BÖLÜM-1: WELLNESS ve EGZERSİZ YAŞAM BOYU /HERKES İÇİN

... konulu sunumlar: "BÖLÜM-1: WELLNESS ve EGZERSİZ YAŞAM BOYU /HERKES İÇİN"— Sunum transkripti:

1 BÖLÜM-1: WELLNESS ve EGZERSİZ YAŞAM BOYU /HERKES İÇİN
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER BÖLÜM-1: WELLNESS ve EGZERSİZ YAŞAM BOYU /HERKES İÇİN SPOR DOÇ. DR. GÜLTEN HERGÜNER

2 Kaliteli Yaşam=Sağlık*Çaba
WELLNESS VE EGZERSİZ Literatürde kalite ve yaşam kelimelerinin birleşimleri, mükemmellik ve üstünlüğün varlığı olarak tanımlanmıştır. Kaliteli yaşam konusunun ortak parametrelerini belirlemeye çalışan alanlardan biri olan psikoloji de; Abraham Maslow, Carl Rogers ve Fritz Perls’in çalışmalarıyla önemli bilgilere ulaşılmıştır. Yapılan çalışmalarda farklı bakış açıları farklı yöntemlerle değerlendirilmiş ve kaliteli yaşam anlayışının; sağlık ve çaba faktörlerinin çarpımı olarak formülüze edilmiştir. Kaliteli Yaşam=Sağlık*Çaba Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

3 Wellness kavramı; birçok farklı olgunun bütünleşmesiyle açıklanan ve bireyin kaliteli yaşam için potansiyelini arttırıp daha iyi çalışmasını ve de topluma faydalı katılımını sağlayan önemli süreçtir. Wellness, bireyin daha etkili olarak yaşama kabiliyetini ( iyi olma hali) yansıtan optimal sağlık kavramının pozitif tetikleyicilerinden biridir. Wellness kavramının temelinde; her yönüyle daha sağlıklı ve uzun bir yaşam sürebilmek amacı yatmaktadır. Daha sağlıklı ve uzun süreli yaşamı belirleyen etmenlerin farkında olmak ve gerektiği şekilde kullanmak çok önemlidir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

4 Bu etmenler: Kalıtım Sosyal Koşullar Çevresel Şartlar Tıbbi Bakım
Yaşam Biçimi Davranışları Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

5 Kalıtım; Sağlığa veya hastalığa eğilim, kavrayış ile başlar
Kalıtım; Sağlığa veya hastalığa eğilim, kavrayış ile başlar. Tüm insanlar kendilerine has hücresel kodlara sahiptir. Bu kodlar bedenimizin hacmini, şeklini, kişiliğimizi ve biyolojik limitlerimizi belirler. Kalıtım özelliklerimiz ayrıca sosyal davranış seçimlerimiz gibi diğer belirleyicilerden de kuvvetli düzeyde etkilenmektedir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

6 Sosyal koşullar; Sağlığımız üzerindeki kuvvetli etkiler; eğitim, gelir düzeyi, meslek sahibi olmak, yoksulluk, suçluluk, ev sahibi olmak vb. gibi toplumsal süreçlerden gelmektedir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

7 Çevresel Şartlar; Bazen içinde bulunduğumuz ev, iş ve toplumsal faktörler; karşımıza sadece aktif yaşam sitilini engelleyen bariyerler olarak değil aynı zamanda zehirli tehlikeler olarak da sunulmaktadır. Çevresel kirlilikler, kimyasal karışımlar, radyoaktif elementler, mesleki tehlikeler ve tütün kullanımı gibi sebeplerin hepsi hücresel değişikliği tetikleme potansiyeline sahiptir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

8 Medikal Bakım; Tıp sektörü; içerisindeki pahalı ve mükemmel gelişmelere rağmen hareketsizliği azaltma ve kaliteli yaşam tarzına katkıda bulunmada yeterli etkiyi sağlayamamıştır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

9 Yaşam Biçimi Davranışları; Sağlıklı yaşam biçimi; bireyin sağlığını etkileyebilen tüm davranışları kontrol etmesi, günlük aktivitelerini düzenlemede kendi sağlık statüsüne uygun davranışları seçerek düzenlemesi olarak tanımlanmıştır. Bu davranışları tutum haline dönüştüren birey, sağlıklı olma halini sürdürebildiği gibi sağlık durumunu daha iyi bir seviyeye getirebilir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

10 WELLNESS BOYUTLARI Yaşamsal süreçlerin hepsine entegre olmuş Wellness kavramı, yedi boyut içermektedir. Bunlar; fiziksel, bilişsel, duygusal, sosyal, ruhsal, çevresel ve mesleki wellness boyutlarıdır. Bu boyutlar arasında güçlü bir bağlantı ağı bulunmaktadır. Bu boyutların birbirleri arasındaki denge, wellness kavramının sürdürülebilirliği için önemlidir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

11 Fiziksel Boyut; Vücudun fonksiyonel işlevleri ile ilişkilidir
Fiziksel Boyut; Vücudun fonksiyonel işlevleri ile ilişkilidir. Bu boyut fiziksel uygunluğun sağlık ile ilişkili kas kuvveti, kas dayanıklığı, kardiyovasküler dayanıklılık, esneklik ve vücut kompozisyonu gibi bileşenlerini içerir. Wellness kavramı içerisindeki diyetsel alışkanlıklar fiziksel boyut üzerinde çok etkili bir süreçtir. Fiziksel boyut aynı zamanda medikal bakım, düzenli testler, ağız bakımı, ilaçların doğru kullanımı, hastalanınca doğru adımları gerçekleştirebilme ve sağlık sisteminin doğru bir şekilde kullanımını içermektedir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

12 Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Bilişsel Boyut; beynin kullanımını içermektedir. Aktif bir zihnin korunabilmesi, bütün olarak iyi olma haline katkıda bulanacaktır. Bilişsel boyuttaki bilgi akışı; tüm yaşamımız boyunca yeni fikirlere açık olmak, beynimizi daha yaratıcı/üretici ve etkili ortamlarda kullanabilmek ve yaşanılan her deneyimden yeni bilgiler edinebilmek ile doğrudan ilişkilidir.

13 Kültürel organizasyonlara katılıyor musunuz?
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Kültürel organizasyonlara katılıyor musunuz? Müzeleri ziyaret ediyor musunuz? Televizyonda eğitsel programları izliyor musunuz? Sorularının hepsi bilişsel boyut ile ilgilidir.

14 Duygusal Boyut; olumlu zihinsel ve duygusal duruma sahip olmak wellness kavramı ile direkt olarak ilişkilidir. Stresle başa çıkabilme, değişikliğe adapte olabilme, samimi arkadaşları koruyabilme, hayattan keyif alma ve kahkaha atabilme gibi yetenekler Wellness ’in duygusal boyutu ile ilgili örneklerdir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

15 Wellness duygusal boyutu üç farklı alanı içermektedir. Bunlar ;
Farkında olma Kabullenme Yönetme Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

16 Sosyal Boyut; her insan toplum içerisindeki diğer insanlarla iletişim kurmak zorundadır.
Wellness’ in sosyal boyutu; diğer insanların özelliğini kabul ederek bundan keyif alma ve diğer insanlarla iyi geçinebilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Sosyal boyut diğer bir anlamda ise toplumunuzun refahı için ilginizi ve yapabileceklerinizi sergileme ve toplumun bireylerine karşı adaletli ve ön yargısız olabilme yeteneğidir. Ve aynı zamanda tüm insanlık için yapabileceklerinizi ortaya koyabilmektir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

17 Ruhsal Boyut; bireyin kendi anlamını aramak ve hayat içerisindeki yönünü belirlemek için yaptığı araştırma anlamına gelir. İçindeki en sert duygularla ruhsal boyut; yaşam deneyimlerine kuvvet veren ve rehberlik sağlayan değerler, inanışlar ve ilkelerin geliştirilmesini içerir. Bencil olmama, dürüstlük, doğruların ve yanlışların açık ve net şekilde ifade edilmesi, şefkatli olma, affedici olma ve hayırseverlik; ruhsal boyutun belirleyicileri olarak belirlenmiştir. Ruhsallık ile öz saygı arasında çok kuvvetli bir bağ bulunmaktadır. Bu ilişki; umut, amaç ve huzur olgularının gelişimi sonucunda kişinin kendisine verdiği değerin ortaya çıkmasıyla görülebilir. Wellness’in diğer boyutları gibi ruhsal boyutu da bir süreçtir ve bu süreç zaman ve dikkat gerektirir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

18 Çevresel Boyut; Wellness’ in çevre boyutu doğal olan tüm yaşam çeşitlerinin korunmasını içermektedir. Bu doğal yaşam; bitkileriçin ve hayvanlar için olabilir hiç fark etmemektedir. İnsan oğlunun temel boyutu ihtiyacı olduğu bazı biyolojik ihtiyaçları vardır. Bunlar; temiz hava, su ve yiyecektir. Geri dönüşüm kutularının kullanılması, zirai ilaç kullanımının azaltılması, ulaşımda toplu ulaşım araçlarının daha ekseriyetle kullanılması ve elektrik tüketiminin doğru bir şekilde icrası gibi alışkanlıkları; Wellness’ in çevre boyutuna pozitif etkilerinin olduğu bir gerçektir Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

19 Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Mesleki Boyut; mesleki Wellness bireyin çalışmakta olduğu ortamdan aldığı haz ile ilgilidir. İçinde bulunduğumuz yaşam şartları çerçevesinde hayatımızın büyük bir bölümü içinde çalıştığımız iş ortamında geçmektedir. Mesleki Wellness aynı zamanda çalışma saatleriyle rekreasyonel zaman arasındaki dengeden memnun olmayı da kapsamaktadır.

20 Geçmişten günümüze sağlık
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Geçmişten günümüze sağlık Geçmişte sağlığın tanımı hastalıklardan uzak olma olarak ifade edilirdi.1900’ lü yılların başlarında ölümlerin büyük bir kısmı bakteri ve virüslere bağlı enfeksiyon hastalıklarından kaynaklanıyordu. 20. yy sonlarına doğru tıp biliminin ilerlemesi ile enfeksiyonel hastalıkların tedavilerinde de ilerlemeler olduğu için bu rahatsızlıklardan kaynaklanan ölüm oranı da azalmıştır. Günümüzde de sağlık ile yaşam tarzı arasında doğrudan bir bağlantı bulunmaktadır. Bu nedenle sağlık faktörleri ve ölüm arasındaki en belirleyici etken seçtiğimiz hayat tarzıdır.

21 Sağlıklı ve uzun ömürlü yaşamak
ABD hastalıkları kontrol etme merkezi (CDC) sağlıklı ve uzun ömürlü olmayı etkileyen 4 temel faktör üzerinde durmuştur. Bunlar; Düzenli yaşam alışkanlıkları (sağlıklı davranışlar) %51 Fiziksel çevre %20 Kalıtımsal özellikler %20 Enfeksiyon ve sağlık tedavi sistemlerinin niteliği %9 Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

22 1. Düzenli Yaşam Alışkanlıkları
Ölüm riskine %51 oranındaki etkisiyle en büyük faktörü teşkil eder. Sağlıklı yaşam denilince; en büyük rolü kişinin yaşam tarzı oynar. Amerika da bir araştırmaya göre aşağıda belirtilen alışkanlıklara sahip olan deneklerde yaşam sürelerinin daha uzun olduğu belirlenmişdir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

23 Her gün düzenli kahvaltı yapmak
Bu alışkanlıklar; Her gün düzenli kahvaltı yapmak Düzenli yemek yeme alışkanlığı kazanmak Uyku düzenine dikkat etmek Normal vücut ağırlığına sahip olmak Yiyeceklerde yağı, tuzu ve şekeri azaltmak Haftada en az üç gün düzenli ve yeterli spor yapmak Sigara ve alkol kullanımından uzak durmak Bu özelliklerin tamamına sahip olanlarla, hiç birine sahip olmayanlar arasında yıllık bir fark olduğu bulunmuştur. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

24 2. Fiziki Çevre Fiziksel çevre bozukluğunun %20 oranında sağlık ve ölümle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Yaşadığımız çalıştığımız ve spor yaptığımız çevreler fiziksel çevremizi oluşturur ve sağlığımızla direkt ilgilidir. Kapalı ve açık alandaki havanın kirliliği; akciğer hastalıklarının artmasına ve dokuların yetersiz beslenmesine neden olabilir. Aşırı gürültü, sigaralı ortam, hava kirliliği, yiyeceklerin veya suyun temiz olmaması sağlımız için olumsuz etkenlerdendir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

25 3. Kalıtımsal(Genetik) Bazen hastalıklardan korunabilmemiz kalıtımsal faktörlere bağlı olarak sınırlı olabilir. Kalıtım, ailelerden çocuklarına miras kalan biyolojik olaydır. Kalıtımsal özelliklere bağlı risk faktörünü; yaşam tarzımızla büyük bir oranda düşürebiliriz. Düzenli beslenme, düzenli ve yeterli spor yapmak ve vücut ağırlığımızı kontrol etme gibi düzenli yaşam alışkanlıkları, kalıtıma bağlı bazı hastalıklara yakalanma riskini azaltacaktır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

26 4. Enfeksiyon Ve Sağlık Tedavi Servislerinin Niteliği
En düşük faktör olarak gözükse de Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için çok önemli faktörlerdendir. Birçok köy, kasaba hatta ilçelerimizde dahi hala tam teşekkürlü hastaneler yoktur. Kurtarılma şansı yüksek olan çoğu hasta imkansızlıklar nedeniyle maalesef yaşamını kaybetmektedir. Bu faktörün ülkenin ekonomisini ve kalkınmışlığı ile direkt ilgisi vardır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

27 SPORUN SAĞLIĞIMIZA ETKİLERİ
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER SPORUN SAĞLIĞIMIZA ETKİLERİ Temel olarak; kuvvet, dayanıklılık, sürat, esneklik, beceri gibi özellikler fiziksel güç uyumunun sağlıklı olmasını sağlar. Egzersizler ile sağlığı korumanın mümkün olduğu bilimsel bir gerçektir. Sporun temel felsefesinde; yarışma amacının dışında sağlığını koruma düşüncesi yer almakta ve insanlar bu düşünceyle spor yapmaya davet edilmelidir. Herkes için spor, yaşam boyu spor, sağlıklı yaşam için spor, rekreatif sporlar, fitness (fiziksel uygunluk), aerobik, jogging vb. gibi sloganlar ve çeşitli spor kulüplerinin faaliyetleriyle spor yapan insanların sayısının arttırılmasına çalışılmaktadır.

28 Genç yaşlarda kazanılan egzersiz alışkanlığı; orta yaşlarda ve sonrasında da korunabilirse 80’li-90’lı yaşlarda bile sağlıklı ve üretken olabiliriz. Şunu unutmayalım ki; bir ülkenin sağlık durumu ancak bireylerinin yaşam kalitesi ile doğru olarak ölçülebilir ve değerlendirilebilir. Yürüyüş, jogging, koşu, bisiklet, yüzme, kayak gibi büyük kas gruplarının hareket olayına katıldığı dayanıklılık sporları sırasında kaslar kanın kalbe geri dönüşümüne aktif olarak katkıda bulunurlar. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

29 Kendisine daha fazla kan geldiğinden ek bir yükle çalışan kalp ise her seferinde daha fazla kanı çevre organlara göndermek zorundadır. Buna zamanla iyice alışır ve pompa görevini daha ekonomik olarak sürdürür. Kalp kası kuvvetlendiğinden ve irileştiğinden, ayrıca iç hacmi genişlediğinden; dinlenmiş durumdayken de eskisine oranla daha az sayıda atım ile aynı miktardaki kanı organlara gönderebilir. Spora katılanlar iskelet kaslarındaki kılcal damarların çoğunu kullanırlar. Fiziksel iş sırasında kılcal damarlar görev yapmak üzere açılır ve çalışmalar düzenli sürdürülürse; gerektiğinde kanı iletmek üzere kullanıma hazır durumda kalır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

30 Aynı şey kalp kası için de geçerlidir
Aynı şey kalp kası için de geçerlidir. Kalp kasına ne kadar çok görev verirsek kendi içine kendisini besleyen kılcal damarlar ve bu kılcalların kaynaklandığı asıl damarlar(koroner) sürekli olarak geniş durumlarını korurlar. Ayrıca dokuda kullanılan artık ürünlerin vücuttan uzaklaştırılmak üzere kana geçişi kolaylaşır. Kalbin daha iyi iş görmesi, kanı bolca pompalayabilmesi, genişleyen damarlarla dokuya bol besin gelmesi; hücrelerde de değişikliklere yol açar. Daha çok enerji ortaya çıkması için yağların ve karbonhidratların yanmasını kolaylaştırmak üzere enzimlerde artış olur. Özellikle vücuttaki yağların egzersizlere katılmakla düşüş gösterdiği gözlenmiştir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

31 Egzersizi düzenli yapmada azalan ve artan değerler
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Egzersizi düzenli yapmada azalan ve artan değerler AZALAN DEĞERLER ARTAN DEĞERLER Kalp krizi riskinde Genel sağlıkta Kalp krizi geçirmiş kişilerin tekrardan geçirme riskinde Düzenli,sağlıklı uykuda, Hipertansiyon (yüksek tansiyon) riskinde Muhtelif enfeksiyonlara karşı vücudun direncinde, Bayanlarda hamilelikten kaynaklanan rahatsızlıklarda (sırt ağrıları,vs.) Maksimal O2 tüketiminde, Kemiklerin yoğunluğunda Sıcağa ve soğuğa karşı dirençte, Diyabet hastalığı var ise kan şekerini kontrol altına almada, Vücut yağ kaybını fazlalaştırarak: Kas kütlesinin dayanaklığında,kuvvetine Sebebi bilinmeyen veya stresten kaynaklanan baş ağrılarının azalmasında veya giderilmesinde,

32 Egzersizlerden sonra bir rahatlık, uyuşukluk hissederiz ve buna genellikle yorgunluğa bağlarız. Ancak bazı araştırmalar; fiziksel aktiviteler sırasında beyinde çok kuvvetli yatıştırıcı etkisi olan maddelerin (endorfinler= endojen morfinler) salınımının arttığını göstermiştir. Bu huzurlu ve sakin durumun buna bağlı olduğu düşünülmektedir. Dolayısıyla sporun günlük streslerin kanalize etmeye yarayan bir yönü de bulunmaktadır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

33 DÜZENLİ SPOR YAPMANIN DİĞER YARARLARI
İş veriminin artmasına Hastalık yüzünden çalışılamayan gün sayısının azalmasına Daha enerjik hissedilmesine ve tembellikten uzaklaşmaya Öz saygının gelişmesine Hayata daha mutlu bakmaya, endişelerden uzaklaşmaya Kendine güveninin artmasına İnsanlarla çabuk arkadaşlık kurmaya ve paylaşma, yardımlaşma duygularını geliştirmeye yardımcı olur. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

34 Kısaca yaşam boyu sporun temel amacı; hareketsiz bir yaşantının neden olduğu organik, psikolojik ve fiziki bozuklukları önlemek veya yavaşlatmak ve beden sağlığının temeli olan fizyolojik kapasiteyi yükseltmek, fiziksel uygunluğu ve sağlığı uzun yıllar muhafaza etmektir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

35 Hareketsizlik ve Sağlık
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Hareketsizlik ve Sağlık İnsan vücudu doğuştan gelen özelliklerinden dolayı sürekli hareket etme ihtiyacındadır. Tabi ki geçmiş çağlarda insanların yaşam mücadelelerinin zorlu olması vücutlarının daha güçlü ve dirençli olmasını sağlıyordu. Ancak günümüzde ise teknolojik gelişmeler insan gücü kullanımını azalttığı için insanlarda hareketsizlik ve buna bağlı rahatsızlıkların oluşmasına neden olmuştur.

36 Hareketsizlikle oluşan rahatsızlıklar
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Hareketsizlikle oluşan rahatsızlıklar 1.Vücut kompozisyonunda oluşan sorunlar Şişmanlık Vücut yağlarının artması ve kas kitlesinin azalması Fiziksel görünümün bozulması Kas ve iskelet problemleri Artan kemik erimesi Bel ve sırt ağrıları

37 2.Kalp-dolaşım ve solunum sisteminde oluşan sorunlar Hipertansiyon
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER 2.Kalp-dolaşım ve solunum sisteminde oluşan sorunlar Hipertansiyon LDL ve kolesterolün artması Çabuk yorulma Arter duvarlarının yağlanma ve tıkanması Kalp kasının zayıflaması Kalp kasında sertleşme ve verimsizlik Akciğer kapasitesinde azalma Akciğer kaslarında zayıflama Dayanıklılığın azalması

38 3.Diğer sağlık sorunları Psikososyal dengesizlik
Sinir sisteminde gerginlik Stres Sindirim sistemi bozuklukları Uyku düzensizlikleri Bağışıklık sisteminin zayıflaması Şeker hastalığı Karbonhidrat emiliminde problemlerin oluşması Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

39 Hastalık yada yaralanma sonucu uzun süre istirahat yapmak.
Hareketsizlik dışında da kaslarda zayıflama olabilir. Bunun başlıca nedenleri şunlardır; Hastalık yada yaralanma sonucu uzun süre istirahat yapmak. Çeşitli sorunlardan dolayı nöromüsküler aktivitesi önemli ölçüde kısıtlanan hastalıklar. Yer çekimi etkisini azaltan yatma ya da oturma gibi pozisyonlarda uzun süre kalmak. Uzay yolculuklarında ve uzun süreli yer altı çalışmalarında yer çekimsiz ortamda bulunmak. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

40 Düzenli yapılan egzersizin sağlık üzerine olumlu etkileri
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Düzenli yapılan egzersizin sağlık üzerine olumlu etkileri Genel sağlık kalitesi gelişir Uyku daha sağlıklı ve düzenli olur Enfeksiyonlara karşı vücut direnci artar Max VO2 de artış sağlanır Kemik yoğunluğunda artış sağlanır Diyabet türündeki hastalıklarda Kan şekeri kontrol altına alınır Vücut yağ kitlesi azalır Kas kitlesinin kuvvet ve dayanıklılığı artar Laktik asit tolerasyonunda artış meydana gelir

41 Deriye kan akışı artar ve deri daha çok beslenir
Akciğerlerden kana O2 difüzyonunda artış meydana gelir Bağışıklık sistemi güçlenir Glikoz toleransı artar Sakatlıklara karşı vücut direnci artar Vücut kompozisyonu düzelir Eklem elastikiyeti gelişir Denge ve koordinasyon gelişir Metabolizmanın çalışması düzelir Kan plazma hacmi artar Yaşlanma ve belirtileri gecikir Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

42 Spor ve Egzersizde Ölüm Riski
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Spor ve Egzersizde Ölüm Riski Egzersiz doğru yapıldığı ve gerekli tedbirler alındığı takdirde sağlığa yararlarının olduğu tartışılamaz. Ancak bir çok sportif müsabakada üst düzey elit sporcuların kalp krizinden öldüğü de bir gerçektir. Bu ölüm olaylarının neredeyse tamamında sağlık kontrollerinin eksikliği, bilinçsiz çalışma sistemi, sağlığa zarar verecek şekilde spor yapmak ve diğer çevre etkenlerinin önemli bir rolü vardır. Bu nedenle sporda meydana gelen ölümlerin temelinde sadece kişinin spor yapmasının bir sonucunda ölüm olduğu söylenemez.

43 Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Bazı araştırmalarda aşırı düzeyde yapılan sporun tıpkı stres gibi olumsuz etki yaparak bağışıklık sistemini zayıflattığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca spor çalışmaları bilinçsiz yapılıyorsa kalp ve kas hücrelerinde de zayıflamaya neden olmaktadır. Spor alanındaki ölümlere baktığımız zaman hemen hemen hepsinde yanlış uygulama veya aşırı yüklenme olduğunu görebiliriz. O halde sporu bilinçli olarak yapmanın önemi yadsınamaz bir gerçektir.

44 Ülkemizdeki Ölüm Oranları ve Nedenleri.
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Ülkemizdeki Ölüm Oranları ve Nedenleri. Ülkemizde yaş sonrası ölüm oranlarında bir artış vardır. Ayrıca 75 yaş ve üzerinde erkeklerin ölüm oranı bayanlara göre daha yüksektir. İllere göre dağılıma baktığımızda ise en yüksek ölüm oranlarına %21 ile İstanbul, %8 ile Ankara ve %7 ile İzmir sahiptir. Büyük şehirlerimizdeki kardiovasküler sorunlardan dolayı meydana gelen ölüm oranlarına baktığımız zaman ise en yüksek ölüm oranlarına %40 ile Ankara ,%33 ile İzmir ve %28 ile İstanbul sahiptir.

45 Halkın hastalıklara karşı bilinçli bir eğitiminin olmaması,
Ölüm sebeplerinin başında kalp ve dolaşım sistemi rahatsızlıklarının olmasındaki en önemli etkenler; Halkın hastalıklara karşı bilinçli bir eğitiminin olmaması, Ekonomik sebeplerden dolayı ucuz ve kalitesiz yiyeceklerin tercih edilmesi, Kötü çevre koşulları ve yaşam şekli, Stresli yaşam tarzı, Bilinçsiz ve kötü beslenme alışkanlıkları, İş güvencesinin bulunmaması, Çocukluk çağından itibaren hareketsiz ve stresli bir hayat tarzı, Gelecekle ilgili kaygılardır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

46 Yaşlanmaya Karşı Savaş
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER Yaşlanmaya Karşı Savaş Sağlımız için en önemli unsur; öncelikle ruhumuzun doğru beslenmesinden, yani pozitif ve olumlu insan olmaktan geçer. Genç kalmak için stres ile başa çıkan ve mutlu olmayı bilen insanların anti-aging için uygulama tedavileri olumlu neticeler vermiştir. Üstelikte bu uygulama tedavileri gelişmiş ülkelerde büyük bir sanayi halini almıştır.

47 Yaşlanmanın hızlı oluşmamasında düzenli yaşam tarzı önemli rol oynar
Yaşlanmanın hızlı oluşmamasında düzenli yaşam tarzı önemli rol oynar. Bilim adamları; bağışıklık sistemi, hormonal sistem ve sinir sisteminin yaşlanması durdurulursa daima genç kalınma reçetesinin elde edileceğini savunmuşlardır. Büyüme hormonu; beyinde hipofiz bezinden salgılanır. Uykunun derin döneminde de üretim artar. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

48 Büyüme hormonunun azalmasındaki en büyük etkenleri; Yaşın ilerlemesi
Vücutta diğer hormonlar arasındaki düzenin bozulması Somatostatin hormonundaki artış GHRH (Growht Hormone Releasing Hormone) üretiminin yaşa bağlı azalması Çok fazla kalori alımı (Yağlı yiyecekler hormonun miktarını düşürebilir) İnsülin hormonunun gereğinden fazla salgılanması sonucu büyüme hormonunu frenlemesi olarak sayabiliriz. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

49 HORMON YETERSİZLİĞİ NASIL TANINIR?
Doç. Dr. Gülten HERGÜNER HORMON YETERSİZLİĞİ NASIL TANINIR? Çalışmaya karşı isteksizlik, Sosyal ilişkilerde azalma, Yaşam sevincinin azalması, Daha çabuk yorulma, Uykusuzluk, Spor yapmaya rağmen yağ dokusunda artış, Ciltte kırışıklık

50 UZUN ÖMÜRLÜ OLMANIN SIRLARI
Uzun ömürlü olmada genetiğin yanında rol oynayan en önemli faktörler; Az yemek ve doğal besinler yemek, Stressiz ve hareketli bir hayat tarzı, Dağlık ve yüksek rakımda yaşamak, Temiz çevre şartları da çok önemli faktörler olarak gözükmektedir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

51 HERKES İÇİN SPORUN (H.İ.S) TANIMI
Avrupa Konseyi’nin Spor Gelişim Komitesi Herkes İçin Sporu “sosyal durumlarına, menşelerine, özürlü ve engelliliklerine bağlı olmaksızın spor yapmayı arzu eden herkesin boş zamanlarını spor ile değerlendirme iştirakini mümkün kılma anlamında bir deyimdir” şeklinde tanımlamıştır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

52 HERKES İÇİN SPORUN AMACI
Herkes İçin Spor, bünyesi içinde eğlence ve sağlık amacını aynı zamanda gerçekleştirmeyi amaç edinmiştir. Şu da bir gerçektir ki, Herkes İçin Spor çok az çaba, rahatlama ve eğlenme ilkesi doğrultusunda uygulandığı zaman olumlu bir sonuç alınabilir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

53 HERKES İÇİN SPOR İnsanoğlunun var oluşundan bugüne kadar onunla birlikte olan sporun; kabul edilmiş evrensel bir tanımı yoktur. Ancak, spor olarak kabul edilen aktivitelerde ortak olan belli unsunlar vardır. Spor; insanoğlunun var oluşundan beri onunla beraber olan, belirli kurallar içeren, rekabet ortamı olan, haz veren aktivitelerdir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

54 Hergüner (2015), “Sporu; çeşitli amaçlarla, farklı alanlar kullanılarak, ferdi veya takım halinde, araçlı veya araçsız yapılan, planlı çalışmayı ve kurallara uymayı gerektiren, ağırlık, metre, zaman ölçü birimleri ve sayı ile değerlendirilen, mental ve fiziki rekabete dayalı, performans arttırıcı, sosyalleştirici ve eğitici psiko-motor faaliyetlerdir” şeklinde ifade etmiştir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

55 Sağlık, insanların yaşam biçimleriyle doğru orantılıdır.
Büyük Türk alimi İbn-i Sina: Sağlığı korumanın üç temel prensibi vardır; Hareket(spor) Gıda Uyku diyerek sağlıklı yaşamın ana hatlarını göstermiştir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

56 DÜNYADA HERKES İÇİN SPOR ANLAYIŞI
Kişinin yaşı veya cinsiyeti ne olursa olsun, spor eğlenmek, insanlarla kaynaşmak kendilerini iyi hissetmek için, herkes için iyi bir yoldur. Herkes için spor; herkesin faydalanacağı, hoşlanacağı, eğlenceyi ve sağlığını koruyacağı derecede kolaylaştırmayı hedefleyen uluslararası bir programdır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

57 H.İ.S FEDERASYONUNUN AMAÇLARI
Karşılıklı anlayış içerisinde insanlarımızı bir araya getirerek bireyin kendini geliştirmesine fırsat vermek. Herkes için spor (H.İ.S) düşüncesini yaygınlaştıracak, sempozyum, konferans, bölgesel yada uluslar arası kongreler, seminer, vb. etkinlikler düzenlemek. H.İ.S fikrini geliştirme ve ilerlemesini desteklemek. H.İ.S sponsorluğunu geliştirmek ve hızlandırmak. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

58 H.İ.S uygulamasına adapte edilmiş bilimsel araştırmaları hızlandırmak, desteklemek ve yönetim alanında yönlendirmek. H.İ.S aktivitelerini artırmak için kitle iletişim araçlarını aktif hale getirmek ve işbirliği içine girmek. H.İ.S çerçevesinde yapılacak bütün etkinliklerde ilgili federasyonlar ile işbirliğine girmek. Resmi yarışma kurallarına bağlı olmayan yarışmalarla eğlenceye yönelik organizasyonları programlamak ve düzenlemek. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER

59 Bilinen serbest zaman değerlendirme ve spor türlerine yenilerini eklemek amacı ile araştırmalarda bulunmak. Bölgesel ve uluslar arası etkinliklere katılarak bu alanda yapılan çalışmaları, yapılan yeni uygulamaları ilgililerin hizmetine sunmak. Etkinlikler sırasında vatandaşlarımızın ilgisini çekmek ve spor alışkanlığını kazandırmak için maddi ve manevi ödüller dağıtmak. H.İ.S animatörlerine eğitim düşüncesinden yola çıkarak bu alanda kurslar ve hizmet içi eğitim programları düzenlemek. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER