Para piyasasında denge unsuru faizdir. Para piyasalarında faiz sermaye piyasasına göre daha düşüktür, çünkü vade kısadır. 51

52 Para Piyasaları Oyuncular Araçlar TCMB Ticari Bankalar Hazine Bonoları
Yatırım Bankaları Sigorta Şirketleri Kredi Birlikleri Factoring Şirketleri Finansal Kiralama Şirketleri Araçlar Hazine Bonoları Mevduat Sertifikaları Ticari Evrak Repo Ters Repo 52

53 Vade Açısından Finansal Pazarlar
SERMAYE PİYASASI Bir yıldan uzun süreli fon ve arz talebinin karşılaştığı piyasadır. Duran varlıkların finansmanında kullanılır. Resmi bir şekilde ve belirli bir merkezde oluşturulur. Bu merkeze “Menkul Kıymetler Borsası” denir. Menkul Kıymetler Borsası, uzun vadeli yatırımlara konu olan menkul kıymetlerin alınıp satıldığı düzenli ve örgütlenmiş pazardır. Örgütlenmiş ve Örgütlenmemiş Piyasa Borsa, ticaretle ya da finansal işlemlerle uğraşan kişilerin toplandıkları kamuya açık piyasalardır. 53

54 Vade Açısından Finansal Pazarlar
Sermaye Piyasalarında, Birincil Piyasa; menkul kıymetlerin ilk kez ihraç edildikleri ve fon arz edenlerle karşılaştıkları piyasalardır. İkincil Piyasa; daha önce çıkartılmış menkul kıymetlerin işlem gördüğü piyasalardır. İşletmeler, ikincil piyasalardaki işlemlerden fon sağlamazlar. 54

55 Sermaye Piyasası Kurumları
Aracı Kurumlar Sermaye piyasası araçlarının yetkili kuruluşlar tarafından kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına alım satımını yapan kurumlardır. Faaliyetleri (SPK) Sermaye piyasası araçlarının halka arzına aracılık Sermaye piyasası araçlarının ikincil piyasada alım satımına aracılık Portföy işletmeciliği ve yönetimi Yatırım danışmanlığı Menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile alım satım Finansal göstergelere, sermaye piyasası aracılarına, mal ve kıymetli madenlere dayalı vadeli işlem yapılmasına aracılık 55

56 Sermaye Piyasası Kurumları
Yatırım Ortaklıkları Sermaye piyasası aracıları, gayrimenkul, altın ve diğer kıymetli madenler portföylerini işletmek amacıyla kurulan kayıtlı sermaye esasına tabi olan anonim ortaklıklardır. Bu ortaklar portföy işletmeciliği yaparlar. Yapamayacakları faaliyetler: Ödünç para verme işleriyle uğraşamazlar. Mevduat toplayamazlar. Ticari, sınai ve zirai faaliyette bulunamazlar. Aracılık faaliyetinde bulunamazlar. 56

57 Sermaye Piyasası Kurumları
Yatırım Fonları Halktan katılma belgesi karşılığında toplanan paralarla belge sahipleri hesabına, riski dağıtarak, sermaye piyasası aracıları, gayrimenkul, altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek amacıyla kurulan mal varlığına yatırım fonu denir. (Bankalar, sigorta şirketleri, aracı kurumlar, emekli ve yardım sandıkları) Fonun tüzel kişiliği yoktur. Fonun mal varlığı ile kurucunun mal varlığı birbirinden ayrıdır. 57

58 Sermaye Piyasası Kurumları
Diğer Sermaye Kurumları Yatırım danışmanlığı yapan, sermaye kuruluşlarını denetleyen, genel finans ortaklıkları, portföy yönetimi ile uğraşan firmalar gibi sermaye piyasasında faaliyet göstermesine izin verilen diğer kurumlardır. 58

59 Sermaye Piyasası Araçları
Sermaye Piyasası Araçları, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarıdır. Menkul kıymet, hisse senedi ve tahviller, gelir ortaklığı senetleri, banka bonosu, finansman bonoları, varlığa dayalı menkul kıymetler 59

60 Sermaye Piyasası Araçları
Hisse Senetleri Uzun vadeli fon sağlama aracıdır. Anonim ortaklıklar veya sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklıklar, özel kanunla kurulmuş olan kuruluşlar tarafından çıkartılır. Belirli bir sermaye katılım payını temsil eder. Sahiplerine ortaklık haklarından yararlanma olanağı verir. Hisse senetleri sahiplerine 3 tür getiri sağlar: Kâr payı Zaman içinde hisse senedinin değerinde meydana gelen artış Rüçhan hakkı (öncelikli satın alma hakkı) satışından elde edilen gelir. 60

61 Sermaye Piyasası Araçları
Tahviller Anonim şirketlerin borç para bulmak için çıkarttığı borç senetleridir. Tahvil sahibi alacaklılık hakkı ve fon alma hakkı kazanır. İşletme kar da etse zarar da etse her yıl kuponlarda gösterilen faizi tahvil sahiplerine öder. Süresi en az 2 yıldır. Anonim şirketler Kamu iktisadi teşekkülleri tahvil çıkarabilirler Mahalli idareler 61

62 Sermaye Piyasası Araçları
Diğer Menkul Kıymetler Gelir Ortaklığı Senetleri Köprü, baraj, elektrik santrali, karayolu, demiryolu gibi kamuya ait kurum ve kuruluşların gelirlerine gerçek ve tüzel kişilerin ortak olması için çıkarılan senetlerdir. Değişken faizli bir tahvil özelliği taşımaktadır. Banka Bonosu veya Banka Garantili Bonolar Kalkınma ve yatırım bankalarının sermaye piyasasından kaynak sağlamak amacıyla çıkarttıkları bonolardır. Banka Bonoları Banka Garantili Bonolar 62

63 Sermaye Piyasası Araçları
Diğer Menkul Kıymetler Finansman Bonoları Finansman bonosu çıkaran işletmeler borçlu sıfatı alırlar. Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Bankalar, finansal kiralamaya yetkili kuruluşlar ve genel finans ortaklıkları ve finans şirketleri tarafından kendi ticari işlemlerinden doğmuş alacakları ve devralacakları alacaklar karşılığında kurulca kayda alınarak ihraç edilen kıymetli evraktır. VDMK ihracında işleme konu olabilecek alacak türleri tüketici kredileri, konut kredileri, finansal kiralama sözleşmesinden doğan alacaklar, ihracat işlemlerinden doğan alacaklar ve diğer alacaklardır. 63

64 Sermaye Piyasaları Araçlar Oyuncular Sabit Getirili Menkul Kıymetler
SPK İMKB Aracı Kurumlar Araçlar Sabit Getirili Menkul Kıymetler Hisse Senetleri Türev Piyasa Araçları 64

65 İşletme Dışı Finansal Yönetim PARA PİYASALARI SERMAYE PİYASALARI
ARAÇLAR HAZİNE BONOLARI MEVDUAT SERTİFİKALARI TİCARİ EVRAK REPO TERS REPO İşletme Dışı Finansal Yönetim OYUNCULAR TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI TİCARİ BANKALAR YATIRIM BANKALARI SİGORTA ŞİRKETLERİ KREDİ BİRLİKLERİ FACTORİNG ŞİRKETLERİ FİNANSAL KİRALAMALEASING) KURUMLARI SERMAYE PİYASALARI ARAÇLAR SABİT GETİRİLİ MENKUL KIYMETLER HİSSE SENETLERİ TÜREV PİYASA ARAÇLARI OYUNCULAR SERMAYE PİYASASI KURULU MENKUL KIYMETLER BORSASI ARACI KURUMLAR