BANKACILIK SEKTÖRÜNÜ DÜZENLEYEN VE DENETLEYEN OTORİTELER

... konulu sunumlar: "BANKACILIK SEKTÖRÜNÜ DÜZENLEYEN VE DENETLEYEN OTORİTELER"— Sunum transkripti:

1 BANKACILIK SEKTÖRÜNÜ DÜZENLEYEN VE DENETLEYEN OTORİTELER

2 5411 sayılı Bankacılık Kanun’un hâkim görüşü, halktan kaynak temin eden ve bu kaynakları kendileri veya kaynak sahipleri adına çeşitli şekillerde kullanan kuruluşlar olarak bankaların, kamu hizmeti gördükleri kabul edilerek kamu otoritesinin gözetimi altında bulundurulmasının gerektiğidir.

3 Bu düşünce ile 5411 sayılı Kanun, bankacılık sektörünü gözetip denetlemek üzere temel kuruluş olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu (Kurum) düzenlemektedir. Daha önceki yasalarda bankaların denetimi Hazine Müsteşarlığına bırakılışken ilk kez 4389 sayılı Kanunla düzenlenen Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile bankaların denetimi özerk bir kuruma bırakılmıştır.

4 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
5411 sayılı Bankacılık Kanununun 93 ve 94. maddelerinde belirtildiği üzere; Bankaların kuruluş ve faaliyetlerini, yönetim ve teşkilat yapısını, birleşme ve bölünmelerini, hisse değişimlerini ve tasfiyelerini düzenlemek ve denetlemek, ayrıca bankacılık sektörünün geliştirilmesini sağlamak üzere idari ve mali özerkliğe sahip olarak kurulmuş bulunan Kurum, bağımsız bir idari kuruluş niteliğindedir.

5 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kamu tüzel kişiliğine sahip bulunan Kurumun iki organı bulunmaktadır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (Kurul) ve Başkanlık.

6 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Karar organı olan Kurul, biri başkan biri de ikinci başkan olmak üzere, yedi üyeden oluşmaktadır. Bankacılık Kanunu 84. maddesine göre Kurul üyesi seçilebilmek için gereken şartlar şunlardır: Türk vatandaşı olmak,

7 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kamu haklarından kısıtlı bulunmamak, Hukuk, iktisat, malîye, bankacılık, işletme, kamu yönetimi ve dengi dallarda en az lisans düzeyinde; mühendislik alanında lisans düzeyinde öğrenim görmüş olanlar için belirtilen alanlarda lisansüstü öğrenim görmüş olmak. Müflis veya korkordato ilân etmemiş yahut yeniden yapılandırma yoluna başvurmamış olması,

8 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Fona devredilmiş veya bankacılık faaliyetinde bulunma izni kaldırılmış bir bankada nitelikli paya sahip olmaması yahut kontrolü elinde bulundurmamış olması; Yüz kızartıcı bir suçtan dolayı mahkûm edilmiş olmaması,

9 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Bankalarda imza yetkisini sahip personel olarak çalıştırılması yasaklanmış olmaması, Yüksek öğrenim sonrası en az on yıl deneyim sahibi veya belirtilen dallarda en az on yıl öğretim üyeliği yapmış bulunması gerekmektedir.

10 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Üyeler, yukarıda belirtilen şartları taşıyan kişiler arasından Bakanlar Kurulunca atanır. Üyelerden en az birinin hukuk fakültesi mezunu, birinin ise Kurumda başkan yardımcısı, ana hizmet birimi yöneticisi veya meslek personeli olarak çalışmış olması şarttır.

11 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Bakanlar Kurulu, üyelerden birini başkan, birini de ikinci başkan olarak görevlendirir. Bakanlar Kurulunun atama kararı Resmî Gazetede yayımlanır.

12 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurul üyeleri göreve başlamadan önce, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu huzurunda yemin ederler. Kurul üyeleri, yemin etmedikçe göreve başlayamazlar.

13 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurul üyelerinin tüm zamanlarını Kurula harcamalarını teminen, Bankacılık Kanununun 86. maddesi ile Kurul üyelerinin, Kurumdaki resmi görevlerinin yürütülmesi dışında, resmi veya özel hiçbir görev alamayacaklarını, dernek, vakıf, kooperatif ve benzeri yerlerde yöneticilik yapamayacaklarını, ticaretle uğraşamayacaklarını ve serbest meslek faaliyetinde bulunamayacaklarını hükme bağlamıştır.

14 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurul Başkan ve üyeleri, görevlerinden ayrılmalarını izleyen iki yıl içinde Kurumun denetlemekle ve düzenlemekle görevli olduğu sektör ve alandaki özel kuruluşlarda görev alamazlar.

15 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurul Başkan ve üyelerinin görev süresi altı yıldır. Süreleri biten başkan ve üyeler yeniden atanamazlar. Kurul Başkan ve üyelerinin görev süreleri dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemez.

16 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurul en az haftada bir defa olmak üzere, gerekli hallerde toplanır. Toplantıyı Kurul Başkanı, yokluğunda ikinci başkan yönetir. Toplantının gündemi Başkan, yokluğunda ikinci başkan tarafından hazırlanarak toplantıdan en az bir gün önce Kurul üyelerine bildirilir.

17 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurul en az beş üyenin hazır bulunması ile toplanır ve en az dört üyenin aynı yöndeki oyuyla karar alır. Toplantılarda çekimser oy kullanılamaz. Karar yeter sayısının sağlanamadığı durumlarda, izleyen toplantıda da oylar arasında eşitlik olması halinde, Başkanın bulunduğu tarafın oyu üstün sayılarak karar alınmaktadır.

18 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Geçerli mazereti olmaksızın bir takvim yılında toplam üç toplantıya katılmayan Kurul üyeleri üyelikten çekilmiş sayılır.

19 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurumun, genel yönetim ve temsili ile Kurulun alınan kararlarının yürütülmesi görev ve yetkisi Kurumun bir diğer organı olan Başkana aittir . Başkanın görevlerinde yardımcı olmak üzere üç başkan yardımcısı atanmaktadır

20 BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (KURUM)
Kurum kanunun kendine yüklediği görevleri yerine getirebilmek için yeteri sayıda daire başkanlıkları biçiminde örgütlenmiş ana hizmet, danışma ve yardımcı hizmet birimlerine sahiptir.

21 Görevleri Düzenleme Denetleme

22 Düzenleme Kurum, tasarruf sahiplerinin haklarını koruyacak ve bankaların güvenli şekilde çalışmasını sağlayacak ve bankacılık sektörünü geliştirecek önlemler almak ve uygulamakla yükümlü ve yetkilidir.

23 Düzenleme Kurum, ayrıca finansal hizmetler sektörünün geliştirilmesi amacıyla; İşlem ve aracılık maliyetlerinin azaltılarak bankaların kârlı, verimli ve rasyonel çalışmalarının ve finansal piyasaların tarafları arasında rekabet ortamının sağlanması,

24 Düzenleme Finansal sisteme rekabet gücünün kazandırılması, finansal piyasalara ilişkin diğer düzenlemeler ve uygulamalar ile bütünleşmenin gerçekleştirilmesi ve piyasanın daha etkin işleyişinin sağlanması suretiyle etkin ve şeffaf bir finansal sistemin oluşturulması,

25 Düzenleme Denetim ve faaliyet alanları bakımından uluslararası bankaların durumunun yakından izlenmesi, tecrübelerinden yararlanılması,

26 Düzenleme Birimler, kurumlar, meslek mensupları ve uluslararası diyalog ve işbirliğinin artırılması suretiyle malî piyasalarda meslek mensupları arasında bütünleşmenin sağlanması, Malî piyasalara ilişkin düzenlemelerin ilgili taraflarla görüşülerek hazırlanması, konularında strateji belirlemeye yetkilidir.

27 Denetleme Bankacılık Kanunun 95. maddesi uyarınca Kurum, finansal hizmetler sektöründe yer alan kuruluşların, bu arada bankaların yasal düzenlemelere uygun hareket edip etmedikleri, mali bünyelerinin bozuk olup olmadıkları, kurumsal yönetim ilke ve esaslarına uyup uymadıkları konularında yerinde gözetim ve denetim yapma yetkisine sahiptir.

28 Denetleme Kurum, bankalardan, bankaların bağlı ortaklıklarından, nitelikli paya sahip oldukları ortaklıklardan, birlikte kontrol ettikleri ortaklıklardan, şubeleri ile temsilciliklerinden, destek hizmeti kuruluşlarından ve diğer gerçek ve tüzel kişilerden Bankacılık Kanunu hükümleri ile gerekli görecekleri bütün bilgileri -gizli dahi olsa- istemeye, bunların vergiyle ilgili kayıtları dahil olmak üzere tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkilidir.

29 Denetleme Kamu kurum ve kuruluşları, Merkez Bankası ve benzeri kuruluşlar ile Risk Merkezi de görevleriyle ilgili olarak istenecek her türlü bilgi ve belgeyi gizli de olsa Kurumun yerinde denetim yapan meslek personeline geciktirilmeksizin vermek zorundadırlar.

30 Denetleme Ayrıca Kurum tarafından gerçekleştirilen denetimler sırasında talep edilmesi hâlinde, bankalar tarafından iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinde çalışanların görevlendirilmesi dâhil olmak üzere her türlü desteğin sağlanması zorunludur.

31 Denetleme Düzenleme Ve Denetleme Kurumu Tarafından Yapılacak Denetime İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 14. maddesinde hangi işlemlerin yerinde denetim, hangi işlemlerin ise gözetim olacağı belirtilmiştir.

32 Denetleme Yerinde denetim;
Bankaların varlıkları, alacakları, öz kaynakları, borçları, kâr ve zarar hesapları, yükümlülükleri ve taahhütleri arasındaki ilgi ve dengelerin, mali bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların analizi, Risk yönetimi ve iç kontrol sistemlerinin yeterliliğinin ve etkinliğinin incelenmesi,

33 Denetleme Risk değerlendirmesinin yapılması ve risk profilinin belirlenmesi, Mali tablo ve kayıtların muhasebe ilke ve standartlarına uygunluğunun denetlenmesi, Faaliyetlerin, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu hükümleri ile bu Kanun kapsamındaki kuruluşlar hakkında diğer kanunlarda yer alan hükümlere uygunluğunun denetlenmesi,

34 Denetleme Bilgi sistemlerinin yeterliliğinin ve güvenilirliğinin analizi, Özellik arz eden faaliyetlere ilişkin konuların incelenmesi, Finansal holding kuruluşu ve/veya banka bağlı ortaklık ve birlikte kontrol edilen ortaklıklarının konsolide denetimi,

35 Denetleme Kurumsal yönetim kalitesinin değerlendirilmesi,
Kuruluşlara hizmet sağlayan gerçek ve tüzel kişilerin verdikleri hizmet ile sınırlı olmak üzere, faaliyetlerinin denetlenmesinde oluşmaktadır

36 Denetleme Gözetim; Stres testleri ve senaryo analizleri,
Mali yapı ve performanstaki değişim sürecinin periyodik raporlamalar vasıtası ile izlenmesi ve değerlendirilmesi, Bir önceki yerinde denetim sonuçları ve güncel veriler kullanılarak, derecelendirme notlarının gelişiminin takibi,

37 Denetleme Erken uyarı sistemleri aracılığıyla mali yapı ve performanstaki değişimin zamanında algılanmasının sağlanması, Sektör ve kuruluş bazında finansal gelişmelerin takip ve tahlili,

38 Denetleme Kuruluş raporlamaları üzerinden tespit edilen mevzuata aykırılıkların ve raporlama hatalarının grup başkanlarına iletilmesi, Mevzuata uygunluk analizi faaliyetlerinden oluşmaktadır.

39 Denetleme Kurumun ilgili bankaya, dikkat çekmekten, bankacılık izninin kaldırılmasına kadar giden yaptırım uygulama yetkisi bulunmaktadır.

40 TC. MERKEZ BANKASI TCMB, devletin para ve kredi politikasını yürütmek görevini üstlenmiş olup, aynı zamanda bankacılık sektöründe düzenleyici rol oynamaktadır sayılı TC. Merkez Bankası Kanunu 4. maddesinde, bankanın diğer bankalarla ilgili temel görev ve yetkilerini aşağıdaki gibi sıralamıştır.

41 TC. MERKEZ BANKASI Bankaların yükümlülüklerini esas alarak zorunlu karşılıklar ve umumi disponibilite ile ilgili usul ve esasları belirlemek, Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak

42 TC. MERKEZ BANKASI Bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemek, Nihai kredi mercii olarak bankalara kredi vermek,

43 TC. MERKEZ BANKASI Bankaların ödünç para verme işlemlerinde ve mevduat kabulünde uygulayacakları faiz oranlarını bankalardan istemek, Mali piyasaları izlemek amacıyla bankalardan gerekli bilgileri talep etmek ve istatistikî bilgi toplamak.

44 TC. MERKEZ BANKASI Kanunun 44. Maddesi ile banka nezdinde, banka müşterilerinin risk durumlarını takip eden bir risk merkezi kurulmasını da hükme bağlanmıştır.

45 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla mevduatın sigorta edilmesini, bunun yanında mali bünyelerinin bozulmuş olması nedeniyle kendisine intikal eden bankaların yönetilmesi, mali bünyelerinin güçlendirilerek yeniden yapılandırılmasını sağlamak üzere idari ve mali özerkliğe sahip olarak kurulmuş bulunan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, bağımsız bir idari kuruluş niteliğindedir.

46 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
Fon görevini yaparken bağımsızdır. Fonun kararları yerindelik denetimine tâbi tutulamaz. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, Fon Kurulunun kararlarını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremez.

47 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu, Fonun karar organıdır. Fon Kurulu, biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere yedi üyeden oluşur. Fon Kurulu Başkanı Fonun da başkanıdır. Kurul üyesi seçilebilmek için Bankacılık Kanunu 113. madde de belirtilen şartları taşımak gerekmektedir.

48 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
Üyeler, yüksek öğrenim sonrası en az on yıllık deneyim sahibi veya hukuk, iktisat, maliye, bankacılık, işletme, kamu yönetimi dallarında en az on yıl öğretim üyeliği yapan kişiler arasından Bakanlar Kurulunca atanır.

49 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
Kurul Başkanı ve üyelerinin görev süresi altı yıl olup, yeniden seçilme mümkün değildir. Süreleri biten başkan ve üyeler yeniden atanamazlar.

50 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
BDDK üyelerinde olduğu gibi Bankacılık Kanunu ile, Fon üyelerine de başka işlerde çalışma yasağı getirilmiştir.

51 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
Fon Kurulu en az haftada bir defa olmak üzere, gerekli hallerde toplanır. Toplantıyı Fon Kurulu Başkanı, yokluğunda ikinci başkan yönetir. Toplantının gündemi Başkan, yokluğunda ikinci başkan tarafından hazırlanarak toplantıdan en az bir gün önce Fon Kurulu üyelerine bildirilir.

52 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)
Fon Kurulu en az beş üyenin hazır bulunması ile toplanır ve en az dört üyenin aynı yöndeki oyuyla karar alır. Üyeler çekimser oy kullanamaz. Geçerli mazereti olmaksızın bir takvim yılında toplam üç toplantıya katılmayan Fon Kurulu üyeleri üyelikten çekilmiş sayılır.

53 Görevleri Fonun temelde iki görevi bulunmaktadır. Fonun ilk ve temel görevi bankalardaki tasarruf mevduatını sigorta etmektir.

54 Görevleri Fonun ikinci görevi ise, BDDK tarafından yapılan denetlemeler sonucu mali durumunun bozulmuş olduğu tespit edilen, bu nedenle yönetim ve denetimi yahut hisseleri Fona intikal eden bankaların yeniden yapılandırılmasını sağlamak için yönetilmesi, mali bünyelerinin güçlendirilmesi, devri veya tasfiye edilmesidir.

55 TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ
Türkiye’de kurulan ticari bankalar (mevduat bankaları) ile kalkınma ve yatırım bankaları, tüzel kişiliğe sahip ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Türkiye Bankalar Birliğine; katılım bankaları ise aynı nitelikteki Türkiye Katılım Bankaları Birliğine, faaliyet izni aldıkları tarihten itibaren bir ay içinde üye olmak zorundadır.

56 TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ
Kuruluş birliklerine 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile; Mesleğin gelişmesini temin etmek, Meslek ilkelerini belirlemek suretiyle üyelerin birlik ve mesleğin gerektirdiği vakar ve disiplin içinde ekonominin ihtiyaçlarına uygun olarak çalışmalarını sağlamak,

57 TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ
Üye banka mensuplarının uyacakları meslek ilkeleri ve standartlarını Kurumun uygun görüşünü alarak belirlemek, İlgili mevzuat uyarınca alınan kararlar ile Kurumca alınması istenilen tedbirlerin uygulanmasını takip etmek,

58 TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ
Üyeleri arasında haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli her türlü tedbiri almak ve uygulamak, Üyelerin ilân ve reklamlarında uyacakları esas ve şartları tür, şekil, nitelik ve miktarları itibarıyla Kurumun uygun görüşünü alarak tespit etmek, Kurum ile işbirliği yapmak suretiyle bankalar arasında ortak projelere ilişkin işbirliğini temin etmek,

59 TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ
Üyelerinin ortak menfaatlerini ilgilendiren konularda yönetim kurulu kararına istinaden dava açmak, görev ve yetkileri verilmiştir.

60 TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ
Üyeler kuruluş birliklerinin aldıkları kararlara uymak zorundadırlar, uymadıkları takdirde idari para cezalarına muhatap olmaktadırlar. Kuruluş birliklerinin giderleri, statüleri gereğince tespit olunan oy sayısına göre üyelere dağıtılır.