Dr.Canan Özgen UEAM Başkanı, FBE Müdürü ODTÜ

... konulu sunumlar: "Dr.Canan Özgen UEAM Başkanı, FBE Müdürü ODTÜ"— Sunum transkripti:

1 "Etik Kültürün Geliştirilmesinde Eğitimin Rolü" Üniversitede Etik Eğitimi
Dr.Canan Özgen UEAM Başkanı, FBE Müdürü ODTÜ Kamu Görevlileri Etik Kurulu 25 Mayıs 2012 Ankara

2 Bugünün toplumunda etik ne kadar önemli?

3 Son yıllarda teknolojide ki hızlı gelişmeler,
sürdürülebilir bir kalkınma için, yeni etik yapılanmaları zorunlu hale getirmiştir. Özellikle, küresel olarak birçok alanda ve ülkede yaşanan bilim-teknoloji-endüstri-ekonomi ilişkilerinin tetiklediği, olumsuz davranışlar, konunun eğitiminin önemini de gündeme getirmiştir. Üniversitede Etik Eğitimi

4 Üniversitede Etik Eğitimi
“Hayatımı, hiç bir kanun olmadığı bir toplumda geçirdim. Ve bu çok felaket bir şeydi. Ama, etik davranışlar için sadece kanunların olduğu bir toplum da bunun kadar kötüdür.” Aleksandr Solzhenitsyn ( ) Rus yazar, Nobel Ödüllü Üniversitede Etik Eğitimi

5 Üniversitede Etik Eğitimi
“Belli ahlaki sorumluluklar konusunda, genel anlamda uzlaşmaya varmamış toplumlarda, hiçbir kanun kaosu önleyemedi.”* * John W. Gardner, AIEE Professional Ethics, 2000 Üniversitede Etik Eğitimi

6 Üniversitede Etik Eğitimi
İÇİNDEKİLER Etik? Değerlendirmeler Üniversitede Etik Eğitim Etik İlkeler UEAM Sonuç ve Öneriler Üniversitede Etik Eğitimi

7 “Etik bireysel ve sosyal ahlaki
deneyimlerimizi sistematik anlama çabasıdır.” “Etik ahlak ve onun doğası üzerine,onun temelleri üzerine yapılan düşünce eylemi, neyin daha doğru, daha iyi olabileceğine ilişkin bir arayıştır.” Akın Ergüden, Felsefe Böl. Bşk., ODTÜ 4/9/2017 Üniversitede Etik

8 Üniversitede Etik Eğitimi
“En az değer harcayan ve en çok değer koruyan eylem.’’ Ioanna Kuçuradi, (1936-) Felsefeci, Türkiye ve Dünya Felsefe Derneği Başkanı, HÜ Prof. Üniversitede Etik Eğitimi

9 ETİK “Etik aynen bir «jiroskop", gibi sürekli ve bilinçli olarak,
yön, kararlılık ve denge sağlayabilmek için kullanılacak bir mekanizmadır.” Ethics Workbook 1999 Üniversitede Etik Eğitimi

10 Sınırların kalkması!! “Çoklu-etkileşim” 20. Yüzyıl felsefecileri
Heidegger, George Gadamer, Richard Rorty "Herhangi bir cismin önemi ve etkinliği sadece ona bağlı değil, aynı zamanda onun çevresiyle olan iletişimine/etkileşimine bağlıdır. " Bu nedenle bütün mesleklerin uygulamalarındaki rolleri, toplum ve çevre üzerindeki etkileri ve ilgili eğitim süreçleri etik açıdan değerlendirilmelidir.* “Çoklu-etkileşim” *Prausnitz,J.M. Chem.Eng. Ed.,Winter 1998. Üniversitede Etik Eğitimi

11 Chagall, (Sovyet Belarus-Fransa, 1887-1985), Ben ve benim köyüm, 1908.
Üniversitede Etik Eğitimi

12 “Her ne arasan kendinde bulacaksın.”
Kişisel bir olgu. “Her ne arasan kendinde bulacaksın.” Hacı Bektaş Veli. Gece ve gündüz (Escher , Hollandalı Grafik Tasarımcısı) Üniversitede Etik Eğitimi

13 Bilgi Çağı/Uzlaşma Çağı
‘’Plehanov’a göre toplumsal ilişkilerin oluşumunda ve gelişmede en belirleyici olan şey, üretici güçler: teknoloji, işgücü, bilim ve enerji kaynaklarıdır.’’ Georgi Plehanov ( ) Rus düşünür, «Tarihte Bireyin Rolü Üzerine» Üniversitede Etik Eğitimi

14 Bilgi Çağı/Uzlaşma Çağı
Bilgi toplumunda üç önemli üretim faktörü (gücü): İyi yetişmiş insan, Bilgi, Teknoloji Bu üç faktörün de kaynağı üniversiteler. Üniversitede Etik Eğitimi

15 Bilgi SOSYAL BİR SORUMLULUK.
Her alanda bilgi ve birikimi bir GÜÇ ve sahibine büyük sorumluluklar getirir. Bu nedenle, üniversitelerde eğitimle etik farkındalık yaratmak, SOSYAL BİR SORUMLULUK. Üniversitede Etik Eğitimi

16 Üniversitede Etik Eğitimi
Texas A&M Üniversitesinin 22. Rektörü, Prof. Dr. Robert M. Gates’in 3 Ekim 2002’de yaptığı Akademik yılın açılış konuşmasından bir alıntı; “Problemimiz var çünkü: liselerde ve üniversiteler de sınavlarda kopya çekiliyor; veya burs başvurularında yalan beyanda bulunuluyor, öğrencilerimiz intihal (aşırma) yapabiliyor ve okul geçmişleri ile ilgili yalan söyleyebiliyorlar. Üniversitede Etik Eğitimi

17 Üniversitede Etik Eğitimi
Problemimiz var çünkü: bazı iş adamlarının sahtekarlıkları ve hırsları büyük şirketlerin çökmesine neden oluyor, yaşanan skandallar, sorumlulukları nedeniyle, pek çok kişiyi ilgilendiriyor ve bunlar ülkenin ekonomisini olumsuz bir şekilde etkiliyor. Üniversitede Etik Eğitimi

18 Üniversitede Etik Eğitimi
Problemimiz var çünkü: değişik alanlarda bazı liderler dürüstlük şemsiyesi altında, yalan söylüyor ve kanun dışı işler yapmakla suçlanıyorlar. Problemimiz var çünkü: bu liderler üstelik bizlerin oyları ile seçiliyor. Üniversitede Etik Eğitimi

19 Üniversitede Etik Eğitimi
Problemimiz var çünkü: bilimsel sahtekarlık yapana rektör veya yargının (!!!) ceza vermesini bekleyip, birlikte karşı bir tavır göstermiyoruz. Problemimiz var çünkü: bütün bu toplumun suçladığı kişiler, çoğunlukla bizim üniversitelerimizin mezunu. Üniversitede Etik Eğitimi

20 Üniversitede Etik Eğitimi
Üniversite yöneticileri ve öğretim üyeleri olarak, bu problem karşısında, gözlerimizi kapatıp, bizim bu işte bir sorumluluğumuz yok, yapacağımız bir şey yok diyemeyiz.” Üniversitede Etik Eğitimi

21 Etik bilinçlenmeye ihtiyacımız var!!!
Üniversitede Etik Eğitimi

22 Üniversitelerde ne yapabiliriz?
Üniversitede Etik Eğitimi

23 Üniversitede Etik Eğitimi
”Bir araştırma üniversitesini, parçası olduğumuz toplumun geliştirilmesi hedefine odaklamak için, yapılabilecek pragramatik uğraşların merkezinde etik yer almalıdır.” LaRue Tone Hosmer, Ethics and the Proper Functions of a University, 1996 Conference of Values in Higher Education, Retrieved on August 16th,2006 from Üniversitede Etik Eğitimi

24 Personel (ilişkiler, ilkeler, yönetmelikler)
Toplumda Etik Rektör Yönetim (ilkeler, yönetmelikler) Üniversitede Etik Öğretim Üyesi (ders,araştırma, yayın, proje) Öğrenci (ödev, sınav,tez, yayın) Üniversitede Etik Eğitimi

25 Yöneticiler, Danışmanlar ve Eğitmenler
“Etik… kişisel olduğu kadar kurumsal bir olgudur. Başarısız, etik davranışları kolaylaştıran sistemleri kuramayan, başarısız liderler de, planlı olarak doğru yoldan sapmayı düşünen, uygulayan ve bilerek bundan yararlananlarla sorumluluğu paylaşırlar.” Lynn Sharp Paine, M.W. Martin, R. Schinzinger, Ethics in Engineering, Mc Graw Hill, 3rd Ed.1996. Üniversitede Etik Eğitimi

26 Bilim insanlarının sorumlulukları*
“Bilimsel dürüstlük, temelinde güven duygusunun yattığı bir kavramdır. Bütün bilim insanlarının güvene ve dürüstlüğe dayalı değerleri korumaları gerekmektedir. Güvenli ortamda çalışan kişilerin mutluluğu, üretkenliği ve verimi artar. Toplumun da bilim insanlarına güven ve saygı duyması çok önemlidir.” *Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBİTAK yayınları, 2002 Üniversitede Etik Eğitimi

27 Üniversitede Etik Eğitimi
‘’Toplumu bilimsel yanıltmaya karşı korumak, içme suyunun veya besinlerin temizliğini sağlamak gibi bir halk sağlığı sürecidir.’’ Prof. Dr. Michael Farting, editör Üniversitede Etik Eğitimi

28 Üniversitede Etik Eğitimi
Öğrencilere Nasıl teknolojinin insanların kişisel ve toplumsal ihtiyaçları ile ilgili olduğunu, Nasıl bilimin insan gereksinimlerine bir cevap olduğunu ve, Nasıl bunun temel bilimi tetiklediğini, Nasıl kadın ve erkeklerin istek ve ihtiyaçları gibi hususların akademik programları şekillendirdiğini göstermeliyiz. Üniversitede Etik Eğitimi

29 Öğrenciler Meslek onurunun, şerefinin nasıl muhafaza edilip, yükseltilebileceğini, Çalışanların emeklerinin nasıl değerlendirilebileceğini, İşverenine, müşterisine, topluma karşı nasıl dürüst ve tarafsız olunabileceğini ve İlgi alanı çatışması durumunda nasıl davranılacağını örneklemelerle öğrenmelidirler.

30 Üniversitede Etik Eğitimi
NASIL? Üniversitede Etik Eğitimi

31 Üniversitede Etik Eğitimi
Üniversitede Etik Eğitimi

32 Üniversitede Etik Eğitimi
“Sıradan öğretmen anlatır, iyi öğretmen açıklar, yetenekli öğretmen yapar ve gösterir, gerçek öğretmen esin kaynağı olur.” William A. Ward, ( ) ABD Yazar Üniversitede Etik Eğitimi

33 Üniversitede Etik Eğitimi
“.....kişi etik davranmaya, normlara göre hareket etmeye zorlanamaz... Bu nedenle, gençlere mümkün olduğunca erken değer bilgileri öğretilmeli ve karşılacakları durumlara göre bu bilgileri nasıl ilişkilendirilecekleri hususunda deneyim kazanmaları sağlanmalıdır. Bu bilgiler eğer etik yaşamak istersek ihtiyacımız olacak bilgilerdir. Eğer etik yaşamak için isteğimiz varsa, etik bilgiye ve etik değerler bilgisine gereksinimiz olacaktır...” Prof. Dr. Ioanna Kuçuradi , Etik 1998 Üniversitede Etik Eğitimi

34 Üniversitede Etik Eğitimi
“Etik eğitiminin 4 hedefi olmalıdır: Etik duyarlılığı arttırmak, İlgili standart davranış ilkeleri ile ilgili bilgilerin öğrenilmesini sağlamak, Etik karar vermeyi geliştirmek ve Etik davranmak için isteği geliştirmek.” M. Davis Ethics and the University. London: Routledge, 1999. W. T. Lynch, “Teaching Ethics in the United States”, IEEE Technol. Soc. Magazine, pp , Winter 1997/1998 Üniversitede Etik Eğitimi

35 Üniversitede Etik Eğitimi
EĞİTİM (ABET 2000) Etik eğitiminin gerekliliği*: Mesleki ve etik sorumluluk anlayışı kazandırmak, Farklı meslek uygulamalarının ve çözümlerinin küresel ve toplumsal etkilerini anlamak, Öğrencilerin becerilerini geliştirebilmeleri için. İkilemlerle başa çıkabilmeleri,karmaşık etik problemleri anlayabilmeleri, Etik liderllik özellikleri kazanabilmeleri ve Farklı etik problemlere çözüm bulabilmeleri Üniversitede Etik Eğitimi

36 EĞİTİM “...Etik duyarlılık, eğitimin başından sonuna kadar, her derste, her dersin kendi yapısı ve sorunları içerisinde, işlenmesi gereken bir şey. İsterseniz buna içsel etik diyelim; bilgimizin içine sindirilmiş, dışarıda olmayan etik.” Ahmet İnam ( CBT, 29 Şubat 2008), Felsefe Böl. Bşk. ODTÜ 4/9/2017 Üniversitede Etik

37 Üniversitede Etik Eğitimi
Etik Duyusu: Günümüzde, birçok felsefeci etiği bir sezgi /duyu olarak görmektedir. “İnsanlar, öngörülebilen bazı davranışları yapmalarına onları zorlayan içsel bir etik duyusuna sahiptir. Birçok kişi yapıp etmelerinin, mantık ve irdelemelerinden kaynaklandığını inansalar da, irdelemeleri sadece seçimlerini haklı çıkartmaya yarayan mekanizmalardır... Etik eğitimi kişinin doğuştan var olan etik duyusunu keşfetmesine ve onun davranışlarımızı nasıl etkilediğini farketmesini sağlar. ..” Anthony Tiatorio Üniversitede Etik Eğitimi

38 Üniversitede Etik Eğitimi
Etik Duyusu “dürüstlük, cesaret, sadakat, adalet, saygı, sorumluluk ve doğruculuk gibi değerler içsel olmayıp eğitim ve deneme ile ailede ve okulda öğrenilebilir. Değerlerin içselleştirilmeleri için aktarılmaları gerekir. Bunun yanında etik doğuştan var olan bir duyudur ve aslında, bir de ahlak duyusu vardır." Anthony Tiatorio Üniversitede Etik Eğitimi

39 Etik öğretilebilir mi?

40 Üniversitede Etik Eğitimi
Etik Davranış "etik davranış kişisel-ilgi ile grup sorumluluğu arasındaki dengedir ve öğrenilebilir..." Anthony Tiatorio Üniversitede Etik Eğitimi

41 Etik öğretilebilir mi? “Eğer üniversite eğitimi ile, kişinin mesleğinde etik davranmasını sağlayacak değer sistemini yaratmak, iç ahlakını geliştirmek istiyorsak, 20 yıl geç kaldık demektir.” B. N. Sethna Üniversitede Etik Eğitimi

42 Chagall, (Sovyet Belarus-Fransa, 1887-1985), Ben ve benim köyüm, 1908.
Üniversitede Etik Eğitimi

43 Üniversitede Etik Eğitimi
Etik öğretilebilir mi? “Eğer eğitimdeki amacımız Öğrenciye zor etik problemleri analiz etmesinde yardımcı olacak araçları öğretmekse, Etik dilemaları ele almasında yardımcı olacak teoriler, modeller veya yaklaşımlar öğretmekse, veya Bazı mesleki etkinliklerin etik sonuçları hakkında onları daha duyarlı yapmaksa veya Bazı örnekleri ve vakaları onlara sunarak, ileride karşılarına çıkacak etik dışı bir durumda akıllarında kalan örnekleri hatırlayarak hareket etmelerini sağlamaksa, O zaman bu amaç kesinlikle karşılanabilir.” B. N. Sethna Üniversitede Etik Eğitimi

44 Etik öğretilebilir mi? Acaba etik öğrenilebilir mi?” Etiğin
“2000 yıl önce yaşayan Sokrat’ın Etiğin -ne yapmamız gerektiğini bilmek- olduğuna inandığını ve bu bilginin de öğretilebileceğine inandığını biliyoruz. Ancak, bunu takip eden diğer bir soru da Acaba etik öğrenilebilir mi?” Carroll A. B., University of Georgia, Üniversitede Etik Eğitimi

45 Etik ile ilgili iki önemli husus:
‘’Takip edilecek bir ilke, Bu ilkeye uymak ve onu uygulamak için istek.”* *J.C. Maxwell, “Business“Ethics, 2003 Üniversitede Etik Eğitimi

46 Etik ilkeler tek yoldur.
Neyin doğru, neyin adil, neyin insaflı olduğunun belirlenmesi için Toplumun diğer üyelerine ne borçlu olduğumuzun bilinmesi için, Dürüstlükten, mükemmellikten ve karakterden bahsederken ne kastettiğimizin anlaşılması için. Etik ilkeler tek yoldur. Üniversitede Etik Eğitimi

47 Etik İlkeler şu sorulara cevap verebilir:
Herkes için iyi olan nedir? Görevlerimiz ve haklarımız nelerdir? Adalet nedir ve nasıl sağlanır? Özgürlük nedir ve nasıl muhafaza edilir? Dürüstlük nedir ve nasıl yaratılır? Üniversitede Etik Eğitimi

48 Etik İlkeler Bir araştırma üniversitesi programlarının sadece bir parçası olmamalı. Onlar üniversitenin bir parçası olmalıdır. Üniversitede Etik Eğitimi

49 NASIL?

50 Onur İlkesi Üniversitelerde “Onur İlkesinin” eğitimde başlangıç için çok önemli olduğunu ve “kültür ilkelerinin” de bir etik dersinin içeriğinde öğretilmesi gerektiği savunulmaktadır. S. T. Fleischmann, “Teaching Ethics: More Than an Honor Code”, Science and Engineering Ethics, 12, 2, pp , 2006.

51 Metodlar ve Yöntemler Etik eğitimi
Her dönem, en az bir kez seminer ve toplantı için konuşmacı davet ederek, Etik Öğrenci topluluklarını oluşturup destekleyerek, Birinci sınıfta yönlendirme derslerinde 2-3 saat etik konularını işleyerek yapılmalıdır. *S. A. Unger, “How Best to Inject Ethics into an Engineering Curriculum with a Required Course”, Int. J. Engng. Ed. vol 21 (3) pp , 2005.

52 Metodlar ve Yöntemler (devam)
Değişik meslek derslerinde etik olguları işlenmeli, Her eğitim döneminin son dersini etik örneklere ayırmalı, Mühendislikte tasarım derslerinde etik problemleri örneklemeli, Teknik eğitimlerde, teknik olmayan derslerde etik eğitimi vermeli Stephan Unger (2005)* (devam)

53 ODTÜ’den bir Uygulama (2001)
ODTÜ’de 50 Bölüm temsilcisi ile 6 ay süren bir çalışma yapılmış ve etik eğitimi irdelenmiştir.

54 İşlenmesi öngörülen konular:
Öğrencilerde bir bilinç yaratmak için değişik derslerde işlenmesi öngörülen konular: İş etiği Çevre etiği Araştırma etiği Yayın etiği Siyaset etiği Medya etiği Internet etiği Etik teoriler

55 Yöntemler, dersler: Zorunlu İngilizce derslerinde bazı okuma metinlerini etik konulardan seçerek, Giriş derslerinde 2-3 saat etik konular işleyerek ve onur ilkesi üzerinde bilgi vererek, Serbest ve seçmeli derslerden bazılarını felsefe bölümünden seçerek.

56 Tasarım veya benzeri derslerde “etik” konusunda seminerler düzenleyerek.
Elektronik yolla bazı konuları serbest yayarak. Etik öğrenci kulüpleri oluşturarak. Bu konuda özel dersler tasarlayarak TV programları planlayarak,

57 14 saatlık bir kredi veya 24 saatlik iki kredilik ders.
Süre 14 saatlık bir kredi veya 24 saatlik iki kredilik ders.

58 Çalışma Sonuçları Bütün programlarda etik bilinçlenme için etik eğitimi verilmelidir. Etik eğitimi dört yıl boyunca çeşitli şekillerde işlenmelidir.

59 Öneriler Öğrencilere etik ilkeler ve özet olarak yazılmış dökümanlar dağıtmak, Etik ilkelerin açıklandığı yazıları, web sayfası adresleri ve özet örnekleri öğrencilerin görebileceği, okuyabileceği yerlere koridorlara, sınıflara ve laboratuvarlara asmak yararlı olabilir.

60 Picasso,(1881-1973) İspanyol Ressam, 1932 Aynalı kadın.
Üniversitede Etik Eğitimi

61 UEAM Uygulamalı Etik Araştırma Merkezi
Üniversitede Etik Eğitimi

62 ODTÜ’de, toplumun beklentileri doğrultusunda, etik konusunda araştırma ve eğitim çalışmaları ile bu açığı kapatmak,kendi yapılanmaları ve eğitim hizmetleri ile örnek oluşturmak için bünyesinde çalışmalara 2000 de başlayarak, ODTÜ Uygulamalı Etik Araştırma Merkezi* (UEAM) 2002 yılında kurulmuştur. *UEAM in kuruluşunda görev alanlar: Aközer, Aşçıgil, Balamir, Deveci, Dursunkaya, Y. Ecevit, Ergüden, Güneysu, Güven, Oktar, Özgen, F.Vural, H. Vural, Zelef,

63 ODTÜ UYGULAMALI ETİK ARAŞTIRMA MERKEZİ’nin (UEAM)
Özgörevi, örnek uygulamalarını öncelikle ODTÜ’de başlatarak, toplumda etik bilinci geliştirmek ve toplumsal yaşamı ilgilendiren davranış ve kararların etik ilkeler çerçevesinde gerçekleşmesini sağlamak için gerekli duyarlılıkları topluma kazandırmaktır. Üniversitede Etik Eğitimi

64 ODTÜ UEAM’ın gerçekleştirdikleri :
ODTÜ’de Etik Bilinçlenme Konferansları, paneller, toplantılar, Kongreler düzenlemiştir.Her ay yapılan Perşembe Söyleşileri devam etmektedir. İki Uygulamalı Etik Kongresinin ODTÜ Felsefe Bölümü tarafından düzenlenmesine destek hizmeti vermiş ve bu kongrelerde etik eğitimi konusunda paneller düzenlemiştir. ODTÜ Onur İlkesi üzerinde bir komisyon* tarafından çalışılmış ve önerilen ODTÜ Onur İlkesi, ODTÜ Senatosunda, 2003 yılında kabul edilmiştir. * Azizoğlu, Önder, Özgen, Turan, Yerli Üniversitede Etik Eğitimi

65 Üniversitede Etik Eğitimi
ODTÜ Onur İkesinde kapsanan erdemler: Onur, Dürüstlük, Güvenilirlik, Sorumluluk sahibi olmak, Üniversitede Etik Eğitimi

66 Üniversitede Etik Eğitimi
ODTÜ ONUR İLKESİ ODTÜ topluluğunun her üyesinden, aşağıdaki onur ilkesini akademik hayatın en temel yapı taşlarından biri olarak kabul etmesi ve bu ilkeye sürekli bağlı kalınan bir akademik ortamın oluşması icin gereğini yapması beklenir. "Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin tüm bireyleri, güvenilir, sorumluluk sahibi ve onurlu kişiler olarak, yalnız hak ettikleri başarı ve saygınlığı sahiplenirler; olgu, veri ve belgeleri kullanım, değerlendirme ve sunumunda dürüst davranırlar.” Üniversitede Etik Eğitimi

67 Üniversitede Etik Eğitimi
Topluma yönelik: İlkokul öğrencileri için, etik bilinçlenme çalışmalarına yönelik altı adet etik öykü kitabı hazırlanmıştır. Yaratıcılık-Hazerfan Ahmet Çelebi Kendine güven -Mimar Sinan Öğrenme - Marie Curie Dürüstlük- Konfiçyus Meraklılık-Evliya Çelebi Sevgi-Yunus Emre Üniversitede Etik Eğitimi

68 Üniversitede Etik Eğitimi
Topluma yönelik: TMMOB ile birlikte Mühendis ve Mimarlar için Etik İlkeler üzerinde çalışılmış yılında TMMOB Genel Kurulunda katkı verdiğimiz ilkeler kabul edilmiştir. Üniversitede Etik Eğitimi

69 Üniversitede Etik Eğitimi
Eğitime yönelik: Fakültelerin her bölümünden bir elemanla oluşturulan ODTÜ Etik Eğitim Komisyonu tarafından 6 ay süren bir çalışma sonucunda: “Etik eğitimi ile ilgili bir yapı ortaya konmuş ve bu yapı Temel İngilizce Bölümü tarafından İngilizce derslerinde uygulanmaya başlanmıştır.” Üniversitede Etik Eğitimi

70 Üniversitede Etik Eğitimi
Eğitime yönelik: İntihal (Plagiarism) ile ilgili ODTÜ mensuplarını bilinçlendirmek için bir komisyon* uzun süren bir çalışma daha yapmış ve bu konuda yazılı bir metin hazırlamıştır. Bu metin ODTÜ FBE WEB sayfasında yer almaktadır. * Akıncı, Atakent, Binatlı, Gedik, Özgen Üniversitede Etik Eğitimi

71 Üniversitede Etik Eğitimi
Eğitime yönelik: Bilimsel Yayın ODTÜ mensuplarını bilinçlendirmek için bir komisyon,* bilimsel yayınların amacı ve bu yayınlarda aranan ve olmaması gereken özellikler üzerine bir döküman hazırlamıştır. * Akıncı, Binatlı, Dursunkaya, Graves, Özgen Üniversitede Etik Eğitimi

72 Lisansüstü Öğrencilere yönelik:
UEAM nın desteği ile FBE için FBE, EABD Başkanı, Danışman, Öğrenci, İzleme Komitesi, Sınav Komitesi’nin Sorumluluklarını belirleyen bir “FBE Davranış İlkeleri” dökümanı * hazırlanmıştır. * Aközer, Azizoğlu, Önder, Özgen, Platin,Turan Üniversitede Etik Eğitimi

73 Üniversitede Etik Eğitimi
Öğrencilere yönelik: Tezlerde etikle ilgili, farkındalık yaratmak için, bir imza sayfası düzenlenmiştir. “I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work.” Üniversitede Etik Eğitimi

74 Öğrencilere yönelik: Sınav Kitapcığında Onur İlkesi imzası
‘’I have neither given nor received aid in this examination nor have I concealed any violation of the University Honor Code.’’ Üniversitede Etik Eğitimi

75 Öğrencilere yönelik: ODTÜ FBE tarafından, Mart 2010’den itibaren, Lisansüstü tezlerde TURNITIN Programının kullanılması ve örtüşmenin %24 den az olması zorunluluğu getirilmiştir.

76 Üniversitede Etik Eğitimi
Yönetime yönelik: Ombudsmanla ilgili çalışmalar* yapılmış, yönetmeliği hazırlanmış ve Senatoda, kurulması için çalışmalara başlanmıştır. Ombudsman ilk defa, sivil toplum arabulucusu olarak, İsveçte, 1809 yılında Parlemonto tarafından atanmıştır. Üniversitede Ombustman, üniversite ile ilgili konularda, resmi olmayan, kişiye özel yollarla çözüm bulmaya çalışan tarafsız bir kişi demektir. * Özgen Üniversitede Etik Eğitimi

77 UEAM tarafından yapılan önerilerle Rektörlük tarafından
ODTÜ Etik Komitesi İnsan Araştırmaları Kurulu (İAK) (Human Subjects Committee) ODTÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul (HADYEK) ODTÜ kaynaklı yayınlardaki etik olmayan davranışları irdelemek üzere “ODTÜ Yayın Etiği Komitesi” (YEK) kurulmuştur. Üniversitede Etik Eğitimi

78 Etkili Eğitim ve AR-GE Semineri ODTÜ
Sonuç ve Öneriler Üniversitelerde etik merkezleri, Üniversitelerde etik eğitimi, Üniversitelerde etik ilkeleri, Üniversitelerde onur ilkesi, Etik bilinçlenme için, etik tartışmaların yapılacağı ortamlar, konferanslar, paneller Etik Öğrenci topluluğu, Ombustman ofisleri Etkili Eğitim ve AR-GE Semineri ODTÜ

79 “Karanlığı lanetlemektense bir mum da siz yakın.” Konfüçyus
Van Gogh, Gauguin‘nin sandalyesi Kitap ve mumla. “Karanlığı lanetlemektense bir mum da siz yakın.” Konfüçyus Üniversitede Etik Eğitimi

80 Üniversitede Etik Eğitimi
“Müsbet bilimlerin temellerine dayanan, güzel sanatları seven, fikir terbiyesinde olduğu kadar beden terbiyesinde de kabiliyeti artmış ve yükselmiş olan erdemli, kudretli bir nesil yetiştirmek ana siyasetimizin açık dileğidir. Bir milleti özgür, bağımsız, görkemli, yüce bir toplum halinde yaşatan terbiyedir ve onu tutsak yapan, sefalete iten de bunun yokluğudur.” Mustafa Kemal Atatürk Üniversitede Etik Eğitimi

81 Üniversitede Etik Eğitimi
Teşekkür ederim. Üniversitede Etik Eğitimi