İÇ VE DIŞ BORÇLAR. Kamu gelirlerinin kamu harcamalarını karşılayamaması,özel tasarrufların da yatırım harcamalarını karşılayamaması durumunda borçlanma.

... konulu sunumlar: "İÇ VE DIŞ BORÇLAR. Kamu gelirlerinin kamu harcamalarını karşılayamaması,özel tasarrufların da yatırım harcamalarını karşılayamaması durumunda borçlanma."— Sunum transkripti:

1 İÇ VE DIŞ BORÇLAR

2 Kamu gelirlerinin kamu harcamalarını karşılayamaması,özel tasarrufların da yatırım harcamalarını karşılayamaması durumunda borçlanma yöntemiyle kaynak akışı sağlanır.Burada yurt içi tasarruflar kullanılabileceği gibi hem kamu hem de özel sektör dış borçlanma yoluyla yurt dışındaki tasarrufları da kullanabilir.

3 Gelirleriyle giderlerini karşılamayan ekonomik birimler borçlanma yolunu seçebilirler.Hükümetler de kamu gelirleriyle finanse edemedikleri harcamalar için borçlanma yolunu sıkça kullanmaktadır.Günümüzde para ve sermaye piyasalarındaki gelişmeler borçlanma işlemini çok kolay ve hızlı hale gelmesine yol açmıştır. Gelirleriyle giderlerini karşılamayan ekonomik birimler borçlanma yolunu seçebilirler.Hükümetler de kamu gelirleriyle finanse edemedikleri harcamalar için borçlanma yolunu sıkça kullanmaktadır.Günümüzde para ve sermaye piyasalarındaki gelişmeler borçlanma işlemini çok kolay ve hızlı hale gelmesine yol açmıştır.

4 Borçlanmaya kamu sektörü açısından bakarsak,bütçe kapsamında vergi gelirlerinin yanında borçlanma yoluyla ilave bir kaynak elde edilmiş olur.Dolayısıyla özel kesimin elindeki tasarruflar geçici bir süre için ve bir bedel karşılığında kamuya aktarılmış olur.Kamu yurt içi tasarrufları kullanılabileceği gibi yurt dışındaki tasarrufları da kullanabilir.

5 İÇ BORÇLAR Hükümetin ülke sınırları içinde kişi ve kurumlara ulusal para cinsinden borçlanmasıdır. Bu borçlanmanın iktisadi niteliği, satın alma gücünün özel ve kamusal kesimler arasında el değiştirmesidir. İç borçlanmada ülkenin kullanabileceği kaynaklara bir ek söz konusu değildir. Devlet, en yaygın yöntemle halka ve kurumlara sattığı kağıda +bağlı bono, tahvil ve kağıda bağlı olmayan yöntemlerle borçlanabilir. Hükümetin ülke sınırları içinde kişi ve kurumlara ulusal para cinsinden borçlanmasıdır. Bu borçlanmanın iktisadi niteliği, satın alma gücünün özel ve kamusal kesimler arasında el değiştirmesidir. İç borçlanmada ülkenin kullanabileceği kaynaklara bir ek söz konusu değildir. Devlet, en yaygın yöntemle halka ve kurumlara sattığı kağıda +bağlı bono, tahvil ve kağıda bağlı olmayan yöntemlerle borçlanabilir.

6 İç borç stoğunu oluşturan kalemler şunlardır: İç borç stoğunu oluşturan kalemler şunlardır: Devlet Tahvili: Vadesi 1 yıl ya da daha fazla olan kamu menkul değerleridir. Bir yıldan uzun vadeli devlet tahvillerinde, nominal faiz oranları ihale ile belirlenmektedir. Devlet Tahvili: Vadesi 1 yıl ya da daha fazla olan kamu menkul değerleridir. Bir yıldan uzun vadeli devlet tahvillerinde, nominal faiz oranları ihale ile belirlenmektedir. - Hazine Bonosu: Vadesi 12 aydan az olan, faiz ödemelerinin bulunmadığı kamu menkul değerleridir. İhraç anında iskonto ile satılıp, vade sonunda nominal değerle satın alınmaları nedeniyle; vade sonundaki ödeme, anapara artı faizi kapsar. - Hazine Bonosu: Vadesi 12 aydan az olan, faiz ödemelerinin bulunmadığı kamu menkul değerleridir. İhraç anında iskonto ile satılıp, vade sonunda nominal değerle satın alınmaları nedeniyle; vade sonundaki ödeme, anapara artı faizi kapsar. Hazine bonolarına yönelen talep, gecelik faizlerin yükseldiği dönemlerde, repo ve ters repo işlemlerindeki artışa paralel olarak artmaktadır. Hazine bonolarına yönelen talep, gecelik faizlerin yükseldiği dönemlerde, repo ve ters repo işlemlerindeki artışa paralel olarak artmaktadır.

7 - Kısa Vadeli Avans: Avans kullanma maliyeti; hükümetler tarafından, iç borçlanmaya kıyasla, daha uygun görüldüğü için tercih edilmektedir. Hazine’nin Merkez Bankası’ndan çektiği kısa vadeli avansın net bakiyesi de iç borç kalemleri arasında yer almaktadır ve avans kullanımının olumsuz etkileri, iç borçlanmaya göre daha kısa bir sürede ortaya çıkmaktadır. - Kısa Vadeli Avans: Avans kullanma maliyeti; hükümetler tarafından, iç borçlanmaya kıyasla, daha uygun görüldüğü için tercih edilmektedir. Hazine’nin Merkez Bankası’ndan çektiği kısa vadeli avansın net bakiyesi de iç borç kalemleri arasında yer almaktadır ve avans kullanımının olumsuz etkileri, iç borçlanmaya göre daha kısa bir sürede ortaya çıkmaktadır. Kamunun gerçekleştireceği maaş ve benzeri ödemeler, kamu gelirleri ile karşılanmadığında; hazine bu kaynağa başvurmaktadır. Ancak, bu kaynağın sıklıkla kullanılması, dolaşımdaki para tutarının artışına yol açmaktadır. Kamunun gerçekleştireceği maaş ve benzeri ödemeler, kamu gelirleri ile karşılanmadığında; hazine bu kaynağa başvurmaktadır. Ancak, bu kaynağın sıklıkla kullanılması, dolaşımdaki para tutarının artışına yol açmaktadır.

8 - Konsolide Borç : Konsolide borçların bir bölümü, Merkez Bankası’nın Hazine’ye döviz ve altın işlemlerinden ortaya çıkan zararlarının Hazine tarafından üstlenmesiyle ortaya çıkmaktadır. Hazine’nin ödemek zorunda olmadığı ve genellikle faiz tahakkuk ettirilmeyen bir borç kalemi olup, bir bölümü KİT’lere finansman sağlamak için çıkarılan tahvillerin konsolidasyonundan kalmıştır. - Konsolide Borç : Konsolide borçların bir bölümü, Merkez Bankası’nın Hazine’ye döviz ve altın işlemlerinden ortaya çıkan zararlarının Hazine tarafından üstlenmesiyle ortaya çıkmaktadır. Hazine’nin ödemek zorunda olmadığı ve genellikle faiz tahakkuk ettirilmeyen bir borç kalemi olup, bir bölümü KİT’lere finansman sağlamak için çıkarılan tahvillerin konsolidasyonundan kalmıştır.

9 2013 yılının on aylık do ̈ neminde merkezi yo ̈ netim bu ̈ tc ̧ e dengesi 7.664 milyon TL’lik ac ̧ ık vermistir. Bu du ̈ zey 2012 yılının Ocak-Ekim aralıgında 18.754 milyon TL’dir. Bu ̈ tc ̧ e emanetleri ve avanslar dikkate alınarak hesaplanan merkezi yo ̈ netim nakit dengesi, 2013 yılının ilk on ayında 4.786 milyon TL olarak gerc ̧ eklesirken aynı zamanda bu tutar, merkezi yo ̈ netim finansmanını olusturmustur. 2012 yılına kıyasla azalan finansman ihtiyacına ragmen 2013 yılı Ekim ayına kadar kamu finansmanına yo ̈ nelik net borc ̧ lanma tutarı, 24.434 milyon TL olup, 2012 Ocak- Ekim do ̈ nemindeki net borc ̧ lanma tutarı olan 25.868 milyon TL’ye yaklasmıstır..

10 24.434 milyon TL’lik net borc ̧ lanmanın ic ̧ erisinde dıs borc ̧ lanmanın kullanım tutarı, Ocak, Nisan ve Ekim aylarında 2.500 milyon TL seviyelerini asarak 12.050 milyon TL’ye ulasmıstır. Yıl boyunca gerc ̧ eklestirilen o ̈ demeler dikkate alındıgında net kullanım 4.098 milyon TL du ̈ zeyine inmistir. Ancak dıs borc ̧ lanmada Ocak-Ekim 2013 aralıgında ulasılan bu seviye, Ocak-Ekim 2012 aralıgındaki 3.178 milyon TL.’lik seviyenin yu ̈ zde 30 fazlasına isaret etmektedir.

11 İlk olarak 1788 yılında Cezayirli Hasan Paşa’dan 600.000 kuruşluk borç alınmış,arkasından sarraflardan ve zenginlerden borç istenmiştir.1840 yılında,Galata bankerlerinden Alleon ve Baltacı’nın kurdukları İstanbul Bankası’ndan yapıldıgına dair bilgiler mevcuttur. İlk olarak 1788 yılında Cezayirli Hasan Paşa’dan 600.000 kuruşluk borç alınmış,arkasından sarraflardan ve zenginlerden borç istenmiştir.1840 yılında,Galata bankerlerinden Alleon ve Baltacı’nın kurdukları İstanbul Bankası’ndan yapıldıgına dair bilgiler mevcuttur.

12 Bankanın kaynagının yabancı sermaye piyasalarından olmaması nedeniyle iç borç niteliği taşımaktadır. Bankanın kaynagının yabancı sermaye piyasalarından olmaması nedeniyle iç borç niteliği taşımaktadır. Bütçe açıkları: Bütçe açıkları: 1841’de 4.163.000 kuruşa, 1841’de 4.163.000 kuruşa, 1847’de 15.263.404 kuruşa, 1847’de 15.263.404 kuruşa, 1848’de 38.586.642 kuruşa 1848’de 38.586.642 kuruşa 1849’da da 88.998.000 kuruş 1849’da da 88.998.000 kuruş 1854 yılında iç borç toplamı 15 Milyon Sterlin’e ulaşmıştır. 1854 yılında iç borç toplamı 15 Milyon Sterlin’e ulaşmıştır.

13 DIŞ BORÇLAR Ülkenin kaynaklarına ek bir kaynak sağlamak, döviz olarak yeni ödeme gücü elde etmek gibi amaçlarla ülke dışındaki yabancı hükümet ya da finans kuruluşlarından karşılıklı ya da karşılıksız geri ödemeli kaynak bulunmasıdır. Türkiye’de dış borç kavramı içinde kamu sektörünün yanısıra, özel kesimin dış borçları da birlikte anılır.

14 1854 yılına kadar borç istemenin onur kırıcı olduğu düşünüldüğünden ve borç istenen ülkelerin Osmanlı yanlısı görünmek istememesinden borç alınamamıştır. Bu dönemde 1783'de Fas, 1788'de ise Cezayir ve Tunus borç vermeyi kabul etmemiştir. 1854 yılına kadar borç istemenin onur kırıcı olduğu düşünüldüğünden ve borç istenen ülkelerin Osmanlı yanlısı görünmek istememesinden borç alınamamıştır. Bu dönemde 1783'de Fas, 1788'de ise Cezayir ve Tunus borç vermeyi kabul etmemiştir. 1854 yılında Kırım Savaşı başlangıcında İngiltere'den 200.000 Sterlin alınmıştır. Bu Osmanlı İmparatorluğu'nun bilinen ilk borcudur. 1854 yılında Kırım Savaşı başlangıcında İngiltere'den 200.000 Sterlin alınmıştır. Bu Osmanlı İmparatorluğu'nun bilinen ilk borcudur. 1854-1875 döneminde 15 sözleşme ile 127 Milyon Lira borç almıştır. Toplam Borç 239 Milyon Lira olmuştur. 1854-1875 döneminde 15 sözleşme ile 127 Milyon Lira borç almıştır. Toplam Borç 239 Milyon Lira olmuştur. 1876 yılına dek almış olduğu borçları ödemede sıkıntıya düşen Osmanlı İmparatorluğu borç ve faizlerinin ödemesine, 1876 Nisan ayında son vermiştir. 1876 yılına dek almış olduğu borçları ödemede sıkıntıya düşen Osmanlı İmparatorluğu borç ve faizlerinin ödemesine, 1876 Nisan ayında son vermiştir.

15 Cumhuriyet sonrası Cumhuriyet sonrası Türkiye Cumhuriyeti ilk dış borcunu 1930 yılında ABD'den 10 milyon dolar olarak almıştı. Borcu İnönü hükümeti Türk Parasının Kıymetini koruma kanununu çıkardığı dönemde almıştı. Aynı yılın ağustos ayında muhalefet partisi Serbest Fırka'nın kurdurulmasındaki amaçlardan biri liberal gözükerek dış yardım almaktı Türkiye Cumhuriyeti ilk dış borcunu 1930 yılında ABD'den 10 milyon dolar olarak almıştı. Borcu İnönü hükümeti Türk Parasının Kıymetini koruma kanununu çıkardığı dönemde almıştı. Aynı yılın ağustos ayında muhalefet partisi Serbest Fırka'nın kurdurulmasındaki amaçlardan biri liberal gözükerek dış yardım almaktı

16 1980-1990 Dönemi 1980-1990 Dönemi Türkiye, 24 Ocak 1980 tarihinde Ekonomik İstikrar Programı’nı uygulamaya koyarak, bu tarihe kadar izlediği temel ekonomi politikalarını tamamen değiştirmiş, daha liberal ve dışa açık politikaları yürürlüğe koymuştur. Bu politikalardan birisi, dış borçlanma ile genel olarak yatırımların arttırılmış olmasıdır. Türkiye, 24 Ocak 1980 tarihinde Ekonomik İstikrar Programı’nı uygulamaya koyarak, bu tarihe kadar izlediği temel ekonomi politikalarını tamamen değiştirmiş, daha liberal ve dışa açık politikaları yürürlüğe koymuştur. Bu politikalardan birisi, dış borçlanma ile genel olarak yatırımların arttırılmış olmasıdır.

17 Türkiye dış borcu, 2001-2010, milyar dolar cinsinden. Türkiye dış borcu, 2001-2010, milyar dolar cinsinden. 21 Şubat 2001'deki 2001 Türkiye ekonomik krizinde Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik krizinin yaşanmasının ardından ülke yavaş yavaş ilerlemeye geçmiştir. 2008 Ekonomik Krizi'ni dahi dünyada en az zarar görerek atlatan ülkelerden birisi olan Türkiye günümüzde gerek ekonomik gerekse başka yönlerden sürekli ilerleyen bir ülkedir. IMF'ye olan borçlar 21 Şubat 2001'de 25.6 Milyar Dolar iken 10 yıl içerisinde yani 21 Şubat 2011'de 5.5 Milyar Dolar'a inmiş durumdadır. 21 Şubat 2001'deki 2001 Türkiye ekonomik krizinde Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik krizinin yaşanmasının ardından ülke yavaş yavaş ilerlemeye geçmiştir. 2008 Ekonomik Krizi'ni dahi dünyada en az zarar görerek atlatan ülkelerden birisi olan Türkiye günümüzde gerek ekonomik gerekse başka yönlerden sürekli ilerleyen bir ülkedir. IMF'ye olan borçlar 21 Şubat 2001'de 25.6 Milyar Dolar iken 10 yıl içerisinde yani 21 Şubat 2011'de 5.5 Milyar Dolar'a inmiş durumdadır.

18 Dünyada Dış Borçlanma Durumu Dünyada Dış Borçlanma Durumu Űlkelere Gőre Dış Borçlanma ($) Űlkelere Gőre Dış Borçlanma ($) 2010 yılı ilk çeyrek itibarıyla: 2010 yılı ilk çeyrek itibarıyla: ABD : 13 trilyon 917 milyar dolar ABD : 13 trilyon 917 milyar dolar Ingiltere : 9 trilyon 123 milyar dolar Ingiltere : 9 trilyon 123 milyar dolar Fransa : 5 trilyon 123 milyar dolar Fransa : 5 trilyon 123 milyar dolar Almanya : 4 trilyon 969 milyar dolar Almanya : 4 trilyon 969 milyar dolar Italya : 2 trilyon 456 milyar dolar Italya : 2 trilyon 456 milyar dolar

19 Yunanistan : 557 milyar Yunanistan : 557 milyar Portekiz : 537 milyar dolar Portekiz : 537 milyar dolar Rusya : 469 milyar dolar Rusya : 469 milyar dolar Güney Kore : 409 milyar dolar Güney Kore : 409 milyar dolar Finlandiya : 383 milyar dolar Finlandiya : 383 milyar dolar Brezilya : 293 milyar dolar Brezilya : 293 milyar dolar Türkiye : 291 milyar dolar Türkiye : 291 milyar dolar Polonya: 276 milyar dolar Polonya: 276 milyar dolar Hindistan: 261 milyar dolar Hindistan: 261 milyar dolar

20 BENİ DİNLEDİGİNİZ İÇİN BENİ DİNLEDİGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM………… TEŞEKKÜR EDERİM…………. BÜŞRA AKPINAR…….. BÜŞRA AKPINAR…….