MESLEK ANALİZİ VE ÖĞRETİM PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI

... konulu sunumlar: "MESLEK ANALİZİ VE ÖĞRETİM PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI"— Sunum transkripti:

1 MESLEK ANALİZİ VE ÖĞRETİM PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI
1 1

2 DERSİN İÇERİĞİ GİRİŞ A-İŞ VE MESLEK ANALİZİ Tanımı Ve Önemi
Meslek Analizi Neden Gereklidir? Analizde Kullanılan Terimler B-İŞ VE MESLEK ANALİZİNDE İZLENEN SIRA Program Hazırlama Program Hazırlamada İzlenen Aşamalar Bireyin, Toplumun Ve İş Hayatının İhtiyaçlarının Belirlenmesi Programın Genel Amaçları Ve İlkelerinin Belirlenmesi. Mesleğin Analiz Edilmesi. Programa Girecek İşlemlerin Seçimi Ve Düzenlenmesi. Yeterliğe Dayalı Amaçların Tespit Edilmesi. Öğretim Yönteminin Tespiti Ve Geliştirilmesi. Öğretimin Değerlendirilmesi. (Gitmek istediğiniz başlığın üzerine tıklayın.) 2

3 GİRİŞ Dersin İçeriği Her eğitim faaliyetinin mutlaka bir amacı vardır. Bu amacın gerçekleşmesi için önceden bazı hazırlık çalışmalarının yapılması gerekir. İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür. 3 3

4 Bu bakımdan, bir eğitim ve öğretim faaliyetinin amacına ulaşması için;
Neyin, Kime, Nasıl, Nerede, Ne zaman öğretileceği önceden tespit edilerek bir plâna bağlanmalıdır. Dersin İçeriği Konu Başı 4 4

5 Böylece, öğretim şansa ve tesadüflere bırakılmamış olur.
Bir işin ya da mesleğin başka birine öğretilebilmesi için, öncelikle bu işin ya da mesleğin analiz edilmesi gerekir. Analiz sonucunda ortaya çıkan öğretilebilir bilgi, beceri ve alışkanlıklar, mantıklı bir öğretim sırasına göre dizilir. Böylece, öğretim şansa ve tesadüflere bırakılmamış olur. Bu derste, usta öğreticilerin mesleklerini analiz ederek öğretim programını nasıl hazırlamaları gerektiği üzerinde durulacaktır. Dersin İçeriği Konu Başı 5 5

6 Usta öğretici, mesleği çırağa sevdirmelidir.
Konumuza başlamadan önce, çırakların iş yeri eğitiminde, usta öğreticilerin dikkat etmeleri gereken hususlara bir göz atalım: Usta öğretici, mesleği çırağa sevdirmelidir. Çırak, işi ne amaçla yaptığını bilmelidir. İş yeri kurallarının ve iş disiplininin gerekliliği ve önemi çırağa açıklanmalıdır. Çırakla ilişkilerin dozu iyi ayarlanmalıdır. İş yerinde ki makine ve takımların görevleri ve kullanım amaçları belli bir sıraya göre anlatılmalıdır. Dersin İçeriği Konu Başı 6 6

7 Sorumluluk duygusunun gelişmesi için çıraklara görevler vermelidir.
Çırakların kendine olan güveninin gelişmesi için fırsat tanımalıdır. Çırakların sosyo-ekonomik durumlarını dikkate almalı ve ona göre davranmalıdır. Usta öğretici, çırağın problemlerine karşı duyarsız kalmamalı, çırağa güven hissi vermelidir. Çıraklara karşı tarafsız olmalı, ayrım yapmamalıdır. Dersin İçeriği Konu Başı 7 7

8 A-İŞ VE MESLEK ANALİZİ TANIMI VE ÖNEMİ
Dersin İçeriği A-İŞ VE MESLEK ANALİZİ TANIMI VE ÖNEMİ MESLEK ANALİZİ NEDEN GEREKLİDİR? ANALİZDE KULLANILAN TERİMLER 8 8

9 Tanımı ve Önemi Dersin İçeriği Ana Başlık İş ve meslek analizine geçmeden önce, analizin genel tanımını yapalım. Analiz; bir bütünü, kendisini oluşturan parçalara ayırma işlemidir. 9 9

10 İş ve meslek analizi; iş ve mesleklerin öğretilebilecek unsurlarını belirlemek amacıyla yapılan sistemli bir öğretim çalışmasıdır. İş ve meslek analizi; bir mesleğin veya işin temel olan elemanlarını öğretim amacıyla ortaya çıkarıp sıralamaya yarar. İş ve meslek analizi; bir mesleğin veya işin gerektirdiği görevleri etkili olarak yapabilmek için, kişinin sahip olması gereken bilgi beceri ve iş alışkanlıklarını tespit etmek amacıyla yapılır. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 10 10

11 Dersin İçeriği İş ve meslek analizini, inşaata yeni başlayan bir mühendisin, gerekli olan malzemeleri inşaat alanına, kullanım sırasına göre istiflemesine benzetebiliriz. Nasıl ki inşaata başlayan bir mühendis, öncelikle gerekli malzemeleri kullanım sırasına göre temin ediyorsa, bir usta öğretici de işe yeni başlayan bir çırak için; neleri, ne zaman ve hangi yöntemleri kullanarak öğreteceğini belirlemelidir. Ana Başlık Konu Başı 11 11

12 Meslek analizi neden gereklidir?
Dersin İçeriği Aynı işi yıllardır yapan usta, mesleğinin hangi işleri kapsadığını düşünmemiş veya farkına varmamış olabilir. Meslek analizi yapan usta, mesleğinin fark etmediği öğretilecek bilgilerinin farkına varabilir. Yıllar önce öğrendiği ve unuttuğu bir çok bilgiyi hatırlar. Çünkü, usta bazı işlemleri yıllardır makineleşmiş gibi yaptığı için ayrıntılarını ve nasıl öğretileceğini unutmuş olabilir. Meslek analizi yaparak bu konuları tekrar hatırlayacaktır. Ana Başlık 12 12

13 Geleneksel eğitim yöntemleri, yerini yeni yöntemlere bırakmaktadır.
Günümüzde teknoloji çok hızlı gelişmektedir. Buna bağlı olarak eğitim yöntemleri de değişmektedir. Geleneksel eğitim yöntemleri, yerini yeni yöntemlere bırakmaktadır. İş ve meslek analizi yapmak, yeni eğitim yöntemlerini takip ederek teknolojik gelişmelerin gerisinde kalmamayı sağlar. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 13 13

14 Analizde Kullanılan Terimler
Dersin İçeriği Meslek: Kişinin geçimini sağlamak ve yaşamını devam ettirmek amacıyla yaptığı sürekli iştir. Başka bir tanımlamaya göre meslek; kişinin kazanç sağlamak amacıyla yaptığı, çeşitli seviyede bilgi, beceri ve iş alışkanlıkları gerektiren faaliyetlerin bütünüdür. Ana Başlık 14 14

15 Dersin İçeriği Üretim meslekleri: Hammadde ve yarı mamul maddeleri, belirli bir üretim sürecinden geçirerek mamul maddeye dönüştüren mesleklerdir. Ana Başlık Konu Başı (MDF malzemesini işleyerek bilgisayar masası yapan mobilyacı ustası, üretim mesleklerine örnek olarak gösterilebilir.) 15 15

16 Hizmet meslekleri: Bir mamul üretmeyen, ancak bakım-onarım, muayene, kontrol ve montaj gibi bir ürünün istenilen görevleri yerine getirebilmesi için gerekli olan faaliyetleri yapan mesleklerdir. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı (Tv tamirciliği, oto motor tamirciliği ve elektrik tesisatçılığı gibi meslekler hizmet mesleklerine örnek olarak gösterilebilir.) 16 16

17 Dersin İçeriği İş (Üretim mesleklerinde): En az iki hareketten meydana gelen tamamlanmış bir mamul eşyadır. İş (Hizmet mesleklerinde): Tamamlanmış bir bakım-onarım, muayene, kontrol, montaj vb. faaliyetleridir. Ana Başlık Konu Başı 17 17

18 İşlem: İşi meydana getiren başlıca hareketlerin her birisine işlem denir. (Elektrikçinin, iki kabloyu birbiri ile birleştirmesi gibi) İşlem basamağı: İşlemin tamamlanması için gerekli olan sınırlı hareketlerdir. (Elektrikçinin, kabloları birleştirmeden önce, iletkenlerin ucundaki yalıtkan kısımları soyarak hazır hale getirmesi gibi) Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı MADDE Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: I. Sağlık sebepleri: a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa. b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa. II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa. b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa. c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa. d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa. e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa. III. Zorlayıcı sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa. 18 18

19 Teknik bilgi: Mesleğinde yeterli olan bir kişinin bilmesi gereken standart bilgilerdir.
İş alışkanlığı: Bir meslek sahibinin, o mesleği öğrenene kadar geçen süreçte kazanması gereken iş ile ilgili alışkanlıklarıdır. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 19 19

20 B-İŞ VE MESLEK ANALİZİNDE İZLENEN SIRA
Dersin İçeriği PROGRAM HAZIRLAMA PROGRAM HAZIRLAMADA İZLENEN AŞAMALAR BİREYİN, TOPLUMUN VE İŞ HAYATININ İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI VE İLKELERİNİN BELİRLENMESİ. MESLEĞİN ANALİZ EDİLMESİ. PROGRAMA GİRECEK İŞLEMLERİN SEÇİMİ VE DÜZENLENMESİ. YETERLİĞE DAYALI AMAÇLARIN TESPİT EDİLMESİ. ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN TESPİTİ VE GELİŞTİRİLMESİ. ÖĞRETİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ. 20 20

21 Program Hazırlama Dersin İçeriği Ana Başlık Meslek analizi ile elde edilen veriler, bir program niteliğinde değildir. Analizin temel amacı, program için gerekli olan içeriği bir sıra halinde ortaya çıkarmaktır. Analizle elde edilen verilerin eğitim amacıyla planlanması gerekir. Analizle elde edilen verilerin, en verimli şekilde öğretim için düzenlenmesine (planlanmasına) “program hazırlama” denir. 21 21

22 Program Hazırlamada İzlenen Aşamalar
Dersin İçeriği Ana Başlık Bir eğitim programının dört boyutu vardır: Amaçlar, İçerik, Yöntem, Değerlendirme. 22 22

23 Amaçlar; çırağın, hazırlanan programa göre kazanacağı bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını ifade eder. İçerik; amaçlarda belirtilen davranışların çırağa kazandırılabilmesi için nelerin öğretilmesi gerektiğini belirtir. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 23 23

24 Yöntem; amaçlarda belirtilen davranışların kazandırılabilmesi için, içeriğin nasıl ve ne şekilde, hangi ortamda, nasıl öğretilmesi gerektiğinin belirtilmesidir. Değerlendirme; programa başlarken belirtilen amaçlara ne oranda ulaşıldığını ölçmek ve bir karara varmaktır. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 24 24

25 Bir eğitim programında yer alan bu dört boyut, birbirini tamamlayacak bir sistem niteliğindedir. Yani tamamı bir araya geldiğinde eğitim programı oluşacaktır. Eğitim programı, bir sistem olduğuna göre, program hazırlama da sistem anlayışı içinde ele alınmalıdır. Bu durumda, programın hiçbir boyutu (Amaçlar, içerik, yöntem, değerlendirme) eksik kalmayacaktır. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 25 25

26 Gerekli olan bilgiler analiz yoluyla tespit edilir.
Sistem anlayışının program geliştirmeye uygulanması şu faydaları sağlar: Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Gerekli olan bilgiler analiz yoluyla tespit edilir. Tespit edilen bilgilerin, programa girecek olanları seçilir. Yeterliğe dayalı amaçlar geliştirilir. Belirlenen amaçların gerçekleşmesi için eğitim ortamı düzenlenir. Gerekli yöntemler seçilir. Değerlendirme sonucunda, programın etkinliği belirlenir. 26 26

27 Sistem anlayışına göre program hazırlama aşamaları şu basamaklardan meydana gelir:
Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 1-Bireyin, toplumun ve iş hayatının ihtiyaçlarının belirlenmesi. 2-Programın genel amaçları ve ilkelerinin belirlenmesi. 3-Mesleğin analiz edilmesi. 4-Programa girecek işlemlerin seçimi ve düzenlenmesi. 27 27

28 5-Yeterliğe dayalı amaçların tespit edilmesi.
Dersin İçeriği 5-Yeterliğe dayalı amaçların tespit edilmesi. 6-Öğretim yönteminin tespiti ve geliştirilmesi. 7-Öğretimin değerlendirilmesi. Şimdi, program hazırlama aşamalarını sırası ile inceleyelim. Ana Başlık Konu Başı 28 28

29 1-Bireyin, Toplumun ve İş Hayatının İhtiyaçlarının belirlenmesi
Dersin İçeriği Ana Başlık Bir ülkenin kalkınması sermaye ve doğal zenginliklerden çok, yetişmiş insan gücüne bağlıdır. İnsan gücü yetiştirmek ise eğitimle sağlanır. Kişiyi, belli bir alan için eğitirken, kişinin, toplumun ve iş hayatının ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Kişi, toplumun ortak değerlerini benimseyip sahip çıkacak şekilde yetiştirilmelidir. 29 29

30 2-Programın Genel Amaçları ve İlkelerinin Belirlenmesi
Dersin İçeriği Ana Başlık Genel amaçlar, programın bitiminde öğrencilerin kazanacağı davranışları ana hatları ile belirler. Amaçlar; Ders programının gelişeceği yönü gösterir. Arzulanan sonuçlara ulaşılacak zaman konusunda rehberlik eder. Çırakların kazanacakları bilgi, beceri ve iş alışkanlıkları ile uyacakları güvenlik kurallarını ve eğitim materyallerini gösterir. 30 30

31 Temel ihtiyaçları ve şartları belirler.
Dersin İçeriği Temel ihtiyaçları ve şartları belirler. Seçilen içeriğin uygulanmasında yararlanılacak öğretim yöntemlerini gösterir. Ayrıca, eğitime alınacak çırakların, yaşı, cinsiyeti, ihtiyaçları, sosyo-ekonomik durumları, tecrübeleri gibi bilgiler bu kısımda belirtilmelidir. Ana Başlık Konu Başı 31 31

32 3-Mesleğin Analiz Edilmesi
Dersin İçeriği Ana Başlık Bir bütünü, kendisini oluşturan parçalara ayırma işlemine analiz denildiğini biliyoruz. Bir mesleğin analiz edilmesinin amacı; öğretim için gereken içeriğin tam ve doğru olarak tespit edilmesidir. 32 32

33 Analiz yapılırken şu sıra izlenmelidir:
Önce, meslek kendini meydana getiren ana bölümlere ayrılmalıdır. Her ana bölüm temel alt bölümlere (ünite) ayrılmalıdır. Her ünite işlemlere ayrılmalıdır. Her işlem, kendini meydana getiren işlem basamaklarına ayrılmalıdır. Bu sıralama takip edilerek, istenen bir meslek, iş veya işlem analiz edilebilir. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 33 33

34 Analiz yapabilmek için;
Dersin İçeriği Analiz yapabilmek için; Mesleki alanla ilgili yazılı kaynaklar incelenir. İlgili meslekte çalışanlarla görüşülür. Mesleki gözlem yapılır. Taslak işlemler belirlenerek, meslekte uzman olmuş kişilerin bu konudaki görüşleri alınır. Analiz, belirtilen bu yollardan bir veya birkaçı kullanılarak yapılabilir. Kişinin mesleki tecrübesi analiz sonuçlarını doğrudan etkiler. Ana Başlık Konu Başı 34 34

35 3.1.Ana Bölümlere Ayırma Dersin İçeriği Bir mesleği öğretim amacıyla analiz edebilmek için, öncelikle ana bölümlere ayırmak gerekir. Ana bölüm; bir meslek alanı içinde bulunmakla birlikte, her biri bağımsız bir meslek sayılabilecek bölümler olarak tanımlanabilir. Ana Başlık Konu Başı 35 35

36 Şimdi, ana bölümlere ayırmayla ilgili örnekleri inceleyelim.
Ana bölümde, bilgiye, beceriye ve iş alışkanlıklarına ait işlemler yer alır. Mesleği ana bölümlere ayırmanın amacı, analizi ve öğretimi kolaylaştırmak, tekrarı önlemektir. Şimdi, ana bölümlere ayırmayla ilgili örnekleri inceleyelim. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 36 36

37 Vargel-planya Tornacılık Frezecilik Taşlamacılık Alet bileme vb. Dizel
Tesviyecilik Vargel-planya Tornacılık Frezecilik Taşlamacılık Alet bileme vb. Motorculuk Dizel Oto elektrik Oto boya Şasi Yenileştirme Ön düzen, fren vb. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 37 37

38 3.2.Ünitelere Ayırma Dersin İçeriği Ana Başlık Üniteler, mesleği oluşturan ana bölümlerin bir alt bölümüdür. Ünitelerin birleşmesi ile mesleklerin ana bölümleri meydana gelir. Ana bölümlerin ünitelere ayrılması, tekrarı önler ve öğrenimin kolaydan zora doğru sıralanmasını sağlar. Üniteler oluşturulurken, iş hayatının ihtiyaçları, kaynaklar, öğretim ilkeleri, güvenlik önlemleri gibi konular dikkate alınır. Konu Başı 38 38

39 Tesviyecilik Ana Bölümünün Üniteleri
Dersin İçeriği Ana Başlık Tesviyecilik ve eğeleme. İş kazaları ve iş güvenliği. Ölçme ve kontrol. Markalama. Kesme. Delme. Perçinleme. Lehimleme. Vidalar, kılavuz ve pafta çekme. Konu Başı 39 39

40 İşlem, programın geliştirilmesinde temel olan bir öğretim birimidir.
3.3.İşlemler Dersin İçeriği Ana Başlık Daha önce de belirtildiği gibi, meslek analizinde, meslek önce ana bölümlere, ana bölümler ünitelere, ünitelerde işlemlere ayrılır. İşlem, programın geliştirilmesinde temel olan bir öğretim birimidir. İşlemlerin özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz: Kendi başına bir bütündür ve öğretilebilecek bir içeriğe sahiptir. Bilme ile ilgili, el becerisi ile ilgili, tutum-tavır ve alışkanlıklarla ilgili olabilir. Konu Başı 40 40

41 Kesin olarak bir başlangıcı ve sonuç noktası vardır.
Dersin İçeriği Her işlem kendi başına bağımsız bir öğretim birimidir. İşlemi tamamlayan kişi bir konu öğrendiğini fark eder. Kesin olarak bir başlangıcı ve sonuç noktası vardır. İşlemleri, bir merdivene benzetebiliriz. Önceki ve sonraki basamak arasında bağlantıyı sağlar. Bilme ile ilgili olan işlemler ölçülebilir. Yapma, el becerisi ve tavırla ilgili işlemler ise gözlenebilir davranışlardır. İşlem, kendi içinde basamaklara ayrılabilir. Ana Başlık Konu Başı 41 41

42 Aşağıda, işlemlere örnekler verilmiştir.
Dersin İçeriği Ana Başlık İş güvenliğinin önemini kavramak. Verniklenecek zeminin zımparalanması. Kablonun yalıtkan kısmını soymak. Suntanın kenarına bant çekmek. Amaca uygun takım kullanmak. İş güvenliği kurallarına uymak. Matkapla delik delmek. Ölçü aleti kullanmak. Konu Başı 42 42

43 İŞLEM ÇEŞİTLERİ Mesleki Tavır ve İş Alışkanlıkları Yönünden İşlemler
Yapma İle İlgili Beceri Yönünden İşlemler (Devinsel İşlemler) Mesleki Tavır ve İş Alışkanlıkları Yönünden İşlemler (Duyuşsal İşlemler) Bilme İle İlgili İşlemler (Bilişsel İşlemler) Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 43 43

44 3.3.1.Bilme İle İlgili İşlemler (Bilişsel İşlemler)
Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Bir işi yapmaya başlamadan önce, o işle ilgili bilinmesi gereken teorik bilgilerdir. Bilişsel işlemler, şu basmaklardan meydana gelir: Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz, Sentez, Değerlendirme. 44 44

45 Bilgi Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Bir meslek alanında herkes tarafından bilinmesi gereken, terimler, tanımlar, kavramlar, ilkeler, ölçütler, vb. gibi bilgiler vardır. Düzeyine uygun olarak çırak, kalfa ve ustaların bu tür bilgilere sahip olması mesleki yeterlilik açısından çok önemlidir. 45 45

46 Kavrama Dersin İçeriği Ana Başlık Her bilgi basamağında, çırak aldığı bilgileri kavramış olmalıdır. Yani kendisine verilen bilgileri özetleyebilmeli, gerekirse dönüştürebilmeli ve yorumlama yapabilmelidir. Kısacası, çırağa bir olay verildiğinde bunun hangi yönde gelişeceğini söyleyebilmelidir. Konu Başı 46 46

47 Uygulama Bu basamağa problem çözme de denebilir.
Dersin İçeriği Ana Başlık Bu basamağa problem çözme de denebilir. Kişi, bundan önceki aşamalarda edindiği bilgileri kullanarak, karşılaştığı yeni bir problemi çözebilmelidir. Yani, kişinin bilgi edinmesindeki amacı karşılaştığı problemleri çözmek olmalıdır. Aksi halde, edinilen bilgilerin hiçbir yararı olmayacaktır. Konu Başı 47 47

48 Değerlendirme Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Değerlendirme; yapılan tüm faaliyetler için yargıya varma işidir. Amaçlar doğrultusunda, belirlenen ölçütlere, standartlara, ilkelere ne oranda uyulduğunu belirlemek için yapılır. Değerlendirme, objektif olmalıdır. Kişisel görüşler, değerlendirmenin sonuçların yansımamalıdır. 48 48

49 Analiz Dersin İçeriği Ana Başlık Bu basamakta, çalışan bir bütünü küçük parçalara ayırmayı öğrenmelidir. Yani, analiz düzeyine getirilen bir çalışan, bir bütünü birbiri ile ilişkilerini göz önünde bulundurarak parçalara ayırabilmelidir. (Analiz yapabilmelidir) Çalışanın analiz yapabilmesi, mesleği ile ilgili konularda ilerleme sağlayacağının bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Konu Başı 49 49

50 Sentez Dersin İçeriği Ana Başlık Sentez; ilgili unsurları belli kurallara göre bir araya getirip yeni bir bütün oluşturmaktır. Sentezde, daha önceden olmayan yeni bir ürün meydana getirmek esastır. Yani, önceden analiz edilen parçaları bir araya getirmek sentez değildir. Sentez yapabilmek için, önceki basamaklarda elde edilen bilgilerden yararlanılmalıdır. Konu Başı 50 50

51 Bilişsel işlemlere örnekler
Dersin İçeriği Ana Başlık Tesviyeciliği tanımlamak. İyi bir eğenin özelliklerini sıralamak. Eğelenecek yüzeye uygun eğe seçmek. Cihaza uygun akım değerinde sigorta seçmek. Tesisatta kullanılan antigron kabloya uygun plastik kroşe seçmek. Delinecek malzemeye uygun özellikte ve ebatta matkap ucu seçmek. Konu Başı 51 51

52 3.3.2.Yapma İle İlgili Beceri Yönünden İşlemler (Devinsel İşlemler)
Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Bu işlemlerde, gözlenebilir fiziki davranışlar esastır. Kişi, kaslarını, vücut organlarından bir veya bir kaçını kullanarak bir davranış ortaya koymalıdır. Bu işlemde koordinasyon, kuvvet ve hız önemlidir. Koordinasyon, zihin ve el becerisinin birleştirilmesidir. 52 52

53 Devinsel işlemler, şu basmaklardan meydana gelir: Kazanma, Uygulama,
Dersin İçeriği Devinsel işlemler, şu basmaklardan meydana gelir: Kazanma, Uygulama, Yaratma. Ana Başlık Konu Başı 53 53

54 Kazanma Dersin İçeriği Ana Başlık Kişiye kazandırılmak istenen davranışlar, önce gösteri yoluyla anlatılır. Kişi davranışı gözlemler, kullanılan araç gereçleri inceler. Kendisine öğretilmek istenen davranışı taklit yoluyla yapmaya çalışır. Kazandırılmak istenen davranışın doğru öğretilmesi çok önemlidir. Çünkü, yanlış kazanılan davranışların sonradan düzeltilmesi çok zordur. Konu Başı 54 54

55 Uygulama Dersin İçeriği Ana Başlık Bu aşamada, kişinin birinci aşamada (Kazanma) kazandığı becerileri iş ile ilgili alanda uygulaması esastır. Yani, kazanma basamağında yapılan işlem, istenen şekilde yapılıncaya kadar tekrarlanarak alışkanlık haline getirilir. Konu Başı 55 55

56 Yaratma Dersin İçeriği Ana Başlık Bu aşamada yapılması gereken, daha önceden olmayan bir becerinin ortaya çıkarılmasıdır. Ancak, yeni bir becerinin ortaya çıkarılması çok ta kolay bir iş değildir. Bu bakımdan, beceri öğretiminde (Devinsel İşlemler) çırağın, en az uygulama düzeyine çıkarılması gerekmektedir. Konu Başı 56 56

57 Beceri İle İlgili İşlemlere Örnekler
Dersin İçeriği Beceri İle İlgili İşlemlere Örnekler Ana Başlık Düğme dikmek Testere ile boru kesmek. El makası ile teneke kesmek. Markalanacak yüzeyi boyamak. Kablo soyma pensi kullanarak kablonun yalıtkan kısmını soymak. Saç tıraşı öncesi, saçı yıkayarak, tıraşa hazır hale getirmek vb. Konu Başı 57 57

58 3.3.3.Mesleki Tavır ve İş Alışkanlıkları Yönünden İşlemler (Duyuşsal İşlemler)
Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Her meslek erbabının geliştirmesi gereken iş alışkanlıkları, bilişsel ve devinsel davranışları kazandıktan sonra, iş ortamında geliştirilir. (Duyuşsal İşlemler) Bu davranışların kazanılması ve geliştirilmesinde, çırağın kalfa ve ustası ile olan iletişimi ve etkileşimi çok önemlidir. 58 58

59 Bu tutum ve alışkanlıklara şu şekilde örnekler verilebilir:
Çünkü, çırak iş yeri hiyerarşisinde kendinden üstte olan kalfa ve ustasını örnek alır. Kalfa ve ustasının davranışlarına bakarak davranış geliştirir. Mesleki açıdan istekli olan çıraklar, öğrenmeye karşı olumlu tavır geliştirirler. Duyuşsal işlemlerin sonunda bazı tutum ve alışkanlıklar kazanılmalıdır. Bu tutum ve alışkanlıklara şu şekilde örnekler verilebilir: Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 59 59

60 İş yerine zamanında gelmek ve bunu alışkanlık haline getirmek.
İşe uygun takım ve alet kullanmak. Kullandığı takım ve aletleri temiz ve bakımlı tutmak. İş güvenliği kurallarına uymak. İşin özelliğine uygun iş kıyafeti kullanmak. Dürüst olmak ve verdiği sözleri yerine getirmek. Ekip çalışmasını benimsemek. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 60 60

61 4-Programa Girecek İşlemlerin Seçimi ve Düzenlenmesi
Dersin İçeriği 4-Programa Girecek İşlemlerin Seçimi ve Düzenlenmesi Ana Başlık Buraya kadar olan kısımda, meslek analizi üzerinde duruldu. Bu aşamada ise programa girecek işlemlerin seçimi ve düzenlenmesi üzerinde durulacaktır. 61 61

62 Programa alınacak işlemler, önceden yapılan analiz ve araştırmalar dikkate alınarak belirlenir.
İşlemler seçilirken, kişiyi mesleğinde gerekli olan becerileri asgari düzeyde yapabilecek seviyeye getirmek hedeflenmelidir. Hangi işlemlere ne oranda yer verileceği çırakların niteliğine, istekliliğine, işe yatkınlığına, önceki tecrübesine, vb. durumlara bağlı olarak değişir. Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı 62 62

63 İşlem için ayrılacak süre. İşlemin tekrarlama sıklığı.
Programa alınacak işlemler seçilirken dikkat edilecek hususlar nelerdir? Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Çırakların niteliği, istekliliği, işe yatkınlığı, önceki tecrübesi, vb. İşlem için ayrılacak süre. İşlemin tekrarlama sıklığı. İşlemin, mesleki açıdan önemi. İşlemin kullanılabilirliği. İşlemin ekonomik olması. Yeni teknolojiye uygunluğu vb. 63 63

64 5-Yeterliğe Dayalı Amaçlar (Hedef Davranışlar)
Dersin İçeriği Ana Başlık Bundan önceki bölümde, mesleklere göre işlemlerin seçimi ve seçimde dikkat edilecek hususlar üzerinde duruldu. Bu aşamada ise, hedef davranış oluşturma konusu üzerinde durulacaktır. İşlemler, içeriği (ne öğretelim) oluştururken, yeterliğe dayalı amaçlar (hedef davranışlar), dersin sonunda çırağın göstereceği davranışı, davranışın şartlarını ve standardını gösterir. 64 64

65 Yeterliğe dayalı amaçlar belirlenirken nelere dikkat edilmelidir?
Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Eğitimin sonunda, çıraktan beklenen davranış değişikliği belirlenmelidir. Davranış değişikliğinin hangi sürede ve ne oranda olacağı belirlenmelidir. Eğitimin bitiminde değerlendirmenin nasıl yapılacağı belirlenmelidir. 65 65

66 6-Öğretim Yönteminin Tespiti ve Geliştirilmesi
Dersin İçeriği Ana Başlık Öğretim yöntemi; çırakların kişisel özellikleri, eğitim araç-gereçleri ile tüm öğrenme durumları dikkate alınarak, önceden belirlenen yol olarak tanımlanabilir. Yukarıda sayılan durumlar dikkate alınarak yapılan eğitim programları sonucunda, istenen başarı seviyesine ulaşmak kolaylaşacaktır. 66 66

67 Öğretim Yöntemi Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?
Dersin İçeriği Ana Başlık Konu Başı Çırakla çok iyi bir iletişim kurularak ilgisi çekilmelidir. Uygulanacak öğretim yöntemi, çırağı; merak etme, soru sorma, tartışmalara katılma gibi faaliyetlere yöneltmelidir. Öğretime ne kadar çok duyu organı katılırsa öğrenim o kadar kalıcı olur. Dolayısıyla, eğitim çalışmasına çırağın bütün bedeni ile katılımı sağlanmalıdır. 67 67

68 Eğitim çalışmasının amacı mutlaka belirtilmeli ve çırağın bu amacı
Dersin İçeriği Öğretim yöntemleri seçilirken, çırakların öğrenme düzeyi dikkate alınmalıdır. (Aynı işlemi kavratırken, iki çırak için farklı yöntemler tercih edilebilir.) Eğitim çalışmasının amacı mutlaka belirtilmeli ve çırağın bu amacı benimsemesi sağlanmalıdır. Ana Başlık Konu Başı 68 68

69 Yalnız işiterek % 20 kalıcı bilgi Yalnız görerek % 30 kalıcı bilgi
Dersin İçeriği Yalnız işiterek % 20 kalıcı bilgi Yalnız görerek % 30 kalıcı bilgi İşiterek ve görerek % 50 kalıcı bilgi İşiterek, görerek ve tartışarak % 70 kalıcı bilgi İşiterek, görerek, tartışarak, deneyerek ve kullanarak % 90 kalıcı bilgi elde edilir. Ana Başlık Konu Başı 69 69

70 7-Öğretimin Değerlendirilmesi
Dersin İçeriği Ana Başlık Öncelikle hatırlayalım: Ölçme; kendi cinsinden seçilmiş bir birimle, kendi cinsinden bilinmeyen bir değeri karşılaştırmaktır. Değerlendirme; bir yargıya varma işlemidir. Ölçme ve değerlendirme, birbirine bağlı iki kavramdır. Ölçme, bir nesnenin ölçülebilir yönlerine dair sayısal bilgi verir. Değerlendirme ise, ölçme yoluyla elde edilen bilgilere dayanarak bir sonuca varma işlemidir. 70 70

71 Dersin İçeriği Değerlendirme, öğretimin ayrılmaz bir parçasıdır. Belirlenen amaçlara çırağın ne oranda ulaştığının değerlendirilmesi şarttır. Değerlendirme; çırağın yaptığı bir iş veya ortaya çıkardığı bir ürüne göre olabileceği gibi, bu iş ya da ürünün adım adım değerlendirmesi şeklinde de olabilir. Ana Başlık Konu Başı 71 71

72 KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…
Dersin İçeriği Ana Başlık KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… 72 72

73 KAYNAKLAR: Eğitici Usta El Kitabı (Meksa Vakfı Yayınları)
Dersin İçeriği KAYNAKLAR: Ana Başlık Eğitici Usta El Kitabı (Meksa Vakfı Yayınları) Usta Öğreticilik Kursu Sunuları (ELAZIĞ MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ) Kuşadası Mesleki Eğitim Merkezi, Usta Öğreticilik Kursu Sunuları İnternet ortamı. 73 73