5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile ilgili Mevzuatlar, Uygulamalar, Sorunlar ve Çözümleri Mürüvet ÇETİNER Strateji Geliştirme Daire.

... konulu sunumlar: "5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile ilgili Mevzuatlar, Uygulamalar, Sorunlar ve Çözümleri Mürüvet ÇETİNER Strateji Geliştirme Daire."— Sunum transkripti:

1 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile ilgili Mevzuatlar, Uygulamalar, Sorunlar ve Çözümleri Mürüvet ÇETİNER Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Mali Hizmetler Uzmanı

2 Muhasebe-Kesin Hesap ve Raporlama
Sunum Planı Bütçe ve Performans Muhasebe-Kesin Hesap ve Raporlama Ön Mali Kontrol Değerlendirme

3 Bütçe Nedir? Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgedir.   Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu: merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin; gelir ve gider tahminlerini gösteren, bunların uygulanmasına ve yürütülmesine yetki ve izin veren kanundur. Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu 5018 ‘in 15. maddesinde tanımlanmıştır.

4 Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşlar Sosyal Güvenlik Kurumları
Genel Yönetim Merkezi yönetim Genel Bütçe Özel Bütçe Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşlar Sosyal Güvenlik Kurumları Mahalli İdareler Merkezî yönetim bütçesi, 5018’e ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinin bütçelerinden oluşur.

5 Özel bütçe; bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve 5018 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir. Örnek: Yükseköğretim Kurulu ÖSYM Ankara Üniversitesi Savunma Sanayi Müsteşarlığı Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu

6 Bütçe Hazırlık ve Uygulama Sürecinde ABS
Bütçeler, tüm sınıflandırma bölümlerinde (kurumsal, fonksiyonel, finansman tipi, ekonomik) kullanılan kodların en detay düzeyinde hazırlanmalıdır. Bütçe uygulamaları ve kesin hesap ise ikili düzeyde gerçekleşir.

7 Bütçe Tekliflerinde Dikkat Edilmesi Gereken Konular
Orta Vadeli Program ve Orta Vadeli Mali Plana uygun olarak hizmet öncelikleri iyi belirlenmeli, Stratejik Plan ile uyumlu çok yıllı bütçeleme anlayışı doğrultusunda, Yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine uyumlu olmalıdır.

8 Ayrıntılı Finansman Programı
Ayrıntılı Finansman Programı (AFP): 5018 sayılı Kanuna ekli (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan idarelerin, tertip düzeyinde aylar itibarıyla yapabilecekleri harcamaları, gelir gerçekleşme tahminlerini ve net finansmanlarının kullanımına ilişkin öngörülerini gösteren program Ödeneklerin kullanımı için, Maliye Bakanlığı AFP’yi beklemeksizin bazı ödeneklerin belirli oranlarını serbest bırakabilir. Örneğin; Son yıllarda AFP’ler hazırlanıncaya kadar, genel bütçeli idareler ile özel bütçeli idarelerin bütçelerinde yer alan ödeneklerden; 01- Personel Giderlerinin % 15’i, 02- Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderlerinin % 15’i, 03- Mal ve Hizmet Alımı Giderlerinin % 8’i, 05- Cari Transferlerin % 8’i, Bütçe Uygulama Genelgesi ile serbest bırakılmıştır. !!! Harcama planlaması ve ödenek kullanımı harcama biriminin ayrıntılı finansman programına uyumlu olarak yapılmalı ve ödenek üstü harcama yapılmamalıdır.

9 Aktarma İşlemleri Belirli bir tertibe tahsis edilmiş olan ödeneğin, 5018 sayılı Kanun, yılı bütçe kanunu ve diğer kanun hükümlerine dayanılarak bir tertipten düşülüp mevcut veya yeni açılacak bir tertibe eklenmesi işlemidir. Ödenek aktarma işlemleri, Kurum bütçesi içinde yapılacak aktarmalar, Kurum bütçesinden diğer idarelere (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı vb.) yapılacak aktarmalar, Yedek ödenek tertiplerinden yapılacak aktarmalar olarak üç grupta toplanır.       

10 Yapılacak Aktarmalar;
1- Kurum Bütçesi İçinde Yapılacak Aktarmalar; 5018 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre SGB, yılı merkezi yönetim bütçe kanununda farklı bir oran belirtilmedikçe aktarma yapılacak tertipteki (eklenecek tertipteki) ödeneğin % 5’ine kadar aktarma yapmaya yetkilidir. Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile bu rakam % 20 olarak belirlenir. !!! Harcama Birimlerinin Yıl İçerisinde Aktarma Taleplerini İletirken Söz Konusu Mevzuata Uygun Olarak Talep Yapmaları Gerekmektedir. !!! Kullanılmayan Ödenekler Yılsonunda İptal Olmaktadır. Üniversitemiz Bütçe Tekliflerinin Maliye Bakanlığınca Değerlendirilmesi Aşamasında Kullanılmayan Ödenek Tutarının Düşük Olması Ödenek Tavanımızın Yükselmesi Yönünde Olumlu Etki Yaratmaktadır. Bu Doğrultuda; Başkanlığımızca Yılsonunda Aktarma Talepleri Toplandığında Kullanılmayacak Ödeneklerin Mutlaka Belirtilmesi Gerekmektedir.

11 4- Yedek Ödenek Tertibinden Yapılacak Aktarmalar:
Ödenek ihtiyacı olan harcama birimlerinin taleplerinden, Bakanlık Makamınca uygun görülenler Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne) iletilir. Maliye Bakanlığınca uygun görülen aktarmalar Bakan Onayına istinaden gerçekleştirilir. 27 Ocak tarihli YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE UYGULAMA GENELGESİ (Sıra No: 2) uyarınca, Kamu idareleri zorunlu haller dışında Maliye Bakanlığı’ndan kesinlikle ilave ödenek talebinde bulunmayacaklardır.

12 Aktarılamayacak Ödenekler
Yapılan aktarmalar, 7 gün içinde Maliye Bakanlığına bildirilir. Personel giderleri tertiplerinden, aktarma yapılmış tertiplerden, yedek ödenekten aktarma yapılmış tertiplerden, diğer tertiplere aktarma yapılamaz. Zorunlu haller dışında cari nitelikli ödenekler ile sermaye nitelikli ödenekler arasında aktarma yapılmaması esastır.

13 ÖDENEK EKLEME İŞLEMİ İlgili kanunları gereğince, gerektiğinde (B) veya (F) işaretli cetvellerle ilişkilendirmek suretiyle bütçede mevcut veya yeni açılacak bir tertibe ödenek ilave edilmesi işlemlerini ifade eder. Gelirli ödenek kaydı Gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı Likit karşılığı ödenek kaydı Şartlı Bağış karşılığı ödenek kaydı Diğer

14 İLAVE ÖDENEK TALEPLERİ
Harcama Birimleri Tarafından Başkanlığımıza Gönderilen İlave Ödenek Taleplerinin Mutlaka Gerekçeleri İçermesi, Gerçek İhtiyacı Yansıtan Tutarlarda Olması ve Ekinde Kanıtlayıcı Belgelerle Birlikte Olması Gerekmektedir. İlave Ödeneğe Esas Olan Harcamanın Kesinlikle İlgili Ödenek Talebi Uygun Bulunup Karşılanmadan ve Harcama Birimine Bilgi Verilmeden Önce Gerçekleştirilmemesi Gerekmektedir.

15 ÖDENEK DEVİR İŞLEMİ Harcanmayan kısmının ertesi yıla devredeceği ilgili kanunlarla hüküm altına alınmış olan her türlü ödeneğin yılı bütçesiyle ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkan sağlanması amacıyla mevcut veya yeni açılacak tertiplere eklenmesi işlemlerini ifade eder. Akreditif artığı karşılığı, Yüklenme artığı karşılığı, Devreden dış proje karşılığı ödenek kaydı Devreden şartlı bağış ve yardım karşılığı ödenek kaydı Diğer ödenek devir işlemleri.

16 Ödenek Gönderme: Yükseköğretim Kurulu ile üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitülerinde, harcama yetkilileri ödenek gönderme belgesiyle belirlenir. Bu idarelerde ödenek gönderme belgesi ile ödenek gönderilen birimler harcama birimi, kendisine ödenek gönderilen birimin en üst yöneticisi ise harcama yetkilisidir. Bütçe ödeneklerinin ilgili birimlere dağılımının planlanması, ödenek gönderme belgesine bağlanması ve kullanılmasına ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. !!! HARCAMA BİRİMLERİNİN KENDİLERİNE GÖNDERİLEN ÖDENEK GÖNDERME BELGESİNDE YER ALAN TUTARLARI AŞMADAN HARCAMA YAPMALARI GEREKMEKTEDİR.

17 Tenkis: Ödenek gönderme belgesi ile kullanılabilir hale getirilen ödeneklerin, mali yıl içinde ve yıl sonunda iptali gerektiği durumlarda, ödeneklerin geri çekilme işlemidir. Revize: Ayrıntılı Finansman Programı ile aylara dağıtılan ödeneklerin, programlanan dönemden daha önce kullanılması revize işlemiyle gerçekleştirilir.

18 Bütçe Ödeneklerinin Kullanılması Esasları
Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamaz. Bütçeyle verilen ödenekler, tahsis edildikleri amaçlar doğrultusunda kullanılır. Ancak, ait olduğu malî yılda ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan zamanaşımına uğramamış geçen yıllar borçları ile ilama bağlı borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yıl bütçesinden ödenir. Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilir.

19 PERFORMANS ESASLI BÜTÇELEME
“Kamu idareleri bütçelerini stratejik planlarında yer alan misyon, vizyon, amaç ve hedeflerle uyumlu ve performans esasına dayalı olarak hazırlarlar.”

20 PERFORMANS PROGRAMI Bir kamu idaresinin program dönemine İlişkin;
performans hedeflerini, bu hedeflere ulaşmak için yürüteceği faaliyetleri, kaynak ihtiyacını ve performans göstergelerini içeren programdır.

21 Ön Mali Kontrol Süreci

22 Ön Mali Kontrol Ön Mali Kontrol kurumun gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerine ilişkin mali karar ve işlemlerinin; İdarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, harcama programı, finansman programı, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer mali mevzuat hükümlerine uygunluğu ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması yönlerinden yapılan kontrolünü ifade etmektedir.

23 Ön Mali Kontrol Ödenek planlamasının yapılamaması ve mal veya hizmet ihtiyaç miktarının tespitinin dikkatli yapılmaması nedeniyle aynı iş için birden fazla ihaleye çıkılması durumları ile karşılaşılmaktadır. Ayrıca ihaleye çıkarken işe başlama tarihi dikkate alınarak ve ihale sürecinde karşılaşılabilecek aksilikler göz önüne alınarak makul sürelerin hesaplanmasında aksilikler görülmüştür.

24 Ön Mali Kontrol Bu İşlemler sonucunda, aynı iş için birden fazla kez ihaleye çıkılması ve özellikle pazarlık veya doğrudan temin usulü ile yapılan alımlarda verilen yüksek teklif fiyatları kamu kaynaklarının etkin ekonomik ve verimli kullanılamaması sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenlerle ödenek planlaması, ihtiyaç tespit çalışmaları ve olabilecek aksilikler göz önüne alınarak ihaleye çıkılacak tarihin belirlenmesi için gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir.!!!!!!!!!

25 Ön Mali Kontrol Ön Mali Kontrole gönderilen evraklarda, Üniversitemiz Ön Mali Yönergesi ve ilgili mevzuatlar gereği olması gereken belgelerde eksiklikler tespit edilmektedir. İhale dosyalarında olması gereken belgelerin eksikliği tespit edilip sonradan istenilmektedir, dosyalar dizi pusulasına uygun şekilde düzenlenmemektedir. Bu nedenlerle ihale dosyaları veya hakediş ödeme evrakları birimimize gönderilmeden önce ilgili mevzuatlar (kanun, yönetmelik, tebliğ) gereğince yeterli kontrolden geçirilip bütün belgeler tamamlanıp öyle gönderilmelidir..!!!!!!!!!

26 Ön Mali Kontrol KDV Tevkifatı uygulanan Hakediş veya ödeme evraklarının, tevkifat işlemlerinin zamanından yapılabilmesi için zamanında gönderilmediği görülmüştür. Katma Değer Vergisi 117 Seri No’lu Tebliğ gereğince Kdv Tevkifatı uygulanması gereken ödeme evraklarının izleyen ayın 18’ine kadar Strateji Geliştirme Daire Başkanlığına gönderilmesi gerekmektedir..!!!!!!!!!

27 Ön Mali Kontrol Ön Malî Kontrol sonucunda uygun görüş verilip verilmemesi, danışma ve önleyici niteliği haiz olup, malî karar ve işlemlerin harcama yetkilisi tarafından uygulanmasında bağlayıcı değildir. Malî karar ve işlemlerin ön malî kontrole tâbi tutulması ve ön malî kontrol sonucunda uygun görüş verilmiş olması, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

28 Muhasebe-Kesin Hesap ve Raporlama

29 Maaş- Ek Ders Maaşlar her ayın 5 inde ek dersler 10 unda Başkanlığımıza teslim edilmesi, HYS ve KBS den sürekli olarak iade evrakı kontrolü yapılması, Birim Evrakçıları Rektörlüğe geldiğinde iade evrakı olup, olmadığını kontrolünü yapması, Maaş ve ek ders duyurularını almak için bütün mutemetlerin Üniversitenin mutemetlist sistemine üye olması, gerekmektedir.

30 Maaş- Ek Ders Fiziki olarak gelmeyen evrakın sistemden iadesi yapılmalıdır. Yapılan evraklar sistemden muhasebeye gönder yapılmadığından yada HYS den yapılan tahakkuk evrakı kanıtlayıcı belge veya teslim evrakı oluşturulmadan Başkanlığımıza gönderildiğinden işlem numarası alınamamaktadır. Düzeltilip getirilen evraklar iade evrakının üzerinde gerçekleştirme görevlilerince “düzeltmeler tarafımızca yapılmıştır” yazılmadan getirilmemesi gerekmektedir.

31 Maaş- Ek Ders Düzeltilip getirilen evraklar bazen eski teslim tutanağı ile geliyor, yeni bir teslim tutanağı ile muhasebeye gönderilmesi gerekmektedir. Geçmiş yıla ait ödemelerde cari yılın bütçesi kullanılması gerektiğine dair yazı gönderilmelidir. Kıst maaş yapılan kişilerin ödemelerinde her ne kadar tam maaşa evrak (kararname, göreve başlama yazısı) eklense de kıst maaşa da eklenmesi gerekmektedir.

32 Maaş- Ek Ders Ek Ders puantajları sıralı gelmiyor. Bordroya göre sıralanıp, bir köşeye bordrodaki sıra no yazılmalıdır. Giyim Yardımı, ikinci görev aylığı, vekalet ödemesi, doğum yardımı, fazla mesai, KBS sisteminde açılan modülden yapılmalıdır. dan yapılan ek ders ödemelerinde evrak yapılmadan ödenek kontrol edilmesi ödenek üstü evrak gönderilmemelidir.

33 Harcırah Teslim tutanağı kanıtlayıcı belge oluşturulmadan veya yolluk bildiriminin tam olarak kontrol edilmeden sistem üzerinden muhasebe birimine gönderilmesi, Takip edilmesi gereken yolun dışında bir yol veya kullanılması gereken taşıt aracından başka bir araç kullanılacaksa yetkili makamdan alınacak olur yazısı eklenmesi gerektiği, (merkezi yönetim harcama belgeleri yönetmeliği 27.madde ) Sürekli görev yolluğunda mesafe cetvelinin eski görev yerinden yeni görev yerine direkt mesafe alınarak hesaplatılması, (harcama bel.yön. 23.mad.) Ödeme emri belgesi üzerinde harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin kaşe ve imzalarının tam olmaması, İade tutanaklarının harcama yetkilisince imzalanmış olmaması,

34 Harcırah Yurtiçi görevlendirmelerde konaklama ücretinin ödenebilmesi için faturanın gerekli olduğu ve kişiye gündeliğinin en çok %50 artırımlı tutarında gecelik ödeme yapılabileceği, Kursa katılım ücretinin ödenebilmesi için sertifikanın ve ödeme belgesinin ödeme emir belgesine bağlanmasının gerekli olduğu , Tek günlük yurtiçi görevlendirmelerde 6245 sayılı kanunun 39uncu maddesinin dikkate alınması ve gidiş-dönüş saatlerinin belirtilmesi , Yevmiye ve konaklama sayıları ile gidiş- dönüş ve görevlendirme tarihlerinin uyuşması gerektiği, Yurtdışı görevlendirmelerde, beyanname tarihindeki merkez bankası döviz satış kurunun kullanılması gerektiği ,

35 Harcırah İade edilmiş ve üzerinde düzeltme yapılmış evrakın birimimize iade tutanağı ile birlikte teslim edilmemesi Yolluk bildirimi belgesi üzerinde değişiklik, silinti, karalama vb. yapılarak ödeme emri belgesine eklenmemesi gerektiği

36 Taşınır İşlemleri Taşınır İşlem Fişinin düzenlenmeyeceği hallerin dikkate alınmaması.! Taşınır İşlem Fişinin düzenlenmeyeceği durumlar yönetmelikte açık olarak bildirilmiştir. Bildirilen hallerde Taşınır işlem Fişinin düzenlenmesi muhasebeleşme aşamasında evraklarda sorunlara sebep olmakta, askıda evrak kalmasına neden olmaktadır. Taşınır Mal Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin a fıkrasında Taşınır İşlem Fişinin düzenlenmeyeceği haller bildirilmektedir.

37 Taşınır İşlemleri Harcama birimlerimizde zimmet fişlerinin zamanında düzenlenmemesi.!!!! Zimmet Fişlerinin düzenlenmemesi stok durumunun gerçeği yansıtmamasına sebep olmaktadır. Ayrıca Sayıştay Başkanlığı denetim elemanlarının ve Üniversitemiz iç denetçilerinin sorgu yazmalarına sebep olmaktadır. Taşınır Mal Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinde zimmet fişlerinin düzenlenmesi anlatılmıştır.

38 Taşınır İşlemleri Taşınır İşlemlerinde giriş-çıkış taşınır işlem fişlerinin zamanında Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı muhasebe birimine gönderilmemesi .!!!! Zamanında muhasebeleşmesi yapılmayan Taşınır İşlem Fişlerinin ödeme yapılması ve çıkış işlemlerinin yapılması sırasında geri dönüşü mümkün olmayan sorunlara neden olmaktadır. Taşınır Mal Yönetmeliğinin 30 uncu maddesinde ilgili işlemlere yönelik dönemler açıklanmıştır.

39 Taşınır İşlemleri Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkililerinin “ambar devir teslim” işlemini gerçekleştirmeden görev yerinden ayrılmaları!!!!!! Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkilileri sorumluluğundaki ambar ve kayıt belgelerini teslim etmeden görev yerlerinden ayrılamazlar. Aksi takdirde göreve başlayan Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkilisine komisyon aracılıyla devir teslim yapılmalıdır. İlgili husus Taşınır Mal Yönetmeliğinin 33 üncü maddesinde açıklanmıştır.

40 Taşınır İşlemleri Harcama birimleri bağlı ambarlarını ve taşınır kayıt ve kontrol yetkililerine ait bilgileri ve değişiklikleri bildirmesi gerekmektedir.!!!!!! Zamanında bildirilmeyen değişiklikler sorumluluk açısından önem taşımaktadır. Bu husus Taşınır Mal Yönetmeliğinin 38 inci maddesi 3 üncü fıkrasında açıklanmıştır

41 Muhasebe-Kesin Hesap -Tevkifatlı evrakların beyan süresinde Başkanlığımıza ulaştırılmaması, -Emanet hesaplarından yapılacak olan ödemelere esas belgelerin her zaman eksik yada hatalı gönderilmesi, -Birimlerimizin iadelerini takip etmemeleri nedeniyle ödemelerin gecikmesi,

42 Muhasebe-Kesin Hesap -Bütün bildirimlere rağmen taşınırların HYS de zamanında muhasebeleştirmemeleri nedeniyle hesapların tutturulmasında sıkıntılar yaşanması, -Ödeme evraklarını Başkanlığımıza göndermedikleri halde alacaklılara farklı bilgi verilmesi nedeniyle Şubemiz personeli ve alacaklılar karşı karşıya getirilmesi ve bizim adımıza firmalara ödeme sözü verilmesi,

43 Muhasebe-Kesin Hesap Ödeme evraklarının Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde belirtilen şekilde hazırlanmaması nedeniyle zaman kaybına neden olmaları, -Kiralama yapan birimlerimizin kiraların zamanında yatırılması takip etmemeleri nedeniyle sürekli vergi cezasına maruz kalınmaktadır.