©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 1 İnsan Kaynakları Yönetimi Sarı renkli arka planlı sayfalar bilgi amaçlıdır-sınavda.

... konulu sunumlar: "©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 1 İnsan Kaynakları Yönetimi Sarı renkli arka planlı sayfalar bilgi amaçlıdır-sınavda."— Sunum transkripti:

1 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 1 İnsan Kaynakları Yönetimi Sarı renkli arka planlı sayfalar bilgi amaçlıdır-sınavda sorulmayacak

2 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 2 İnsan Yönetimi l Bireysel veya grup olarak çalışan insanların yönetimi

3 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 3 Hedefler l İnsanın kavrayışının basit modelleri ve yazılım yöneticilerinin bu modellerle ilgisi l Düşünme zamanının sınırlı olması l Grup çalışmalarında başarılı olmanın esas etkenlerinin anlatımı l Teknik personelin seçimi ve işe alınması sorunlarının tartışılması l İnsan yeteneği olgunluk modeli- people capability maturity model (P-CMM)

4 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 4 Yöneticilik ve insan etkeni l İnsanlar kurumların en önemli servetleridir l Yöneticinin görevleri, genelde insanlara yönelik olmalıdır. Bunu anlamadıkça,yöneticilik başarısız olacaktır l Yazılım mühendisliği esasen kavramsal girişimdir. Kavramanın sınırlı olması, yazılım sürecini etkili biçimde sınırlar

5 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 5 Yönetici girişimleri l Problem çözümü (elinin altındaki insanlardan yararlanma) l Motivasyon (proje üzerinde çalışan insanlar) l Planlama (insanlar ne yapacaklar) l Değerlendirme (insanlar ne kadar hızlı çalışacak) l Denetim (insanların girişimleri) l Düzenleme (insanların çalışma yönü)

6 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 6 Problem çözümü l Yönetici problemi kavramsallaştıra bilmelidir; ayrıntıları ile değil soyut seviyede ifade etmeyi başarmalıdır; l Yönetici problemi parçalayarak çözmeyi başarmalıdır l Yönetici problemi anlamsal ifade etmeyi başarmalıdır

7 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 7 Düşünme etkenleri l İnsanların hepsi aynı yolla düşünmezler. Fakat her kesin düşünmesi aşağıdaki etkenlere bağlıdır: Bellek yapısı Bilginin tasviri Motivasyonun etkisi l Bu etkenleri anlamakla, onların proje personeline etkilerini anlaya bileriz

8 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 8 Bellek yapısı

9 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 9 Bellek Yapısı-devamı Kısa süreli bellek l Hızlı erişim, sınırlı yetenek l 5-7 bilgi birimi l Bilgi parçalarının ('chunks‘) boyutu l Çabuk bozulma Çalışma belleği l Daha çok yetenek, daha uzun erişim zamanı l Kısa süreli bellekten ve uzun süreli bellekten gelen bilgileri bütünleştirmek içindir l Nispeten hızlı bozulma Uzun süreli bellek l Yavaş erişim, çok büyük yetenek l Güvenilirsiz bilgi çıkarma mekanizması l Yavaş, ama sonlu bozulma zamanı- bilginin güçlendirilmesi gerekiyor

10 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 10 Bilgi aktarımı l Sorunun çözümü, genelde kısa süreli ve çalışma bellekleri arasında bilgi aktarımını gerektirmektedir l Bu aktarım zamanı bilgi kaybola veya bozula bilir l Bilgi işlem, bilgilerin kısa bellekten uzun belleğe aktarımı sürecinde gerçekleşmektedir

11 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 11 Sıralama algoritması (kaynak kod) l class BubbleSort { // data[] provides data to be sorted l private int data[] = { 17, 10, 8, 13, 15, 4, 6, 20, 15, 18 }; l private int ceilingIdx; // index of last sorted element private int currentIdx; l // index to current slot public void dataPrint() { // print array content System.out.print("daraPrint(): ceilingIdx = " + ceilingIdx + ", data = "); l for (int i = 0; i < data.length; i++) { System.out.print(data[i]); l // print every value in data[] if (i < data.length - 1) System.out.print(", "); }; l System.out.println(""); } public void sort() { System.out.println("BubbleSort.sort() entered"); l dataPrint(); ceilingIdx = -1; for ( ; ceilingIdx ceilingIdx + 1; currentIdx--) { System.out.println("Values " + data[currentIdx] + " and " + data[currentIdx - 1] + " are compared."); l if (data[currentIdx] < data[currentIdx - 1]) { // out of order? int temp = data[currentIdx]; data[currentIdx] = data[currentIdx - 1]; l // sawp values data[currentIdx - 1] = temp; System.out.println("Values " + data[currentIdx - 1] + " and " + data[currentIdx] + " were exchanged."); dataPrint(); l } else { // no, continue to move up for insertion point System.out.println("Values " + data[currentIdx - 1] + " and " + data[currentIdx] + " are right order."); dataPrint(); } } ceilingIdx++; // additional element got sorted dataPrint(); l System.out.println("Bubbling to slot " + ceilingIdx + " done."); l } System.out.println("sort() completed"); l } public static void main(String argv[]) { System.out.println("BubbleSort.main() entered"); l BubbleSort bubbleSort = new BubbleSort(); l bubbleSort.sort(); l System.out.println("main() completed"); } }

12 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 12 Problemin kavramsallaştırılmasına örnek: Sıralama algoritmasının kavramsal ifadesi

13 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 13 Problemin anlamsal ifadesi: Bilgi modeli l Anlamsal bilgi - nesne sınıflarının ifadesi,örgüt yapısı… gibi kavramsal bilgiler l Bu bilgiler öğrenme ve deneğim yolu ile kazanılıyor l Sentaktik bilgi-tasvir etme ayrıntıları hakkında bilgiler – Java’da nesne nasıl gösteriliyor, hangi standart fonksiyonları kullanıla bilir, “=“ veya “:=“ simgelerinden hangisi kullanılmalıdır… l Anlamsal bilgi yapısal biçimde bellekte tutuluyor

14 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 14 Sentaktik-anlamsal bilgi

15 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 15 Anlamsal bilgiler l Bilgi işlem kavramları – iterasyon, döngü,nesne …kavramları l Mesele (sorun) kavramları - algoritmik – özgü bir meseleni nasıl çözmeli l Yazılım geliştirme yeteneği, yeni bilgileri mevcut bilgisayar ve mesele bilgileri ile bütünleştirmek ve yaratıcı problem çözümlerini geliştirmek l Sorun çözme dile bağımlı değildir

16 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 16 Bilgi edinme l Deneğim ve etkin öğrenme yolu ile anlamsal bilgi kazanılması l Sentaktik bilgi ezberleme gerektiriyor. l Yeni sentaktik bilgiler,mevcut sentaktik bilgileri engelleye biler Deneyimli programcının, farklı programlama dillerinin sentaksis- lerini biri-birine karıştırması

17 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 17 Sorun çözme l Farklı türden (bilgisayar, görev, alan, kurum) olan bilgilerin bütünleşmesini gerektiriyor l Çözümün anlamsal modelinin geliştirilmesi ve sonra bu modelin denenmesi l Modelin programlama dilinde ifadesi

18 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 18 Problem çözme: Problemin parçalanması

19 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 19 Motivasyon l Yöneticinin önemli görevi, proje üzerinde çalışanları motive etmektir l Motivasyon karmaşık kavramdır. Aşağıdakilere dayanan çeşitli motivasyon türleri bulunmaktadır Temel ihtiyaçlar (gıda, barınak…) Personel ihtiyaçları (saygı,itibar…) Sosyal ihtiyaçlar (grubun bir parçası gibi kabul edilme)

20 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 20 İnsan ihtiyaçları hiyerarşisi Temel ihtiyaçlar Güvenlik ihtiyaçları saygı Kendini kanıtlaya bilme Sosyal ihtiyaçlar

21 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 21 İnsanların motive edilmesi l Motivasyon, ihtiyaçların sağlanmasına bağlıdır l Bilgisayar mühendisleri ve öğretmenler için psikoloji, güvenlik ve temel ihtiyaçların sağlanması varsayıla bilir l Sosyal, kaygı ve kendini ifade edebilme ihtiyaçları yöneticilik bakış açısından daha önemlidir

22 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 22 İhtiyaçların sağlanması l Sosyal Toplumsal özgürlüğün sağlanması Resmi olmayan iletişimlere izin verilmesi l Saygı Başarıların takdiri ödüllendirme l Kendini ifade edebilme Öğrenme-insanlar her zaman daha çok öğrenmek ister Sorumluluk

23 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 23 Personel türleri l İhtiyaç türleri hiyerarşisi basit biçimde verilse de genelde çok daha karmaşıktır l Motivasyon farklı personel türlerini de dikkate almalıdır: İşe yönelik Kendine yönelik Etkileşime yönelik

24 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 24 Personel türleri l İşe yönelik İşin yapılması için motivasyon işin ta kendisidir l Kendine yönelik İş, bireysel amaçlara (zengin olmak, tenis oynamak, seyahat etmek…) ulaşmak için bir araçtır l Etkileşime yönelik Önemli motivasyon, meslektaşların varlığı ve onların faaliyetleridir. İnsan, işe gitmeyi sevdiği için işe geder

25 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 25 Motivasyonun dengelenmesi l Bireysel motivasyon her türden motivasyonu içere biler, fakat bir motivasyon türü her zaman hakimdir l Bir motivasyon türünden diğerine geçiş l İnsanlar yalnız personel etkenine göre değil, grubun ve kültürün bir parçası olarak da motive edilmelidirler l (İnsan o sebepten işe gidiyor ki, birlikte çalıştığı insanlar onun motive olmasını sağlıyorlar)

26 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 26 Grup çalışması l Çoğu yazılım mühendisliği girişimi grup girişimidir Pek çok ciddi yazılım projeleri için iş-zaman çizelgelemesinin, yalnız çalışan personel tarafından geliştirilmesi mümkün olmaya bilir l Grup etkileşimi, grubun başarımının anahtar belirleyicisidir l Grup tertibinde (composition) çok esnek davranmak mümkün değil Yöneticiler, elleri altında olan insanlarla en iyisini yapmaya çalışmalıdırlar

27 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 27 Zaman paylaşımı

28 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 28 Grubun oluşturulması l Aynı motivasyonu paylaşan üyelerden grup oluşturmak çok zordur İşe yönelik – her kes kendi işini öne çekip yapmak ister Kendine yönelik – her kes ağa olmak ister Etkileşime yönelik- çok muhabbet, az iş l En etkili grup tüm türlerin dengeli katılımı ile oluşuyor l Dengeyi oluşturmak zor ola biliyor, çünkü, mühendislerin pek çoğu işe yöneliktir l Karar alma sürecine tüm üyelerin katılımı grubu etkiler

29 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 29 l Liderliğe saygı ile ulaşılır, makam veya unvanla değil… l Teknik ve yönetimsel liderlik l Demokratik liderlik, otokratik liderlikten daha etkilidir l Tekniksel yeteneğe dayalı meslekte yükselme yolu her zaman desteklenmelidir Grup önderliği

30 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 30 Grup bağlılığı l Bağlılığı yüksek gruplarda üyeler için grup, onun ayrı-ayrı bireylerinden daha önemlidir l Bağlılığı yüksek grupların artı yönleri: Grubun kalite standartları geliştiriliyor Grup üyelerinin yakın olması ile çekingenlik sonucu doğa bilecek bilgisizlik azalıyor Grubun tüm üyeleri biri-birinden öğreniyor ve diğerlerinin çalışmaları hakkında bilgi ediniyorlar Bencil olmayan programlamada, her bir üye diğerinin programının daha iyi olmasına çaba gösteriyor

31 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 31 Bağlılığın geliştirilmesi l Bağlılığın oluşturulmasında, grup içinde örgütsel kültür, personel türleri gibi etkenlerin önemi büyüktür l Bağlılığı Sosyal etkinlikler Grup kimliğinin geliştirilmesi Bir mekanda çalışma gibi faaliyetler güçlendiriyor l Bilgi paylaşımı, grubun tüm üyelerinin, kendilerini grubun bir parçası hissetmelerini sağlamak için en basit yoldur

32 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 32 l Grup üyeleri, bağlılığı yüksek gruplara sadakatli olmağa meyillidirler l ‘Grup düşüncesi-Groupthink, tekniksel ve örgütsel yönlere bakmaksızın grubun korunmasıdır l Dış katılımcılarla grubu güçlendirmekle, yönetici grup düşüncesinin önüne geçmelidir Grup sadakati

33 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 33 Grup iletişimi l İyi iletişim, etkili grup çalışması için çok mühimdir l İş gereği, karar oluşturma ve önceki kararların iyileştirilmesi için bilgi alış-verişinde bulunula bilir l İyi iletişim, grup üyelerinin bir-birini anlamasına yardım etmekle, grup içi bağlılığı güçlendirir

34 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 34 l Aynı türden olanlar Aynı personel türünden çok kişinin olması sorun yarada bilir l Farklı cinsler Yalnız erkeklerden (veya bayanlardan) oluşan gruplarda grup içi iletişim güçlü olmaya bilir l İletişim yolları Merkezleşmiş iletişimler etkili olmaya bilir Grup iletişimi

35 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 35 Grup organizasyonu l Yazılım mühendisliği grubu nispeten küçük olmalıdır (< 8 üye) l Büyük proje çoklu küçük projelere bölünmelidir l Küçük timler gayri-resmi, demokratik yolla oluşturula bilir

36 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 36 Grupların oluşturulması l Grup bir bütün olarak çalışıyor ve sistemi etkileyecek kararlar üzerinde uzlaşmaya varıyor l Grup lideri, grubun dışarı ile iletişimini sağlar, l Görülecek işler grupta tartışılır ve grup üyeleri arasında, deneyimlerine ve yeteneklerine göre paylaştırılır l Bu yaklaşım, grubun tüm üyelerinin deneyimli ve yetenekli olduğu hallerde başarılı sonuçlar vere bilir

37 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 37 Aşırı programlama grupları (Extreme programming groups) l Aşırı programlama grupları, demokratik örgütlenmeye örnektir l Aşırı programlama gruplarında bazı ‘yönetici’ kararları grup üyelerine devrediliyor l Programcılar çiftler halinde çalışıyorlar ve yazdıkları kodlara göre ortak sorumluluk taşıyorlar

38 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 38 İnsanların seçilmesi ve işe alınması l Projede çalışacak insanların seçilmesi başlıca yöneticilik görevlerindendir l İnsanların seçilmesi kararı genellikle aşağıdakiler esasında veriliyor: Aday tarafından sağlanan bilgi (onun özgeçmişi ve ya CV’si) Mülakat, görüşme yolu ile edinilen bilgi Adayı iyi tanıyan birileri tarafından tavsiye l Bazı şirketler psikoloji veya istidat (aptitude) sınavları yapıyorlar Bu sınavların gerçekten yararlı olup olmadığı hakkında ortak fikir yoktur

39 Personel seçme etkenleri EtkenlerAçıklaması Uygulama alanı üzere deneyimBaşarılı sistem geliştirmek için geliştirici uygulama alanını anlamalıdır Programlama dili deneyimiGenelde yeni dil öğrenmek için yeterli zamanın bulunmadığı kısa süreli projeler için önemlidir Eğitim altyapısıAdayın bilgisini ve öğrenme yeteneğini değerlendirmek için bir gösterge olarak kullanıla bilir.Bu etken, mühendisin projelerde deneyim kazanması ile önemsiz ola bilir İletişim yeteneğiProje personelinin diğer bir-birleriyle,yönetici ve mühendislerle sözel ve yazılı iletişim kura bilmesi çok önemli başarı göstergesidir Uyum sağlamaAdayın öğrenme yeteneğini değerlendirmek için önemli etkendir Hırs,istekProje personeli işi istekle yapmalı, yeni beceriler edinmek için çaba göstermelidir. Bu çok önemlidir Kişisel özelliklerAdayların diğer proje çalışanları ile kıyaslanması yapıla bilmelidir. Bazı türden insanlar yazılım mühendisliği için uygun olmaya bilir. Çok önemlidir.

40 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 40 l Çalışma yerinin özelliklerinin bireysel verimliliğe önemli etkisi bulunmaktadır rahatlık Özellik,yalnızlık yararlılık l Sağlık ve güvenlik gerekçeleri dikkate alınmalıdır aydınlatma ısınma mobilya Çalışma yeri

41 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 41 l Her bir personel, çalışmasının kesilmeyeceği çalışma ortamı ister l İnsanlar doğal aydınlanması olan odalarda çalışmak ister l Bireyler çeşitli yollarla çalışma ortamlarını kendileri için daha uygun ortama dönüştürmeye çalışırlar Çevresel etkenler

42 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 42 Çalışma ortamı l İnsanların, müdahale olmadan çalışa bilmelerine olanak sağlayan özel çalışma alanları Personel için bireysel çalışma odalarının tahsis edilmesi verimliliği yükseltir l Bununla birlikte, resmi ve gayri-resmi toplantıların yapılması için grup üyelerine ortak alanlar da gerekmektedir

43 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 43 Çalışma odaları-örnek Toplantı odası Ortak kullanılan belgeler Umumi kullanım alanı

44 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 44 İnsanın yetenek olgunluğu modeli l Yazılım geliştirme sürecine katılmış insanların gelişmesini yönetmek için çerçeve modeli l Modelin 5 aşaması Başlangıç. Önceden belirli yöntemlerle insan kaynaklarının yönetimi Yöntem geliştirme. Yeteneği yükseltmek için yöntemler geliştirilmesi Tanımlama Kurumda insan yöneticiliğinin standartlaştırılması Yöneticilik İnsan kaynakları yönetimi için hedeflerin belirlenmesi Optimalleştirme. Bireysel yeteneklerin ve işgücü motivasyonunun yükselmesi ile bağlı sürecin devam ettirilmesi

45 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 45 İnsanın yetenek olgunluğu modelinin hedefleri l İşgücü yeteneğini yükseltmekle kurumsal yeteneği iyileştirmek l Yazılım geliştirme yeteneğinin birkaç kişiye bağlı kalmamasının sağlanması l Çalışanlar için motivasyon yöntemlerinin geliştirilmesi ve gerçekleştirilmesi l Kritik bilgi sahiplerinin ve mesleğinde çok uzman olanların ihmal edilmemesi

46 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 46 Önemli noktalar l Yönetici, insanlardan gerçekdışı isteklerde bulunmaması için insan etkenlerini anlamalıdır l Sorun çözümü, uzun süreli bellekten gelen bilgi ile kısa süreli bellekten gelen bilginin bütünleşmesiyle gerçekleşiyor l Personel seçimi, eğitim, alan bilgisi, uygunlaşma, personel türü gibi etkenleri içeriyor

47 ©Ian Sommerville 2000 Software Engineering, 6th edition. Chapter 22Slide 47 Önemli noktalar l Yazılım Geliştirme Grubu küçük ve grup üyeleri arasında bağlılık olmalıdır l Grub iletişimi, görev özellikleri, grubun boyutu, yapısı ve grup içinde karşı cinslerin varlığı ile belirlenir l Çalışma ortamının verimliliğe etkisi çok büyüktür l İnsanın Yetenek Olgunluğu Modeli,kurumdaki personelin yeteneğini yükseltmek için bir çerçevedir