Probleme Dayalı Öğrenme (Problem Based Learning)

... konulu sunumlar: "Probleme Dayalı Öğrenme (Problem Based Learning)"— Sunum transkripti:

1 Probleme Dayalı Öğrenme (Problem Based Learning)

2 Hayatımızdaki bir problemi düşünelim!!!
Problem: bireyin karşılaştığı güçlükler, içinden çıkılmaz gibi görünen durumlardır. Bireyin hayatında problem olduğunda denge bireyin hayatında yok demektir, öyle değil mi?

3 John Dewey problemi, insan zihnini karıştıran, ona meydan okuyan ve inancı belirsizleştiren her şey olarak tanımlamaktadır. Hedeflenen sonuçların alınmasını engelleyebilecek veya aksatabilecek çözümlenmesi gereken durum Çözülmesi, yanıtlanması veya düşünülmesi gereken durum Zorluk ve belirsizlik yaratan bir kişi, nesne veya durum Problem Nedir?

4 yabancı dil bilmek, dili kullanabilmek midir?
Bir yabancı dili bilmek, tüm dilbilgisi kurallarını ezbere bilmek midir ? ya da yabancı dil bilmek, dili kullanabilmek midir? Konuşabilmek midir? Metin oluşturabilmek midir? Tüm okuduğunu hem anlayan ve hem de üzerinde tartışabilmek midir?

5 Toplamayı biliyorsunuz ama bir öğretmen maaşıyla nasıl geçineceksiniz?
Matematik problemi çözmek gerçek hayattaki problemleri çözmeyi sağlamaz. Toplamayı biliyorsunuz ama bir öğretmen maaşıyla nasıl geçineceksiniz?

6 “Öğretmen ” GelenekselÖğretim “Öğrenciler”

7 “Öğretmen ” PBL “Öğrenciler”

8 Temel Özellikleri Öğrenme gerçek hayattaki kadar karmaşık bir problem ile başlar Öğrenciler bireysel veya grup halinde çalışırlar Grup çalışması yapabilme ve sosyal becerilerin gelişmesini sağlar

9 Temel Özellikleri Konuları öğrenciye vermek yerine problemi çözmek için gerekli bilgiler araştırılarak edinilir Gerçek hayat problemleri ile çok daha önceden yüz yüze gelmeyi sağlar Öğretmenin rehberlik görevi vardır

10 Problem çözme ve Probleme dayalı öğrenme birbirinden farklı ama birbiri ile ilişkilidir
Problem çözme - bir yöntemdir, öğrencinin önceki bilgilerine dayalı olarak bir karara varması bir çözüm üretmesidir Probleme dayalı öğrenme – bir kuram veya strateji olarak düşünülebilir, öğrenme ihtiyacının hissedilmesi ile yeni bilginin edinilmesi sürecidir.

11 Probleme Dayalı Öğrenme
Bir problemden yola çıkarak, problemin çözümü aşamasındaki gereksinim duyulan tüm bilgilerin öğrenilmesi dersin hedefi, öğrenen tarafından aktif kullanılması ve araştırmaya olanak tanıması öngörülür. Amaç sadece belirlenen problemi hedefe taşımak değil, problem aracılığıyla gündeme gelen yeni öğrenme hedeflerini ortaya çıkarmak ve problem çözme çabası ile SORGULAMA, ARAŞTIRMA, TARTIŞMA, DEĞERLENDİRME becerilerinin kazandırıldığı ÖĞRENME EYLEMİ ne dönüşmesidir.

12 Probleme dayalı öğrenme (PDÖ), araştırma etrafında organize edilen deneysel öğrenmeyi (yaparak, yaşayarak), var olan karışıklığın çözümünü ve gerçek hayat problemlerini temel alır (Torp & Sage, 1998). PDÖ, ilk kez tıp alanında 1950’li yıllarda Amerika Birleşik Devletlerinde Case W. Üniversitesi Medical School’da uygulanmıştır (Erdem, 2005). 1960’lı yıllarda Kanada McMaster Üniversitesi’nde Howard Borrows tarafından tıp eğitimi alanında kullanılmıştır (Neufeld ve Barrows, 1974). Bu öğrenme yaklaşımı, daha sonraki yıllarda dünyanın birçok ülkesinde içlerinde tıp, fen bilimleri, mühendislik, hukuk gibi farklı alanların bulunduğu eğitim kurumlarında uygulamaya konmuştur.

13 Well, ill, Unstructured Problem
Yapılandırılmamış Problem Az Yapılandırılmış Problem İyi Yapılandırılmış Problem Problem ile ilgili bilgiler verilmez Tanımlanması güçtür, Kurallar, problemi çözecek olan kişi tarafından bulunmalıdır. Genellikle çözüm için birden fazla yol sunar Farklı sonuçları vardır Problemle ilgili bazı bilgiler verilir Kuralları öğretmen ve öğrenciler belirler Problemle ilgili tüm bilgiler verilir Öğretmen tarafından belirlenen, izlenecek olan kurallar ve işlemler ile çözülür Tek bir doğru sonucu vardır

14 Stratejide kullanılacak olan kaliteli bir problemin özellikleri:
PDÖ stratejisinin uygulama açısından, uygulamada stratejik olarak kullanılacak olan problemin kalitesi önemlidir. Stratejide kullanılacak olan kaliteli bir problemin özellikleri: Öğrencinin ilgisini hemen çekebilmeli, tüm öğrencileri harekete geçirmelidir. Bunun için gerçek hayattan/dünyadan seçilmiş olmaları teşvik edicidir . Mantığı, yani akıl yürütmeyi temel almalıdır. Mantığın ana konusu bilginin elde ediliş formları olduğuna göre bilgiyi temel alan bir yaklaşım içinde olmalıdır. Öğrencilerin her aşamada kararını ifade edebilmesine uygun olmalıdır.

15 Bazı problemler grupla çözüleceğinden problem, işbirliğine uygun olmalıdır.
Problem, açık uçlu olmalı, tek cevaplı olmamalıdır. Öğrencinin daha önceki bilgileriyle bağlantılı ve onları destekler nitelikte olmalıdır. Daha sonra öğrenilecek konularla veya bilgilerle bağlantı kurmak için köprü vazifesi görür niteliği taşımalıdır.

16 Öğrencilere metabilişsel becerilerini geliştirmeleri için fırsat tanır
Öğrenciler problemler ile çalışırken kendi düşünmeleri hakkında düşünmeyi öğrenmektedirler. Kendilerine şu türde sorular soruyorlar: “Burada olan nedir?”, “Ne biliyorum?”, “Ne bilmeye ihtiyacım var?”, “Nereden bulabilirim?”, “Tüm olasılıklar hakkında düşündüm mü?”, “Bu veriler ne anlama geliyor?”, “Bu bilgiye güvenebilir miyim?”, “Bu sınırlamadan kurtulmanın iyi bir yolu nedir?”, “Çözmeye çalıştığım problem nedir?”, “Yapabileceğim eylemler nelerdir?”, “Eğer her birini yaparsam neler olur?”, “Yapacak en iyi ve doğru olan nedir?”

17 Probleme Dayalı Öğrenmenin 4 Bileşeni
A. Senaryo (Problem) B. Öğrenci C. Eğitim yönlendiricisi, sağlayıcısı D. Değerlendirme Bu bileşenlerin birbirini tamamlayıcı ve destekleyici özellikte olması, üzerlerine düşen rollerin başarıyla uygulanması sürecin etkin ve amaca yönelik gerçekleşmesini sağlar.

18 PDÖ Uygulaması Problemi çözmek için edinilmesi gereken bilgilerin tanımlanması Problem hakkında ne biliyorum? Problemi çözebilmek için neleri bilmeye ihtiyacım var? İhtiyacım olan bilgiyi nereden bulabilirim?

19 Öğrencilerden küçük gruplar, eşler oluşturulur, gruptaki tartışmaları yönlendirmek ya bir grup sözcüsü ya da öğretmen eşlik eder ve oturumlara başlangıcı bir problemin (senaryo) tanıtılması ile başlanabilir.

20 MALZEME yazılı senaryolar, anekdotlar, resimler, drama, video, teyp gibi araçlardan yararlanılır (Korkmaz, 2002, s. 27).

21 PDÖ AŞAMALARI * Bilmediklerini araştır * Bildiklerini listele

22 Problem Çözme Aşamaları
Problemin hissedilmesi ve ortaya atılması Problemin tanımlanması ve sınırlandırılması Çözüme ilişkin hipotezlerin ileri sürülmesi İlgili bilgilerin toplanması En uygun hipotezin uygulanması Sonucun bulunması

23 Uygulama Aşamaları Problemin sunulması; Problemin Öğrencilerin
öğrencilerin problemi anladıklarımdan emin olmanız gerekmektedir Problemin bireysel olarak ve grupla analiz edilmesi Öğrencilerin o andaki bilgileri ile hipotezler veya çözüm yolları geliştirmeleri

24 Uygulama Aşamaları Problemi çözmek için daha farklı edinilmesi gereken bilgilerin tanımlanması Problem hakkında ne biliyorum? Problemi çözebilmek için neleri bilmeye ihtiyacım var? İhtiyacım olan bilgiyi nereden bulabilirim?

25 Uygulama Aşamaları Bilgilerin araştırılarak toplanması ve analiz edilmesi Çözüm yollarının geliştirilmesi ve denenmesi Problem için en iyi çözüm yolunun belirlenmesi

26 SENARYO Siz Mersin ATAŞ PETROL RAFİNERİSİ güvenlik biriminde çalışan tek bilim adamısınız, Rafinerinin bulunduğu yerleşim merkezi olan KARADUVARda insanlar refinerinin çevreye verdiği tehlike ve insan sağlığını tehlikeye attığı düşüncesindeler, böyle bir durumda ne yapardınız?

27

28 PROBLEME DAYALI ÖĞRENMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
PDÖ değerlendirme çalışmaları üç ana başlık altında toplanabilir: Öğrencilerin değerlendirilmesi Öğretmenin değerlendirilmesi Öğrenme sürecinin değerlendirilmesi 28

29 Öğrencilerin Değerlendirilmesi
Öğrenciler Neler Bilmelidir? Öğrenme Hedefleri Bilişsel Kazanımlar Beceri, Tutum ve Değerler Derse başlanmadan önce öğrenme hedefleri belirlenmelidir. 29

30 Öğrencilerin Değerlendirilmesi
Öğrenciler Neler Yapabilmelidir? Etkili problem çözme Kendi kendine öğrenme Kritik düşünme Grupla çalışabilme Başkalarının düşüncesine saygı duyma Bilgiye değer verme Öğrencilere kazandırılmak istenen beceri,tutum ve değerler belirlenmelidir. 30

31 Öğrencilerin Değerlendirilmesi
Öğrencilerin İstenilen Hedeflere Ulaşıp Ulaşmadığını Hangi Bulgular Göstermelidir? Bir PDÖ yürütücüsü aşağıdaki sorulara cevap bulduğu taktirde başarılı bir ölçme değerlendirme çalışması ortaya çıkarabilir: Problem çözümünü tamamlayan öğrenciler,hangi öğrenme ürünlerini ortaya koymuş olacaklardır? Bu ürünler kişisel mi yoksa grup bütünü mü olacaktır? Ve nasıl notlandırılacaktır? Bir öğretmen, kişisel başarıyı değerlendirerek grup öğrenmesini nasıl ilerletecektir? Sınavlarda probleme dayalı bir senaryo nasıl kullanılabilir? Grup olma ve iletişim becerileri değerlendirilmeli midir? Eğer değerlendirilecekse nasıl yapılmalıdır? 31

32 Öğrencilerin Değerlendirilmesi
PDÖ’de öğrenci değerlendirmesi üç şekilde yapılabilir: Yazılı sınavlar Kendini ve arkadaşını değerlendirme Öğretmenin öğrenciyi süreç boyunca takibi 32

33 Öğretmenin Değerlendirilmesi
PDÖ’ye özgü öğretmen yeterliklerinin belirlenmesi: Bilgi Kişisel Tutumlar Beceriler 33

34 Öğrenme Sürecinin Değerlendirilmesi
Öğrenci öğrenmeleri hakkında doğru kararlar verebilmek için dersin nasıl değerlendirileceğinin de düşünülmesi gereklidir.dersin işleyişi hakkında öğrencilerden bilgi alınıp, dersin işleyişine katkı sağlayacak dönütler alınabilir. 34

35 Öğrenme Sürecinin Değerlendirilmesi
Dersin değerlendirilmesi için öğretmen aşağıdaki sorularda geçen durumları takip ederek bir takım kararlar verebilir: Problemler hedefteki öğrenci öğrenmelerine odaklandı mı? Hangi problemler iyi işledi, hangileri işlemedi? Problemler öğrenci düzeyine uygun muydu? Öğrenciler ders içeriği hakkında derin bir anlama seviyesine ulaştılar mı? Ders yeterinde öğrenci merkezlimiydi? Bir sonraki çalışmada farklı olarak neler yapılabilir? Grupların işleyişi iyimiydi? Eğer değilse hangi iyileştirmeler yapılabilir? 35

36 PDÖ’nün Olumlu Yanları
Öğrenci Merkezli-Aktif Genel Yetenek Gelişimi Bütünleştirme Güdüleme “Derinlemesine” öğrenme Yapılandırmacı yaklaşım 36

37 PDÖ’nün Sınırlılıkları
Öğretemeyen öğreticiler Kaynakları Rol modelleri Bilgi Yüklemesi 37

38 Probleme Dayalı Öğrenme & Proje Tabanlı Öğrenme
Proje tabanlı öğrenme ve probleme dayalı öğrenme zaman zaman birbiriyle karıştırılmaktadır. Aslında probleme dayalı öğrenme ve proje tabanlı öğrenmenin farklılıkları kadar benzer yönleri de vardır.

39 Her ikisi de Yapılandırmacı görüşe
(constructivism) dayanmaktadır.

40 Öğrencilerin grup içinde iş birliği yaparak çalışmalarını gerektirir.
Her iki öğrenme yaklaşımı da öğrencilerin öğrenmelerini zenginleştiren gerçek yaşam problemleriyle uğraşmalarını amaçlar ve öğrencilere gerçek yaşamlarında karşılaşmaları olası, çözülmesi için birden fazla yaklaşım gerektiren açık uçlu sorular verilir. Bu iki yaklaşım da öğrenci merkezlidir ve öğrenci kendi öğrenmesinden sorumludur.

41 Öğretmen, öğrenme sürecinde yönlendirici, kolaylaştırıcı bir role sahiptir.
Öğrenciler her iki yaklaşımda da iş birliğine dayalı gruplar hâlinde ve geniş bir zaman sürecinde, çok çeşitli bilgi kaynaklarından faydalanarak çalışırlar. Her iki yaklaşım da genellikle otantik, performansa dayalı ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını kullanır.

42 Farkları Proje tabanlı öğrenme, ilköğretimin her seviyesinde ve disiplinlerarası buluşma için oldukça uygundur. (Hayat Bilgisi, Türkçe) Probleme dayalı öğrenme ise ilköğretim düzeyine uygun olmakla birlikte, bilginin ve disiplinlerin altyapısının çalışma ilkelerinin olgunlaşması ve spesifikleşmesi sonrası (Matematik-Fen Bilgisi-Sosyal Bilgiler gibi), ve mesleklere hazırlık eğitimi verilmesi anlamında uygundur.

43 Probleme dayalı öğrenme süreci
öğrencinin çözmek istediği ve eğitim kurumunun öğrenim amaç ve hedefleri doğrultusunda hazırlanmış bir problemle başlar. Problemler bir senaryo veya örnek olay şeklindedir. Problemi çözebilmek için gerekli bilgi, beceri ve tutumların öğrenci tarafından fark edilmesi ve kazanılması hedeflenir. Öğrenciler konuyla ilgili ön bilgilerini organize ederler, yeni sorular eklerler ve bilgiye ihtiyaç duydukları alanları belirlerler. Öğrenciler bilgi toplamak için plan yaparlar. Gerekli araştırmaları yaptıktan sonra yeni bilgilerini özetleyerek birbirleriyle paylaşırlar. Öğrenciler araştırmalarıyla elde ettikleri sonuçlarını sunarlar, ancak bu proje tabanlı öğrenmedeki gibi sonuç ürünü şeklinde değildir. Bu öğrenme modelinde problem çözmek bir amaç değil araçtır; öğrencilerin, problem takımlarını çözerken birtakım bilgilere ulaşmaları üzerinde durulur.

44 Oysa Proje Tabanlı Öğrenmede
süreç sonunda bir ürün ya da sunumun ortaya konulması mutlaka beklenir.

45 disiplinler arası çalışma gerektirir
disiplinler arası çalışma gerektirir. Örneğin fen ve matematik kavramlarının bütünleştirilmesine olanak sağlar (Lewis ve ark., 2002). Okulda öğrenilenlerle günlük yaşam arasında bağlantı kurulabilmesini kolaylaştırır. Öğrenciler, çalıştıkları bir projeyi başarılı bir şekilde sonlandırıp bir ürün ortaya koyarlar. Bu durum da, öğrenmenin özünü teşkil eder (Bickel, 1994).