5510 SAYILI KANUN İLE 5763 SAYILI KANUNUN PRİME İLİŞKİN GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLER Doç. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU.

... konulu sunumlar: "5510 SAYILI KANUN İLE 5763 SAYILI KANUNUN PRİME İLİŞKİN GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLER Doç. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU."— Sunum transkripti:

1

2 5510 SAYILI KANUN İLE 5763 SAYILI KANUNUN PRİME İLİŞKİN GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLER Doç. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

3 Primler Bilindiği gibi, sosyal güvenlik Kurumlarının en önemli gelir kalemini primler oluşturmaktadır. Bilindiği gibi, sosyal güvenlik Kurumlarının en önemli gelir kalemini primler oluşturmaktadır. 5510 sayılı Kanunun 79. maddesinde de, “Kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, bu Kanunda öngörülen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere Kurum prim almak, ilgililer de prim ödemek zorundadır” denilmektedir. 5510 sayılı Kanunun 79. maddesinde de, “Kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, bu Kanunda öngörülen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere Kurum prim almak, ilgililer de prim ödemek zorundadır” denilmektedir. Kurum bakımından yaşamsal önem taşıyan primler işveren ve sigortalılar bakımından da büyük önem taşımaktadır. Kurum bakımından yaşamsal önem taşıyan primler işveren ve sigortalılar bakımından da büyük önem taşımaktadır. Zira prim oranlarının çok yüksek belirlenmesi ücret üzerindeki yükleri aşırı artırdığı için istihdamı olumsuz etkilemektedir. Zira prim oranlarının çok yüksek belirlenmesi ücret üzerindeki yükleri aşırı artırdığı için istihdamı olumsuz etkilemektedir. Aynı şekilde prime esas kazançlara ilişkin düzenlemeler ücret ve ücret eklerinin şekillenmesinde de etkili olmaktadır. Aynı şekilde prime esas kazançlara ilişkin düzenlemeler ücret ve ücret eklerinin şekillenmesinde de etkili olmaktadır.

4 Prim Oranları Sigorta kolları İşverenPayıSigortalıPayıDevletpayıToplam Kısa vadeli sig. kolları %1-%6,5 %1-%6,5 - -%1-%6,5 Uzun vadeli Sig.Kol. (MYÖ) % 11 % 11 % 9 % 9 % 5 % 5 Genel toplamın dışında % 20 % 20 GSS Primi % 7,5 % 5 % 3 Genel toplamın dışında % 12,5 SGDP%22,5 Ayrıca %1- %6,5 % 7,5 -

5 Prim Oranları Görüldüğü gibi, yeni Kanun döneminde ödenmesi sosyal sigorta primlerinin isimleri değişiyor: Görüldüğü gibi, yeni Kanun döneminde ödenmesi sosyal sigorta primlerinin isimleri değişiyor: Kısa vadeli sigorta kolu primi Kısa vadeli sigorta kolu primi Uzun vadeli sigorta kolu primi ve Uzun vadeli sigorta kolu primi ve Genel sağlık sigortası primi Genel sağlık sigortası primi Oranlar da değişiyor… Oranlar da değişiyor… –Ama nihai olarak ödenmesi gereken primlerde bir değişiklik yok! (%33,5-%39) İşsizlik sigortası primi hariç Yeni Kanunun önemli bir başka değişikliği daha var. Yeni Kanunun önemli bir başka değişikliği daha var. Artık Devlet de sosyal sigorta primlerine kurumsal olarak, düzenli bir biçimde katkıda bulunacak Artık Devlet de sosyal sigorta primlerine kurumsal olarak, düzenli bir biçimde katkıda bulunacak

6 Kısa vadeli sigorta kolu Daha önce iş kazası ve meslek hastalığı sigorta koluna ilişkin oranların yerini 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte kısa vadeli sigorta kolu primi alacak Daha önce iş kazası ve meslek hastalığı sigorta koluna ilişkin oranların yerini 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte kısa vadeli sigorta kolu primi alacak Halen en az % 1,5, en fazla % 7 olan bu oran, yeni dönemde %1 ila % 6,5 arasında belirlenecek Halen en az % 1,5, en fazla % 7 olan bu oran, yeni dönemde %1 ila % 6,5 arasında belirlenecek Dolayısıyla halen işverenlerin ödemek zorunda oldukları İKMH prim oranları Ekim ayından itibaren değişmesi gerekecek Dolayısıyla halen işverenlerin ödemek zorunda oldukları İKMH prim oranları Ekim ayından itibaren değişmesi gerekecek

7 İtibari Hizmet Süresi kapsamına giren işyerleri için prim oranları Bazı ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalılar için, Bazı ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalılar için, Kanunda sayılan işyerleri ve işlerde geçirdikleri sürelerin belirli bir oranı sanki çalışmış gibi sigortalılık süresinde dikkate alınmaktadır. Kanunda sayılan işyerleri ve işlerde geçirdikleri sürelerin belirli bir oranı sanki çalışmış gibi sigortalılık süresinde dikkate alınmaktadır. Halen SSK Ek m. 5’de düzenlenen itibari hizmet süresi 5510 sayılı Kanunda çok daha farklı düzenlenmiştir. Halen SSK Ek m. 5’de düzenlenen itibari hizmet süresi 5510 sayılı Kanunda çok daha farklı düzenlenmiştir. Hemen şunu belirtelim, Ekim ayından itibaren kaynak işinde çalışanlar artık itibari hizmet süresinden yararlanamayacaklar Hemen şunu belirtelim, Ekim ayından itibaren kaynak işinde çalışanlar artık itibari hizmet süresinden yararlanamayacaklar Kanunun 40 maddesinde sayılan işyerlerinde ve işlerde çalışanlar ise yeni dönemde itibari hizmet süresinden yararlanabileceklerdir. Kanunun 40 maddesinde sayılan işyerlerinde ve işlerde çalışanlar ise yeni dönemde itibari hizmet süresinden yararlanabileceklerdir. Ancak 5510 sayılı Kanuna göre, bu haktan yararlanmak için sigortalının belirtilen işlerde Ancak 5510 sayılı Kanuna göre, bu haktan yararlanmak için sigortalının belirtilen işlerde –fiilen çalışması ve –söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şarttır.

8 İtibari Hizmet Süresi Kanunda sayılan işyerlerinde ve sayılan işlerde çalışan sigortalılar için ise işveren normalde ödemesi gereken prime ilaveten daha fazla prim ödeyecek Kanunda sayılan işyerlerinde ve sayılan işlerde çalışan sigortalılar için ise işveren normalde ödemesi gereken prime ilaveten daha fazla prim ödeyecek Bu primlerin oranı da, sigortalıların yapmakta oldukları işin karşılığı prim ödeme gün sayısına eklenecek süreye göre değişkenlik gösterecek Bu primlerin oranı da, sigortalıların yapmakta oldukları işin karşılığı prim ödeme gün sayısına eklenecek süreye göre değişkenlik gösterecek Eğer, Eğer, –bu işlerde geçirdiği her 360 gün için sigortalıya 180 gün fiili hizmet süresi hakkı verilmişse, MYÖ primi % 3, –90 gün verilmişse % 1,5, –60 gün verilmişse % 1 Oranında ilave prim ödenecek. Oranında ilave prim ödenecek. Ancak Kanuna göre, sigortalının belirtilen işlerde Ancak Kanuna göre, sigortalının belirtilen işlerde –fiilen çalışması ve –söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şarttır.

9 Sosyal Güvenlik Destek Primi Ödeyerek Çalışma 5510 sayılı Kanunu değiştiren 5754 sayılı Kanunla sosyal güvenlik destek primi ile çalışma kaldırılıyor. 5510 sayılı Kanunu değiştiren 5754 sayılı Kanunla sosyal güvenlik destek primi ile çalışma kaldırılıyor. Ama hemen değil…. Ama hemen değil…. Yeni düzenlemeye göre; Yeni düzenlemeye göre; İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olup, kendisine yaşlılık aylığı bağlanan sigortalı tekrar çalışmak isterse yaşlılık aylığı kesilecek İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olup, kendisine yaşlılık aylığı bağlanan sigortalı tekrar çalışmak isterse yaşlılık aylığı kesilecek Yani hem çalışıp ücretini hem de yaşlılık aylığına alma hakkı olmayacak Yani hem çalışıp ücretini hem de yaşlılık aylığına alma hakkı olmayacak Ancak belirtelim ki, bağımsız çalışanlar bakımından bu hak devam ettiriliyor Ancak belirtelim ki, bağımsız çalışanlar bakımından bu hak devam ettiriliyor

10 Sosyal Güvenlik Destek Primi Ödeyerek Çalışma 5510 sayılı Kanundan önce sigortalı olanlar için ise bir geçici madde öngörüldü: 5510 sayılı Kanundan önce sigortalı olanlar için ise bir geçici madde öngörüldü: Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanlar, Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanlar, malullük ve yaşlılık aylığı bağlananlar ve malullük ve yaşlılık aylığı bağlananlar ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek primi bakımından tabi oldukları 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. sosyal güvenlik destek primi bakımından tabi oldukları 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.

11 Sosyal Güvenlik Destek Primi Ödeyerek Çalışma Ancak bu kişiler için sosyal güvenlik destek primi oranı Ancak bu kişiler için sosyal güvenlik destek primi oranı –prime esas kazançlar üzerinden –81 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen prim oranına –yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle bulunan toplamdır. Yani % 30 oranı üzerine işyerinin tehlike sınıfına göre ödenmesi gereken kısa vadeli sigorta primi de ilave edilecek Yani % 30 oranı üzerine işyerinin tehlike sınıfına göre ödenmesi gereken kısa vadeli sigorta primi de ilave edilecek Yani SGDP en az % 31, en fazla %36,5 olacak Yani SGDP en az % 31, en fazla %36,5 olacak Yüzde 30 oranın dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Yüzde 30 oranın dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir.

12 Prime Esas Kazançlar Prime esas kazançlar konusundaki genel düzenleme esas itibariyle 506 sayılı Kanundaki gibi, fakat ayrıntılarda oldukça farklı düzenlemeler de getirildi Prime esas kazançlar konusundaki genel düzenleme esas itibariyle 506 sayılı Kanundaki gibi, fakat ayrıntılarda oldukça farklı düzenlemeler de getirildi Öncelikle, prim yine Öncelikle, prim yine –İşçinin ücretinden (hak edildiği ayda) –Prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerle özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının (ödendiği ayda) –İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, –brüt toplamı üzerinden hesaplanır

13 Prime Tabi Tutulmayacak Kazançlar Yeni Yeni Kanuna göre, Ölüm, Ölüm, doğum doğum ve evlenme yardımları, görev görev yollukları, kıdem kıdem tazminatı, iş iş sonu tazminatı veya kıdem kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları, emekli emekli ikramiyesi aynî aynî yardımlar PRİME PRİME ESAS KAZANÇ SAYILMAZ

14 Prime esas sayılmayan kazançlar Kanun, daha önce ayni yardım konusunda ayırım yapıyordu. Kanun, daha önce ayni yardım konusunda ayırım yapıyordu. Hizmetin gereği olarak verilen ayni yardımlar prime esas kazancın dışında tutuluyor, Hizmetin gereği olarak verilen ayni yardımlar prime esas kazancın dışında tutuluyor, Sosyal yardım amaçlı ayni yardımlar da kendi içinde tekrar ikiye ayrılıyor, Sosyal yardım amaçlı ayni yardımlar da kendi içinde tekrar ikiye ayrılıyor, Ayni yardım Bakanlıkça belirlenen yardımlar arasında sayılacaksa, asgarî ücretin % 30‘u geçen kısmı primlendirilecek, Ayni yardım Bakanlıkça belirlenen yardımlar arasında sayılacaksa, asgarî ücretin % 30‘u geçen kısmı primlendirilecek, Bakanlıkça belirlenmemişse, ayni yardımın tamamı prime esas kazanç sayılacaktı Bakanlıkça belirlenmemişse, ayni yardımın tamamı prime esas kazanç sayılacaktı Artık bu ayırım kalkıyor Artık bu ayırım kalkıyor Ama 5754 sayılı Kanunla bir hüküm getirildi. Ama 5754 sayılı Kanunla bir hüküm getirildi. Buna göre, AYNİ YARDIMIN YERİNE PARA VERİLİYORSA, BU ÖDEMEDEN PRİM KESİLMESİ GEREKİYOR Buna göre, AYNİ YARDIMIN YERİNE PARA VERİLİYORSA, BU ÖDEMEDEN PRİM KESİLMESİ GEREKİYOR

15 Prime esas sayılmayan kazançlar Dolayısıyla bu açık hüküm karşısında, Dolayısıyla bu açık hüküm karşısında, Yargıtayın 2007 yılında verdiği ve Yargıtayın 2007 yılında verdiği ve “ayni yardım yerine parası ödense dahi bu ödemeler prime esas kazanç sayılmaz” “ayni yardım yerine parası ödense dahi bu ödemeler prime esas kazanç sayılmaz” şeklindeki karar, 5510 sayılı Kanun döneminde uygulanma olanağını yitirmiştir. şeklindeki karar, 5510 sayılı Kanun döneminde uygulanma olanağını yitirmiştir.

16 Kısmen Prime Esas Kazançlar Bakanlıkça tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek Bakanlıkça tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek –yemek, –çocuk ve –aile zamları ile özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, Prime esas kazanç sayılmamaktadır. Aşan kısım ise prime tabi tutulacaktır Prime esas kazanç sayılmamaktadır. Aşan kısım ise prime tabi tutulacaktır Kanuna göre: “BU İSTİSNALAR DIŞINDA HER NE ADLA YAPILIRSA YAPILSIN TÜM ÖDEMELER PRİME ESAS KAZANCA TABİ TUTULUR”. Kanuna göre: “BU İSTİSNALAR DIŞINDA HER NE ADLA YAPILIRSA YAPILSIN TÜM ÖDEMELER PRİME ESAS KAZANCA TABİ TUTULUR”.

17 Prime esas sayılmayan kazançlar Yeni Kanunda da iş güvencesi tazminatının prime esas kazanç olup olmadığı konusu yine açıklığa kavuşturulmamıştır Yeni Kanunda da iş güvencesi tazminatının prime esas kazanç olup olmadığı konusu yine açıklığa kavuşturulmamıştır Bu ödemenin prime esas kazanç olmadığı Kanunda belirtilse çok daha isabetli olurdu. Bu ödemenin prime esas kazanç olmadığı Kanunda belirtilse çok daha isabetli olurdu. Fakat, Kurum 506 sayılı Kanun döneminde yayınladığı bir genelge ile iş güvencesi tazminatının prime esas kazanç olmadığını belirtmiştir Fakat, Kurum 506 sayılı Kanun döneminde yayınladığı bir genelge ile iş güvencesi tazminatının prime esas kazanç olmadığını belirtmiştir Yeni dönemde de bu Genelgeye göre işlem yapılacaktır Yeni dönemde de bu Genelgeye göre işlem yapılacaktır

18 Prime Esas Kazanç Sınırları Prime esas kazancın alt sınırı asgari ücret esas alınarak belirlenmiştir Prime esas kazancın alt sınırı asgari ücret esas alınarak belirlenmiştir Dikkat: Prime esas kazanç sınırı 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücrettir Dikkat: Prime esas kazanç sınırı 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücrettir Yani; 16 yaşından küçüklere ödenen asgari ücret en az kazanç sınırının altında olacağı için bu sigortalılar için yine aradaki farkı işveren ödeyecek Yani; 16 yaşından küçüklere ödenen asgari ücret en az kazanç sınırının altında olacağı için bu sigortalılar için yine aradaki farkı işveren ödeyecek Üst kazanç sınırı ise 6,5 katıdır Üst kazanç sınırı ise 6,5 katıdır Yani 4.151,70 YTL. Yani 4.151,70 YTL.

19 Prime Esas Kazacın üst sınırı 5510 sayılı Kanuna göre, ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tâbi tutulur. 5510 sayılı Kanuna göre, ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tâbi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve –ücret dışındaki bu ödemelerin üst sınırı aşan kısmı, –ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak –İKİ AYI GEÇMEMEK ÜZERE –ÜST SINIRIN ALTINDA KALAN, –sonraki ayların prime esas kazançlarına ilave edilir.

20 Prime Esas Kazancın Üst Sınırı Bu konuda gelecek aylarda takip edilecek ödeme İKRAMİYE, PRİM VE BU NİTELİKTEKİ ÖDEMELER Bu konuda gelecek aylarda takip edilecek ödeme İKRAMİYE, PRİM VE BU NİTELİKTEKİ ÖDEMELER Dolayısıyla ücretler ancak ilgili ayda prime esas kazanca dahil edilecek Dolayısıyla ücretler ancak ilgili ayda prime esas kazanca dahil edilecek Üst sınırı aşan kısım gelecek aylarda takip edilip, primlendirilmeyecek Üst sınırı aşan kısım gelecek aylarda takip edilip, primlendirilmeyecek Yani sigortalının ücreti zaten 5.000 YTL ise ona ödenecek ikramiyelerin de takip edilmesi söz konusu olmayacak Yani sigortalının ücreti zaten 5.000 YTL ise ona ödenecek ikramiyelerin de takip edilmesi söz konusu olmayacak Ama ücreti 3.500. YTL ise ve aynı ay içinde ücrete ilaveten ücreti tutarında ikramiye de ödenmişse, iki ay daha, önceki ödemeden dolayı prim takibi yapılacak ve üst kazanç sınırı altında kalan kısma ilave edilecek Ama ücreti 3.500. YTL ise ve aynı ay içinde ücrete ilaveten ücreti tutarında ikramiye de ödenmişse, iki ay daha, önceki ödemeden dolayı prim takibi yapılacak ve üst kazanç sınırı altında kalan kısma ilave edilecek

21 Prime Esas Kazancın Üst Sınırı Ayrıca belirtelim ki, ücretten ne anlaşılması gerektiği de önemli. Ayrıca belirtelim ki, ücretten ne anlaşılması gerektiği de önemli. Temel ücret mi? Temel ücret mi? Yoksa fazla çalışma, tatil ücretleri de bu konuda ücret mi sayılacak. Yoksa fazla çalışma, tatil ücretleri de bu konuda ücret mi sayılacak. Herhalde fazla çalışma ve diğer ücretler de bu konuda ücretlere dahil sayılmalı. Yani ücret bunlarla üst sınırı aşıyorsa ayrıca gelecek aylarda prim takibi yapılmayacak Herhalde fazla çalışma ve diğer ücretler de bu konuda ücretlere dahil sayılmalı. Yani ücret bunlarla üst sınırı aşıyorsa ayrıca gelecek aylarda prim takibi yapılmayacak

22 İşverenin Vermesi Gereken Prim Belgesi Kanuna göre, işveren, Kanuna göre, işveren, çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalıların; çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalıların; Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, prime esas kazançlarını, prime esas kazançlarını, Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak Yönetmelikte öngörülen prim belgelerini düzenleyip Kuruma vermelidir örneği Kurum tarafından çıkarılacak Yönetmelikte öngörülen prim belgelerini düzenleyip Kuruma vermelidir Yeni yönetmelikte çıkarılıncaya kadar prim belgesi olarak Yeni yönetmelikte çıkarılıncaya kadar prim belgesi olarak Aylık Prim ve Hizmet Belgesi uygulanacaktır

23 Aylık Prim Ve Hizmet Belgesi İşverenler, prim hizmet belgesini İşverenler, prim hizmet belgesini ait olduğu ayı takip eden ayda KURUMUN BELİRLEDİĞİ tarihe kadar vermekle, ait olduğu ayı takip eden ayda KURUMUN BELİRLEDİĞİ tarihe kadar vermekle, İşveren sigortalı çalıştırmadığı takdirde, İşveren sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

24 Primlerin Ödenmesi İşveren, İşveren, –bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını sigortalıların ücretlerinden keserek ve – kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek EN GEÇ ERTESİ AYDA KURUMUN BELİRLEDİĞİ TARİHE KADAR öder EN GEÇ ERTESİ AYDA KURUMUN BELİRLEDİĞİ TARİHE KADAR öder Ödemenin son günü tatile tesadüf ederse tatilden sonraki gün de ödeme yapılabilir Ödemenin son günü tatile tesadüf ederse tatilden sonraki gün de ödeme yapılabilir

25 Prim Oranında İndirim ya da Teşvikler Bu arada, her ne kadar işverenler yukarıda belirtildiği oranda prim ödemekle yükümlü iseler de, Mayıs ayında çıkarılan 5763 sayılı Kanunla, ödenmesi gereken primlerde bazı indirimler öngörülmüştür Bu arada, her ne kadar işverenler yukarıda belirtildiği oranda prim ödemekle yükümlü iseler de, Mayıs ayında çıkarılan 5763 sayılı Kanunla, ödenmesi gereken primlerde bazı indirimler öngörülmüştür Bu indirimler; Bu indirimler; 5510 sayılı Kanunun 81. maddesine bir bent eklenerek 5510 sayılı Kanunun 81. maddesine bir bent eklenerek 4857 sayılı İş Kanununun 30. maddesine eklenen bir hükümle ve 4857 sayılı İş Kanununun 30. maddesine eklenen bir hükümle ve 4447 sayılı Kanuna eklenen bir geçici madde ile, 4447 sayılı Kanuna eklenen bir geçici madde ile, yapılmıştır. yapılmıştır. Belirtelim ki, bu hükümlerle getirilen maddelerden aynı anda birlikte yararlanılması olanağı da tanınmamıştır. Belirtelim ki, bu hükümlerle getirilen maddelerden aynı anda birlikte yararlanılması olanağı da tanınmamıştır. Yine getirilen prim indirimleri özünde bir çok sınırlamaya tabi tutulmuş ve belirsizlik taşıyan hükümler nedeniyle kafaların karışmasına neden olmuştur… Yine getirilen prim indirimleri özünde bir çok sınırlamaya tabi tutulmuş ve belirsizlik taşıyan hükümler nedeniyle kafaların karışmasına neden olmuştur…

26 Hazinece karşılanacak yüzde beş oranında indirim 5763 sayılı Kanunun öngördüğü en temel ve geniş kapsamda yararlanılacak indirim, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesine eklenen (ı) bendiyle gerçekleştirilmiştir. 5763 sayılı Kanunun öngördüğü en temel ve geniş kapsamda yararlanılacak indirim, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesine eklenen (ı) bendiyle gerçekleştirilmiştir. Buna göre, Buna göre, –4/a’lı sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, –malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, –işveren hissesine düşen kısmın yüzde beşi Hazinece karşılanır. Ancak bunun için bazı koşullar var. Ancak bunun için bazı koşullar var. Öncelikle; Öncelikle; –aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmesi, –sigortalıların tamamına ait primlerin yasal süresinde ödenmesi, –Kuruma, prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır. bulunmaması şarttır.

27 Hazinece karşılanacak yüzde beş oranında indirim Görüldüğü gibi, Görüldüğü gibi, –İşverenin bu indirimden yararlanabilmesi için, –idari para cezası da dahil Kuruma hiç borcunun olmaması gerekir. Borcun olması halinde, bu indirimden yararlanma mümkün olmayacaksa da, borcun ödenmesi ile birlikte bu olanaktan yararlanma hakkının tekrar başlayacağını da kabul etmek gerekir. Borcun olması halinde, bu indirimden yararlanma mümkün olmayacaksa da, borcun ödenmesi ile birlikte bu olanaktan yararlanma hakkının tekrar başlayacağını da kabul etmek gerekir.

28 Hazinece karşılanacak yüzde beş oranında indirim Ancak, Ancak, –Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını –6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren işverenler ile –4958 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yapılandıran işverenler bu tecil ve taksitlendirme ile yapılandırmaları devam ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır. bu tecil ve taksitlendirme ile yapılandırmaları devam ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır.

29 Hazinece karşılanacak yüzde beş oranında indirim Kanuna göre, bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan, Kanuna göre, bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan, –diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler –aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz.

30 Özürlü çalışanlara ilişkin primlerdeki teşvikler 4857 sayılı Kanunun 30. maddesinde de değişiklik yapıldı. 4857 sayılı Kanunun 30. maddesinde de değişiklik yapıldı. Buna göre, Buna göre, –Özel sektör işverenlerince özürlü sigortalılar ile korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, –prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, eğer işveren, eğer işveren, –kontenjan fazlası özürlü çalıştırıyorsa, ya da –yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştırıyorsa, –bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi HAZİNECE KARŞILANIR HAZİNECE KARŞILANIR

31 Özürlü çalıştırmada primler Ancak bunun için de, Ancak bunun için de, –işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve –sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. –Görüldüğü gibi, bu haktan yararlanma bakımından, yüzde beş indirimden yararlanma olanağından farklı olarak, işverenin Kuruma idari para cezasının olup olmaması önem taşımamaktadır.

32 Özürlü çalıştırmada primler Ancak, bu fıkraya göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Ancak, bu fıkraya göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, –Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. –Yine Kanuna göre, Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu konuda tespit edilmesi gereken bir diğer husus da, Hazinece karşılanacak kısım 506 sayılı Kanunda öngörülen primlerdir. Bu konuda tespit edilmesi gereken bir diğer husus da, Hazinece karşılanacak kısım 506 sayılı Kanunda öngörülen primlerdir. Yani işsizlik sigortası primi Hazinece karşılanmayacaktır. Yani işsizlik sigortası primi Hazinece karşılanmayacaktır. Bu hüküm 1.7.2008 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu hüküm 1.7.2008 tarihinde yürürlüğe girdi.

33 Genç erkek işçi ve kadın işçi çalıştırmada primler 5763 sayılı Kanunla genç işçi ile kadın işçi çalıştırmak teşvik ediliyor ve bu amaçla işverenlerin ödemesi gereken primlerin belirli bir kısmının İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması söz konusu 5763 sayılı Kanunla genç işçi ile kadın işçi çalıştırmak teşvik ediliyor ve bu amaçla işverenlerin ödemesi gereken primlerin belirli bir kısmının İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması söz konusu Buna göre; Buna göre; –18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile –yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınlardan; bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bu maddenin yürürlük tarihinden önceki altı aylık dönemde altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönemde, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönemde, işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için;

34 Genç erkek işçi ve kadın işçi çalıştırmada primler 506 sayılı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin; 506 sayılı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin; –Birinci yıl için yüzde yüzü, –İkinci yıl için yüzde sekseni, –Üçüncü yıl için yüzde altmışı, –Dördüncü yıl için yüzde kırkı, –Beşinci yıl için yüzde yirmisi, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır. İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.

35 Genç erkek işçi ve kadın işçi çalıştırmada primler İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanabilmesi için İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanabilmesi için –aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi, –sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Bu maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Bu hüküm de 1.7.2008 tarihinde yürürlüğe girecek. Bu hüküm de 1.7.2008 tarihinde yürürlüğe girecek.

36 Genç erkek işçi ve kadın işçi çalıştırmada primler İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenir Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenir

37 Teşviklerden yararlanmada tercih Gerek yüzde beş indirimde gerek genç işçi çalıştırma nedeniyle yapılacak indirimlerde mükerrer teşvikten yararlanma olamayacağı belirtilmektedir. Gerek yüzde beş indirimde gerek genç işçi çalıştırma nedeniyle yapılacak indirimlerde mükerrer teşvikten yararlanma olamayacağı belirtilmektedir. Bu açık hüküm karşısında, işverenlerin aynı anda hem yüzde beşlik indirimden hem de diğer indirimlerden yararlanması mümkün değildir. Bu açık hüküm karşısında, işverenlerin aynı anda hem yüzde beşlik indirimden hem de diğer indirimlerden yararlanması mümkün değildir. Bu durumda hangi indirimden yararlanacağı işverenin tercihine bırakılmıştır Bu durumda hangi indirimden yararlanacağı işverenin tercihine bırakılmıştır Burada sorun, işverenin işyeri düzeyinde mi? Yoksa sigortalı düzeyinde mi? Tercih hakkını kullanacağıdır. Burada sorun, işverenin işyeri düzeyinde mi? Yoksa sigortalı düzeyinde mi? Tercih hakkını kullanacağıdır.

38 Teşviklerden yararlanmada tercih Teşviklerden yararlanmada bizce sigortalı bazında işlem yapılması gerekir. Teşviklerden yararlanmada bizce sigortalı bazında işlem yapılması gerekir. Yani, işverenler artık işyerinde her bir sigortalı için en uygun indirim olanağının hangi hüküm çerçevesinde olacağını ayrı ayrı değerlendirmek zorundadırlar. Yani, işverenler artık işyerinde her bir sigortalı için en uygun indirim olanağının hangi hüküm çerçevesinde olacağını ayrı ayrı değerlendirmek zorundadırlar. Bu durumda, yüksek ücreti olan sigortalılar için yüzde beş oranındaki indirim, düşük ücretli sigortalılar için ise özürlü indirimi ya da genç işçi indiriminden yararlanmak daha isabetli olacaktır. Bu durumda, yüksek ücreti olan sigortalılar için yüzde beş oranındaki indirim, düşük ücretli sigortalılar için ise özürlü indirimi ya da genç işçi indiriminden yararlanmak daha isabetli olacaktır.

39 Primleri Ödememenin Sonuçları Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede gecikme cezası uygulanarak artırılır her bir ay için % 3 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede gecikme cezası uygulanarak artırılır her bir ay için % 3 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere, Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere, borç ödeninceye kadar, borç ödeninceye kadar, her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak, ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır. Ancak, ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır.

40 Prim borçlarından dolayı zamanaşımı Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tâbidir. Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tâbidir. Dikkat: Dikkat: –artık bu belgeleri 10 yıl saklamak lazım