EK FİİLLER Bu slayt Türkçe Öğretmenliği Bölümü (İ.Ö) 2.sınıf öğrencisi Zafer KARAKABAK tarafından hazırlanmıştır. Ek fiiller konusu ilköğretim 8. sınıf.

... konulu sunumlar: "EK FİİLLER Bu slayt Türkçe Öğretmenliği Bölümü (İ.Ö) 2.sınıf öğrencisi Zafer KARAKABAK tarafından hazırlanmıştır. Ek fiiller konusu ilköğretim 8. sınıf."— Sunum transkripti:

1 EK FİİLLER Bu slayt Türkçe Öğretmenliği Bölümü (İ.Ö) 2.sınıf öğrencisi Zafer KARAKABAK tarafından hazırlanmıştır. Ek fiiller konusu ilköğretim 8. sınıf öğrencilerine verilen bir derstir.

2 Ek-fiil veya ek-eylemler, Türkçe isim soylu kelimelerin sonuna gelerek yüklem olarak kullanılmalarını sağlayan, ayrıca basit fiillerden bileşik zamanlı fiil yapan çekim ekleridir. Ek-fiiler - idi, -imiş, -ise ve -dir‘dir ancak sözcüklere bitişik olarak yazıldıklarında ses uyumlarına uyarak değişiklik gösterebilirler. İsim soylu kelimelerden yüklem yaparken, ek-fiil ardından -im, -sin, -iz, - siniz ve -ler şahıs eklelerinden biri gelebilir.

3 Ek fiiller Türkçe’ de iki görevde kullanılırlar:
İsim soylu sözcükleri yüklem yapmak, Basit zamanlı fiillere eklenerek bileşik zamanlı yapmak.

4 İSİMLERDEN YÜKLEM YAPMASI
Ek-fiiller isim, sıfat, zarf gibi isim soylu  sözcüklere eklenerek onların yüklem olarak kullanılmalarını sağlarlar: Kapıyı açan annemdi. Elma lezzetli bir meyvedir. Bu bina ne kadar yüksekmiş. Ben bir öğrenciyim(dir).

5 Yüklemler kullanıldıkları cümlelerde iş, oluş, hareket ya da durum anlatan kelimelerdir. Adlar kendi başlarına iş, oluş, durum ya da hareket anlatamazlar ve yüklem olamazlar. Adların yüklem olabilmesi, durum, zaman ya da dilek alabilmesi için ek-fiil alması gerekir. Bununla birlikte "-dir" ek-fiili bazen pratik olduğu için, anlatım bütünlüğünü sağlamak için ya da yazı türüne bağlı olarak bazen kullanılmayabilir. Bu şekildeki -dir ekine "gizli ek-fiil" denir ve yazı dilinde belirtilmek istendiğinde parantez içinde gösterilir:

6 Defne benim öğrencim(dir). (iyelik eki)
Hayat çok güzel(dir). "Ben bir öğrenciyim," örneğindeki -im şahıs eki sıklıkla iyelik ekleri  ile karıştırılır. İyelik ekleri bir varlığın kime ait olduğunu belirtirler. Ek-fiil ise eylemin zamanı ile ilgili bilgi verir: Defne benim öğrencim(dir). (iyelik eki) Ben öğrenciyim(dir). (1. tekil şahıs eki) "Okumak", "yazmak" gibi bazı fiillerin geniş zaman kipi, aynı fiillerden yapım ekleri ile türetilmiş isimlerle aynı yazıma sahiptir (okur, yazar vs.). Bu sözcüklerlerin ek-fiil almış halleri geniş zaman kipi ile karıştırılabilir:

7 Defne benim öğrencim(dir). (iyelik eki)
Ben öğrenciyim(dir). (1. tekil şahıs eki) "Okumak", "yazmak" gibi bazı fiillerin geniş zaman kipi, aynı fiillerden yapım ekleri ile türetilmiş isimlerle aynı yazıma sahiptir (okur, yazar vs.). Bu sözcüklerlerin ek-fiil almış halleri geniş zaman kipi ile karıştırılabilir: Sen çok iyi bir yazarsın(dır). (ek-fiilin 2. tekil şahıs çekimi. Yazar sözcüğü "yazmak" fiilinden türetilmiş bir isimdir)

8 Öğrenilen Geçmiş Zaman
Geniş Zaman İsim soylu kelimelere kişi ekleri getirilerek yapılır Üçüncü kişilere "-dir" eki getirilir. Görülen Geçmiş Zaman ve varlıkların bilinen geçmişteki durumuna şahit olunduğunu gösterir Öğrenilen Geçmiş Zaman ve varlıkların öğrenilen geçmişteki durumunun başkasından duyulduğunu anlatır. Şart Kipi İsimler -se eki alarak dilek-şart bildirdiklerinde ek-fiil almış olurlar. Diğer ek-fiil ekleri ismi yüklem yaptığı halde şart kipi ismi yüklem yapmaz. Devamında isim veya fiil mutlaka bir yüklem bulunur. Sadece eksiltili cümlelerde yüklemi olmayabilir.

9 BİLEŞİK ZAMANLI EK FİİLLER
Bir haber veya dilek kipi, üzerine "-idi, - imiş, -ise" ek- fiillerinden biri eklendiğinde "bileşik zamanlı fiil" haline gelir. Bu eklere ek fiilin hikâyesi, ek fiilin rivâyeti ve ek fiilin şartı denir.

10

11 EK fiiller günlük hayatta da bol miktarda kullanılmaktadır…

12 Ek filler konu özeti: Ek fiiller isimlere gelip isimleri yüklem yaparlar, Ek filler fiillere gelerek bileşik zamanlı yaparlar, Geniş zaman,görülen ve duyulan geçmiş zaman,şart kipi gibi çekimleri vardır. Ek fiil ekleri –idi, -imiş, -ise, -dir dir.

13 KAYNAKÇA: www.edebiyatalemi.com Muharrrem Ergin’in Türk Dili kitabı
Türkçe yazılı ve sözlü anlatım kitabı