Ünite 6: Yazılımlarda Ortak Ögeler

... konulu sunumlar: "Ünite 6: Yazılımlarda Ortak Ögeler"— Sunum transkripti:

1 Ünite 6: Yazılımlarda Ortak Ögeler
İşletme Bölümü GÜZ Ünite 6: Yazılımlarda Ortak Ögeler

2 Anahtar kavramlar Genel Bilgi Dosya kapatma Programlardan çıkma Menü
Sayfa yapısı Araç çubukları Sözlük denetimi Kısa yol menüsü Seçme Küçük resim Ofis Yardımcısı

3 Giriş Bu ünitede, Yazılımlarda ortak bulunan; Menü, Araç çubuğu,
Yazılım uygulamalarıyle ilgili genel bilgi Yazılımlarda ortak bulunan; Menü, Araç çubuğu, Kısayol ve Uygulamaları tanıyacak, İhtiyaç duyduğumuz anda yardım almamızı sağlayan yardım seçeneklerini inceleyeceğiz.

4 Genel Amaçlı Uygulamalar
Genel amaçlı uygulamalar, kullanıcıların değişik bağlamdaki görevlerini yerine getirmek için kullanılır. Kişisel üretkenlik Internet Kelime işlemci İşlem tablosu Veri tabanı sunum Web tarayıcısı E-Posta videokonferans Ev/Eğitim Çoklu-ortam/Grafik Kişisel finance Vergi hesaplanışı Kaynakça Oyunlar Masaüstü yayıncılık Resim düzenleme 3 boyutlu düzenek

5 Kişisel Üretkenlik (Personal Productivity)
Uygulama veya büro yazılımları sayesinde bilgisayar kullanıcıları üretken bir konuma gelmişlerdir. İşlem tablosu Kelime işlemci Veri tabanı

6 Çoklu ortam/Grafik Masaüstü yayıncılık Resim düzenleme
3 boyutlu düzenek

7 Çoklu ortam/Grafik Sıkıştırma (compression)– çok ortamlı yazılımların boyutu küçültme Kusursuz – dosya eski haline döndüğü zaman kayıpsız bir şekilde olur. kusurlu– dosya eski haline döndüğü zaman bazı bilgileri algılamamış olur. Büyütme (decompression)– Eski boyutuna veya büyüklüğüne geri getirme Birçok yazılım programları sıkıştırma ve büyütme algoritmasını kullanırlar. Bunlara codec de denir.

8 Paint (Boyama) Programı
Paint programı aşağıdaki şekilde kaydedilir: GIF formatı (Graphics Interchange Format)– kusursuz sıkıştırma tekniği, basit görüntüler (imgeler) ve kesin renkli hatlar kullanılır. JPEG formatı (Joint Photographic Experts Group)– kusurlu sıkıştırma tekniği ve fotoğraf kullanır. PNG formatı (Portable Network Graphics)– kusursuz sıkıştırma tekniği kullanır. BMP formatı (Windows Bitmap)– isteğe bağlı sıkıştırma tekniği kullanılır.

9 Ses Dosyaları Bazı önemli ses dosyaları aşağıdaki şekilde kaydedilir:
MP3 (MPEG3)- Ses kalitesinde kayıb yoktur. WAV- Microsoft windows’un ses dosyasıdır. Bu tip dosyalar sıkıştırılamaz. MIDI- Metin tabanlı ses dosyasıdır. SUN/NEXT- Tek kanallı küçük ses dosyalarıdır Ogg Vorbis- Yeni sayısal (digital) formatında olup MP3’den daha hızlı işlem yapmaktadır. Bu ses dosyaları MP3’den daha küçük olduğu için MP3 çalar içerisine rahatlıkla kaydedilebilir.

10 Internet Web Tarayıcısı E-posta

11 Ev/Eğitim Kişisel finance Vergi hesaplanışı Kaynakça Oyunlar

12 Uygulamalı Özel Programlar (Taylor-made application)
Bu programlar özel alanlar veya uzmanlık isteyen alanlarda kullanılan programlardır. Çesitleri: Fatura işlemleri için programlar Envanter (sayım çizelgesi) izleme programları Satış noktası programları Müşteri tabanlı programlar

13 Program Çeşitleri Özel Yazılım Programları (Custom) - Bu programlar büyük kuruluşların özel ihtiyaçları için yazılan programlardır. Mesela, bir universite’nin öğrenci kayıt-kabülünde kullanılan programlar gibi. Paket Yazılım Programları (Packaged) - Bu programlar büyük marketler için yazılan programlardır. Mesela, bir işyerinde veya evde kullanılan programlar gibi. Tekli programlar (standalone)- kelime işlemci veya tablo işlemcisi ayrı ayrı satın alınarak yüklenir. Examples: Kelime işlemcisi (Microsoft Word) Tablo işlemcisi (Microsoft Excel) Birleştirilmiş (Bütünleşik) Programlar (Integrated or module)- Bu çeşit programlar kelime işlemci veya tablo işlemcisi gibi programlar içerir ama ayni fonksiyonlar değillerdir. Example: Mikrosoft İş (Microsoft Works)

14 Program Çeşitlerinin bir çatı altında birleşimi-Yazılım Paketi
Yazılım Paketi (Software suite)- Farklı markalardan ayni programların bir çatı altında birleşmesi mesela: Microsoft Office Corel WordPerfect Office Lotus Smart Suite Farklı markalı kelime işlemcilerinin bir paket içerisinde piyasa’ya sürülmesi. Gözde olan ofis paketi, kelime işlemci, tablo işlemci, veritabanı, sunum ve diğer tüm programları içermektedir.

15 Yazılım Paketleri (Software Suites)
Microsoft Office WordPerfect Office 12 Lotus SmartSuite Word processing Microsoft Word WordPerfect Word Pro Spreadsheet Microsoft Excel Quattro Pro Lotus 1-2-3 Database Microsoft Access Paradox Lotus Approach Presentation Graphics Microsoft PowerPoint Corel Presentations Freelance Graphics Personal information managers Microsoft Outlook Corel Central Lotus Organizer

16 Yazılım Versiyonu (Software Version)
Yazılım üreticisi çıkartığı her yeni ürüne bir yazılım sayısı verir. Yazılım sayısı yada versiyonu piyasaya sürülen programı tanımlar. Mesela, yeni versiyon: 6.0; eski versiyon: 1.0) Bu şekilde yazılan sayılar ya yeni versiyonu yada o paketdeki büyük değişikliği gösterir (1.0, 2.0, 3.0, gibi). Ondalık sayılar ise güncellemeyi yada onarımı gösterir (1.1, 1.2, 1.3, gibi).

17 Yazılımın Güncellenmesi (Software Upgrades) & Kullanım İzni (Software Licenses)
Yazılım güncelleştirilmesi-kullanılan uygulama programının piyasadaki tüm yenilikleri içermesi demekdir. Çeşitleri: Küçük değişiklikler (Patch) Büyük değişiklikler (service pack) Kullanım izni: Bir programın yüklenmesi ve her türlü kullanımı için verilen yasal haktır. Çeşitleri: Kurumsal lisans (site license): Kurumlarda birden fazla bilgisayarda kullanılması için verilir. Kişisel lisans: sadece bir bilgisayarda kullanılmak için verilir.

18 Telif Hakkı ve korsancılık
Birçok bilgisayar yazılım programlarının telif hakkı vardır. Yazılım Korsancılığı (Software piracy) – Bir yazılım programının telih hakkını ihlal etmek demektir. Telif hakkına sahip yazılım programlarına: Kopyalama yapılamaz (Copying) Değişiklik yapılamaz (Alteration) Birden fazla bilgisayarda kullanılamaz

19 Telif Hakkı olan Yazılım Programları
Çeşitleri: Ticari (Commercial) – Kullanmadan önce satın alınan. Paylaşımlı Yazılım (Shareware) – Satın almadan önce denenen. Üçretsiz Yazılım (Freeware) – Satın alınmadan kullanılan ama kopyalamaya ve satışına müsade edilmeyen. Halka açık yazılım (Public domain software) - Telif hakkı olmayan, kopyalanmasında, değiştirilmesinde, kullanımında ve satışında herhangi bir yasal kısıtlama olmayan yazılımdır.

20 Yazılım Açmak Kapatmak
Yazılım açmak, bilgisayarda bulunan bir programı çalıştırmak demektir. Kapatmak da benzer şekilde o programın çalışmasını durdurmaktır. Yazılım açmak birkaç yolla yapılabilir. Örneğin açılmak istenilen programın simgesine tıklanarak ya da “Başlat” (Start) düğmesinden, programları (Programs); programlardan da istenilen programın simgesini seçtiğimizde o yazılımı açmış oluruz.

21 Yazılım Açmak Kapatmak
Yazılımı kapatmak için; Sağ üst köşedeki “X” işaretine, Dosya (File) menüsünde “çıkış” (Exit) komutuna tıklayabilir ya da, Klavyede “Alt” ve F4 tuşuna birlikte basabilirsiniz.

22 Yazılım Açmak Kapatmak
Sizce yazılımlar neden aynı işi yapmak için birden fazla seçenek sunmaktadır? Her kullanıcının farklı nitelikleri olabilir. Örneğin biri görsel simgeleri aklında daha iyi tutar, diğeri kısayol olarak adlandırılan araçları... Bu yüzden yazılım hazırlayanlar herkesin kolayca kullanabilmesi, başka bir deyişle işlevsel olabilmesi için değişik araçlar sunmaktadır. Aynı işi yapmak için farklı yollar olması aklınızı karıştırmak için değildir. Yazılımların aynı işi yapmak için birden fazla seçenek sunması yazılımın zenginliğini yansıtır.

23 Yazılım Açmak Kapatmak
Birden fazla yazılımla çalışırken, yazılımları simge durumuna küçültüp tekrar ekran boyutuna getirebilirsiniz. Ekranı kapla: Açık olan yazılımın bütün ekranı kaplaması için kullanılır. Simge durumuna küçült: Açık olan yazılımın açık kalmasını, ancak ekranın altında simge durumunda yeralması için kullanılır. Önceki boyut: Açık olan yazılımın bir önceki boyutuyla yer alması için kullanılır.

24 Yazılım Açmak Kapatmak
Yazılımı simge durumuna küçültmek kullanıcıya ne gibi kolaylıklar sunar? Günümüzde yaygın olarak kullanılan işletim sistemlerinin hepsi çoklu görev yapmaktadır. Başka bir deyişle bir bilgisayarda aynı anda birden fazla yazılım çalışmaktadır. Örneğin, aynı anda hem kelime işlemci, hem işletim tablosu, hem de e-posta yazılımları bir arada açıktır. Bunların hepsini aynı anda kullanan bir kullanımcı dönüşümlü olarak diğerlerini simge durumuna küçültecektir.

25 Ortak Öğeleri Öğrenmek
Dosya açmak, kapatmak, kopyalamak, yapıştırmak, son yapılanı geri almak, yazını tipini değiştirmek gibi hemen her büro yazılımında bulunan işlevler ve özelliklere ortak öğeler diyoruz. Bütünleşik yazılım paketleri, Kelime işlemci, Hesap tablosu, Sunum vb. yazılımlarının hepsini birden içermektedir.

26 Ortak Öğeleri Öğrenmek
Bütünleşik yazılım paketlerinde bulunan yazılımların hepsi benzer ve ortak öğelerle çalışırlar. Bunu iki şekilde anlatabiliriz: Herhangi bir bütünleşik yazılım paketinde yer alan sunum ve kelime işlemci yazılımlarında çıktı almak için “aynı” düğmelere basılır, benzer “menü komutları” ve “kısayollar” kullanılır. Bir bütünleşik yazılım paketinde yer alan hesap tablosu ve diğer bütünleşik paketinde yer alan hesap tablosu yazılımlarında çıktı almak için “aynı” düğmelere basılır, benzer “menü komutları” ve “kısayollar” kullanılır.

27 Ortak Öğeleri Öğrenmek
Sonuçta ortak öğelerin kullanımı bilgisayar kullanıcılarına genel bir standartlaşma getirmekle beraber, yazılımların birbiriyle uyumlu çalışmalarını sağlamaktadır. Bir bilgisayar yazılımının kolayca kullanılması ve öğrenilmesi niteliğine “kullanıcı dostu” (user friendly) adı verilmektedir. Hemen her yazılımda komutlar Dosya, Düzen, Görünüm, Ekle, Biçim, Araçlar, Pencere ve Yardım adlı menüler altında toplanmıştır.

28 Ortak Öğeleri Öğrenmek
Her programın aynı işlevleri farklı menülerle, farklı simgelerle ve farklı kısayollarla yaptığını düşünün. Sizce bu durumda bilgisayarın hayatımızı kolaylaştırdığından söz edebilir miydik? İş hayatında ve günlük hayatımızda bilgisayar işlerimizi kolaylaştırsın, bize zaman, işgücü ve enerji tasarrufu sağlasın diye kullanılır. Bir yazılım iyi bir yazılım olmasının en önemli ölçülerinden biri kolayca kullanılması ve öğrenilmesidir. Yoksa işlerimizi kolaylaştırmazsa, etkinleştirmişse, tasarruf sağlamazsa hiç kimse bilgisayarlara ve yazılımlara para harcamazlardı.

29 Menüler Dosya (File) Düzen (Edit) Görünüm (View) Ekle (Insert)
Biçim (Format) Araçlar (Tools) Pencere (Window) Yardım (Help) Standart (Standard) Biçimlendirme (Formatting) Çizim (Drawing) Fare Klavye Seçme Wordart Clip art

30 Dosya Menüsü Dosya (File) Menüsü, dosyaların yaratılması, kaydedilmesi, yazdırılması, sayfa yapısı vb. dosya yönetimine ilişkin komutları içeren menüdür. Dosya menüsünde yer alan komutlar şunlardır: Yeni (New): Boş bir dosya oluşturan komuttur. Aç (Open): Bir dosyayı açan veya bulan komuttur. Bazı durumlarda aradığınız dosyanın tam olarak adı, bulunduğu klasör aklımızda olmayabilir. Bu yüzden aç menüsünün bize sağladığı kolaylıkları kullanırız. Aç penceresinde dosyaların farklı biçimlerde görünmesini sağlayabiliriz. Burada ayrıntıları seçtiğimizde dosyaların türü, boyutu, değiştirilme tarihini görebilir, kolayca aradığınız dosyayı bulabiliriz. Benzer şekilde önizleme seçeneği, hemen menünün yanında küçük bir kutuda seçilen dosyanın önizlemesini sunmaktadır.

31 Dosya Menüsü Aç (Open) iletişim kutusunda bulunan düğmeler şu işlevleri yerine getirir. Dosyanın saklı olduğu sabit yada taşınabilir sürücüyü belirtmeye yarar. Bir düzey yukarı götürür. Web’de arar. Seçilen dosya ya da klasörü siler. Yeni klasör oluşturur. Dosyaların farklı biçimde görünmesini sağlar. Üzerine bir kez tıklanarak seçilmiş dosya ya da klasörü açar. Aç iletişim kutusunu hiç bir yeni işlem yapmadan kapatır.

32 Dosya Menüsü Örneğin değiştirilme tarihine göre dosya bulmak için aşağıdaki adımlar takip edilebilir: “Dosya” (File) menüsüne tıklayın ve “Aç” (Open) komutunu seçiniz .

33 Dosya Menüsü “Görünümler “(Views) düğmesinin sağındaki aşağı oka tıklayın.

34 Dosya Menüsü “Ayrıntılar” (Details) seçeneğini tıklayın.

35 Dosya Menüsü “Değiştirme Tarihi” (Date Modified) sütun başlığına tıklayınız. Azalan şekilde sıralamak için “Değiştirme Tarihi” sütun başlığına tekrardan tıklamanız gerekir.

36 Dosya Menüsü Kapat (Close): Programdan çıkmadan etkin dosyayı kapatan komuttur. Dosya kaydedilmemiş değişiklikler içeriyorsa kaydetmenizi ister. Kaydet (Save), Yeni Adla Kaydet (Save As): Etkin dosyayı geçerli dosya adı, yeri ve dosya biçimiyle kaydeden komut “kaydet” (Save)’dir. Etkin dosyayı farklı bir dosya adı, yeri ve dosya biçimiyle kaydeden ise “yeni adla kaydet” (farklı kaydet/Save As) komutudur. Bilgisayarda hazırladığımız belgeleri sonra tekrar kullanmak için saklamak, kaydetmek zorundayız. Dosya adı kutusuna istediğiniz ismi vererek dosyayı kaydedebilirsiniz. Dosyayı diskete kaydetmek istiyorsanız “Kaydetme yeri”nde “aşağı ok” tuşuna basıp disketi seçmeniz gerekir. Dosya bir kez kaydedildikten sonra yapılan değişiklikleri aynı adla ve hızlı bir şekilde dosyanın üzerine kaydedilmesi için “disket” düğmesine ( ) tıklamak ya da “ctrl + s” kısa tuşuna basmak yeterlidir.

37 Dosya Menüsü Yeni Adla Kaydet (Save As) iletişim kutusunda bulunan düğmeler büyük ölçüde Aç iletişim kutusundakilerle aynı işlevleri yerine getirir. Bunlara ek olarak: Dosya Adı (File name) bölümüne yarattığımız dosyaya vermek istediğimiz adı yazarız. Kayıt Türü (Save as type) bölümünden yarattığımız dosyanın ne tür bir dosya olduğunu ilgili seçeneği tıklayarak belirtiriz.

38 Dosya Menüsü Çalıştığımız bir belgeyi kaydetmek için hangi yöntemi kullanabiliriz? Dosya kaydetmek için üç farklı yöntem kullanabiliriz. Menüden dosya/kaydet (file/save) komutu, Standart araç çubuğundaki disket düğmesi ( ), “Ctrl + s” veya “Shift + F12” kısayolları. Ancak belge ilk kez kaydediliyorsa Kaydet komutuna tıkladığınızda Farklı Kaydet penceresinde dosyayı nereye ve hangi adla kaydedeceğimizi belirtmemiz gerekir.

39 Dosya Menüsü Bir projeyle ilgili çalışıyorsunuz. Her gün yeni güncellemeler yapılıyor. İleride hangi tarihlerde ne gibi değişiklikler olduğunu görmek için dosya isimlerini kaydet veya yeni adla kaydet komutlarından hangisiyle kaydetmemiz doğrudur? “Yeni adla kaydet” (Save as) komutunu kullanmanız daha doğru olacaktır. Hatta bu dosya isimlerinin uzantılarını tarih şeklinde hazırlarsak işimiz daha da kolaylaşır. Örneğin yyprojesi adı: yeni yatırım projesinin 15 ağustostaki, yyprojesi adı: yeni yatırım projesinin 16 ağustostaki son hallerine işaret etmektedir.

40 Dosya Menüsü Sayfa Yapısı (Page Setup): Etkin dosya için kenar boşluklarını, kağıt kaynağını, kağıt boyutunu, kağıt yönünü ve diğer düzenleme seçeneklerini ayarlayan komuttur. Sayfa yapısı komutuna tıklandığında sayfa yapısı penceresi açılır. Üst/Alt/Sağ/Sol (Top/Bottom/Left/Right) düğmeleri üstten, alttan, sağdan ve soldan kaç cm. kenar boşluğu bırakılacağını hesaplamak içindir. Yönlendirme Dikey/Yatay (Orientation Portrait/Landscape) düğmeleri, kağıdın yatay ya da dikey olarak nasıl kullanılacağını seçmek içindir. Uygulama Yeri (Apply to), kutusunda “Tüm belgeye” (Whole document) seçeneği işaretlenirse bütün belgenin sayfa yapısı değişir. “Bu noktadan ileriye” (This point forward) seçilirse o sayfadan sonrası için geçerli sayfa değişikliği geçerlidir.

41 Dosya Menüsü Yazdır (Print) iletişim kutusunda bulunan düğmeler ve bölümler şu işlevleri yerine getirir: Bilgisayara bağlı yazıcılardan kullanılmak istenilen seçilir. Özellikler (Properties) düğmesi yazıcı ayarlarına ilişkin iletişim kutusunu açar ve gerekli düzenlemeler yapılır. Tümü (All), dosyanın tamamını yazdırır. Geçerli sayfa (Current page), o an imlecin üzerinde olduğu sayfa yazdırılır. Seçim (Selection), dosyada seçili olan alan yazdırılır. Sayfa (Pages), istenen sayfalar yazdırılır. Bunun için sayfa numaraları girilir. Sayfa numaraları arasına virgül (,) konur. Eğer belirli bir sayfa aralığı yazdırılmak isteniyorsa başlangıç sayfası ve bitiş sayfası numaraları arasına eksi (-) işareti konur. Dosyanın yazdırılması için Tamam (OK) düğmesine basılır. Yazdırmadan Yazdır iletişim kutusundan çıkmak için İptal (Cancel) tıklanır.

42 Dosya Menüsü Çıktı almadan önce yazım aşamasında kağıt, kartuş ve enerjiden tasarruf yapmak için neler yapılabilir? Çıktı almadan önce baskı “önizleme” (Print Preview) düğmesine tıklarız. Dosyayı yazdırdığımızda nasıl görüneceğini izler, gerekli değişiklikleri yaparsak tasarruf sağlarız. Zamanında gerekli düzenlemeleri yapmak kağıt israfını önler. Eğer bir raporu teslim etmeden önce son denetimini yapmak istiyorsak kartuştan ve enerjiden tasarruf etmek için önce raporun taslak olarak çıktısı alınır. “Özellikler” (Properties) düğmesine basarak baskı kalitesini “en iyi”, “normal”, “taslak” olarak seçebiliriz. Üzerinde düzeltmeleri yaptıktan sonra yazıcıya göre normal ya da en iyi çıktıyı alabiliriz.

43 Düzen Menüsü Düzen (Edit) Menüsü, dosya içinde geri alma, kesme, kopyalama, yapıştırma, veri bulma, değiştirme komutlarını içeren menüdür. Düzen menüsünde yer alan ortak komutlar şunlardır: Geri Al (Undo): Son komutu ters çeviren veya yazılan son girişi silen komuttur. Kes (Cut), Kopyala (Copy), Yapıştır (Paste): Seçimi etkin belgede kaldırıp panoya yapıştıran komuta “Kes”, seçimi panoya kopyalayan komuta “Kopyala”, pano içeriğini istenen yere ekleyen komuta “Yapıştır” adı verilir.

44 Düzen Menüsü Belgenin tümünü seçip altını çizmek isterken yanlışlıkla sildik ne yapmalıyız? Düzen (Edit) menüsünden Geri Al (Undo), Araç çubuklarından işareti ya da “Ctrl + z” kısayolunu çalıştırmalıyız. Bunlardan herhangi biri yapıldıktan sonra işlem geri alınır. Böylece yanlışlıkla yapılan işlemler düzeltilebilir.

45 Düzen Menüsü Yazdığımız bir metni ya da hazırladığımız bir tabloyu başka bir yerde kullanmamız gerekebilir. Örneğin eskiden hazırladığınız bir tabloda şekil ve stili değiştirmeden sayıları değiştirmek istiyorsanız aynı tabloyu tekrar hazırlamak gerekmez. Eskisini seçip kopyaladıktan sonra istediğimiz yere yapıştırıp kolayca yenileri oluşturulabilir. Ya da bir yazı veya resmin metin içindeki yeri değişti; Bu durumda ilgili bölümü seçip, kesip istediğimiz yere yapıştırabiliriz. Böylece seçilen kısım bulunduğu yerden silinir, başka bir yere yerleştirilir.

46 Düzen Menüsü Tümünü Seç (Select All): Etkin penceredeki tüm metin ve grafikleri veya seçilen nesnedeki tüm metni seçen komuttur. Bul (Find), Değiştir (Replace), Git (Go To): Belirtilen metni veya biçimlendirmeyi arayan komuta “Bul”, belirtilen metni veya biçimlendirmeyi arayan ve biçimlendiren komuta “Değiştir”, çalışma sayfaları arasında geçiş yapan, sayfa numarası, açıklama ya da alt bilgiye kolayca gitmeyi sağlayan komuta “Git” adı verilir. Metnin içinde her hangi bir kelimenin geçtiği her yerde değiştirilmesi için Bul komutunun kullanması gerekir. Metnin olduğu belgenin içindeyken, Düzen menüsünden Bul komutuna tıklanır, Bul ve Değiştir penceresinde Aranan Satıra (Find What) değiştirilmesi istenen kelime, Yeni Değer Satırına (Replace with) da yerini alacak kelime yazılarak Tümünü Değiştir (Replace All) düğmesi tıklanır.

47 Görünüm Menüsü Görünüm (View) Menüsü, dosyanın ekran görünümünü ayarlamaya ilişkin komutları içeren menüdür. Araç çubukları ya da cetvelin görünmesi, gizlenmesi bu menü komutlarıyla değiştirilir. Görünüm menüsünde yer alan ortak komutlar şunlardır: Araç Çubukları (Toolbars): Araç çubuklarını görüntüler veya gizler. Yakınlaştır (Zoom) : Etkin dosyanın ekranda ne kadar büyük veya küçük görüneceğini ayarlayan komuttur. Yakınlaştır komutu sayfanın düzenini değiştirmez. Dosya ve sayfa düzeni aynı kalır. Ekrandaki görüntünün boyutları değişir. Sayfanın görüntüsünü büyülterek sayfanın daha rahat görünmesi sağlanabilir. Küçültülerek de sayfaların genel görünümü ya da birden fazla sayfa izlenebilir.

48 Görünüm Menüsü Araç Çubukları (Toolbars) tıklandığında ortaya çıkan listeden istenilenin üstüne tıklayarak görünür hale getirilebilir. Gizlemek için yine üzerine tıklamak yeterli olacaktır.

49 Görünüm Menüsü “Yakınlaştır” komutu için gerekli adımlar: 1. Adım

50 Ekle Menüsü Ekle (Insert) Menüsü, dosyaya resim gibi farklı nesneler eklemenize ilişkin komutları içeren menüdür. Ekle menüsünde yer alan ortak komutlar şunlardır: Resim (Picture): Etkin dosyaya resim eklemeyi sağlayan komuttur. Dosyaya resim eklemek sıklıkla kullanılan bir işlevdir. Örneğin, özgeçmişe fotoğraf eklemek için “resim ekle” (Picture/From File) komutu kullanılır. Ekle komutuyla belgeye çok çeşitli kaynaklardan resim eklenebilir. İnternetten kopyalanabilir, tarayıcıdan taranabilir, programın içindeki hazır resimler kullanılabilir ya da dijital fotoğraf makinesiyle çekilip bilgisayara aktarılmış olabilir.

51 Ekle Menüsü “Ekle” komutunu kullanarak resim eklemek için gerekli adımlar: 2. Adım 1. Adım 3. Adım

52 Biçim Menüsü Biçim (Format) Menüsü, hazırladığımız dosyaya belirli bir biçim kazandıracak komutları içermektedir. Örneğin, dosyanın yazı tipi, paragraf, sütunlarına farklı biçimler vermek Biçim menüsü komutlarıyla mümkündür. Biçim menüsünde yer alan ortak komutlar şunlardır: Karakter (Font): Dosyadaki karakterlerin, tür , biçim, boyut, renk vb. Niteliklerini belirlemede kullanılan komuttur.

53 Biçim Menüsü Paragraf (Paragraph): Seçilen paragrafta paragraf girintilerini, metin hizalamasını, satır aralığını, sayfalandırmayı ve diğer paragraf biçimlerini değiştirmek için kullanılan komuttur. Madde işaretleri ve Numaralandırma (Bullets and Numbering): Seçilen paragraflarla madde işaretleri ve numaralar ekleyen ya da varolanların biçimlerini değiştiren komuttur. Madde işaretleri ve numaralandırma aynı zamanda A, B, C,… şeklinde ya da Romen rakamıyla I, II, III,… şeklinde sıralama yapılabilir. Diğer yandan bazı durumlarda numara ya da harf kullanmadan “kutu, ok” gibi işaretleri kullanmak isteriz. Aynı komut bize bu olanağı tanır. İstediğimiz işareti seçip kullanabiliriz.

54 Araçlar Menüsü Araçlar (Tools) Menüsü, yazım denetimi yapma, makrolar oluşturma gibi farklı araçları çalıştırmamızı sağlayan komutları içermektedir. Araçlar menüsünde yer alan ortak komutlar şunlardır: Otomatik Düzelt (AutoCorrect Options): Etkin belgeyi olası yazım, dilbilgisi ve yazma stili hatalarına karşı denetler ve bu hataları düzeltmek için yapılan önerileri görüntüler.

55 Araçlar Menüsü Kelime işlemci yazılımları, yazım ve dilbilgisi açısından ne tür özelliklere sahiptir? Kelime işlemci yazılımları yazım ve dilbilgisi kuralları açısından yazılan metni denetleme özelliğine sahiptir. Örneğin bir sözcük yazımı yanlış yapılmış ya da ayrı yazılan ekler bitişik yazılmış ise program o sözcüğün altını kırmızı ile çizerek bizi uyarır. Program içine yüklenmiş olan sözlükteki yazımları esas alır ve bizim yazdığımız ile karşılaştırır. Size öneri sunar. Değiştirip değiştirmemek size kalmıştır. Diğer yandan varolan sözlüğe sizin sözcük ekleme seçeneğiniz de vardır. Sürekli kullandığınız teknik bir terim yazım denetimi hep yanlış olarak belirtip yeni öneri de yok şeklinde uyarıyorsa adı geçen sözcük sözlüğe ekle tuşuna basarak bilgisayarın sözlüğüne eklenebilir.

56 Pencere Menüsü Pencere (Window) Menüsü, aynı anda açık olan dosyalara kolayca ulaşmamızı sağlayan, dosya ya da program pencerelerini istediğimiz gibi özelleştirmemize, yani kendimize göre ayarlamamıza olanak sağlayan komutları içermektedir. Bütün açık dosyaları ayrı pencereler olarak görüntüler. Örneğin, aynı anda İnternetten bazı bilgileri okuyup bir rapor hazırladığımızı düşünelim. Ekranda hem kelime işlemcinin hem de internetten okuduğumuz sayfaların aynı anda görünmesi işimizi kolaylaştıracaktır. Bunu otomatik olarak ayarlanması için pencere menüsünden “Tümünü Yerleştir” (Arrange All) komutunu kullanabileceğimiz gibi, kendimiz pencere boyutunu değiştirerek ayarlayabiliriz.

57 Pencere Menüsü “Tümünü Yerleştir” seçeneğinin kullanımı: 1. Adım

58 Yardım Menüsü Yardım (Help) Menüsü, yazılımın işlevlerine ya da yazılımı kullanarak yapmak istediğimiz bir özelliğe ilişkin konularda yardım almak için kullanılan komutların yer aldığı menüdür. Yardım, genellikle yazılımların içine yerleştirmiş özel bir programdır. İstenildiğinde bu program yazılımların içinde ayrı bir pencere içinde açılır.

59 Araç Çubukları Bir Araç Çubuğu (Toolbar) çeşitli işlevleri gerçekleştiren düğmelerle dolu küçük kututur. Bir araç çubuğunu görüntülemek için adının yanındaki onay kutusunu seçmek gerekir. Öte yandan birbirine yakın görevleri yerine getiren komutlar gruplandırılıp bir arada aynı araç çubuğu üzerinde gösterilmektedir. Ya da istersek sıkılıkla kullandığımız komutların yer aldığı bir araç çubuğu oluşturarak kendimize ait özelleştirilmiş bir araç çubuğu yaratabiliriz.

60 Araç Çubukları Standart Araç Çubuğu daha çok Dosya ve Düzen menülerine ilişkin ortak düğmeleri içerir: Yeni Dosya: Yeni bir dosya yaratır. Dosya Aç: Aç iletişim kutusunun görünmesini sağlar. Kaydet: Açık olan dosyada yapılan değişiklikleri saklar. Eğer dosya daha önce hiç kaydedilmemişse Yeni Adla Kaydet iletişim kutusunun açılmasını sağlar. Yazdır: Yazdır iletişim kutusunun görünmesini sağlar. Önizleme: Dosyanın yazıcıdan çıktığında nasıl görüneceğini gösterir. Kapat düğmesine tıklanana kadar dosya bu görüntüde kalır. Sözlük Denetimi: Metinlerin belirtilen dile uygun biçimde yazılıp yazılmadığını kontrol eden Sözlük Denetim ve Dilbilgisi iletişim kutusunu açar. Kes: Seçili öğeyi dosyadan silerek daha sonra yapıştırmak üzere Panoya atar. Kopyala: Seçili öğenin bir kopyasını daha sonra yapıştırmak üzere Panoya atar. Yapıştır: Panodaki dosya öğelerinin dosyada istenen yere yerleştirilmesini sağlar. Geri Al: Son yapılan işlemin iptal edilip, dosyanın son işlem öncesi haline dönmesini sağlar. Yinele: Geri al komutu ile iptal edilen işin yeniden yapılmasını sağlar. Bağlantı Ekle: Aynı dosya içindeki başka bir bölüme, farklı bir dosyaya ya da İnternet adresine bağlantı kurulmasını sağlar. Yakınlaştır: Dosyanın ekranda görünme boyutunu gösterir.

61 Araç Çubukları Biçimlendirme Araç Çubuğu daha çok Biçim menüsüne ilişkin ortak düğmeleri içerir: Karakter Türü: Seçilen ya da kullanılan yazıların karakter türünün değiştirilmesini sağlar. Karakter Boyutu: Seçilen yazılardaki karakter boyutunun değiştirilmesini sağlar. Kalın (Bold B): Seçilen metnin daha koyu görünmesini sağlar. Yana Yatık (Italic I): Seçilen metnin yana yatık biçimde görünmesini sağlar. Altı Çizili (Underline U): Seçilen metnin altı çizili biçimde görünmesini sağlar. Sola Dayalı: Seçilen metinlerin, sayıların, kutu içindeki nesnelerin sola dayalı ve sağa girintili çıkıntılı biçimde yazılmasını sağlar. Ortalı: Seçilen metinlerin, sayıların, kutu içindeki nesnelerin ortalanmış biçimde yazılmasını sağlar. Sağa Dayalı: Seçilen metinlerin, sayıların, kutu içindeki nesnelerin sağa dayalı ve solda girintili çıkıntılı biçimde yazılmasını sağlar. İki Yana Dayalı: Seçilen metinlerin, sayıların, kutu içindeki nesnelerin iki tarafa dayalı, yani bloklanmış biçimde yazılmasını sağlar. Numaralandırma: Seçili paragrafta her Enter vuruşu ile ayrılmış paragrafları bir madde olarak ele alır ve başına kendiliğinden bir sayı verir. Madde: Seçili paragrafta her Enter vuruşu ile ayrılmış paragrafları bir madde olarak ele alır ve başına kendiliğinden bir madde belirteci verir. Vuruşu Düşür (Decrease Indent): Seçili metinleri ve sayıları sola doğru bir vuruş (Tab) kaydırır. Vuruşu Artır (Increase Indent): Seçili metinleri ve sayıları sağa doğru bir vuruş (Tab) kaydırır.

62 Araç Çubukları Sizce araç çubuklarına neden gereksinim duyulur?
Aslında araç çubukları olmadan da bilgisayarla işlerimizi yürütebiliriz. Fakat farklı işleri yapan komutları menüden bulmak ya da kısayolları hatırlamak işimizi ağırlaştırabilir. Oysa araç çubukları görsel olarak bazı simgeleri içeren düğmelerden oluştuğu için kolay hatırlanır.

63 Kısayollar Yazılımlar genellikle menülerde bulunan komutlarla yapılan işleri yapmak için kısa yollar içerirler. Kısayol denildiğinde akla genellikle klavyeden işlemler gelir. Ancak kısayolları fare ve klavyeden olmak üzere iki biçimde ele alabiliriz.

64 Fare Kısayolları Farenin sağ tuşuna tıklandığında görülen menü ve işlevlerine fare kısayolları denilmektedir. Örneğin; kelime işlemcide bir metni seçip farenin sağ tuşuna tıklarsak, “Kes, Kopyala, Yazı Tipi, Paragraf vb.” büyük ihtimalle o metinle yakından ilgili işlevler belirmektedir. Benzer şekilde bir hesap tablosunda ya da sunum programında fare sağ tuşu, ilgili komutları getiren “akıllı” bir düğmedir.

65 Klavye Kısayolları Klavyeden yapılan işlemler arasında yaygın olarak kullanılanları şunlardır:

66 Uygulamalar Buraya kadar incelediğimiz menü, araç çubuğu ve kısayollar’dan başka yazılımların taşıdığı ortak özellikler vardır. Bunlar nesne veya metin seçme, özel görünümlü yazı veya hazır küçük resim ekleme gibi aynı yöntemle yerine getirilen işlemlerdir.

67 Seçme İşlemi Değiştirmek istediğimiz karakterleri önce seçmeliyiz.
Seçme işlemi fare ve klavye aracılığıyla olabilir. Klavyeyi hızlı ve çabuk kullanamayan kişiler genellikle seçim işini fare ile yürütür. Shift + yön tuşları ile seçim yapılacağı gibi, Shift + page up/down ile metin sayfa sayfa seçilebilir (F5). Shift + Ctrl + Home ile metin bulunulan yerden başka kadar, Shift + Ctrl + End ile metin bulunan yerden sona kadar seçilir.

68 Seçme İşlemi Seçme işlemi olmasaydı ne gibi güçlükler yaşanırdı?
Seçme işlemi olmasaydı birçok güçlük yaşanırdı. Kullanıcılar seçme işlemiyle Kopyala – Yapıştır işlemlerini yapabilmektedir. Bu yolla birbirinin aynısı olan işlemleri tekrar tekrar yapmaktan kurtulmuşlardır.

69 Özel Görünümlü Yazı (Word Art)
Özel Görünümlü Yazı (Word Art) süslü yazılar yazmak için kullanılır. Herhangi bir yazılıma farklı renk ve boyut gibi özelliklere sahip metinler eklemek için WordArt adı verilen bir yan uygulama programından yararlanılır. Örneğin, işyerimizde çalışma alanlarına konulacak uyarı yazıları veya kurumiçi veya dışına gönderilecek davetiyeler için özel görünümlü yazılar kullanabiliriz.

70 Hazır Küçük Resim (Clipart)
Hazır Küçük Resim (Clipart) hazırlanan her belgeye küçük resim eklemek için kullanılır. Yazılımların içinde çeşitli resimler ayrılmıştır. Üstelik bu resimler binalar, bitkiler vb. gruplara ayrılmıştır. Kullanıcı böylece hazırladığı belgeye kolayca istediği resmi ekleyebilir. Bazı yazılımların istenilen nitelikte resmi internetten arama özelliği de vardır.

71 Yardım Almak Bir yazılım kullanıyoruz ve Sorun çıktı. Hangi yolları kullanarak yardım alabiliriz? Genellikle şu yollar izlenir: Bir arkadaş ya da bir bilgisayarcı aranır. Yazılımla ilişkin kitap, yazılımla verilen el kitabı, web sitesi vb. kaynaklar taranır. Bir yazılımın nasıl çalıştığını, ne tür işlevleri olduğunu öğrenmenin en kolay yolu yazılımın kendi yardım aracından yararlanmaktır.

72 Yardım Almak Yazılımların yeni versiyonlarının kapsamlı ve sistemli Yardım (Help) menüleri vardır. Yardım penceresini açmak için Yardım Menüsünden Yardım seçeneği seçilebilir, Standart araç çubuğunun en sonunda yer alan Yardım düğmesi tıklanabilir ya da Klavyenin F1 tuşuna basılabilir.

73 Yardım Almak Yardım sihirbazının kullanımına örnek:
“Bulunacaklar anahtar sözcüğü yazın” kutusuna sorununuzla ilgi bilgi girin ve “Başlıkları Listele”ye tıklayın. “Görüntülenecek Başlığı seçin” kutusunda açılan başlıklardan birini seçin.

74 Teşekkürler