Açık/Veri Gazeteciliği Haberde Veri Kullanma Özgürlük İçin Basın Söz Gençlerde Projesi | 19 Ekim 2015, Çankaya Pınar Veri gazeteciliği, karmaşık.

... konulu sunumlar: "Açık/Veri Gazeteciliği Haberde Veri Kullanma Özgürlük İçin Basın Söz Gençlerde Projesi | 19 Ekim 2015, Çankaya Pınar Veri gazeteciliği, karmaşık."— Sunum transkripti:

1 Açık/Veri Gazeteciliği Haberde Veri Kullanma Özgürlük İçin Basın Söz Gençlerde Projesi | 19 Ekim 2015, Çankaya Pınar Dağ @pinardag Veri gazeteciliği, karmaşık veriyi nasıl anlamlı hala dönüştürüyor

2 Veri Gazeteciliği Nedir? Basit Anlamıyla Veri ile Habercilik Yapmak Verinin Gazetecilik İçin Kullanılması Yapılandırılmış Verilerle Yapılan Gazetecilik* Haberi Olabilecek En İyi Şekilde Aktarmak Okuyucuları Sayılarla Bilgilendirmek Geniş Anlamıyla Araştırmacı Gazeteciliğin Dijital Çağla Uyumu Modern Gazetecilik Gazeteciliğin Alet Çantasının Zenginleşmesi Kelime Gazeteciliğinden Sıfırlar ve Birler Gazeteciliğine Geçiş* -DataJournalism HandbookDataJournalism Handbook

3 Terminoloji "computer assisted reporting""computer assisted reporting" 320. 000 datajournalism 461.000 datajournalism "data driven journalism" "data driven journalism" 207.000 "data journalism" 445.000"data journalism" "structured journalism" "structured journalism" 2.220 ___ veri gazeteciliği veri gazeteciliği 60.400 "veri gazeteciliği" "veri gazeteciliği" 10.900 "veri güdümlü gazetecilik""veri güdümlü gazetecilik" 176

4 Neden Şimdi? Ne Oldu? Araç: Çevrimiçi Araçlara Erişimin Kolaylaşması. Çok büyük teknik bilgi gerekmeden kolayca etkileşimli haritalar, grafikler ve görsellerin yapılmasını sağlayan araçların artması Açık Veri: Devletlerin kamusal verilerini herkesin kullanımına açması, veritabanlarına erişim Kolaylaşması ( Açık Devlet Örneği) Güven: Doğruluğuna emin olunan verileri haberlerde kullanım; daha fazla şeffaflık sağlayarak gazeteciyle okuyucu arasında güven sağlıyor Farklı Meslek Gruplarının Dahil Olması: Gazeteciliğin/haberciliğin alet çantasına yeni araçlar, yeni meslek disiplinlerinin ekleniyor olması ( İstatistik, Veri Bilimi, Programlama,Tasarım vb.vd) -Simon Rogers -Simon Rogers, Eva Constantaras, Pınar Dağ -Eva ConstantarasPınar Dağ

5 5N +1K Kaynak: School of Data School of Data

6 Yeni Değildir Ama Gazeteciliğin Geleceğidir Kaynak: Geçmiş GazeteGeçmiş Gazete

7 Yeni bir şey değildir ama gazeteciliğin geleceğidir 3 Nisan 1931, Cumhuriyet Kaynak: Geçmiş Gazete

8 Veri Gazeteciliği Tanımını Şekillendiren Süreç ve Dönüşüm WikileaksWikileaks dosyaları

9 Search GoogleTrend

10 Seçimler için Veri Gazeteciliği: Neden ve Nasıl Seçimler için Veri Gazeteciliği: Neden ve Nasıl * Seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrası Link için tıkla

11 Politik Konumunuzu Keşfedin

12 2015 Britanya Seçimleri Link: Guardian

13 Veri Gazeteciliği Haberleri Nasıl Değiştiriyor

14 İyi / Kötü Örnekler 1. 2.1. 2.

15 11. 33

16 Mapping Fatal Migration Incidents in the Mediterranean

17 #Swissleaks Britanya merkezli HSBC Bankası’nın İsviçre’de, 1988- 2007 yılları arasında 203 farklı ülkeden 106 bin müşterisinin vergi kaçırıp mal varlığını gizlemesine yardım ettiği ortaya çıktı. Listede Türkiye’yle bağlantılı 3 bin 105 müşteri var.var. http://www.theguardian.com/news/series/hsbc-files http://dagmedya.net/2015/02/09/hsbcnin-musterileri-diktatorler-silah-tuccarlari-ve-vergi-kacakcilariyla-baglantili-cikti/

18 Tıkla

19 #luxleaksluxleaks

20 Süreç Nasıl Veri Toplama Veri İşleme /Filtreleme/Analiz Etme Görselleştirme Hikaye/Haber *vice versa/tersi *ekip çalışması

21 Veri Gazeteciliği EkipleriVeri Gazeteciliği Ekipleri* Tek Kişi - Bir kişi tek başına veri güdümlü projeler üretebilir çünkü OpenRefine, Datawrapper, Tableau, Google Fusion Tables, CartoDB gibi bir dizi ücretiz araç var.OpenRefine Datawrapper Tableau Google Fusion Tables CartoDB İki Kişilik Ekip- Guardian’ın Amerika’daki veri gazeteciliği ekibinin ödül alan çalışması LGBTI hakları RehberiLGBTI hakları Rehberi 4-6 Kişilik Ekip – Oldukça etkili projeleri kısa sürede üretebilirler. WYNC’nin Sandy Fırtınası örneği verilebilir.Sandy Fırtınası Büyük Ekipler ( 20 üstü) - Stratejileri olan,haberi anlatmanın yöntemlerini en fazla geliştiren, çevrimiçi haberciliğin çok farklı olabileceğini de gösteren ekiplerden oluşuyor. New York Times’dan 2012 Olimpiyatları örneği gösterilebilir.2012 Olimpiyatları

22 Açık Veriye Zaman İçinde Gösterilen İlgi (Dünyada) Search GoogleTrend

23 Türkiye’de Açık Veriye Zaman İçinde Gösterilen İlgi Search Google Trend

24 Veri Toplama Veri toplama/ veri kümeleri oluşturma veri gazeteciliğinin en önemli tarafı.Kendi veri setlerinizi oluşturmaya kararverdiğinizde bu durum biraz daha zor olabiliyor. Veri kaynakları: Arama motorları [Csv, xls, pdf dosyaları, endekslenmiş veritabanları, school of data-Kaynak ]Kaynak Veri sağlayan kurumlar: Resmi veri sağlayan siteler: [ Devlet kurumları-Bilgi Edinme Hakkı/Freedom Of Information), Datacatalogs.org,Tüik,Tübitak, Nasa, Birleşmiş Milletler vb] Özel veri sağlayan siteler: Datahub.io, Scraperwiki, Scraper (Plugin),Silk.co, Gap Minder vb. İşin uzmanları: Veri gazetecileri, veri uzmanları, veri madencileri, veri bilimcileri, forumlar, School of data, Soru-cevap platformları, Data Driven Journalism.Net, ddj mailing grupları,Google Forum oluşturma /Anket oluşturma, Get the Data, Quora)Data Driven Journalism.Net Kendi verinizi oluşturma: Kitle Kaynak ( Crowdsourcing) **Bu en önemli taraflarından biri! https://delicious.com/pinardagKitle Kaynakhttps://delicious.com/pinardag

25 Ankara Katliamı

26 2015 Veri Gazeteciliği Finalistleri Arasına Girdi İşçi Ölümleri Açık Veritabanı http://madencilik.dagmedya.net/ 9 Bilgi Edinme Hakkı Talebine 1 Yanıt Geldi 5 Ay Sonra. * * Global Editors Network Veri Gazeteciliği 2015 Ön Elemelerinde İkinci Olduhttp://madencilik.dagmedya.net/ 9 Bilgi Edinme Hakkı Talebine 1 Yanıt Geldi 5 Ay Sonra. Global Editors Network Veri Gazeteciliği

27

28 Veri İşleme (Temizleme /Analiz Süreci) Sıralama ve filtreleme/temizleme için farklı yazılımlar kullanılabilir. Aşağıda ki tablo temizleme işlemi için kullanılan yazılımların işlevlerini gösteriyor. (Spreedsheet, Google Spreadsheets, Open (libreoffice, Microsoft Excel, Google Refine, Data Wrangler, CometDocs, Ms Excel, Mr. Data Converter vb)

29 Tehdit Altındaki Çizerler

30 Açık Veri seti Tıkla

31 Hassel Fallas

32 Veri Güdümlü Projeleri Akış Şeması Kaynak:https://dataimp.wordpress.com/2015/03/29/data-flowchart/ Araç : http://mediaspotme.com/searchexperts?query=Peace+

33 Veri Görselleştirme Bu aşamada, veriyi daha iyi sunmaktan öte işlenen verinin daha iyi anlaşılmasını sağlar. Görselleştirme aşamasında kullanılan araçlar her gün artıyor.. *Irak savaşında ölen yaklaşık 60 bin kişiyi gösteren harita http://www.theguardian.com/world/datablog/interactive/2 010/oct/23/wikileaks-iraq-deaths-mapIrak savaşında ölen yaklaşık 60 bin kişiyi gösteren harita http://www.theguardian.com/world/datablog/interactive/2 010/oct/23/wikileaks-iraq-deaths-map

34 https://docs.google.com/spreadsheet/ccc?key=0AonYZs4MzlZbdFd5LU9Yamp3NGhrbnMxdTFjMWNadUE&aut hkey=CLGhleIC&hl=en&authkey=CLGhleIC#gid=0

35

36 Kayıp Çocuk Verileri Türkiye İstatistik Kurumu 27 Bin İçişleri Bakanlığı: 15 Bin Yakınlarını Kaybetmiş Aileler (YAKAD): 30 Bin Çocuk Kayıp

37 Berlin’de bir otobüs hattı boyunca değişen sosyal yapı http://interaktiv.morgenpost.de/m29/

38 Hikayeleştirme 2014 yılının Veri Gazeteciliği Ödülü Alan Çalışmalarından biri: The Migrants File. 2000 -2014 arasında 23 bin mülteci Avrupa’ya giderken öldü. (Güzergahlarda Türkiye de var- Veriler düzenli olarak güncelleniyor- Proje yaptırım da sağlıyor.) http://www.jplusplus.org/en/project/the-migrants-files/http://www.jplusplus.org/en/project/the-migrants-files/

39 2014 En İyi Veri Görselleştirme Projesi New York’un 12 Yılda Dönümüşü ( Bisiklet yolları, yeni binalar, yeşil alan vb..detayları içeriyor) http://www.nytimes.com/newsgraphics/2013/08/18/reshaping-new-york/ http://www.nytimes.com/newsgraphics/2013/08/18/reshaping-new-york/

40 İlk Veri Gazeteciliği El Kitabının Şekillenmesi 2011’de 48 Saatlik Atölye Sonucunda Yazıldı Wikileaks dosyaları sonrasında çok sayıda yayın organının çalışmasıyla şekillendi. 13 dile çevrildi. Türkçesi de tamamlandı. Ağustos 2015’de erişime açılacak.The Australian Broadcasting Corporation, The BBC, The Chicago Tribune, Deutsche Welle, The Guardian, The Financial Times, Helsingin Sanomat, La Nación (Argentina), The New York Times, ProPublica, The Washington Post, The Texas Tribune, Verdens Gang, Wales Online ve Zeit Online

41 Dünyada Açık/ Veri Gazeteciliği Yapan Kurumların Bazıları The Guardian Datablog, The New York Times UpShot,i100independent, ZeitOnline Datablog, The Washinton Post Data Post, FiveThirtyEight, Propublica, Badhessian.org The Guardian Datablog FiveThirtyEightPropublicaBadhessian.org Türkiye www.verigazeteciligi.com www.verigazeteciligi.com DağMedya

42 Veri Gazeteciliği Ödülleri (DJA’12) Ulusal&Uluslararası 2015 Kazanan projelerini incele 2015 Kazanan projelerini incele

43 Veri Gazeteciliği İletişim Fakültelerinde Tilburg UniversityTilburg University, City University London, Stanford University, Columbia Journalism SchoolCity University London Stanford UniversityColumbia Journalism School

44 2013 yılında gazetecilerin %28.1 veri gazeteciliği eğitimi almak istiyor (Artmış Olabilir)

45 Türkiye’de Neredeyiz Kadir Has Universitesi (İkinci Yılında – Devam Ediyor 2013) İstanbul İletişim Fakültesi (Atölye Yapıldı) Ankara İLEF (2015-2016) (Atölye Yapıldı )(Atölye Yapıldı ) Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi (2015-2016) (Atölye Yapılacak –Eylül’de Ders Açılacak)(Atölye Yapılacak –Eylül’de Ders Açılacak) Ankara Hacettepe HÜİF ( 2015-2016) (Atölye Yapıldı) Beykent Yeni Medya (2015-2016) (Seminer Verildi)(Atölye Yapıldı)(Seminer Verildi) Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi (Seminer Verildi) Şehir Üniversitesi Yeni Medya (Seminer Verildi) Bahçeşehir Üniversitesi Yeni Medya ( Atölye Yapıldı) Atılım-Gazi Üniversitesi (Seçim Özel Atölye Yapıldı) -2 Kez Arel Üniversitesi (Seminer)(Seminer Verildi) Atölye YapıldıAtölyeYapıldı(Seminer)

46

47 Türkiye’de VG alanında neler yapıyoruz #ddj #datajournalist #verigazeteciliği #vg #ddj#datajournalist #verigazeteciliği#vg Veri Gazeteciliği PlatformuVeri Gazeteciliği Platformu, Veri Okulu, Açık Veri KongresiVeri OkuluAçık Veri Kongresi Veri Gazeteciliği Atölyeleri /Dersleri ( 3 Yılda 30 Atölye)

48 Dağ Medya & School of Data İşbirliğiyle

49 Görünüm Gazetesi İnternet Sitesi Veri Bölümü Test Yayınına Başladı

50 Veri Gazeteciliği Platformu: Veriden Haber, Haberden Veri Üretme

51 Nasıl başlanır? Merak Düzenli olarak kaynak okuma Etiket takibi #ddj #ddjedu #vgokuma#ddj#ddjedu #vg ExcelExcel’de zaman geçirme Temel İstatistik öğrenme Gruplara üye olma (Open Data Platform vb) Düzenli olarak örnek projeler inceleme ** Altın kural öğrendiklerini paylaşma/açık kaynak olmaİstatistikOpen Data Platform inceleme

52 Türkiye’de Daha Fazla Ne Yapılabilir? *Daha Fazla Üretime Dayalı Atölyeler Düzenlenmeli *Gazeteciler ve Yazılımcılar Daha Sık Bir Araya Gelmeli *Yazılımcılar, Programcılar, İstatistikçiler Daha Fazla Bilgi Paylaşımı Yapmalı (Açık Kaynak/ Açık Ders) *Açık Kaynak Araçlar Geliştirilmeli **Afrika Örneği**

53 Veri Gazetecileri Rehberi

54 Dinlediğiniz İçin Teşekkürler