SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM YÖNETİMİ VE DENETİMİ

... konulu sunumlar: "SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM YÖNETİMİ VE DENETİMİ"— Sunum transkripti:

1 SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM YÖNETİMİ VE DENETİMİ
YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

2 Hazırlayanlar: Yakup YANIK Oğuz EKİNCİ Murat YAVUZALP Kartal-1.Grup
DENETİMDE DEĞERLENDİRME Hazırlayanlar: Yakup YANIK Oğuz EKİNCİ Murat YAVUZALP Kartal-1.Grup Ödev Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Zehra KILIÇ ÖZMEN

3 DENETİMDE DEĞERLENDİRME
Öğretmen Denetiminde Uyulacak Genel Esaslar Öğretmen Denetimi a)Ön Hazırlık b)Tanışma c) Ders Denetimi d)Değerlendirme Evrak İncelemesinde Dikkat Edilecek Hususlar Ders Gözleminde Dikkat Edilecek Hususlar Genel Başarı Derecesi "Yetersiz" Bulunan Öğretmenler (Denetimde Değerlendirme) Branş Müfettişlerince Yapılacak Zümre Toplantıları Denetlenen Okullarda Yapılacak Değerlendirme Toplantıları

4 NEDEN DENETİM? Ülkeler ve toplumlar sosyal ve ekonomik refaha, iyi eğitim görmüş bireyler sayesinde ulaşırlar. Eğitim, bilimin ve kültürün gelişmesine katkıda bulunur. Denetim, yönetim sürecinin önemli ve ayrılmaz bir parçasıdır. Eğitim sisteminde denetimin amacı, okulun etkililiğini sağlamaktır.

5 DENETİM KAVRAMI? Denetim, durumu belirleme, değerlendirme, düzeltme ve geliştirme ögelerinden oluşan etkinlikler bütünüdür. Denetim, denetlenecek durumu fotoğrafını çekiyormuşcasına her yönüyle ve olduğu gibi belirleme, bunu olması gereken ve olabilecek olan ölçütleriyle karşılaştırarak değerlendirme, bulunan eksikleri tamamlama, yanlışları doğru ile değiştirme, gereksiz fazlalıklardan kurtulma, daha iyi durumlar olarak geliştirme işidir.

6 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununa göre öğretmenlik, “Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini Türk Millî Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler. Öğretmenlik mesleğine hazırlık, genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon ile sağlanır” şeklinde tanımlanmaktadır. (madde-43)

7 Öğretmenlerin kendilerine yüklenen bu misyonu gerçekleştirip gerçekleştiremediklerini belirlemek ancak bilimsel ölçme yöntemleri ve denetimi ile mümkündür. Öğretme-öğrenme sürecinde hedeflere ulaşılması, planlanan çalışmalar ile gerçekleştirilen faaliyetlerin birbirleriyle uyumluluğunu ve sapmalarını tespit ederek, giderilmesine ışık tutulması, öğretmenlerin karşılaştıkları mesleki problemlerde yardım ve rehberlikte bulunulması amacıyla yönetime görüş sunmak denetimin asıl görevi olup, bu görevin yerine getirilmesinde en önemli sorumluluk da denetçilere düşmektedir.

8 1. ÖĞRETMEN DENETİMİNDE UYGULANACAK ESASLAR
Denetçiler öğretmenin en az (1) dersinin tamamını izler. Denetçi, ders denetimini “Öğretmen Değerlendirme Formu”nda (Ek: 1) yer alan kriterler doğrultusunda yapar. Denetim sırasında öğretmen ve öğrencilerin ders içindeki tutum, davranış ve etkinlikleri de gözlenir, gerektiğinde öğrencilere de sorular yöneltir.

9 Denetlenmesi için hakkında Makam’dan özel onay alınmış bulunan öğretmenin dersine en az (3) saat girilir, onayda yer alan iddialar incelenip değerlendirilmek suretiyle “Öğretmen Denetim Rapor”u (Ek: 2) ve gerektiğinde inceleme veya soruşturma raporu da düzenlenir. Birden fazla derse girilmesini gerektirecek durumlarda öğretmenin, farklı sınıf veya şubelerde izlenmesi esastır. Aday, asker ve sözleşmeli öğretmenlerin dersine en az (1) saat girilerek “Öğretmen Değerlendirme Formu” (Ek: 1) esas alınarak gerekli inceleme ve değerlendirmeler yapılır.

10 2. ÖĞRETMEN DENETİMİ Ders denetiminin “Öğretmen Değerlendirme Form”unda (Ek:1) belirtilen değerlendirme alanları dikkate alınarak yapılması gerekmektedir. Bu form iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde evrak incelemesi, ikinci bölümde ise ders gözlemine ilişkin değerlendirme alanları yer almaktadır. Ders gözlemi için, denetçiye yardımcı olması amacıyla “Öğretmen Genel Yeterlilikleri” kapsamında hazırlanan performans göstergelerinden yararlanılarak değerlendirme alanları oluşturulmuştur.

11 Denetlenen öğretmenlere, denetlenen okulun genel denetim raporunda “Öğretmen Yeterlilikleri” başlığı altında yer verilir ve öğretmenlere yönelik varsa öneriler bu bölümde belirtilir. Kurum denetim grubu dışında öğretmen denetimi için görevlendirilen branş denetçileri, denetledikleri öğretmenlerin isimlerini, açıklamalarını ve varsa önerilerini gerekçeleriyle birlikte ilgili denetim grubuna yazılı olarak verirler. Kurum denetim raporunda, kurumun öğretmen kadrosunun genel durumunu yansıtır ifadelere ve gerekli önerilere yer verilir.

12 a. Ön Hazırlık Denetçi, okuldaki eğitim öğretimi aksatmadan ders denetimi yapabilmek amacıyla, derse girmeden önce, okul idaresinden ya da okulun denetim grubundan aldığı el programlarına göre, alan öğretmenleri ile görüşeceği yeri, zamanı ve isteyeceği bilgi ve belgeleri yönetime bildirir.

13 b. Tanışma Denetçi; Derslere girmeden önce belirlenen yer ve zamanda alan öğretmenleri ile bir araya gelir. Öğretmenlerden isteyeceği bilgi ve belgeleri duyurur. İzleyeceği dersin gün ve saatini öğretmenin talebini de gözeterek kendileri ile birlikte planlar. Öğretmenin birden fazla dersini denetlemesi gerektiğinde, farklı sınıf, şube, alan ve bölümlerdeki dersleri izleyecek şekilde planlama yapar.

14 c. Ders Denetimi Branş denetçisi, öğretmenin durumunu değerlendirmek ve gerektiğinde ihtiyaç duyduğu gelişim alanlarını ortaya koymak amacıyla dikkatli ders gözlemi yapar. Önceden belirlenmiş olan ders saatinde gözlemin yapılacağı sınıfa, öğretmen ile birlikte gider. Öğrencilerin tümünü görebileceği uygun bir yerde oturur. Eğitim-öğretim sürecinde öğretmen ve öğrencilerin dikkatini bozacak davranışlardan kaçınır, dersin akışına müdahale etmez.

15

16 d. Değerlendirme Değerlendirme, yapılan bir işin ya da bu işi yapan işgörenin değerini biçme,tanıma sürecidir. Değerlendirme, denetim sonucunda elde edilen bilgilerin (verilerin) birbiriyle karşılaştırılması sonucunda varılan bir yargı olduğu için denetimin bir uzantısıdır (Başaran, 2000, 139).

17 Yönetim süreçlerinin sonuncusu kontrol ve değerlendirmedir
Yönetim süreçlerinin sonuncusu kontrol ve değerlendirmedir. Kontrol, konulmuş ölçütlere göre başarının ölçülmesi; değerlendirme, amaçlara ulaşma derecesinin tarafsız olarak belirlenmesidir.

18 Değerlendirmenin Amacı
Değerlendirmenin amacı, uygulamanın başarı derecesini tarafsız olarak belirleyebilmektir. Genel olarak, değerlendirme eyleminden önce araştırma, sonra yeniden düzenleme yapılır. Değerlendirme, değerlendiren ile değerlendirilen arasında ortak bir etkileşimdir. Bu bakımdan değerlendirilene de bu eyleme katılma imkânı verilmelidir. Değerlendirmenin formal ölçüleri yeterlik ve kıdem; informal ölçüleri ise, üstlerle fikir birliği ve meslekdaşları ile iyi geçinmedir. Böylece değerlendirme formal ve informal beklentilerin çeşitli özelliklerini uzlaştıran bir etkileşimdir (Bursalıoğlu, 2002, 166).

19 Ders gözlemini kolaylaştırmak amacı ile hazırlanan “Öğretmen Değerlendirme Formu”ndan (Ek:1) yararlanarak ders denetimini yapar. “Öğretmen Değerlendirme Formu”nda belirtilen değerlendirme alanlarına ilişkin tespitlerine “Açıklamalar” bölümünde yer verir. “Öğretmen Denetim Rapor”unun düzenlenmesinde (Ek: 2) ve/veya kurum raportörlerine teslim edilecek föylerin hazırlanmasında bu formun açıklamalar bölümünde tutulan notlardan yararlanır. Gerek gördüğünde; dersin sonuna doğru öğrencilerin bilgi düzeyini ölçücü sorular sorar ve gecikmeye meydan vermeden öğretmenle birlikte sınıftan ayrılır.

20

21 3. EVRAKLARIN İNCELEMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Evrak incelemesinde değerlendirilecek alanlar “Öğretmen Değerlendirme Formu”nun (Ek: 1) birinci bölümünde yer alan A-D değerlendirme alanlarıdır. Bu değerlendirme alanlarının incelenmesi sırasında dikkat edilecek hususlara bu bölümde yer verilmiştir.

22

23 5. GENEL BAŞARI DERECESİ “YETERSİZ” BULUNAN ÖĞRETMENLER (DENETİMDE DEĞERLENDİRME)
Ders denetiminin asıl amacı cezalandırmak değil, öğretmene rehberlikte bulunarak yetersizlik alanlarını geliştirmek olmalıdır. Bu amaçla öğretmenin yetersizliğinin tespit edildiği alanda/alanlarda gelişmesini sağlamak amacıyla, denetçi, öğretmen ve okul müdürünün birlikte bir öğretmen gelişim planı hazırlayarak bu doğrultuda hangi sürede ne tür çalışmalarda bulunacağı belirlenebilir. Örneğin okuyacağı mevzuat ve/veya alanı ve/veya eğitime ilişkin okuyabileceği kitap veya kişisel gelişim kitapları, katılacağı kurs veya seminerler öğretmenle birlikte bir plana dahil edilebilir. Bu tür çalışmalarda öğretmenin öz değerlendirmesini yapması ve branş denetçisinin belirlediği yetersizlik alan/alanlarına karşı pozitif yaklaşması sağlanmalıdır.

24 GENEL BAŞARI DERECESİ “YETERSİZ” BULUNAN ÖĞRETMENLER
Okul ve kurumların genel denetimleri sırasında gerçekleştirilen ders denetimleri sonucunda yetersizliği tespit edilen öğretmenin durumu, o öğretmeni denetleyen branş denetçi tarafından değerlendirilir. Gerektiğinde kurumun denetim grubu ile birlikte de değerlendirme yapılarak hareket tarzı belirlenebilir. Öğretmenin yetersizliğinin hukuki yönden suç ve kusur boyutunun da bulunması halinde, gerekli bilgi ve belgeler toplanır yetersiz olduğu alanları ile ilgili olarak Makamdan onay isteğinde bulunulur. Bu durum, düzenlenen okul genel denetim raporunda da belirtilir.

25 8. Okulda İdari Çalışmaların Değerlendirilmesi
A-FİZİKİ YÖNDEN B-EĞİTİM ÖĞRETİM  YÖNÜNDEN C-BÜRO İŞŞLERİ : D-ÖĞRENCİ İŞLERİ : E-PERSONEL İŞLERİ : F-HESAP AYNİYAT VE DÖNER SERMAYE İŞLERİ    G-DEMİRBAŞLAR YÖNÜNDEN  H –GENEL HÜKÜMLER : 1.   2004 yılı programlarına uyuluyor mu? 2.   Okul Gelişim ve Yönetim Ekibi kurulmuş mu? 3.   Misyon ve vizyon belirtilmiş mi? 4.   Strateji, hedefler belirlenmiş mi? 5.   Planlar yapılarak öncelikler belirlenmiş mi? 6.   Belirlenen önceliklere göre çalışma grupları oluşturulmuş mu? 7.   Oluşturulan ekipler, çalışma takvimi ve yıllık plan hazırlamış mı? 8.   Çalışmalar izleniyor, değerlendiriliyor mu? 9.   Ölçe değerlendirme birimi kurulmuş mu? 10.  TKY uygulamaları yönergeye uygun mu? (TD.2506) 11.  Kalite kurulu, kalite geliştirme ekipleri oluşturulmuş mu? 12.  Okul gelişim hedeflerini ortaya koyan stratejik planlar hazırlanmış mı? 13.  Okul gelişim planı uygulanıyor mu? 14.  Kaynak kitap kullanımındı Bakanlığın 2004/81 sayılı Genelgesine uyuluyor mu? 15.  Okul servis araçlarının çalışma şartları ve özellikleri uygun mu?

26 6. Branş Müfettişlerince Yapılacak Zümre Toplantıları
Denetlenen okulda yapılacak olan değerlendirme toplantılarına, ders denetimi yapılan ve yapılamayan tüm alan öğretmenlerinin katılması esastır. Bu toplantılar zümre öğretmenleriyle sınırlı tutularak da yapılabilir.

27 7. Denetlenen Okullarda Yapılacak Değerlendirme Toplantıları
Denetçi, alan öğretmenleri ile yaptığı bu toplantıda, izlediği dersler ve incelediği belgeler üzerinde; Türk Millî Eğitiminin, okulun ve dersin amaçları, Öğretim programı, Zümre kararlarının kapsam ve uygulama durumu, Hedefler ve kazanımlar, Konuların özelliğine göre başvurulacak öğretim yöntem ve teknikleri, Kullanılması gereken araç, gereç, ve kaynakların konulara uygunluğu,, Ölçme-değerlendirme, sınav sonuçlarının analizi, Sosyal ve ders dışı etkinlikler, Rehberlik çalışmaları, Öğretme ve öğrenmede öğretmenin rolü, Planlama v.b. gibi konuların yanı sıra tespitleri doğrultusunda öne çıkan olumlu yönler ile geliştirilmesi gereken alanlara dayalı açıklamalarda bulunur. Toplantı sonunda öğretmenlerin alanları ile ilgili görüş ve önerilerini alır.

28 Rapor Denetleme sonunda iki nüsha “Denetleme Raporu” hazırlanır. Bir örneği Kurum Denetleme Defterine yapıştırılır. Bir örneği de başkanlığa sunulur. Raporda belirtilen eksikliklerin verilen süre içinde ya da bir sonraki denetlemede giderilip giderilmediği tekrar denetlenir.

29 Kaynakça: Öğretmen Denetim Rehberi (M.E.B Rehberlik ve Denetim Başkanlığı, 2011 Ankara) İlköğretim Kurumlarındaki Yöneticilerin Denetleme Faaliyetlerine İlişkin Yönetici Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Selçuk KURT)

30 TEŞEKKÜRLER