(ORGANA GENİTALİA MASCULİNA)

... konulu sunumlar: "(ORGANA GENİTALİA MASCULİNA)"— Sunum transkripti:

1 (ORGANA GENİTALİA MASCULİNA)
ERKEK GENİTAL ORGANLARI (ORGANA GENİTALİA MASCULİNA) Hazırlayan: Prof. Dr. Nihat EKİNCİ

2 Erkek genital organları iç ve dış genital organlar olmak üzere iki grupta incelenir.
İç genital organlar kısmen pelvis boşluğunda, kısmen perineum’da bulunurlar. Bu grupta: 1- testis, epididymis, 3- ductus deferens, 4- vesiculosa seminalis, prostata ve glandula bulbourethralis yer alır.  Dış genital organlar urogenital diafragmanın ve arcus pubicus’un aşağısında bulunur. Bu grupta: 1- scrotum, 2-penis ve 3-urethra yer alır.

3 İÇ GENİTAL ORGANLAR: -testis, -epididymis, -ductus deferens, vesiculosa seminalis, prostata ve glandula bulbourethralis

4 TESTİS (ORCHİS) Testisler ve funiculus spermaticus’u oluşturan oluşumlar scrotum içerisinde asılı olarak bulunurlar. Sağlı sollu bir çift olan testisler 4-5 cm uzunluğunda, 2.5 cm genişliğinde, 3 cm kalınlığında ve gram ağırlığındadır. Testisler scrotum içinde hareket ederler ve sol testis sağ testisten 1 cm daha aşağıdadır. Oval şekilde olup yanlardan basıktır. Dış (facies lateralis) ve iç (facies medialis) diye iki yüzü, Ön (margo anterior) ve arka (margo posterior) olmak üzere iki kenarı, Alt (extremitas inferior) ve üst (extremitas superior) olmak üzere iki ucu vardır.

5 3-Fascia spermatica externa 4-Fascia cremasterica ve m. cremaster
Testisin kılıfları: testisler dıştan içe doğru şu kılıflarla örtülüdür. 1-Deri (scrotum) 2-Tunica dartos 3-Fascia spermatica externa 4-Fascia cremasterica ve m. cremaster 5-Fascia spermatica interna 6-Tunica vaginalis testis Lamina parietalis (periorchium) 1 6 2 3 5 4 Lamina visceralis (epiorchium) 7-Tunica albuginea 8-Tunica vasculosa Bu tabakalardan lamina visceralis, tunica albuginea ve tunica vasculosa’ya birlikte capsula testis adı verilir.

6 Testisleri saran kalın fibröz bir kılıftır. Mavimsi beyaz renktedir.
  7-Tunica albuginea: Testisleri saran kalın fibröz bir kılıftır. Mavimsi beyaz renktedir. Kollagen lifler içeren tunica albuginea’nın genişleme kabiliyeti yoktur. Testis iltihaplarında iç basınç daha da artacağından çok fazla ağrı olur.

7 Septula testisler, testisi 200-300 lobule (lobuli testis) ayrılır.
Mediastinum testis’in üst ucu, alt ucuna oranla daha geniştir; testise giren ve çıkan damarlar ile testis kanallarını içerir. Tunica albuginea’nın iç yüzünden ayrılan bağ dokusu uzantıları (septula testis) periferden mediastinum testis’e doğru uzanır. Septula testisler, testisi lobule (lobuli testis) ayrılır. 8-Tunica vasculosa: Tunica albuginea’nın iç yüzünde bulunan damar tabakasıdır.

8 Bu kanalların her birinin uzunluğu 70-80 cm,
Testisin yapısı Lobuli testis’lerin parankimini üreme hücrelerini yapan tubuli seminiferi contorti denilen kanalcıklar oluşturur. Septula testis’lerden ayrılan bağ dokusu içerisinde interstitiel hücreler (Leydig hücreleri) bulunur. Bir testiste lobulus ve her bir lobulusta 1-3 arasında değişen sayıda tubulus seminiferi contorti bulunur. Tubulus seminiferi contorti’ler periferden kör bir uçla başlar. Bu kanalların her birinin uzunluğu cm, genişliği mm’dir. Toplam sayıları arasında değişir.

9 -Tunica albuginea -Septula testis’lerde: interstitiel hücreler (Leydig hücreleri) -Lobuli testis -tubuli seminiferi contorti -tubulus seminiferi recti -rete testis (Haller ağı) -ductuli efferentes testis -lobuli coni epididymis -ductus epididymis

10 Tubulus seminiferi contorti’ler mediastinum testis’e doğru yaklaştıkça düzleşir ve birbirleri ile birleşerek sayıları arasında değişen tubulus seminiferi recti’leri oluşturur. Bu kanallar birbirleri ile birleşerek bir ağ meydana getirirler. Bu ağa rete testis (Haller ağı) denir. Rete testis’ten çıkan, epididymise uzanan ve sayıları arasında değişen kanallara ductuli efferentes testis denir. Bu kanallar epididymis’e doğru uzanırken önce düz olarak uzanırlar.

11 Lobuli coni epididymis’lerin uzunluğu yaklaşık 1 cm kadardır
Lobuli coni epididymis’lerin uzunluğu yaklaşık 1 cm kadardır. Tepe kısımları testise ve taban kısımları epididymis’e doğrudur. Ductuli efferentes testis’ler caput epididymis’te ductus epididymis denilen kanala açılırlar. Sayıları arasında değişen lobuli coni epididymis ile bunların açıldığı ductus epididymis’in başlangıç kısımları Caput epididymis’i oluşturur. Testis’in Arterleri: Testis aorta abdominalis’in bir dalı olan a. testicularis tarafından beslenir.

12 Venleri: Plexus pampiniformis’i v. testicularis’i
Sağ v. testicularis v. cava inferior’a, sol v. testicularis ise v. renalis sinistra’ya açılır. Plexus pampiniformis’i oluşturan venlerin genişlemesi ile varikosel olarak bilinen durum ortaya çıkar. Varikosel sol tarafta daha çok görülür. Bunun başlıca sebepleri: Sol v. testicularis’in, dik açı yaparak v. renalis sinistra’ya açılmasının kan akımında zorluk oluşturmasıdır. Ayrıca v. testicularis’in colon descendens’in alt kısmının arkasında yer alması konstipasyon durumunda kan akımını engellemesidir.

13   Descensus testis: Testisler böbreklerin oluştuğu plica urogenitalis’ten gelişirler. Testis taslağı önce bel omurları seviyesinde, böbreğin altında ve peritoneum’un arkasındadır. İkinci ayın sonunda karın arka duvarına urogenital mesenterium ile asılıdır. Testis 7. aya kadar anulus inguinalis profundus hizasında bulunur.  

14 Yedinci aydan itibaren aşağı doğru scrotum içerisine iner.
Descensus testis olayı hormonal denetim (gonadotropin ve androgenler) altındadır. Her iki testis karın boşluğunda ise (Anorşizm) kısırlık söz konusudur. Fakat ikdidarsızlık olmayabilir. Scrotumda bir testis bulunmasına monorşizm denir. Bir testis scrotuma ulaşamayarak canalis inguinalis içerisinde kaldı ise bu durumda ortaya çıkan pozisyona ektopik testis denir.

15 EPİDİDYMİS: Testislerin arka kenarında bulunan epididymis yaklaşık 6 metrelik ductus epididymis’in bir araya toplanması ile oluşan bir yapıdır. Epididymis’in üst kısmı daha kalın, alt kısmı daha incedir. Epididymis’in genişlemiş üst kısmına caput epididymis, orta parçasına corpus epididymis, alt parçasına cauda epididymis denir.

16 Testisten çıkan ductuli effentes testisler direkt olarak caput epididymis’e girerler ve burada ductus epididymis’e açılırlar. Bu sayede caput epididymis testise bağlanmış olur. Cauda epididynis’te bir periton yaprağı ile testise tutunur. Ductus epididymis kuyruğun ucunda ductus deferens ile devam eder.

17  DUCTUS DEFERENS: Tubuli seminiferi recti, ductuli efferentes testis, ductus epididymis spermiumların iletimini sağlarken aynı zamanda onların yaşamaları, işlevleri ve olgunlaşmaları için gerekli salgıları üretirler. Ductus epididymis ise bu işlevlerin yanında spermiumların depo görevinide üstlenir. Ductus defferens’in ise sadece iletim görevi vardır. Ductus epididymis, cauda epididymis’in ucundan itibaren ductus deferens adını alır ve geçtiği yerlere göre 4 parçaya ayrılır. 1-Pars epididymica 3-Pars inguinali 2-Pars funicularis 4-Pars pelvina

18 Ductus deferens’in cauda epididymis’teki ilk başlangıcı çok kıvrıntılıdır, gittikçe düzleşir.
Pars epididymica: Testisin arka kenarı ve epididymisin iç yanı boyunca yükselen kısımdır. Pars funicularis: Testis’in üst ucuna geldiğinde funiculus spermaticus içine katılan ve yukarı doğru ilerleyen kısımdır. Pars inguinalis: Ductus deferens’in canalis inguinalis içerisinde bulunan kısmıdır. Buradan sonra ve karın boşluğuna girer. Pars pelvina: Ductus deferens’in pelvis içerisindeki bölümüdür. Anulus inguinalis profundus’ta funiciulus spermaticus’u oluşturan diğer yapılardan ayrılır. Dışa ve aşağıya doğru uzanır

19 Ductus deferes’in son bölümü genişler ve ampulla ductus defferentis adını alır.
Bu bölüm vesicula semilunalis’in kanalı ile dar bir açı yaparak birleşir ve ductus ejaculatorius’u oluşturur. Funiculus spermaticus baş ve işaret parmakları rasında sıkıştırılırsa ductus deferens sert bir oluşum olarak hissedilir. Ductuli aberantes (Ductulus aberrans): Ductus epididymis’in son bölümü veya ductus deferens’in başlangıç bölümünde uzanan dar ve uzun bir borudur. Uzunluğu cm arasında değişir. Yapısı ductus deferens’e benzer.

20  . Arterleri: A.ductus defernetis besler (a. vesicalis superior’un bir dalıdır). Venleri: Arterleri takip eder ve aynı ismi alırlar. Bunlar plexus pampiniformis, plexus prostaticus ve mesane venlerine açılırlar. Lenf drenajı: Nodi lymphatici iliaci externi’ye açılır. Sinirleri: Plexus hypogastricus inferior’dan innerve olur.

21 Funiculus spermaticus:
Testislerin inişi sırasında, birlikte sürükledikleri damarlar, sinirler ve ductus deferens anulus inguinalis profundus’da bir araya gelerek funiculus spermaticus’u oluşturur. Klinikte kısaca kordon denilir. Bu örtüler içten dışa doğru sırasıyla fascia spermatica interna, fascia cramesterica ve fascia spermatica externa’dır.

22 Funiculus spermaticus’ta buluna yapılar:
-A. testicularis, -plexus testicularis, -plexus pampiniformis ( v. testicularis), -ductus deferens, -a.ductus deferentis, -plexus ductus deferntis ve -lenf damarları Bu oluşumların tümü fascia spermatica interna ile kuşatılmıştır.

23 Varikosel: Plexus pampiniformis‘i oluşturan venlerin geneşlimesi ile oluşan duruma denir. Daha çok sol tarafta görülür. Bunun önemli nedenleri, sol v. testicularis‘in dik bir açı yaparak v. renalis sinistra’ya dökülmesi ve colon descendens’in alt kısmının arkasından geçmesidir. Bu durum kabızlıkta kan akımını zorlaştırır.

24 Ductus ejaculatorius:
Vesicula seminalsi’in kanalı (ductus excratorius) ile ductus deferensin ampulla parçasını izleyen terminal kısmı birleştikten sonra prostata içerisine girer ve ductus ejaculatorius adını alır. Uzunluğu 2 cm kadardır. Prostata tabanına kadar öne ve aşağıya ilerler, utriculus prostaticus’un yan tarafına geçer. Utriculus prostaticus deliğinin kenarlarına, ya da yarık şeklindeki delikler ile colliculus seminalis üzerinde urethra’ya açılırlar.  

25 Erkek üreme organlarının özel bezleri: Bu bezler üç tanedir. -Vesicula (gl.) semilanis -Prostata ( gl. prostata) -Gl. bulbourethralis

26 Vesicula seminalis (Gl. vesiculosa):
Vesicula seminalis’ler, bir çok kıvrımlar girintiler yapan, kesecikler oluşturan ve bir birinin içine girmiş cm uzunluğunda birer borudan ibarettir. Bezi oluşturan kıvrımlar bir birine bağ dokusu aracılığı ile bağlanmıştır. Dıştan bakıldığında bezin kıvrımları gözükmez. Vesicula seminalis sağda ve solda birer adet olup mesanenin arka yüzü ile rectum arasına yerleşmiştir. Uzunluğu yaklaşık 5 cm, genişliği ise 2.5 cm kadardır. Alt ucu (ductus excratorius) ductus deferens ile birleşerek ductus ejaculatorius’u yapar.

27 -Bezin salgısı hafif alkalidir. -Spermiumların enerji ihtiyacını karşılayan fruktoz, az miktarda ascorbic acit ve fibrinojen ile pıhtılaşma enzimi (vezikulaz) içerir. -Bez ejaculasyon esnasında kontraksiyon yapar ve ductus ejaculatorius’a akar. Salgıları ejakulat sıvısının % 60-70’ini oluşturur. Salgısı spermiumların hareketlerini artırdığı gibi içerisinde bulunan fruktoz ve diğer besleyici maddeler ile spermiumların ovumu dölleyinceye kadar yaşamalarını sağlar.

28 Erkek genital sistemin en büyük bezidir.
PROSTATA Erkek genital sistemin en büyük bezidir. Yüksekliği 3 cm, genişliği 4 cm, kalınlığı 2 cm ve ağırlığı 20 gr kadardır. Yeri: Prostata küçük pelviste, symphysis pubica’nın arkasında, rectum’un önünde ve mesanenin altında, diaphragma urogenitale’nin üstünde bulunur. Büyüdüğü zaman rectal tuşe ile muayene edilebilir.

29 bir tabanı (basis prostata), bir tepesi (apex prostata),
Şekli kestaneye benzer. bir tabanı (basis prostata), bir tepesi (apex prostata), üç yüzü facies anterior Facies posterior Facies inferolateralis Basis prostata: Mesanenin boyun kısmına oturan üst kısmıdır. Bu yüzün büyük bölümü mesane duvarına yapışıktır. Urethra, prostat tabanının ön kısmından prostat içine girer.

30 Facies posterior: Klinik açıdan en önemli yüzdür. Çünkü rectal tuşe ile muayane edilebilen yüzdür. Bu yüz ile rectum’un ön duvarı arasında gevşek bağ dokusu bulunduğu için, rectum duvarı prostat üzerinde hareket ettirilebilir. Prostat kanseri vakalarında bu duvar hareket etmez ve facies posteriordaki olukta hissedilmez. Prostat bezi anüsten yaklaşık 4 cm yukarıdadır Arka yüzün üst kenarına yakın olarak bir çukurluk bulunur. Ductuc ejaculatorius’lar bu çukurlukta prostata girerler. Bu çukurluk arka yüzü yukarıda küçük, aşağıda büyük olan iki bölüme ayırır.

31 Lobus medius: Yukarıda küçük olan bölüm lobus medius’a uyar
Lobus medius: Yukarıda küçük olan bölüm lobus medius’a uyar. Lobus medius prostatın urethra ile ductus ejaculatorius arasında kalan bölümüdür. Arka yüzün aşağıda kalan büyük bölümünün orta kısmında uzunlamasına bir oluk bulunur. Bu oluk prostatı sağ ve sol olarak iki loba (lobus dexter ve sinister) ayırır. Bu loblar prostatın esas bölümünü oluşturur. İki lob birbirleri ile Urethra’nın arkasında birleşir. Urethra’nın ön tarafında iki lobu birbirleri ile birleştiren parçaya isthmus denir. İsthmus prostata’a bez dokusu bulunmaz, kapsül yapısındadır. Prostat’ın bölümleri: Lobus medius Lobus dexter Lobus sinister İsthmus prostata

32 Yapısı: Prostat dokusu dıştan ince ve sağlam bir kapsülle ( capsula prostaica) sarılıdır.
Bu kapsülün dışında fascia subserosa bulunur. Prostat kapsülü organın içerisine düz kas lifleri ve fibröz doku bantlarından oluşan uzantılar göndererek organı lobcuğa böler. Prostat dokusu aktivite durumuna göre kırmızımtrak gri renkli ve sağlam yapılıdır. Prostat bezi tubulo alveoler bezlerden ve bu bezlerin arasını dolduran ara dokudan yapılmıştır. Bezlerin kanallarısinus prostaicus’a delikle açılırlar. Prostat bezi kanallarında bir miktar salgı depo edilir.

33   Ejaculasyon sırasında ara dokuda buluna kasların kasılmasıyla buradaki salgı urethra’ya akıtılır.
Prostat salgısı günde ml kadardır. Elakulatın %20-30’unu oluşturur. Bazik karakterde olan prostat salgısı vaginanın asidik ortamını nötralize etmek suretiyle spermiumların vagina içerisinde yaşamalarını sağlar. Meninin özel keskin kokusunu prostat salgısı içerisindeki spermin denilen madde sağlar. Arterleri: A.vesicalis inferior ve a. rectalis media’dan gelir. Venleri: Prostattan çıkan venler organın alt ve yan taraflarında plexus prostaticus denilen bir ağ oluştururlar. Plexus prostaticus v. iliaca interna’ya direne olur. Ayrıca plexus vesicalis ve plexus vertebralis ile de bağlantısı vardır. Bu yüzden prostat tümörleri vertebralara metastaz yapar.

34   GL. BULBOURETHRALİS (COWPER BEZİ)
Yuvarlak, 1 cm çapında, sarı renkli bir çift bezdir. Her biri diaphragma urogenitale’nin fascia inferior’unun ve bulbus penisin üzerinde yer alır. M. sphincter urethra’ya ait lifler ile sarılmıştır. Yaşla birlikte büyüklüğü azalır. Her bir bezin akıtıcı kanalı (ductus glandulae bulbourethralis) 2.5 cm uzunluğundadır. Pars membranecea urethra’nın dış tarafında öne doğru ilerler ve urethra’nın pars spongiosa’sına küçük bir delik aracılığı ile açılır. Salgısı mükoz karakterdedir ve urethra’nın asidik ortamını notralize eder. Diğer bezlerin salgısı ile birleşerek spermanın mukoid kıvamda olmasını sağlar.