YAZIM KURALLARI.

... konulu sunumlar: "YAZIM KURALLARI."— Sunum transkripti:

1 YAZIM KURALLARI

2 BÜYÜK HARFLER DE’NİN YAZIMI Kİ’NİN YAZIMI KISALTMALAR SAYILARIN YAZIMI
HER BİR BAŞ DE’NİN YAZIMI HİÇ ŞEY Kİ’NİN YAZIMI HANE SAYILARIN YAZIMI ALT ÜST ÜZERİ İKİLEMELER-PEKİŞTİRMELER KISALTMALAR BİRLEŞİK KELİMELER

3 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Cümleler , dizeler Yarın sınavımız var. Öğretmen bize : “Zil az önce çaldı.” dedi. Akşam iniyor yine şehirlere, Hüzne boyandı gökyüzü.

4 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Hitaplar Canım Anneciğim, Sevgili Nesrin Sayın Bakanım, Değerli Arkadaşlar

5 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
ÖZEL İSİMLER İnsan, hayvan adları Reşat Nuri Güntekin, Muallim Naci, Karabaş Kitap, dergi, gazete adları Çalıkuşu, Yaban, Hürriyet,

6 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
ÖZEL İSİMLER Millet, dil, din, mezhep adları Türkler, İngilizce, İslamiyet, Hristiyanlık Devlet, gezegen, yıldız adları Türkiye Cumhuriyeti, Mars, Venüs, Halley

7 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
ÖZEL İSİMLER İl, ilçe, köy adları İstanbul, Yalova, Ayvalık, Gönen , Sultaniye Köyü Mahalle, cadde, sokak adları Cevizlik Mahallesi, Erguvan Caddesi, Eylül Sokağı

8 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
ÖZEL İSİMLER Dağ, deniz, göl, ırmak, ova adları Ağrı Dağı, Akdeniz, Ege Denizi, Van Gölü, Sakarya Irmağı, Konya Ovası Kurum, kuruluş adları Türk Dil Kurumu, Marmara Üniversitesi, Kızılay

9 UYARI BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerin ikinci sözcüğü küçük harfle başlar Hindistan cevizi, Antep fıstığı, İngiliz anahtarı, Van kedisi, Maraş dondurması

10 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
ÖZEL İSİMLER Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb yapı adları Mevlânâ Müzesi, Topkapı Sarayı, Üretmen Han, Çankaya Köşkü, Mostar Köprüsü, Efes Harabeleri…

11 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Unvanlar, saygı sözcükleri, takma adlar Avukat Hasan Bey, Doktor Emel Hanım Kasap Niyazi, Bakkal Ahmet Osman Çavuş, Selver Hemşire Dede Korkut, Nene Hatun

12 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
UYARI Akrabalık ismi özel isimden sonraysa küçük harfle başlar. Yarın Ayşe teyzeme gideceğim. Onur, Kemal dayısını çok severdi.

13 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Gün, ay adları bir tarihe bağlıysa büyük harfle başlar 27 Eylül 1974 Perşembe Mayıs 2004 30 Kasım Pazar Her eylül buralara gelirim. Önümüzdeki nisanın ilk cuması buluşacağız.

14 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Yön adları özel ismin başında olursa büyük, sonunda olursa küçük harfle başlar. Kuzey Afrika Afrika’nın kuzeyi Batı Karadeniz Karadeniz’in batısı Güneydoğu Anadolu Anadolu’nun güneydoğusu Kuzeybatı Amerika Amerika’nın kuzeybatısı

15 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
UYARI Arayönler bitişik yazılır: güneydoğu kuzeybatı

16 BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Millî ve dinî bayramların adları: Cumhuriyet Bayramı, Nevruz Bayramı Bayram niteliği kazanmış günlerin adları Tıp Bayramı, Anneler Günü, Öğretmenler Günü

17 DE’NİN YAZIMI ’’de’’nin Yazımı Hal Eki Olan ’’de’’ Bağlaç Olan ’’de’’

18 DE’NİN YAZIMI ’’Çocuklar bahçede oynuyor.’’
Hal Eki Olan ’’de’’ ’’Çocuklar bahçede oynuyor.’’ ’’Tatilde üç kitap okudum.’’ Bu cümlelerde olduğu gibi,cümlede yer ve zaman bildirecek şekilde kullanılan ’’-de’’,hal ekidir. Bu ek cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur.

19 DE’NİN YAZIMI ’’Sen de başarabilirsin.’’ ’’Derse Ahmet de geldi.’’
Bağlaç Olan ’’de’’ ’’Sen de başarabilirsin.’’ ’’Derse Ahmet de geldi.’’ cümlelerinde olduğu gibi,cümleye ’bile, dahi’’ anlamı katan ’’de’’ bağlaçtır.Bu cümlelerde kullanılan ’’de’’ artık bir ek değil,sözcüktür. Sözcük olduğu için de ayrı yazılır. Bağlaç olan “de” cümleden çıkarılınca cümlenin anlamı daralsa bile bozulmaz.

20 DE’NİN YAZIMI UYARI Bağlaç olan “de” cümleden çıkarılınca cümlenin anlamı daralsa bile bozulmaz. ’’Derse Ahmet de geldi.’’ Cümlesinden ’’de’’ bağlacını çıkardığımızda; ’’Derse Ahmet geldi.’’ Cümle bozulmuyor ve ’’Ahmet’in geldiği ’’ anlamı yine de çıkıyor.

21 “Kİ”DEN SONRA “-LER,-LAR” ÇOKLUK EKİNİ GETİREBİLİRSEK BİTİŞİK YAZILIR
Kİ’NİN YAZIMI “Kİ”DEN SONRA “-LER,-LAR” ÇOKLUK EKİNİ GETİREBİLİRSEK BİTİŞİK YAZILIR Akşamki maça sınıfça gideceğiz. Bahçedeki güllere gözü gibi bakıyordu. Dünkü sınav çok kolaydı. Bugünkü toplantı erken bitti. Benim kitabım evde kalmış, seninki burada mı? Bakırköy’ün sahili Kadıköy’ünkinden daha güzel.

22 Kİ’NİN YAZIMI Duydum ki unutmuşsun, gözlerimin rengini.
“Kİ”DEN SONRA “-LER,-LAR” ÇOKLUK EKİNİ GETİREMEZSEK AYRI YAZILIR Duydum ki unutmuşsun, gözlerimin rengini. Eylül ki en sevdiğim aydır benim. Ben ki hep sizin için çalıştım. Sınavı kazanabilir miyim ki... Baktım ki gitmiş 

23 Kİ’NİN YAZIMI UYARI Sanki Oysaki Mademki Belki a Halbuki Çünkü e Meğerki

24 MI/Mİ’NİN YAZIMI Kendinden önceki sözcüğe her zaman ayrı yazılır; fakat kendinden sonra gelen eklere bitişik yazılır. Akşam bize uğrayacak mısın? Dün beni arayan sen miydin, kardeşin miydi? Buraları daha önce görmüş müydünüz? Yaz geldi mi yaylalara çıkardık. Birden hepimize bağırmaya başlamasın mı! Günü gününe çalıştınız mı sınavı kazanırsınız. Çocuğun uzun mu uzun saçları vardı. Mevsim yaz mı, güz mü anlayamadım.

25 SAYILARIN YAZIMI Sayılar, ticari işlemler dışında ayrı yazılır.Sayılara getirilen ekler ünsüz uyumuna uyar ve kesmeyle ayrılır. Büyük sayıların yazımında sıfırlı kısımlar yazıyla gösterilebilir. Daha on yedi yaşındayım. Dün üç yüz elli altı soru çözdüm. Sınava bir milyon yedi yüz altmış bin öğrenci girdi. 1974’te, 3’ten, 17’nci, 23’üncü, 11.55’te, 12’ye 5 milyon, 8 milyar, 20 trilyon

26 SAYILARIN YAZIMI UYARI
Çek, senet, fatura, dekont vb. ticari evraklarda sayılar bitişik yazılır. altmışbeşmilyon, sekizyüzseksenaltıbin

27 İkilemeler ayrı yazılır.
baş başa el ele yüz yüze yan yana iç içe peş peşe yarım yamalak doğru dürüst sere serpe düşe kalka güle güle ite kaka art arda ara sıra boy bos az buz karman çorman saçma sapan

28 PEKİŞTİRMELER Pekiştirilmiş sözcükler bitişik yazılır.
masmavi yapayalnız sırılsıklam sapsarı sapasağlam çırılçıplak yemyeşil çepeçevre karmakarışık ıpıssız güpegündüz darmadağınık dümdüz düpedüz darmaduman sımsıkı tıpatıp paramparça

29 KISALTMALAR Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır: DOĞRU YANLIŞ TRT’nin TRT’den TRT’ye TRT’nun İDO’nun İDO’dan İDO’ya İDO’nin İTÜ’nün İTÜ’den İTÜ’ye İTÜ’nden MEB’in MEB’den MEB’e MEB’na ABD’nin ABD’den ABD’ye ABD’nde

30 KISALTMALAR Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.leri.

31 KISALTMALAR Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: cm'yi, kg'dan, mm'den

32 BİRLEŞİK FİİLLER His-et >hisset Şükür-et >şükret
Fiiller birleşirken ünlü düşmesi ya da ünsüz türemesi varsa bitişik yoksa ayrı yazılır: His-et >hisset Şükür-et >şükret

33 kaybol- gelebil- başvur- hisset- çıkıver- vazgeç-
BİRLEŞİK FİİLLER BİRLEŞİK YAZALIM kaybol- gelebil- başvur- hisset- çıkıver- vazgeç- zehrol- düşeyaz- varsay- affet- bakakal- öngör- sabreyle- süregel- elver-

34 BİRLEŞİK FİİLLER Yardımcı fiillerle kurulan birleşik fillerde ses olayı olmuyorsa ayrı yazılır: arz etmek, adam olmak, dans etmek,

35 BİRLEŞİK KELİMELER Birleşme sırasında ikinci kelimesi anlam kaymasına uğrayan birleşik kelimeler, bitişik yazılır: kadınbudu (köfte) dilberdudağı(tatlı) ayşekadın (fasulye) karafatma (böcek) köpek balığı güzelavrat otu yer elması Yarım küre keçiboynuzu, kuşburnu, kuşyemi, akşamsefası itdirseği (arpacık), balıksırtı (desen), fildişi, gülkurusu, kavuniçi, çapanoğlu, eloğlu, elkızı

36 pazartesi < pazar ertesi,
BİRLEŞİK KELİMELER Birleşme sırasında ses olayı görülen birleşik kelimeler bitişik yazılır: kayın ana > kaynana, nasıl < ne asıl, niçin < ne için, pazartesi < pazar ertesi, sütlaç < sütlü aş

37 BİRLEŞİK KELİMELER Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim), şuuraltı; akşamüstü, ayaküstü, bayramüstü, gerçeküstü, ikindiüstü, olağanüstü, öğleüstü, öğleüzeri, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri vb.

38 Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamalar bitişik yazılır:
BİRLEŞİK KELİMELER Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamalar bitişik yazılır: başağırlık, başbakan, başçavuş, başeser, başfiyat, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan, başköşe, başmüfettiş, başöğretmen, başparmak, başpehlivan, başrol, başsavcı, başyazar… aşçıbaşı, binbaşı, elebaşı, mehterbaşı,

39 çayhane, dershane, eczane, hastane, postane, pastane, yemekhane
BİRLEŞİK KELİMELER Hane kelimesiyle oluşturulan kelimeler bitişik yazılır. Birinci kelime sesliyle biterse “h” sesi düşer, sessizle biterse “h” korunur: çayhane, dershane, eczane, hastane, postane, pastane, yemekhane aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi

40 BİRLEŞİK KELİMELER Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa vb. Belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır. Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri

41 BİRLEŞİK KELİMELER -zede ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır: depremzede, afetzede, selzede, kazazede vb. Farsça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: ehlibeyt, gayrimenkul, gayrimeşru, Kuvayımilliye, Misakımillî, suikast; hüsnükuruntu,

42 BİRLEŞİK KELİMELER Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi

43 HER herkes her şey herhangi her biri herhalde her an her gün her yer
her yan her ne kadar

44 BİR birtakım (blg. sft.) bir takım (sayı sf.)
birebir (etkili) bire bir (görüşme) birdenbire bir gün birbirine bir şey birdirbir bir an biraz bir ara birçok bir arada birkaç bir kısım bir tek

45 HİÇ hiçbir hiç kimse hiç yoktan hiç mi hiç hiç değilse

46 ŞEY Şey kelimesi daima ayrı yazılır: her şey bir şey tatlı şey