…………….. İLKÖĞRETİM OKULU 2009-2010 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI HAZİRAN DÖNEMİ SEMİNER ÇALIŞMASI.

... konulu sunumlar: "…………….. İLKÖĞRETİM OKULU 2009-2010 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI HAZİRAN DÖNEMİ SEMİNER ÇALIŞMASI."— Sunum transkripti:

1 …………….. İLKÖĞRETİM OKULU 2009-2010 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI HAZİRAN DÖNEMİ SEMİNER ÇALIŞMASI

2 KONU: Dezavantajlı ve risk altındaki çocuklar kimlerdir? Bu çocuklar nasıl tespit edilir? Bu çocuklar ve ailelerine yönelik yapılması gereken çalışmalar nelerdir? HAZIRLAYAN : …………………………….. TÜRKÇE ÖĞRETMENİ

3 NEDENLERİ I. Devletin çocuğa bakış açısı ve çocuklara yönelik yükümlülüklerini yerine getirirken izlediği politikalar II. Toplumsal sorunlar, bazı toplumsal değerler ya da kurumlar III.Çocuklara ve ailelerine yönelik sosyal destek sisteminin yetersiz olması IV.Psikolojik (Kontrol eksikliği, engellenme, sosyal beceri düşüklüğü, huzursuzluk) V.Çevresel(Yoksulluk, ekonomik geleceğin zayıf olması, riskli davranışların o çevre içinde yaygın olması, kabul görme, yüksek riskli arkadaşların varlığı )

4 Ortaya Çıkan Sonuçlar I.Devletin Çocuklara Yönelik İzlediği Politika  Devletin, çocuğu yurttaş olarak hak sahibi bir birey konumunda görmeyip onunla sadece korunmaya muhtaç olduğu noktadan ilişki kuran bir sistemi benimsemiş olması; riskleri önceden gören ve önlemeye yönelik çalışan bir sistemin olmaması,  Çocuğun gereksinimi olan ortamların desteklenmemesi, risklere karşı olumluyu özendiren ya da ortaya koyan ortamların ve mekanizmaların olmaması,  Hizmetlerin ve kaynakların planlanmasında bütün çocukların gelişim ve topluma katılımlarına yönelik gereksinimlerinin öncelikli olarak dikkate alınmaması ve bu ortamların (anne baba okulları, okul öncesi eğitim hizmetleri, okul saatleri sonrası sosyal kültürel merkezler, parklar, oyun ve spor alanları, yetenek ve becerilerini geliştirme merkezleri) yeterince olmaması,  Çocuğun korunma ihtiyacını gidermeye yönelik olarak kurum bakımının yaygın olarak kullanılması, aile ve aile tipi bakımı güçlendirecek hizmetlerin yeterince varolmaması,  Çocukların bir arada yaşadıkları kurumlarda, birlikte bulundukları okul gibi ortamların çocuklara yönelik riskleri fark edecek ve önleyecek biçimde tasarlanmamış olması,

5 II.Toplumsal Sorunlar, Bazı Toplumsal Değer Ya Da Kurumlar  Sosyo – ekonomik güçlüklerin yarattığı riskler ve risk ortamları: işsizlik, savaş, göç/mültecilik, azınlık gruplarına mensup olmak gibi yapısal eşitsizlikler,  Şiddetin meşrulaştırılması ve olağanlaştırılması; çocuğun içine doğduğu veya ait olduğu sosyal çevrenin istismar edici nitelikteki yapıları, onları bedensel ve ruhsal olarak yaralayıcı cezalandırma, öldürme hakkı veren töreler ve bunu destekleyen özlü sözler ile pekiştirilen kültürel normları ve çocukla ilgili geleneksel düşünme biçimleri, yetiştirme tutumları,  Toplumsal değerleri çarpıtan, cinsellik ve şiddet görüntüleri içeren, çocukları tüketimin hedef kitlesi haline getiren yazılı ve görsel yayınlar.

6 III.Çocuklar ve Ailelerine Yönelik Sosyal Destek Sisteminin Yetersiz Olması  Aile içi şiddet ve geçimsizlik, iletişimsizlik, yetersiz ebevyn tutumları, ebeveyn-çocuk arasındaki bağlanma bozuklukları,  Anne ya da baba ölümleri, terkleri, boşanmalar, üveylik ve evlatlık durumları,  Ergenlik çağında (20 yaş altı) anne – babalık,  Ailede ruhsal ya da bedensel süreğen hastalıklı veya engelli bireylerin olması,  Ailede alkol ve madde bağımlısı bireylerin olması,  Çocuklarda görülen gelişimsel, ruhsal bozukluklar ve engellilik durumları.

7

8 Dezavantajlı ve Risk Altındaki Çocuklar Kimlerdir? 1.Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullananlar

9 2.Okuldan Kaçanlar

10 3.Suç İşleyen Ya Da İşlemeye Eğilimi Olanlar

11 4.Şiddet Eğilimi Gösterenler

12 5.Sokakta Çalışanlar

13 6.Evden Kaçanlar

14 7.Kendisine Zarar Verenler

15 8.Dikkat Eksikliği veya Hiperaktivite Sorunu Olanlar

16 9.İnatçı-Karşı Çıkanlar

17 10.Kırsal Kesimde Çalışanlar

18 Dezavantajlı ve Risk Altındaki Çocuklar Nasıl Tespit Edilir?  Aşağıdaki duygu ve davranışlara sahip çocuklar bu grupta yer alırlar. Güvensizlik Endişe KorkuDeğersizlik Anlaşılmama Hissi Aldırmazlık Öfke Suçluluk Sevilmeme Hissi Saldırganlık DUYGULAR

19 BağırmaEvden KaçmaKesici Alet Taşıma Söyleneni Yapmama İstediği Olmayınca Öfke Krizine Girme Kendini YaralamaHırsızlık Uyuşturucu Kullanma Kendini Çevreden İzole Etme DAVRANIŞLAR

20 Yapılması Gereken Çalışmalar Nelerdir? 1.Anne-Babaya Yönelik Yapılması Gerekenler  Aile içerisinde çocuğun ayrı bir birey olduğu bilincini oluşturacak çalışmaların düzenli olarak yürütülmesi,  Çocuk korunmaya muhtaç hale gelmeden, çocuğa yönelik riski önceden fark edebilmek amacıyla aileyi düzenli izleyen birimleri barındıran ve aileye yönelik destekleyici hizmetleri organize eden işlevsel merkezlerin kurulması,  Çocuk yetiştirme ile ilgili bilgilendirici çalışmaların yapılmasını sağlayacak danışmanlık hizmetlerinin organize edilmesi  Aile üyelerine yönelik ihmal ve istismar konusunda farkındalık kazanmaları sağlayıcı eğitimler yapılması,  Sözlü ve yazılı basının anne – baba olma, çocuk yetiştirme gibi konularda aileye yönelik mesajlar içeren çalışmalar yapmaya teşvik edilmesi,  Eğitim süreci içerisinde çocuğu izleme ve takip etme, aileyle iletişim kurabilme olanaklarının güçlendirilmesi ve bu olanakları kullanan öğretmenlere ve okulda görevli psikolojik danışmanlara ihmal ve istismar ile ilgili hizmet içi eğitimlerin düzenli olarak verilmesi  Okul ortamı içerisinde, akademik, sosyal ve duygusal yönden problem yaşayan çocukların takip edilmesini, ortaya çıkabilecek risk durumlarını önceden fark edebilmeyi ve aileleri ile iletişime geçerek önlemeye yönelik tedbir almayı hedefleyen bir sistem kurulması,  Okul öncesi dönemden başlayarak uygun eğitimsel, psikolojik ve tıbbi tekniklerle çocuklara yönelik ruh sağlığı dahil olmak üzere sağlık taramalarının yapılması,  Aile planlamasının önemsenmesi

21 2.Eğitim Hizmetlerinde Yapılması Gerekenler  Milli Eğitim Bakanlığı:  Müfredatta ve eğitim materyallerinde değişiklikler yapılmalı; cinsel ve benzeri ayrımcılık içeren içerikler değiştirilmeli, barış eğitimi, etik gibi konular yaşlara uygun şekilde müfredata alınmalıdır.  Okul İdareleri:  Öncelikle çocukları ihmal ve istismardan korumayı ilke edinmiş bir idari yapı gelişmelidir. Bu konuda gerekli eğitimlere tüm çalışanların katılması sağlamalıdır.  Bir risk durumu ortaya çıktığında bunu fark eden öğretmen veya PDR uzmanı ya da personelin ivedi olarak “önerilen yapıya” başvurması kolaylaştırmalı, bürokratik engeller ya da okulun itibarına yönelik kaygılar ortadan kaldırılmalıdır.  Okulun her türlü uygulamasında varolan ayrımcılıklar ortadan kaldırılmalıdır.  Öğretmenler:  Öğretmenlere, öğrenci ve ailelerinden envanter ya da aile görüşmeleri çerçevesinde aldıkları bilgilere risk durumlarını araştıran tarzda yaklaşmalarını sağlayıcı bir donanım verilmelidir. Çocukları ihmal ve istismardan korumaya yönelik eğitimlerle desteklenmeliler.  Öğretmen-PDR uzmanı işbirliği daha da güçlendirilmeli ve etkinliği arttırılmalıdır.  Risk durumları ortaya çıktığında öğretmenlerin ne yapabilecekleri, aile ve öğrenciyi kimlere yönlendirebilecekleri önceden açık ve net olarak bilinmelidir.

22  PDR  Sayıları arttırılmalıdır.  Çocukları ihmal ve istismardan korumak için gerekli yetkinlik sağlayan eğitimlerle desteklenmelidirler.  Aileleri yönlendirebilecekleri kurumlarla işbirlikleri arttırılmalıdır.  Okul – RAM işbirliği:  Çocukların RAM’a yönlendirilmesi okul müdür tarafından değil, aile – çocuk – rehber öğretmen işbirliği ile gerçekleştirilmelidir.  RAM’a yönlendirilen çocuğun okulun sorunu gibi gösterilmemesini sağlayacak bir sistem oluşturulmalıdır.  Okul aile birlikleri:  Okul aile birlikleri, okullarında özellikle ihmal ve istismara yönelik durumları takip eden, bu açıdan denetleyici bir rol alabilirler. Okul içinde yaşanan ihmal ve istismarları izleyebilecek ek bir yapı görevi görebilirler.  E-kayıt sistemi:  Okula devamsızlık yapmaya başlayan çocukların takibinde etkin olarak kullanılmalıdır.

23  Okul-SH-Muhtar:  Muhtarlar çocukları koruma ağının bir parçası olmalıdır.  Okul-SH-Mahalledeki spor klüpleri:  Çeşitli mahallelerde bir çok altyapısı olan spor kulüpleri bulunmaktadır. Bu kulüplerle yapılacak işbirliği çerçevesinde bu klüplerin faaliyetlerinden çocukların yararlanması sağlanabilir. Aynı zamanda çocukların güvenli bilgisayar erişimi için koruma filitreleri iyi çalışan bilgisayar sistemleri belediye tarafından bu klüplere verilebilir. Bu öneri özellikle çocukların zamanlarını internet kafelerinde geçirmelerinden kaynaklanan riskleri bertaraf etmek için çok önemlidir. Aynı zamanda çocuğun antrenör gibi bir yetişkinle geçireceği zaman da iyi modellerin/ilişkilerin varlığı bakımından da çok destekleyici olabilir.  Okul-SHÇEK-üniversite ilgili bölüm öğrencileri:  Psikoloji, sosyoloji, PDR, okul öncesi eğitim ve öğretim fakülteleri öğrencileri, belli bir eğitim ve gözetmenlik çerçevesinde okullarda sınıf öğretmenlerine ve PDR’ye destek verebilir. Çocuklara yönelik daha fazla koruyucu/önleyici programların sunulmasına destek olabilirler.  Okul-SH-Baro:  Baronun sunduğu ücretsiz hukuki yardım daha iyi bilinmeli ve tanıtılmalıdır.

24 3.Sağlık Hizmetlerinde Yapılması Gerekenler  Sağlık personelinin risk belirleme sürecinde yer alması sağlanmalıdır.  Sağlık hizmetleri herkesin kolaylıkla yararlanabileceği biçimde yapılandırılmalıdır.  Öğretmenlerin sağlık hizmetleri ve çalışanları ile koordinasyonu sağlanmalıdır.  Sağlık hizmeti sunan birimlerin, toplum hizmetleri ile bağlantısı güçlendirilmelidir.  Ana – Çocuk sağlığı merkezleri ve sağlık ocaklarının riskleri erken fark etme ve önleme mekanizmasındaki rolleri açıkça tarif edilmeli ve bu birimlerin personeli bu konuda eğitilmelidir.  Ruhsal durum muayenesi ve tedavisi yapacak birimler niteliksel ve niceliksel açıdan yeterli hale getirilmelidir.  Bulaşıcı hastalıklardan korumaya yönelik hizmetlerin risk altındaki bütün çocuklara da ulaşacak biçimde sunulması sağlanmalıdır.  Sağlık hizmetlerinde önleme amaçlı toplanan verinin, sosyal hizmetler ile ortak kullanımını sağlayacak bir mekanizma oluşturulmalıdır.  İstismar vakalarında başvurulabilecek, bu alanda uzmanların çalıştığı merkezler oluşturulmalı.

25 4.Sosyal Hizmetlerde Yapılması Gerekenler  Kurumlar arasında görev dağılımı konusunda sorunlar yaşanmaktadır. Özellikle sokakta çalışan/yaşayan çocuklar alanı konusunda kurumlar arasında ciddi görev çakışmalarınsan kaynaklanan sorunlar bulunmaktadır. Bunun giderilmesi için: Kurumların ve bu alanda çalışan meslek elemanlarının görev ve rolleri ile yetkileri açıkça tarif edilmelidir.Kurumlar arasında koordinasyonun nasıl sağlanacağı belirlenmelidir.  Travma mağduru çocukların hemen kabul edilebilecekleri sosyal hizmet kuruluşları oluşturulmalıdır.  24 saat hizmet verecek bir birim kurulmalı, bu birimde uygun meslek elemanları görevlendirilmeli ve bakım ünitesinin olması sağlanmalıdır.  İhmal ve istismar ile ilgili önleme ve korumaya yönelik çalışma yapacak kuruluşların yaygın ve kolay ulaşılabilir olması sağlanmalıdır.  Çocukların dahil oldukları davaların sona ermesinde sonra bu çocuklara yönelik sosyal hizmetlere dayalı bir izleme mekanizmasının kurulmamış olması nedeniyle, istismara uğramış ve travma yaşayan çocukların izlenmesi mümkün olmamaktadır. Bu konudan sorumlu bir sosyal hizmet birimi oluşturulmalıdır.  İzleme ve müdahalenin mümkün olduğunca yerel düzeyde yapılması gerekmektedir. Bu birim izleme ve önlemeye yönelik özellikleri aşağıdaki gibi olmalıdır: Bu birimler mahalle düzeyinde örgütlenmelidir.Hizmetlerin herkese ulaşabileceği biçimde yapılandırılması gerekir. Ailelerin sosyal ihtiyaçlarının tespit edilebileceği bir sistem kurulmalıdır. İhtiyaç sahibi aileler tespit edilerek sosyal yardım yapılmalıdır.

26  Sosyal hizmet kurumlarının gerek polis ile gerekse çocuk mahkemeleri ile koordinasyon içinde bilgi akışını sağlayacak şekilde çalışması sağlanmalıdır. Bunun için sosyal hizmetlerden sorumlu kurumun adliye yakınında olması dışında bir sosyal hizmet uzmanının adliye içinde olması da önemlidir.  Meslek elemanlarının yapılan işe ve alana uygun olarak belli kriterlere göre işe alınması gerekir.  Çocuk büro amirliklerinde sosyal hizmet uzmanlarının çocuklar ile görüşmede bulunması sağlanmalı, çocuğun ilk görüşmede sadece polis ile karşılaşması önlenmelidir.  Eğitim kurumları riskleri fark etme açısından odak olmalı ve sosyal hizmetler ile işbirliği ve eşgüdüm içinde çalışması gerekir. Bu kapsamda olmak üzere; Muhtarlardan, sosyal hizmet uzmanlarına, okula kadar bir ağ oluşturulmalıdır, Çocukların durumları okulda gözlenmelidir. Sosyal hizmetler kurumu çalışanları ile okul rehber öğretmenleri arasında düzenli bilgi akışının sağlanmalıdır.  Yurda yerleştirilen mülteci çocuklar ile aileleri arasında iletişim sağlayacak bir sosyal hizmet uzmanının görevlendirilmelidir.