İLK TÜRK DEVLETLERİNDE EĞİTİM

... konulu sunumlar: "İLK TÜRK DEVLETLERİNDE EĞİTİM"— Sunum transkripti:

1 İLK TÜRK DEVLETLERİNDE EĞİTİM
Eskişehir Salih Zeki Anadolu Lisesi Nurdan Gül KÖKTEN

2 Niye Bilge Kağan?, Bilge Bir İsim midir?
"Bilge" sözü Bilge Kağan'ın öz adı değil; yalnızca unvanı idi. Eski Türk devlet anlayışına göre iyi bir kağanın başlıca iki özelliği olmalıydı. Her şeyden önce "bilge" yani bilgili olması gerekti. Niye Bilge Kağan?, Bilge Bir İsim midir? Nurdan Gül Kökten

3 Avrupa’da bulunan ilk yazılı belgelerin tarihini biliyor musunuz
Almancanın en eski yazılı metinleri 750'lerden sonraya ait olan "Merseburg Büyü tekerlemeleri" olarak adlandırılan iki küçük metindir. • İngilizcenin ilk yazılı belgeleri, 750'lerden sonraya ait küçük şiir parçalarıdır. • 842 tarihli antlaşma, Fransızcanın en eski yazılı belgesidir. Avrupa’da bulunan ilk yazılı belgelerin tarihini biliyor musunuz Nurdan Gül Kökten

4 Çocuğunu öğretmene ver, ondan alıp
"Baba gören ok yontar, ana gören elbise biçer." Bilgili insan beline Taş kuşansa kaş olur. Bilgisizin yanına Altın konsa taş olur. Çocuğunu öğretmene ver, ondan alıp saraya ver Eski Türklere ait atasözleri onlarda nasıl bir eğitim anlayışının olduğunu gösterir? Nurdan Gül Kökten

5 "Bir gün dört çocuk meydanda aşık oynuyorlardı
"Bir gün dört çocuk meydanda aşık oynuyorlardı. Azgın birboğa ahırdan dışarı salınmıştı. Ol boğa katı taşa boynuz vursa un gibi öğütürdü. Oğlancıklara 'kaçın' dediler. Üçü kaçtı. Dirse Han'ın on beş yaşındaki oğlancığı kaçmadı. Ak meydanın ortasında baktı durdu. Boğa, oğlana sürdü geldi. Diledi ki onu helak ede. Oğlan, boğanın alnına yumruğuyla katı çaldı. Boğa oğlana sürdü geri geldi. Oğlan gene boğanın alnına katı vurdu, alnına yumruğunu dayadı, sürdü meydanın başına çıkardı. Boğayla oğlan bir hamle çekiştiler. Boğa iki arka bacağının üstünde durdu. Ne oğlan yener, ne boğa yener. Oğlan düşündü, dedi: 'Bir dama direk vururlar ol dama dayak olur. Ben bunun alnına niye dayak olur dururum?' Boğanın alnından yumruğunu çekti, yolundan savuldu. Boğa düşüp tepesinin üstüne yıkıldı. Oğlan bıçağına el vurdu, boğanın başını kesti. Oğuz beyleri oğlanın üstüne toplandılar, övdüler, ona güzel bir ad verdiler ve 'Boğaç'dediler.” Ad koyma usullerinden hareketle Türklerdeki yaşam tarzının eğitimi nasıl etkilediğini tespit ediniz. Nurdan Gül Kökten

6 Yukarıdaki boşlukları uygun kelimeler ile tamamlayınız
Moğol ……………………………………………İmparatorluğunun saraylarında kâtiplik, bürokratlık, danışmanlık, tercümanlık, öğretmenlik ve kültür elçiliği görevlerini yapanlar……………………………………..dır Uygurlar Uygurlar ilk kez örgün eğitim kurumlarını oluşturan Türk Devleti………………………………….dır kâğıdı ve matbaayı Avrupalılardan önce Kullanan…………………………………….Türk Devletidir Uygurlar Göktürk Türklerin kullandıkları ilk alfabe…………………………… ………. Alfabesidir Yenisey Köktürk alfabesinin kullanıldığı ilk yazıtlar VI. yüzyıla ait ………………………………..Yazıtlarır Uygur Türklerin kullandıkları bir başka alfabe de…………………… …………alfabesidir. 12 Hayvanlı Takvim Türklerin kullandığı ilk takvim……………………………………………………..dir Yukarıdaki boşlukları uygun kelimeler ile tamamlayınız Nurdan Gül Kökten

7 İlk Türk Devletlerinde Savaşa nasıl hazırlanılıyordu
Askeri Eğitim Atlı göçebe hayat tarzını benimseyen Türkler, sürekli savaş tehlikeleri ile karşı karşıya oldukları için her an hazırlıklı olmak durumundaydı. Türklerin çocukluk çağlarında oynadıkları oyunlar askerî eğitimlerinin başlangıcını oluştururdu. Barış zamanında yapılan sürek avları bir nevi askerî tatbikat Niteliğindeydi. İlk Türk Devletlerinde Savaşa nasıl hazırlanılıyordu Nurdan Gül Kökten

8 Mesleki Eğitim Halı Ahşap Disk Balbal Kılıç Altın elbiseli adam At eyer takımı Görsellerden Türklerin hangi meslekleri yaptıklarını söyleyiniz Altın işlemeli süs eşyası Nurdan Gül Kökten

9 Otacı adı verilen görevlilerin mesleklerini araştırınız
Türklerde bilim ÇİÇEK AŞISI Çiçek hastalığı geçiren hastanın yaralarından alınan kabuklar, genellikle ceviz kabuğu içinde saklanmıştır. Çiçek salgını görüldüğünde, bu kabuklar dövülüp sulandırılarak ve tercihen de kol çizilerek çizilen yere sulandırılmış olan mikroptan biraz konur. İnsan çiçeği ile aşılanmış kişi, çiçek hastalığına normal yoldan yakalanmış kişiye göre daha hafif olarak geçirir. Bu aşı hastaya bağışıklık sağlar; o hasta bir daha çiçek hastalığına yakalanmaz. Daha sonra, Anadolu'ya gelen Türkler arasında da çiçek salgını görüldüğünde, aynı tedavi uygulanmıştır. Türklerde belli aralıklar bırakılarak verilen sayı dizeleri ve sayı bilmeceleri vardı. Bunların yanı sıra her ne yönde toplanırsa toplansın, aynı sayıyı veren sayısal bilmeceler vardı. Bu bilmecelere bugün gazetelerde rastlanmaktadır. Sihirli yüzükler denen ve iç içe geçmiş halkalardan oluşan takılara ilk kez eski Türklerde rastlanmıştır. Halkalardan oluşan bu yüzüklerde halkalar belirli şekilde bir araya getirilmezse, yüzük oluşmamaktadır. Yukarıdaki metinlerden hareketle Türklerde hangi bilim dallarının geliştiğini tespit ediniz ? Otacı adı verilen görevlilerin mesleklerini araştırınız Nurdan Gül Kökten

10 Türklerde hangi bilim dallarının geliştiğini tespit ediniz ?
Uygur metinlerinde hakanın tahta çıkışı ile ilgili olarak şu sözler yer almaktadır: "Kutlulanmış toprak unsurlu maymun yılında seçilmiş iyi zamanda mesut andadokuzuncu ayın yirmi dördünde puvra-phalguni yıldızı altında, Güneş ve Ay'a benzer ışıklı, ilahî ve hâkim hükümdarımız Kül Bilge'nin tahta oturduğunun ikinci yılında...” Türklerde hangi bilim dallarının geliştiğini tespit ediniz ? Yukarıdaki On İki Hayvanlı Türk Takvimi cetveline göre hangi yılda doğduğunuzu ve öğrenime başladığınızı belirleyiniz. Nurdan Gül Kökten

11 1. Orta Asya Türk tarihi hakkında bilgi veren eserlerin kurganlardan çıkan buluntularla sınırlı kalmasının temel nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir A) Az sayıda eser yapılması B) Doğal koşulların sanat eserlerini tahrip etmesi C) Türklerin yaptıkları eşyaları mezarlarda saklaması D) Çinliler ile yapılan savaşlarda sanat eserlerinin zarar görmesi E) Göçebe yaşam nedeniyle taşınabilir eserlerin zamanla yok olması 11. Aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri İlk Türklerde gelişen bir sanat dalı değildir? I. Müzik II. Mimari III. Demircilik IV. Yazılı edebiyat V. Deri işlemeciliği ve süslemeciliği A) Yalnız IV B) I-V C) II-V D) III-IV E) II-IV Nurdan Gül Kökten

12 16. Aşağıdakilerden hangisi Türklerin kullanmış olduğu 12 hayvanlı takvim ile ilgili doğru bir bilgi değildir? A) Güneş yılına dayanır. B) Ay yılına dayanır. C) 12 yılda bir devreder. D) Her yıl bir hayvan ismi ile anılır. E) Aylar ve 3. ay gibi sıralanır. Nurdan Gül Kökten