YAĞLI BOYA AD-SOYAD:Ayşegül TUTUŞ SINIF-NO :10/D-487.

... konulu sunumlar: "YAĞLI BOYA AD-SOYAD:Ayşegül TUTUŞ SINIF-NO :10/D-487."— Sunum transkripti:

1 YAĞLI BOYA AD-SOYAD:Ayşegül TUTUŞ SINIF-NO :10/D-487

2 Yağlı Boya  Yağlı boya, bir koruyucu olarak veya dekoratif gâyeyle bir yüzeye tatbik edildiği zaman, o yüzeyde kalıcı ve sert bir film tabakası meydana getiren sıvıdır. Meselâ, ahşap binâların hava şartlarından, metallerin korozyondan korunmaları için, yüzeyleri yağlıboya ile boyanır. Yağlıboyalar dekoratif gâyelerle çok kullanılır. Okul, hastâne, büro vs. yerleri hoş ve parlak renklere büründürmek için kullanılır. Ayrıca yağlıboya tabloları bunlarla yapılır.  Rönesans devrinden beri uygulanan bir resim tekniğidir. Yağlı boya resim üzerinde devamlı çalışabilme olanağı vardır. Yapılan resimler uzun ömürlüdür. Resimlerin temizlenme ve bakım kolaylığı olması nedeniyle diğer tekniklerden daha fazla tercih edilmektedir.

3

4  Yağlı boya pigmentlerin kimi özel sıvılarla karıştırılmasıyla yapılan ve eşyaya renk vermek ya da onu dış etkilerden korumak için sürülen kimyasal maddedir.  Söz konusu sıvı, uygulanan yüzeyde ince bir tabaka (film) bırakacak kuruyan bir yağ ile, boyaya, kolay sürülmesi için belli bir kıvam veren bir çözücüden (inceltici) oluşur. Boya sürüldüğünde çözücü buharlaşır ve kuruyan yağ oksitlenerek katı, kuru bir pigmentli tabaka oluşturur.  Daha çabuk kuruması için boyaya "kurutucu" ya da "hızlandırıcı" adı verilen katalizörler de katılır. 19. yüzyılın ilk yarısına kadar, yağlıboyanın bileşimindeki tek kurutucu madde kurşundu. 1848'e doğru manganezin kurutucu özellikleri anlaşıldı.  Daha sonraki yıllarda kobaltın keşfi üzerine, çok küçük dozlarda bile son derece etkili olan ve yağın rengini değiştirmeksizin hem oksitlenmesini, hem polimerleşmesini kolaylaştıran bu yeni kurutucu kullanılmaya başlandı.

5

6  Eskiden yağlıboyalarda kullanılan tek yağlı madde beziryağı olduğu hâlde, bugün susuz hintyağı gibi aşağı yukarı aynı yapıda çeşitli yağlar kullanılmaktadır.  Yakın zamanlara kadar, yağlıboyalarda kullanılan çözücü ve sulandırıcılar arasında en iyisi terebentin esansıydı. Oysa bugün, taşkömürü ve petrolden elde edilen çeşitli türevler tercih edilmektedir. Boya sanayiinde en büyük aşama doğal reçineler olan zamkların yerini alan sentetik reçinelerin bulunuşudur.  Yağlı boya; yağ bazlı malzemeler ile boya pigmentlerinin karıştırılması ile elde edilir. Şüphesiz içine ayrıca kapatıcı olarak üstübeç ve bağlayıcılığı vs. sağlayan kimyasal maddeler de katılmaktadır.

7  Yağlı boya kapatıcı özelliğe sahip boyadır. Bu nedenle çini ile kontur atılmış çalışmalara uygun değildir (yapılabilir fakat özel teknik ve uğraş gerektirir) Boya yağ bazlı olduğu için geç kurur, terebentin ile inceltilebilir aynı şekilde fırçalar terebentin, tiner, benzin gibi kimyasallarla yıkanabilir.  Yağlıboya kokusu nedeniyle havalandırmalı ortamda çalışmak gerektirir.  Yağlı boya ile tual üzerine yapılan karikatürler sergi için değişik bir görsellik sağlayabilir.  Yağlı boya tekniği yapım sırasında kısmen hata kabul eden bir tekniktir. İstenmeyen yerler sonradan düzeltilebilir.Yapılan resimler uzun ömürlüdür.Temizlik ve bakımı kolaydır.  Yağlı boyada aranan başta gelen özelliklerden biri renklerin solmaması, diğeri, üzerinde kabuk yapmadan kurumasıdır.

8 Yağlı Boya Tarihi  Yağlı boya ile resim yapmayı bulan kişi olarak Jan van Eyck olarak bilinir. Fakat yağlıboya sanatının daha öncelerde de yapılmış olabileceği düşünülür. Kim tarafından başlatıldığı konusunda net bir bilgi bulunmamakla birlikte, teknik açısından bu sanatı başlatan kişi Jan van Eyck kabul edilir.  Jan van Eyck, Flemenk okulunun ilk dönem sanatçısı olan yağlı boya sanatını mükemmel seviyeye ulaştıran kişidir.  Jan van Eyck'in eserlerinde çiçekleri, desenleri, döşemeleri ince ince şleyerek resme aktarması, çizilen figürlerin adeta canlı bir nesne gibi gözükmesini sağlamıştır. Jan van Eyck yağlı boya tablolarda çok başarılı bir sanatçıdır. Hatta bir eserinde ‘yapabileceğimin en iyisi’ diye dipnot yazarak resmini sevenlerine sunmuştur.

9 Arnolfini’nin Evlenmesi  Arnolfini'nin Evlenmesi ressam Jan van Eyck'e ait, 1434 yılında yapılan yağlıboya tablo.  Resim sanatının nadide örneklerindendir. Biçimsel başarısının yanı sıra, resim tarihinde de önemli bir yere, ilklere sahiptir.Rönesans'ta yeni yeni ortaya çıkan ve yavaş yavaş yayılmaya başlayan burjuvazi, eskiden yalnızca kilisenin ve soyluların hizmetinde olan sanatı, kendine doğru çevirmeye başlamış; para karşılığı sanat diye düşünmüştür.

10 Arnolfi’nin Evlenmesi  Orta Çağda Kilise sanatçının eserine imza koymasına hoş bakmamaktaydı. Tek yaratanın tanrı olduğu inancına göre tutarlı bir düşünce sanılmış olsa gerektir. Ama yeni sınıfın doğuşuyla birlikte, değişim kanunları devreye girmiş ve resim sanatına "renk" gelmiştir. Bir tüccar olan Arnolfini'nin resmi, 15. yüzyıldan sesini duyurmaya başlayan bir sınıfın ifadesi olarak önemlidir.  Flaman resminin belli başlı özelliklerini taşır resim: Ayrıntılar ve simgesellik. Arnolfini'nin yüzündeki ifade, gölgeler, giysisinin dokusu. Karısının giysisinin dokusu ve kıvrımlar. Alttaki köpeğin her tüyünün sapıkça [sanat tarihinde buna "sabırlı" denir] bir ayrıntıyla işlenmiş oluşu. Pencereden içeri sızan ışığın yüzler ve giysiler üzerinde yarattığı etki.  Simgesellik ise çözülmesi zor, ilk bakışta doğal gelen bazı canlı ve nesnelerle verilmiştir bize.  Örneğin tepedeki avizede yanan tek mum üzerine birkaç spekülasyon vardır. Belki tanrının ışığıdır, belki de öylesine yanan mum

11 Arnolfini’nin Evlenmesi  Kadının başındaki beyaz örtü büyük bir ihtimalle onun bekaretine ve dolayısıyla temizliğine gönderme yapar. Diğer bir simge yerdeki köpektir. Sıradan bir köpek gibi gözükse de, bunun evliliğe duyulan (duyulması gereken) sadakati temsil ettiği bilinir. Köpek gibi sadık olmak mı diye de düşündürür. Yerde gelişigüzel duran terlikler de evliliğin kutsallığına bir gönderme niteliği taşır. Pencerenin kenarındaki meyveler ise hayalgücünün sınırlarını zorlar.  Tüm bunların ötesinde, resmin orta yerinde çok önemli ve bu resmi bir ilk özelliğini katan bir dış bükey ayna durur. Dikkatle bakıldığında Arnolfini'yi, karısını ve van Eyck'i görebiliriz bu aynadan. Aynanın üstünde, duvarda "Jan van Eyck buradaydı." (Johannes van Eyck fuit hic 1434) diye yazar. Olasılıkla bu resim aynı zamanda nikah şahitliği ve evlilik cüzdanı işini de görmesi düşünülen bir resimdir.

12

13  Ayrıca resimdeki gelinin hamile olması, dönemin yeni oluşmaya başlayan ve eski aristokrat değerlerinden son derece farklı "burjuva ahlâkı"nın anlaşılması açısından önemlidir. "Kır soylu" aristokrat kesime göre normal olan evlilikten sonra hamilelik iken, yeni gelişen "şehirli" (burjuva) ahlâkı bu normu yıkmıştır. Evlilik öncesi ilişki ve hamilelilik artık doğal karşılanabilmektedir. Ancak kimi tarihçiler aynı döneme ait birçok tabloda azizelerin de saygınlık göstergesi olarak kilolu resmedildiğini, bu resmin hamile bir kadına ait olmayabileceğini savunurlar. Günümüzde kabul gören düşünce, gelinin hamile olduğu değil sadece dönemin anlayışına göre daha şık görünmesi için o şekilde tasvir edildiğidir. Ayrıca aristokrasi ile burjuvazi arasında evlilik ve hamilelik konuları arasında yukarıda bahsedilen bir düşünce farklılığı bulunmamaktadır.

14

15

16

17  Yağlı boya sanatı Gentli Justus tarafından İtalya'ya getirilmiş ve Leonardo da Vinci de bu sanatı benimsemiştir.  Çok yetenekli bir kişiliğe sahip olan Leonardo da Vinci'nin uğraştığı tek sanat dalı resim değildir. Fakat adından resim alanında bahsettirmiştir. Obje ve figürlerin dış hatlarını, resmin objeleri içine kaynaştırılması olan Sfumota tekniğini kullanarak, resimlerinde arka planı kaybederek objeler arasındaki havanın varlığını ortaya çıkarmaktadır. Hava perspektifi adı verilen bu teknik sayesinde renklere saydamlık kazandırılmaktadır.

18

19  Yirminci yüzyılın büyük sanatçısı olarak kabul edilen Picasso, Fransız ressam Georges Braque ile beraber modern sanatın en etkili üsluplarından biri olan Kübist resmi bulan sanatçıdır.  Kuralı olmayan ressam olarak tanınan Picasso’nun resimleri karışık, içe içe geçmiş renkler ile belli bir kural dahilinde gerçekleştirilmemiştir. Picasso sanatçı içgüdüleriyle hareket ederek resimlerini ortaya koymuştur.  On beşinci yüzyıldan bu yana sanatçılar en çok yağlı boya resimlerini yapmışlardır. Yıllar geçtikçe yeni üsluplar ve tarzlar ortaya çıkarak yağlı boya sanatının gelişmesine katkı sağlamıştır. Çeşitli teknikler ortaya çıkmasıyla giderek gelişen ve yenilenen resimler ortaya çıkmaya başlamıştır.  Kullanılan malzemeler de giderek değişerek ve gelişerek daha kaliteli boyaların ortaya çıkması sağlamıştır. Bugünde yağlı boya sanatına ilgi vardır. Bu sanatı yeni nesillere aktarmak ve öğretmek amacıyla çeşitli kurslar açılmış olup; yağlı boya sanatının herkes tarafından yaşatılması amaçlanıyor.

20

21

22 Yağlı Boya Resim Araç ve Gereçleri  1) Yağlı boya çantası Yağlı boya çalışmalarında kullanılan araç ve gereçleri koymaya ve korumaya yarayan çantadır. Bunlar değişik büyüklükte hazır olarak satılır veya isteğe uygun olarak marangozlara da yaptırılabilir. İç kısmı bölümlüdür. Bu bölümlere araç ve gereçler yerleştirilir.  2) Palet Yağlı boya resimde kullanılan boyalar, limon ya da ceviz ağacından yapılmış palet denen düz bir levha üzerine dizilir. Bunların biçimleri genellikle ovaldir. Paletin bir kenarında baş parmağın geçeceği büyüklükte bir delik vardır. Sol elin baş parmağı bu delikten sokularak palet güzelce kavranır ve paletin altında kalan boş parmaklarla da fırçalar tutulur. Tahta paletler dışında, piyasada plastikten yapılmış paletler de satılmaktadır. Pal et bulunmadığı zamanlarda beyaz fayanslardan ya da kalın camlardan yararlanılabilir. Paletin cinsi ne olursa olsun çalışmalardan sonra, fırçaların temizlendiği gibi temizlenmelidir.

23  3) Spatula Çelikten yapılmış ince levha sapı ağaçtandır. Mala biçimindedir. Boya karıştırmaya, resim üzerindeki fazla boyaları kazımaya ve paleti temizlemeye yarar.  4) Boyalar Çeşitli toz boyalar bazı yağlarla karıştırılarak elde edilir. Piyasada yumuşak madenı tüpler içerisinde hazır olarak satılır.

24  5) Resim Sehpaları Yağlı boya resim yaparken elin resme sürtünmemesi gerekir. Bu nedenle tuvale destek olması için sehpa kullanılır. İki türlü sehpa kullanılır: * Kır sehpaları : Kolay taşınması ve hafif olması nedeniyle genel olarak dışarda yapılan resim çalışmalarında kullanılır. Falzla yer kaplamaması için ayakları iç içe girerek, portatif biçimde hazırlanmışlardır. * Atölye sehpaları : Bu tür sehpalarda taşıma sorunu olmadığından, en rahat çalışma ortamı düşünülerek hazırlanmışlardır. Bu sehpaların iskemleleride aynı rahatlık düşünülerek hazırlanır. Dışarıda yapılacak çalışmalar için kır sehpaları kullanılır. Kolay taşınması için hafif malzemelerden yapılır.

25  6) Fırçalar Fırçalar, boyaları palet üzerinde karıştırmak ve tuval üzerine sürmek için kullanılır. Kılları yassı veya yuvarlak biçimde olur. Yassı olanların kalınlıkları, milimetre ölçüsünde 2, 4, 6, 8,10,... diye numaralandırılmıştır. Yağlı boya fırçalarının kılları genellikle iki cinstir. Birincisi sert kıllı hayvanlardan ve naylondan yapılanlardır. Bunlar ucuz olanlardır. İkinci cins ise, samur kıllardan yapılanlardır. Bunlar diğerlerine göre biraz daha yumuşak ve pahalıdır. Fırçaları çalışmalardan sonra neft (terebentin, tiner, gaz, benzin) ile iyice silmelidir. Daha sonra da ılık sabunlu su ile yıkamalıdır. Yıkanan fırça sonraki çalışma için zeytin yağına batırıp, öyle saklamalıyız. Aksi halde kılları arasında kuruyan boya artıkları, fırçayı kullanılmaz hale getirir.

26  7) Yağlar Yağlar kullanış yerlerine göre iki guruba ayrılır: * Bezir yağı, haşhaş yağı, ceviz yağı boyaları inceltmeğe yarar. Bunlar boyayı besler ve kuvvetlendirir. Boyaların inceltilmesi ve karışımları bu yağlarla yapılır * Neft yağı, terebentin, gaz, benzin, tiner boyaları çürütmeğe yararlar. Bu sıvılar boyanın yağını bozar ve matlaştırır. Bunlar yağlı boyayı çürüttüğü için temizleme işlerinde kullanılır. Çalışma sırasında fırçadaki rengi silmek istersek, önce bu sıvılardan birine fırçanın kıllarını batırıp çalkalarız; sonra da bir bez parçası ile kurularız.

27  8) Vernik Vernik yağlı boya resimleri havanın etkisinden korur. Resimlerin daha parlak görünmesini sağlar. Verniklerin renksiz olanları tercih edilmelidir.  9) Gode Resim çalışmasları sırasında gerekli olan yağ ve sıvıları palete yakın tutmak için kullanılan araçlara gode denir. Godelerin sıvıyı toplayan kısmı geniştir. Ağzı fırçaların rahatlıkla girip çıkabileceği şekilde dar olmalıdır. Godeler genellikle çinkodan veya tenekeden yapılmıştır. İki hazneli ve palete sıkıştırılacak biçimde yapılmışlardır.

28  10) Tuval Yağlı boya resmi yapmak için kullanılan yüzeye tuval denir. Tuval için gerekli yüzey, bez, mukavva, kontrplak, duralit ya da sunta olabilir. Bunlar doğrudan doğruya kullanılırsa boyaların yağını emerek renklerin kuvvetini azaltır ve matlaştırırlar. Boyanın fazla harcanmasına da yol açarlar. Bu nedenle resim yapılacak yüzeyin astar boya ile kaplanması gerekir. Tuval, piyasada hazır olarak satılır. Fakat resmi yapan tarafından da hazırlanabilir.

29 Yağlı boya tekniğinden iyi sonuç almak için:  a) Resim yapılacak satıhın iyi hazırlanmasına  b) Kaliteli boya kullanılmasına  c) İncelticilerin kaliteli olmasına  d) Boya paleti, fırçalar ve resim sehpasının kullanışlı olmasına dikkat edilmelidir.

30 Yağlı Boya Resim nasıl Yapılır ?  Konu, kurşun kalem veya füzenle tuval üzerine çizilir.  Çizme işlemini bastırmadan yapmalıdır.  Çizimde, konu ana hatlarıyla göstermelidir.  Hafif çizilen çizgileri düzeltmek daha kolay olur.  Çizgilerin üzerinden sürülecek boyanın altından çizgiler gözükmez.  Desen çizildikten sonra, modelin esas renkleri astar olarak sürülür.  Sürülen astar boya kalın olmamalıdır.  Işık gölgeler büyük renk parçaları halinde sürülmelidir.  İstemediğimiz renkleri, boya yaşken bir bezle veya spatüla ile temizlemeliyiz.  Astar boya kuruduktan sonra, resmin ayrıntılarına geçilir.  Yağlı boya çalışmalarını belirli kalıp içine sokmak doğru değildir.  Resim yapan kimsenin çalışmaları ilerledikçe, bilgi ve becerisi de gelişir.  Kişi zamanla kendine uygun çalışma tekniğini bulacaktır.  Yağlı boya resim çalışmalarında araç ve gereçleri tanımak, renk karışımlarını öğrenmek için bol alıştırma yapılmalıdır.