İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İş Hukuku Kavramı

... konulu sunumlar: "İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İş Hukuku Kavramı"— Sunum transkripti:

1 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İş Hukuku Kavramı
İş hukuku, iş sözleşmesine dayanarak ücret karşılığı bir başkası (işveren) için ve ona bağlı olarak çalışanlar (işçi) ile bunlar arasındaki iş ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır. İş hukuku, bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku olmak üzere iki ana başlık altında incelenir.

2 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Bireysel iş hukuku, tek işçi ile işveren arasındaki iş hukuku kapsamındaki ilişkileri ve uyuşmazlıkları konu alır. Toplu iş hukuku ise, kolektif düzeydeki iş ilişkilerini ve uyuşmazlıklarını konu alır.

3 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İş Hukukunun Doğuşu ve Gelişimi
İş Hukukunun ortaya çıkmasındaki en önemli etken, sanayileşmedir. İş Hukukunun ortaya çıkmasındaki temel neden, sanayileşmenin beraberinde getirdiği işçiler için olumsuz çalışma ve yaşam şartlarıdır.

4 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İş Hukuku mevzuatının gelişmesinde üç ana etken önemli rol oynamıştır. Bunlar; Devletlerin işçiyi koruyucu girişimleri İşçilerin ve işverenlerin sendikalaşma girişimleri Uluslararası girişimlerdir.

5 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Türkiye’de sanayileşme hareketlerinin Batı’ya göre çok daha geç bir dönemde başlaması nedeniyle, bu alandaki kanunlaştırma hareketleri daha geç dönemlerde ortaya çıkmıştır. Türkiye’de İş Hukuku alanındaki ilk kanun, 1863 yılında yürürlüğe konulan Maden Nizamnamesidir.

6 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Maden Nizamnamesi’nden sonra, 1865 yılında kömür işçileri hakkında uygulanmak üzere Dilaver Paşa Nizamnamesi çıkarılmış, fakat bu kanun, uygulanma imkanı bulamamıştır. İlerleyen yıllarda 1869’da Meadin Nizamnamesi, 1877’de Mecelle ve 1909 yılında Tatil-i Eşgal Kanunu çıkarılmıştır.

7 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Cumhuriyet dönemiyle birlikte, İş Hukuku alanındaki kanunlaştırma hareketleri devam etmiş; ilk olarak 1924 yılında Hafta Tatili Kanunu, 1926 yılında Borçlar Kanunu, 1929 yılında da Umumi Hıfzısıhha Kanunu çıkarılmıştır.

8 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Türkiye’de İş Hukuku alanında «İş Kanunu» başlığı altında yürürlüğe konulan ilk kanun, 1936 yılında kabul edilen 3008 sayılı İş Kanunu’dur. 3008 sayılı Kanun, 1967 yılına kadar yürürlükte kalmış, devrinin şartlarına göre ileri sayılabilecek özelliklere sahip bir kanundur.

9 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ 3008 sayılı İş Kanunu’ndan sonra,
1967 yılında 931 sayılı İş Kanunu, 1971 yılında 1475 sayılı İş Kanunu ve 2003 yılında da 4857 sayılı İş Kanunu yürürlüğe konmuştur.

10 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Elbette ki Türkiye’deki İş Hukuku mevzuatı İş Kanunu’yla sınırlı değildir. İş Kanunu yanında Sendikalar Kanunu, Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu, Basın İş ve Deniz İş Kanunları gibi daha başka birçok yasal düzenleme bulunmaktadır.

11 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ 3. İş Hukukuna Hakim İlkeler
İş Hukukuna hakim olan ve İş Hukuku’nun şekillenmesinde önemli rol oynayan başlıca iki temel ilke mevcuttur; İşçilerin Korunması İlkesi İşçi Yararına Yorum İlkesi

12 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İşçilerin Korunması İlkesi
İşçinin işverene bağımlı olması, işçinin iş ilişkisi içerisinde özel olarak korunmasını ve böylelikle ilişkinin tarafları arasında belirli ölçüde denge sağlanmasını gerekli kılar.

13 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İş sözleşmesi, konusu malvarlığı olan bir sözleşme değil; kişisel ilişki kuran bir sözleşmedir. İşçinin sadece maddi açıdan korunması yeterli değildir. Ayrıca çalışma hayatında işçinin kişiliğinin de korunması gerekir.

14 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Her ne kadar işçinin korunması, İş Hukuku’nun temel ilkelerinden biri olsa da; bu, işçinin sınırsız bir şekilde korunacağı anlamına gelmemektedir. İşçilerin çıkarları, toplum çıkarı ile çatışmadığı oranda korunur. Aynı şekilde, işçilerin ekonomik açıdan korunması da ülkenin ekonomik gücü ile orantılıdır.

15 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İşçi yararına yorum ilkesi
Yorum, açık olmayan hükümlerin açıklığa kavuşturulması ve uygulanabilir hale getirilmesidir. İş hukuku alanında da bu tip açıklığa kavuşturulması gereken hükümler bulunabilir. İşte bu tür durumlarda, açıklıklar, işçi lehine olacak şekilde yorumlanır.

16 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Yorum, bir hükmün yeterince açık olmaması halinde başvurulacak bir yoldur. Yorumu gerektirmeyecek kadar açık olan bir hüküm, işçi yararına yorumlanmak suretiyle konuluş amacı dışında uygulanamaz.

17 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ İş Hukukunun Kaynakları İş Hukukunun kaynakları,
Genel kaynaklar ve Özel kaynaklar olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

18 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Genel Kaynaklar
İş Hukukunun genel kaynakları kavramı, diğer hukuk dalları ile ortak olan hukuk kaynaklarını ifade eder. Bunlar; anayasa, kanunlar, tüzükler, yönetmelikler, bakanlar kurulu kararları, yargı kararları ve öğreti, örf ve adet ve de uluslararası kaynaklardır.

19 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Türk Hukuku açısından, uluslararası antlaşmalar kanun hükmündedir. Buna ek olarak, uluslararası antlaşmalarla kanunlar arasında bir uyuşmazlık olduğunda, uluslararası antlaşma hükümleri öncelikli olarak uygulanacaktır. (Ay. m. 90)

20 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ Özel kaynaklar
İş Hukukuna özgü olan kaynaklar şunlardır; İş sözleşmesi ve toplu iş sözleşmesi, İşyeri iç yönetmelikleri, İşyeri uygulamaları, İşverenin talimatları.