B ALEYBELEN Bâleybelen Vikipedi, özgür ansiklopedi Bâleybelen (dilsizlere dil veren), Muhyi-i Gülşeni (1528-1604) tarafından itikadî bilgileri avamdan.

... konulu sunumlar: "B ALEYBELEN Bâleybelen Vikipedi, özgür ansiklopedi Bâleybelen (dilsizlere dil veren), Muhyi-i Gülşeni (1528-1604) tarafından itikadî bilgileri avamdan."— Sunum transkripti:

1 B ALEYBELEN Bâleybelen Vikipedi, özgür ansiklopedi Bâleybelen (dilsizlere dil veren), Muhyi-i Gülşeni (1528-1604) tarafından itikadî bilgileri avamdan sakınıp sırlamak ve Osmanlı'da ortak kültür dili yaratmak üzere1574'de kurgulanan dünyadaki ilk yapay dil.Muhyi-i GülşeniOsmanlı1574yapay dil MuhyîMuhyî, Bâleybelen ile 200 eser yazar. Öğrencileri Bâleybelen'i devam ettirmeye çalışır; ancak neredeyse Muhyî'nin ölümüyle bu dil de kullanılmaz olur. Günümüze bu dille yazılan eserlerden pek azı gelebilmiştir.Muhyî Dilin çözülmesi[değiştir | kaynağı değiştir]değiştirkaynağı değiştir Fransız araştırmacı Rousseau, Halep'te gördüğü, tanımadığı dilde yazılmış bir kitabı önce ünlü Osmanlı tarihçisi ve o tarihte İstanbul'da Alman ataşesi olan Joseph von Hammer-Purgstall'e gönderir. Hammer, şifreleri çözemez ve Paris'teki Doğu Dilleri Okulu akademisyeni Sylvestre Sacy'den yardım ister. Sacy sekiz yıl araştırmasına rağmen bu dili kimin, niçin ve nasıl tasarladığını bulamaz. Kaybolmuş bir millete ait olabileceğini düşünür ve bu mealde bir makale kaleme alır.RousseauHalepİstanbulJoseph von Hammer-PurgstallSylvestre Sacy Bâleybelen ile ilgili ilk bilimsel araştırmaysa 1966'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nden Prof. Dr. Mithat Sertoğlu'nun İlk Milletlerarası Dili Bir Türk İcat Etmişti başlıklı makalesidir. Bâleybelen şifrelerini ilk çözen ise beş yıllık araştırma sonucu dilbilimci Mustafa Koç olur. Mustafa Koç, Bâleybelen / İlk Yapma Dil (2006) adlı kitabıyla bulgularını yayımlar.İstanbul ÜniversitesiMithat SertoğluMustafa Koç

2 E SPERANTO Esperanto zamenholf tarafından yapılan bir yapay dildir.Batı dillerinden kelimeler alınarak oluşturulmuştur.Batı Dillerinin yapısal özellikleride bu dilde kullanılmıştır.

3 E SPERANTO Y AP ISAL Ö ZELLİKLERİ Bati dilleri Almanca,Fransızca çekimli özelliklidir.Örneğin;Fransızca fiilden aynen Türkçe’de ki mek- mek-İr-er gibi kökler atılarak çekimlenir ayrıca bu dillerde düzensiz fiiller vardır.Zamenholf bunu ortadan kaldırır. Aller-Vien Mi iros al Adana Adana’ya gideceğim Vi iros al Adana Siz Adana’ya gideceksiniz Did- you-have gibi İngilizcedeki yardımcı fiilleri Cxu eki getirelek ortadan kaldırmıştır. Cxu mi iros Gidecekmiyim? Cxu mi iras? Gidiyormusun? Mi povas paroli? Konuşabilirim Mi devas paroli?Konuşmalıyım Modallar Fransızca ve İngilizceden alınarak ve Fransızca Est-ce que Cxu haline getirerek dil basitleştirilmiştir.

4 DOĞU D ÜNYASıNDA Y APAY DİL Farsçanın gramer özellikleri diğer dillerin ses özellikleri diğer dillerin kelimeleri birleştirerek Esperantoda dikkate alınarak bir yapay dil yapılabilir. Farsça’da iki gövde vardır.Geçmiş zaman ve geniş zaman bu Osmanlı Türkçesi içerisinde kullanılır. Örneğin آرمیدن Aramiden-Dinlenmek آرام Aram آرامید Aramid آراستن Arasten Süslemek آرای Aray آزردن Azorden-İncitmek آزور Azor kelime kökü Bu fiiller bu yeni dilde fiiller olarak yer alır.Bu fillerlerlerde kelimeler türetilir. آشپزخانه Aşpezhane Mutfak Aş-pez-hane Yemek pişirilen ev Bu fiiller bu dilde kelime türetme olarak kullanılır. Kaynak=İsmail Hakkı Aksoyak Osmanlı Türkçesi Grameri. Tüm Doğu dillerine etki eden cı-ci eki bu dille kullanılabilir. Kitabçı Fıstıkçı Ahengci Demirci Kitab-dar vb..

5 O LUŞTURALACAK DİLİN YAPISI

6 ÖRNEK BİR YAPAY D IL Gereklilik anlamına gelen bayed ebilmek anlamına gelen tevan kullanılabilir.Esperanto Şimdiki anlamına gelen as geçmiş zaman anlamına gelen is ve gelecek zaman anlamına gelen os bu dil kullanılır. Örneğin= رفتن Reften gitmek fiili emir kökü رو rev geçmiş zaman kökü reft رفت reft Men reftis-Gittim To reftis-Gittin U reftis – Gitti Ma reftis Gittik Şome reftis gittiniz İşan reftis Gittiler Men reftas-Gidiyorum Men reftos- Gideceğim Men reftes-Gitmiştim Bileşik Zaman aynı Türkçe’de ki geçmiş zamanlar birleşirilerek yapılır Men reftesis-Gitmiştim Sahiplik Dar-daşt fiiliyle yapılır Man kitab daras To kitab daras U kitab daras Ma kitab daras To kitab daras İşan kitab daras Geçmiş Men kitab daştis.Kitabım vardı. Man baeyed revas-Gitmeliyim Man bayed revis Ben Gitmeliydim Man tevan revis Gidebilirdim Man tevan revas Gidebilirim. Agar man revos Gideceksim Key man reftis Gittiğim zaman neden olmasın