ŞİRKETLERDE ar-GE YÖNETİMİ

... konulu sunumlar: "ŞİRKETLERDE ar-GE YÖNETİMİ"— Sunum transkripti:

1 ŞİRKETLERDE ar-GE YÖNETİMİ

2 AR-GE “GENEL ÇERÇEVE”

3 AR-GE TEMEL KAVRAMLARI
Temel Araştırma: Bir konu alanını anlamak üzere, uygulamayla doğrudan ilişkili olmayan bilgi edinme. Uygulamalı Araştırma: Temel araştırma bulgularının uygulamaya yansıtılmasına ilişkin bilgi zenginleştirme. Teknoloji: Bir ürün/ürün kuşağı oluşturulmasına yönelik ustalık bilgisi (know-how). Geliştirme: Araştırma sonuçlarının yeni/yenilenmiş ürüne (mal-hizmet-süreç) transferi. Yenilik: Bilime dayalı bir buluşun kullanım değeri taşıyan ürüne dönüştürülmesi yol haritası. :53

4 ÖZEL SEKTÖRDE AR-GE’NİN 20. YY KRONOLOJİSİ
Birinci Kuşak İkinci Kuşak Üçüncü Kuşak Dördüncü ve Beşinci Kuşak :53

5 ÖZEL SEKTÖRDE 20. YY AR-GE KİLOMETRE TAŞLARI
Birinci Kuşak, temel ve uygulamalı araştırmanın da geliştirme kadar önem taşıdığı devredir. İkinci Kuşak, ilginin yeni ürün geliştirme sürecinde yoğunluk kazandığı devredir. Üçüncü Kuşak, AR-GE projeleri ve proje portföyü yönetiminin öne çıktığı devredir. Dördüncü Kuşak -ürün ve süreç yanısıra- bilgi yönetimi, örgüt yapısı ve teknoloji yönetiminin AR-GE’sinin de gündeme geldiği devredir (AR-GE’nin AR-GE’si) Beşinci Kuşak, şirketin dış çevre paydaşları ile işbirliği-güçbirliği modellerinin gündeme geldiği devredir. :53

6 ŞİRKET PENCERESİNDEN AR-GE OLGUSUNA BAKIŞ
Bilimsel bilgi, özel sektör açısından -akademik çevrelerde olduğunun aksine- yalnızca bir ara çıktıdır. Teknolojiye transfer edilerek ticari beklentileri karşılayacak ürüne dönüştürülmedikçe, iş açısından anlam taşımayacaktır. Bu temel prensip gözden kaçırılırsa, AR-GE etkinlikleri ile ticari amaçlar arasındaki köprü zayıflayacaktır. :53

7 YENİ/YENİLENEN ÜRÜN – ANLAMI VE ÖNEMİ
Ürünün hem kendi geçmişinden, hem de rakip ürünlerden üstün kılınması (pozitif farklılaştırılması) Şirket ve marka imajının yerleştirilmesi ve pekiştirilmesi Pazarlama taktiklerinin alanının genişletilmesi İş geliştirme girişimlerinin desteklenmesi Böylece; Müşteri mutluluğunun ve sadakatinin artması  Rekabet üstünlüğü sağlanması   Pazar payının genişlemesi   Cironun iyileştirilmesi :53

8 “AR-GE YOĞUNLUĞU” ÜZERİNE…
Cironun AR-GE harcamalarına ayrılan yüzdesi (AR-GE bütçesinin ciro içindeki payı), “AR-GE Yoğunluğu” olarak adlandırılmaktadır.   Bu değer, ortalama % 3-4 düzeyindedir.   Bazı sektörlerde (örneğin, ilaç) ise, % 10’un üzerine çıkabilmektedir. :53

9 BULUŞTAN YENİLİĞE YOLCULUK
Buluşun yeni / yenilenmiş ürüne dönüşümünün başarısı, temelde şu faktörlerin fonksiyonudur: Girişimcilik ruhu (risk alma) kapasitesi Yaratıcı (kalıp-ötesi) düşünce potansiyeli Elverişli pazar (müşteri ve rekabet) dinamikleri Teknolojik bilgi-beceri-deneyim Teknoloji yönetimi yetkinliği (örneğin, AR-GE, risk sermayesi, patent yönetimi) Destekleyici dış çevre koşulları (örneğin, devletin özendirici politikaları) :53

10 AR-GE Mİ, TEKNOLOJİ YÖNETİMİ Mİ?
“Teknoloji Yönetimi” kavramı, AR-GE’yi de kapsayan, ancak onun ötesine geçen bir yelpazedir. Teknoloji Yönetimi anlatımı örneğin- risk sermayesi ve patent konularını da barındırmaktadır. :53

11 AR-GE İLE ETKİLEŞEN İŞLETME FONKSİYONLARI
Stratejik Yönetim Halkla İlişkiler (PR) Kalite Geliştirme Lojistik İnsan Kaynakları Finansman Üretim Pazarlama :53

12 AR-GE’NİN “KARAKTERİ”
EVRİMSEL Sürekli iyileştirme (yenileştirilen ürünler) Taklit, uyarlama Çıktı: “ben de varım” türevi ürünler DEVRİMSEL Kesikli (sıçrama biçiminde) Çıktı: Gerçek anlamda yeni ürünler (bazen, sektörde /diğer sektörlerde çığır açabilir) :53

13 AR-GE’Yİ TETİKLEYEN FAKTÖRLER
“ÇEKME” ETKİSİ Müşteri talepleri kaynaklıdır.  Genellikle sürekli / evrimsel karakterdeki AR-GE için söz konusudur. “İTME” ETKİSİ Bilim-teknoloji kaynaklıdır.  Çoğunlukla kesikli/devrimsel karakterli AR-GE durumunda geçerlidir. :53

14 YENİLİK – FIRSAT PENCERELERİ
Ürün-esaslı Tasarım Performans Ambalaj odaklı Süreç temelli Üretim Pazarlama  Hizmet tabanlı :53

15 ÜRÜN GELİŞTİRME SÜREÇ KOORDİNATLARI
Başlangıç noktası seçenekleri: Yaratıcı düşüncelerin önceliklenmiş listesi Ürün spesifikasyonları taslak çerçevesi Bitiş* noktası seçenekleri: Ürün lansmanı Ürün yaşam döngüsü aşamaları _____________ * Ürün geliştirme süreci, noktanın konmadığı sürekli bir yolculuk da olabilir. :53

16 Pazar payı ve karlılığa dönüşen bilgi birikimidir.
AR-GE’NİN ÖZÜ : İNSAN Entelektüel Sermaye: Pazar payı ve karlılığa dönüşen bilgi birikimidir. Bu kapsamda; Yaratıcı düş – düşünce adımları Buluşçuluk – yenilikçilik girişimleri yer almaktadır. :53

17 BİR AR-GE EKSENİ: KURUMSAL BİLGİ YÖNETİMİ
AR-GE açısından önem taşıyan bilgiler – Bilimsel ve teknolojik çerçeve Teknoloji yönetimi yelpazesi Kurumsal bilgi yönetimi, şirket bilançosundaki “bilgisel aktiflerin”: Müşterilerin yaşam kalitesine değer katacak, Rekabet üstünlüğü sağlayacak, Ürünün nitelik dokusunu sürekli iyileştirecek biçimde yönetilmesidir. :53

18 KURUMSAL BİLGİ ENVANTERİ
Şirketin bilgi havuzu: Kurumun bilgi bankasında yer alan (kurumsal bellekte kayıtlı) İnsanların aklında bulunan (yazılı olmayan) bilgilerden oluşur. Tekil ve çoğul (ortak) akıl arasında karşılıklı beslenme zinciri söz konusudur. Bireysel ölçekteki ve şirket genelindeki bilgi akışlarının güçlendirilmesi, kolayca taklit edilemeyen bir kurumsal “çekirdek yetkinlik”tir. :53

19 KURUMSAL BİLGİNİN YÖNETİMİ
Stratejik yönetim başlıkları Şirket-içi bilgi üretiminin (öncelikle yaratıcı düşüncenin) özendirilmesi Tekil bilginin kurumsallaştırılması Şirket dışından / dışına bilgi transferi Örgütsel yapılanma ve işleyişin (karar – iş – ilişki akışlarının) düzenlenmesi Bilişim teknolojilerinden yararlanılması Kurum kültürünün bilgi yönetimini destekleyici kılınması Not: Kurumsal bilgi yönetimi, donanım ve yazılım unsurları kadar kurum kültürüne de dayanmaktadır. :53

20 KURUMSAL BİLGİ YÖNETİMİ – AR-GE AÇISINDAN ÖNCELİKLER
Yaratıcılık sergileyebilen profesyonellerin seçilmesi ve sürekli güçlendirilmesi Yaratıcı düşünce engellerinin (özellikle, kültürel faktörlerin) belirlenmesi ve ortadan kaldırılması Bilgi paylaşımının kolaylaştırılması (şirket-içi ve paydaşlar arası) Yazılı olmayan bilginin kaybolmasının önüne geçilmesi Kritik bilginin rakiplere sızmasının önlenmesi Bilgi yönetiminin performans ve verimliliğinin ölçülmesi :53

21 AR-GE’YE KALİTE YÖNETİMİ PENCERESİNDEN BAKIŞ
Kalite yönetimine (örneğin, kalite güvencesi sistemlerine) ilişkin kavramlar AR-GE etkinliklerine yansıtılırken şu unsurlar göz önünde bulundurulmalıdır: Süreçler -özellikle ilk başlarda- tam anlamıyla tanımlanamaz. Süreçler -diğer fonksiyonların aksine- rutin (yinelenen karakterde) değildir. Yapı-süreç-sonuç kriterleri bazı durumlarda netleştirilemeyebilir. Ara çıktıların ölçümü her zaman mümkün olmayabilir. Doğasında bulunan belirsizlik ve yanılgı payı nedeniyle, “işin, ilk seferinde doğru yapılması” ilkesi geçerliliğini yitirmektedir. :53

22 AR-GE GİRİŞİMLERİ – BÜTÇE PROFİLİ
(*) Temel araştırma harcamaları, sektörden sektöre belirgin biçimde farklılaşmaktadır. Dahası, teknoloji stratejisinin karakterine bağlı olarak, aynı sektörde dahi değişkenlik gösterebilmektedir. :53

23 AR-GE ETKİNLİKLERİ – GLOBAL TRENDLER
ABD, AB ve Japonya’daki gelişmeler, özel sektörde şu belirgin eğilimlere işaret etmektedir: Ağırlık noktası, giderek AR’dan GE’ye kaymaktadır. Artık kısa dönemli (< 3 yıllık) projeler öncelik almaktadır (toplam AR-GE bütçesinin üçte ikisi) Bu alandaki yatırımlar, gittikçe ülke / bölge dışına yönelmektedir (AR-GE’nin küreselleşmesi olgusu) :53

24 AR-GE ALANINDA ÖN PLANA ÇIKAN UNSURLAR
AR-GE’nin ötesinde, “toplam teknoloji yönetimi” felsefesinin yerleşmesi AR-GE atılımlarının şirket stratejileri ile bütünleşmesi Pazarın “çekme etkisi”nin öne çıkması Müşteri ile erken ve yoğun ilişkiler Entelektüel sermayeyi destekleyen insan kaynakları yönetim araçları (örneğin, bu alana özgü motivasyon) Şirket-içi koalisyonlar (örneğin, departmanlar arası çapraz takımlar) Dış çevre paydaşları (örneğin, tedarikçiler; dahası, rakipler) ile ağdokulanma türü güçbirlikleri  :53

25 ŞİRKETLERDE AR-GE YÖNETİMİ NEREDEN NEREYE…
Kavramlara Katkı İş Amaçlarına Katkı Teknolojik Mükemmellik Müşteri Beklentilerinin Karşılanması Devrimsel Atılımlar Evrimsel Adımlar Departman-İçi Gruplar Departmanlar Arası Takım Çalışması AR-GE Yönetimi Teknoloji Yönetimi :53

26 AR-GE STRATEJİK YÖNETİMİNDE ÖNCELİKLİ SORUNLAR
İş (ürün-pazar) geliştirme çabalarının yenilikçilik girişimleri ile desteklenmesi Proje portföyünün şirket stratejileri ile uyumlandırılması / bütünleştirilmesi Portföy-içi (örneğin, kısa ve uzun dönemli projeler arası) dengelerin kurulması ve sürdürülmesi AR-GE kalitesinin metriklenmesi Yeni ürün geliştirme sürecinin performans ve verimliliğinin iyileştirilmesi Yeterli nitelikte insan kaynaklarının sağlanması ve elde tutulması :53

27 AR-GE GİRİŞİMLERİNİN “YAZGISI”
Yeni ürün geliştirme yolculuğunda ortalama başarı oranı : 1 / 3.000 (Bu oran sektörden sektöre değişmektedir. Örneğin, ilaç sektöründe daha düşüktür.) Genelde, ortaya şöyle bir tablo çıkmaktadır: :53

28 AR-GE GİRİŞİMLERİNİN “YAZGISI”
BASAMAK ADET Ham düş / düşünce 3.000 Öneriye dönüşen düşünce 300 Geliştirme aşamasına erişebilen 9 Lansman evresine ulaşabilen 1.7 Lansman sonrası başarılı olabilen 1 Ref: J. Prod. Innov. Manag.,16:455-68,1999. :53

29 AR-GE “STRATEJİK YAKLAŞIM”

30 TEKNOLOJİ STRATEJİSİNİN GEREKÇESİ
Teknoloji, üretim dostu tasarımdan ürün kalitesine, üretim süreci maliyetinden garanti hizmetinin maliyet-etkililiğine yayılan yelpazede, sürdürülebilir kurumsal gelişim faktörünün anahtar kavramıdır. Şirketler açısından teknoloji, “100 Metre” değil, “Maraton” yarışıdır. Bu nedenle, stratejik ölçekte yaklaşılmalıdır: Uzun dönemli Bütünleşik :53